ឆ្នាំ២០០៤ ការរញ្ជួយដីនៅមហាសមុទ្រឥណ្ឌា និងរលកយក្សស៊ូណាមិ

នៅថ្ងៃទី២៦ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០០៤ វេលាម៉ោង ០៧:៥៨:៥៣ ម៉ោងក្នុងស្រុក (UTC+៧) ការរញ្ជួយដីដ៏ធំមួយដែលមានកម្រិត ៩.២-៩.៣ Mw បានវាយប្រហារដោយចំណុចកណ្តាលនៅឆ្នេរសមុទ្រភាគខាងលិចនៃភាគខាងជើងនៃកោះស៊ូម៉ាត្រាប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី។ ការរញ្ជួយដីខ្នាតធំក្រោមបាតសមុទ្រ ដែលគេស្គាល់ដោយសហគមន៍វិទ្យាសាស្ត្រថាជារញ្ជួយដីកោះស៊ូម៉ាត្រា-អង់ដាម៉ាន់។ ត្រូវបានបង្កឡើងដោយការប្រេះឆានៅតាមបណ្តោយសម្រុតធរណីរវាងចានភូមា និងចានឥណ្ឌា ហើយឈានដល់អាំងតង់ស៊ីតេមើខឹល្លី (Mercalli) រហូតដល់ IX នៅក្នុងតំបន់មួយចំនួន។

ផែនទីរលកស៊ូណាមិឆ្នាំ២០០៤

ភូមិមួយនៅក្បែរឆ្នេរកោះស៊ូម៉ាត្រា រងការបំផ្លិចបំផ្លាញ ក្រោយរលកយក្សស៊ូណាមិវាយប្រហារអាស៊ីអាគ្នេយ៍

រលកយក្សស៊ូណាមិដ៏ធំដែលមានរលកកម្ពស់រហូតដល់ ៣០ម៉ែត្រ (១០០ហ្វីត) ដែលត្រូវបានគេស្គាល់ថាជា រលកយក្សស៊ូណាមិក្នុងបុណ្យថ្ងៃទី១ បន្ទាប់ពីបុណ្យថ្ងៃទី១ (Boxing Day) ឬជារលកយក្សស៊ូណាមិអាស៊ី។ ការបំផ្លិចបំផ្លាញសហគមន៍នៅតាមឆ្នេរសមុទ្រជុំវិញនៃមហាសមុទ្រឥណ្ឌាដោយបានសម្លាប់មនុស្សប្រមាណ ២២៧,៨៩៨នាក់ នៅក្នុង ១៤ប្រទេសនៅក្នុងគ្រោះមហន្តរាយធម្មជាតិដ៏សាហាវបំផុតមួយនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រដែលបានកត់ត្រា។ លទ្ធផលដោយផ្ទាល់បានបណ្តាលឱ្យមានការរំខានយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរដល់ជីវភាពរស់នៅ និងពាណិជ្ជកម្មនៅក្នុងខេត្តជាប់មាត់សមុទ្រនៃបណ្តាប្រទេសជុំវិញរួមមាន ខេត្តអាឆេ (ឥណ្ឌូនេស៊ី),ស្រីលង្កា,តាមិលណាឌូ (ឥណ្ឌា) និងខៅឡាក់ (ប្រទេសថៃ)។  បានដា អាឆេ (Banda Aceh) បានរាយការណ៍ថាចំនួនអ្នកស្លាប់ច្រើនបំផុត។ វាជាគ្រោះមហន្តរាយធម្មជាតិដ៏សាហាវបំផុតនៃសតវត្សរ៍ទី២១ និងជាគ្រោះមហន្តរាយរលកយក្សស៊ូណាមិដ៏អាក្រក់បំផុតក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ។  វាក៏ជាគ្រោះធម្មជាតិដ៏អាក្រក់បំផុតក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្តនៃប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី ស្រីលង្កា និងប្រទេសថៃផងដែរ។

វាគឺជាការរញ្ជួយដីដ៏ខ្លាំងបំផុតដែលមិនធ្លាប់មានកត់ត្រានៅក្នុងទ្វីបអាស៊ី ដែលជាការរញ្ជួយដីខ្លាំងបំផុតក្នុងសតវត្សទី២១ និងយ៉ាងហោចណាស់ការរញ្ជួយដីដ៏ខ្លាំងបំផុតទីបីដែលមិនធ្លាប់មានក្នុងពិភពលោកចាប់តាំងពីការរញ្ជួយដីសម័យទំនើបបានចាប់ផ្តើមនៅឆ្នាំ១៩០០ ។ វាមានការប្រេះស្រាំវែងបំផុតដែលមិនធ្លាប់សង្កេតឃើញ ចន្លោះពី ១,២០០ គីឡូម៉ែត្រទៅ ១,៣០០ គីឡូម៉ែត្រ (៧២០ ម៉ាយ ទៅ ៧៨០ ម៉ាយ) និងមានរយៈពេលវែងបំផុតនៃសម្រុតធរណីដែលមិនធ្លាប់មាន យ៉ាងហោចណាស់ដប់នាទី។ វាបណ្តាលឱ្យភពផែនដីញ័រដល់ទៅ ១០ ម.ម (០.៤ អ៊ិន្ឈ៍) ហើយក៏បានបង្កការរញ្ជួយដីពីចម្ងាយផងដែរនៅឆ្ងាយដូចជាអាឡាស្កា។ ចំណុចកណ្តាលរបស់វាស្ថិតនៅចន្លោះ ស៊ីមើលូ (Simeulue) និងកោះស៊ូម៉ាត្រាដីគោក។ ស្ថានភាពរបស់ប្រជាជន និងប្រទេសដែលរងផលប៉ះពាល់បានជំរុញឱ្យមានការឆ្លើយតបផ្នែកមនុស្សធម៌ទូទាំងពិភពលោក ជាមួយនឹងការបរិច្ចាគសរុបជាង ១៤ ពាន់លានដុល្លារអាមេរិក (ស្មើនឹង ២៣ ពាន់លានដុល្លារក្នុងឆ្នាំ ២០២៣ រូបិយប័ណ្ណ) ។