ខួបទី ៤០ នៃសមាគមអាស៊ាន

សេចក្តីផ្តើម

សន្និសីទអាស៊ាន បានរៀបចំឡើង នៅប្រទេសសាំងហ្កាពួរ(Singapore) ក្នុងន័យរំលឹក ៤០ឆ្នាំ នៃខួបអភិវឌ្ឍ សមាគមអាស៊ាន។ សន្និសីទនេះ បានវាយតំលៃឡើងវិញ សមិទ្ធិផល និង ចំណុចខ្វះខាត កន្លងមក រយះពេល៤០ឆ្នាំ។ អាស៊ាន ត្រូវបានបង្កើតនៅឆ្នាំ ១៩៦៧ ដែលជាដំណាក់កាល នៃសម័យ សង្គ្រាមត្រជាក់ រវាង ប្លុកសេរី និង ប្លុកកុម្មុយនីស្ត។ គោលដៅចំបង របស់ សមាគមអាស៊ាន នៅពេលនោះ គឺរារាំង ចលនារាតត្បាត នៃពួកកម្មុយនិស្ត នៅអាស៊ីអគ្នេយ៍ ជាពិសេសរារាំង សង្គ្រាមរាតត្បាត ដែលកំពុងត្រូវឆាបឆេះ យ៉ាងសន្ធោរសន្ធៅ ស៊ីសាច់ហុតឈាម នៅប្រទេសយួន។ ជាបណ្តើរៗ សមាគមអាស៊ាន ក៏បានប្តូរ ទិសដៅរបស់ខ្លួន ដែលជាគោលដៅស្នូល ដើម្បីឈានទៅរក គំរូសហព័ន្ធអឺរ៉ុប (EU: Europe Union)។

ចំណុចខ្លាំង និង ចំណុចខ្សោយ របស់សមាគមអាស៊ាន មានកត្តាអ្វីខ្លះ?

ចំណុចខ្លាំង៖ សមិទ្ធិផល និង គុណសម្បត្តិ៖

កត្តាសហពិគ្រោះ (មានភាពជឿនលឿន គួរអោយកត់សំគាល់) ព្រោះបានរៀបចំ៖

• ការសន្ទនាការងារទៀងទាត់ រវាងសមាជិកទាំង១០ នូវ សន្និសីទថ្នាក់កំពូល សន្និសិទថ្នាក់រដ្ឋមន្ត្រី សន្និសិទជំនាញ
• ការសន្ទនាទៀងទាត់ ជាមួយប្រទេសសំខាន់ៗ នៃតំបន់អាស៊ី ក្នុងនោះមាន ចិន ជប៉ុន កូរេខាងត្បូង ឬ អាស៊ាន+៣(ចិន, ជប៉ុន, កូរេខាងត្បូង)
• ការសន្ទនា រវាងសាំងហ្កាពួរ-បារាំង ធ្វើអោយសមាគមអាស៊ាន បង្កើតបាន ប្រព័ន្ធសន្ទនាការងារ ឆ្លងទ្វីបអាស៊ី-អឺរ៉ុប តាមរយះសន្និសីទប្រចាំឆ្នាំ ASEN (ASean-Europe unioN)
• បង្កើតបាន វេទិកាតំបន់អាស៊ាន(Asean forum) ដែលជាវេទិកា តែមួយគត់ ពិភាក្សាអំពី សន្តិសុខតំបន់ នៃទ្វីបនៅអាស៊ី
• ឆ្នាំ ២០០២ អាស៊ានបង្កើតបាន ច្បាប់ដោះស្រាយវិវាទ តាមផ្លូវការបរទេស ដែលបង្ការ ក្រែងមានវិវាទ នៅសមុទ្រខាងកើតប្រទេសយួន។

កត្តាសេដ្ឋកិច្ច

• ជារួម គ្រប់សមាជិក សមាគមអាស៊ាន មានអត្រាកំណើនសេដ្ឋកិច្ច ខ្ពស់គ្រាន់បើ (ឆ្នាំ២០០៥ អត្រាមធ្យម នៃកំណើនសេដ្ឋកិច្ច ទូទាំងសមាគមអាស៊ាន មាន ៥,៥% ក្នុងនោះ កំណើនទៀងទាត់ នាំចេញប្រចាំឆ្នាំ គឺ ១៥% ។
• អាស៊ានក៍ជាទីទាក់ទាញ ការបណ្តាក់ទុនផ្ទាល់ ពីបរទេស ដែលមានចំនួន ៣៨កោដិដុល្លារ ក្នុងឆ្នាំ ២០០៦
• សមាគមអាស៊ាន ជាទីផ្សារដែលមាន ប្រជាពលរដ្ឋចំនួន ៥៧០លាននាក់ ដែល ផលិតផលសរុប ក្នុងស្រុក(GDP: Gross Domestic Product) ក្នុងសមាគមទាំងមូល ឡើងដល់ប្រមាណ ១០០០កោដិដុល្លារ
• អាស៊ានគ្រោងបញ្ចេញជា រូបរាងពិតប្រាកដ នៅឆ្នាំ២០១៥ នូវតំបន់ពាណិជ្ជកម្មសេរី របស់ខ្លួន

កត្តាច្បាប់ (លេចធ្លោក្នុងសន្និសីទ នៅសាំងហ្កាពួរ)

• ធម្មនុញ្ញ(Charter)រួម របស់សមាគមអាស៊ាន ឬ ធម្មនុញ្ញ អាស៊ាន ដែលត្រូវបាន ថ្នាក់ដឹកនាំប្រទេស ក្នុងសមាគម អាស៊ាន រួមគ្នាចុះហត្ថលេខា ជាផ្លូវការ នៅសន្និសីទសាំងហ្កាពួរ នាពេលនេះ គឺដើម្បីជំរុញ អាស៊ានអោយ មានតួនាទីផ្នែកច្បាប់ ត្រូវបានទទួលស្គាល់ ពេញសិទ្ធិ ក្នុងការចុះហត្ថលេខា លើរាល់សន្ធិសញ្ញា ជាមួយអន្តរជាតិ ក្រៅសមាគមអាស៊ាន។ នោះជាការ លើកកំពស់តួនាទី សមាគមអាស៊ាន លើសៃវៀនអន្តរជាតិ។
• ធម្មនុញ្ញ មានមាត្រាបញ្ជាក់ យ៉ាងច្បាស់ថា ប្រទេសសមាជិកនីមួយៗ ត្រូវតាំងចិត្ត ការពារលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ការពារសិទ្ធិមនុស្ស(human rights) និង សិទ្ធិជាមូលដ្ឋានរបស់មនុស្ស(human Basic rights)

ចំណុចអន់​ របស់អាស៊ាន៖

កត្តានយោបាយ និង សិទ្ធិមនុស្ស

• សមាគមអាស៊ាន ជាសំណុំនៃរបបនយោបាយ បញ្ច្រាសទិសគ្នា ក្នុងនោះមាន របបយោធានិយម(ភូមា) របបផ្តាច់ការនិយម របបប្រជាធិបតេយ្យសេរីក្មេងខ្ចី(សៀម,...) របបកម្មុយនិស្តផ្តាច់ការ(យួន, លាវ) ​ ម៉្លោះហើយធម្មនុញ្ញ អាស៊ាន មិនអាចដើរ អោយបានឆ្ងាយទេ ដោយ មិនត្រូវជ្រៀតជ្រែក កិច្ចការផ្ទៃក្នុង នៃប្រទេសនីមួយៗ នោះ ព្រោះ គ្រប់ការសំរេច មិនត្រូវផ្អែកលើច្បាប់ បែរជាត្រូវផ្អែកលើគោលការ សំរុះសំរួលគ្នា ប្រាសចាកពី លក្ខណះ​ប្រជាធិបតេយ្យ ទៅវិញ (ដូចមានពាក្យថា បើអត់យុត្តធម៌តាមច្បាប់ តើលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ បានមកពីណា?)។ សំណុំរឿង នៃរបបផ្តាច់ការ នៅប្រទេសភូមា ជាភស្តុតាងស្រាប់ ដែលបង្ហាញយ៉ាងច្បាស់ នូវអសមត្ថភាព នៃសមាគម អាស៊ាន។

ថ្វីបើកើតមកបាន ៤០ឆ្នាំហើយក្តី ប៉ុន្តែសមាគមអាស៊ាន ត្រូវតែបន្តការកែលំអ នូវភាពមិនចូលធ្លុងគ្នា ដើម្បីបញ្ជាក់ នូវកិត្តិនាមរបស់ខ្លួន ឈានទៅរក គំរូនៃសហព័ន្ធអឺរ៉ុប ដែលថិតនៅឆ្ងាយសន្លឹម ដូចជើងមេឃ ចំពោះប្រទេស នៅភូមិភាគអាស៊ីអគ្នេយ៍ទាំងនេះ។

ផ្នែកការទូត និង ខ្លឹមសារនៃធម្មនុញ្ញអាស៊ាន

ខួបលើកទី ៤០ របស់សមាគមអាស៊ាន ដែលបានធ្វើឡើង នៅប្រទេស សាំងហ្កាពួរ មិនមានអ្វី ជាការរីករាយនោះទេ បើផ្អែកលើន័យការទូត ព្រោះកិត្តិនាម របស់សមាគមអាស៊ាន ត្រូវធ្លាក់ចុះ ដោយសារពីរព្រឹត្តិការ ៖ អានបន្ត ការត្រូវបានទទួលរាក់ទាក់ ក្នុងនាមសមាជិកគ្រួសារ នៃប្រទេស ភូមា នៅសន្និសីទសមាគមអាស៊ាន នៅប្រទេស សាំង ហ្កាពួរ និង ធម្មនុញ្ញអាស៊ាន ដែលទើបតែត្រូវបាន ចុះហត្ថលេខានៅថ្ងៃអង្គារ ទី២០ ខៃវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០០៧ ក្នុងគោលដៅកែប្រែអាស៊ានជាទីផ្សាររួម យកតាមគំរូសេដ្ឋកិច្ចសហគមអឺរ៉ុប ពីបច្ចុប្បន្ន រហូតដល់ឆ្នាំ ២០១៥ ធានាបាន ប្រជាធិបតេយ្យ សិទ្ធិមនុស្ស អោយមួយតំបន់រួមមាន ប្រជាជនចំនួន ៥៧០លាននាក់។ ខ្លឹមសារនៃធម្មនុញ្ញ ហាក់ដូចជារឿងកំប្លែង ព្រោះនាយករដ្ឋមន្ត្រី ប្រទេស ភូមា(ប្រទេស ភូមា ដែលទើបតែបំពានសិទ្ធិមនុស្សនៅថ្ងៃ ២០ ខែតុលា ២០០៧ ថ្មីៗនេះ) បានចុះហត្ថលេខាយ៉ាងរំភើយ លើធម្មនុញ្ញរួមអាស៊ាន

• គណបក្ស កំលាំងប្រជារាស្ត្រ នៅប្រទេសសៀម អាចទទួលជ័យជំនះ

ឯកសារពិគ្រោះ

១ Archived 2007-12-17 at the វេយប៊ែខ ម៉ាស៊ីន. · ២ Archived 2007-11-12 at the វេយប៊ែខ ម៉ាស៊ីន. · ៣ Archived 2007-11-21 at the វេយប៊ែខ ម៉ាស៊ីន.