ទ្រឹស្ដីនៃពណ៌
នៅខាងក្នុងផ្នែកនៃសិល្បៈទ្រឹស្ដីនៃពណ៍វាគឺជារៀងកាយនៃការប្រតិបត្ដិលំណែនាំនៃការលាយបញ្ជូលពណ៍ហើយនិងការបញ្ជូលគ្នាដោយចក្ខុវិញ្ញាណឬក៍ធាតុផ្សំនៃពណ៍ដ៍ជាក់លាក់។ វាមាននូវនិយមន័ជាច្រើនណាស់(រឺក៍ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុមជាច្រើន)នៃមួលដ្ឋានរបស់ពណ៍នៅលើដំណើការរបស់ពណ៍ទីមួយទីពីរនិងពណ៍ទីបី។ទោះបីជាយ៉ាងណាក៍ដោយទ្រឹស្ដីរបស់ពណ៍ នៃគោលសីលធម៍ទីមួយគឺបានលិចឡើងនៅក្នុងការសរសេរនៃលីអូនបាតទីសស្ដាអាល់បឺទី(c.1435)និងសៀវភៅសរសេរនៃលីអូណាដូដាវិនស៊ី(c.1490)តាមទំនៀមទំលាប់នៃ”ទ្រឹស្ដីពណ៍” គឺត្រូវបានចាប់ផ្ដើមនៅក្នុងសតវត្សទី១៨ គឺចាប់ផ្ដើមជាមួយនិងបក្សពួកនៃវាទប្បដិវាទមួយក្រុមដែលស្ថិតនៅជំវិញទ្រឹស្ដីរបស់ អ៊ីសាក់ញ៉ូតុន នៃពណ៍(អ្នកធ្វើឬលក់គ្រឿងទស្សភ័ណ្ឌ ១៧០៤)ហើយនិងធម្មជាតិដែលតាំងជាពណ៍ទីពីរនោះ។ចាប់ពីពេលនោះមកវាចាប់ផ្ដើមអភិវឌ្ឍន៍ជាអ្នកដែលប៉ិនប្រសប់ខាងសិល្បៈមួយបែបប្រពៃណីជាមួយការសំអាងឬយោងដ៍ជាក់លាក់ ពណ៍មាត្រចក្ខុនិមិត្ដរបស់វិជ្ជាសាស្រ្ដhttp://utah.agclassroom.org/files/uploads/estore/color_garden.pdf Archived 2013-10-14 at the វេយប៊ែខ ម៉ាស៊ីន.
ភាពអរូបិយនៃពណ៍
កែប្រែ
មូលនិធិកាលពីមុនសតវត្សទ្រឹស្ដីរបស់ពណ៍គឺត្រូវបានសាងសង់ឬបង្កើតឡើងនៅជុំវិញបរិសុទ្ធត្រឹមត្រូវរឺក្នុងឧត្ដមគតិនៃពណ៍អ្នកដែលចង្អុលបង្ហាញចរិកលក្ខណៈគឺដោយមានពិសោធន៍ខាង វិញ្ញាណជាងការកំណត់នៃធម្មជាតិដែលមាននៅក្នុងពិភពលោក។វាធ្វើអោយមានជាតួលេខមួយដែលមិនភាពពិតដែលលេចចេញក្រៅនៅក្នុងគោលសីលធម៍នៃប្រពៃណីក្នុងទ្រឹស្ដីរបស់ពណ៍ ដែលវាមិនតែងតែបង្កអោយនៅក្នុងភាពទំនើបនៃរូបមន្ដនោះ។បញ្ហាដែលមានសារៈសំខាន់ជាគេបំផុតនោះគឺត្រូវបានច្របូកច្របល់ចន្លោះការប្រព្រឹត្ដិរបស់ការលាយបញ្ចូលគ្នានៃពន្លឺជាច្រើន ដែលហៅថាការបូកនៃពណ៍ជាច្រើនបញ្ចូលគ្នានិងការប្រព្រឹនៃគូសវាសលាបពណ៍លាបថ្នាំឬក៍ដោយទឹកខ្មៅ ឬក៍ជ្រកល់ពណ៍ ឬក៍ដោយការដាក់ពណ៍លាយបញ្ចូលគ្នា ហៅថាការបន្ថែមបន្ថយនៃការលាបពណ៍។នេះគឺជាបញ្ហាដែលកើតឡើងពីព្រោះតែការស្រូបនៃពន្លឺដោយសំភារៈនៃផ្ទាំងរូបភាពគឺដើរតាមលក្ខ័ណខុសគ្នាពីការទាមទារនៃពន្លឺដោយការមើល ឃើញ។បញ្ហាទីពីរនោះគឺត្រូវបានបរាជ័យក្នុងការពណ៍នាសំរាប់គ្រប់សារសំខាន់នៃភាពខុសអោយខុសគ្នានៃពន្លឺ(ភាពមានពន្លឺ)ក្នុងការលិចឡើងនៃការជះត្រលប់មកវិញនៃពន្លឺពីផ្ទៃខាងក្រៅ មួយ(ដូចជាករលាបពណ៍ឬក៍ទឹខ្មៅ)ដូចជាការមិនទទួលយកពណ៍នៃពន្លឺ”ពណ៍”ដូចជាពណ៍ត្នោតឬក៍ពណ៍លឿងទំដែលមិនអាចលេចឡើងក្នុងការលាយបញ្ចូលពណ៍គ្នាជាច្រើននៃពន្លឺ។ ដូច្នេះភាពខ្លាំងនៃការបញ្ចេញពន្លឺគឺនៅចន្លោះតម្លៃនៃការលាបពណ៍លឿងនិងការហ៊ុំព័ទនៃពន្លឺពណ៍សដែលធ្វើអោយពណ៍លឿងលេចឡើងអោយក្លាយទៅជាពណ៍បៃតងឬពណ៍ត្នោត នៅក្នុងកំឡុងពេលដែលមានពន្លឺជះខ្លាំងនិងចន្លោះពេលមានឥន្ធូមួយនិងកាឡោមព័ទ្ធដោយមេឃដោយធ្វើអោយពណ៍លឿងនៅក្នុងឥន្ធូលេចឡើងមកមានភានមិនសូវលឿង ឬក៍ស។ បញ្ហាទីបីនោះគឺត្រូវបានឆ្ពោះទៅរកឬលំអៀងទៅរកការពណ៍នាបកស្រាយទៅលើឥទ្ធិពលនៃសន្ដមិយមពន្លឺឬក៍យ៉ាងដាច់ខាតឧទាហណ៍ដូចជាពន្លឺនៅចន្លោះពណ៍លឿងនិងពណ៍ខៀវដែល កើតមានឡើងតាមប្រភេទនៃពណ៍នៅពេលដែលឥទ្ធិពលនៃពណ៍ជាច្រើនគឺបញ្ចូលគ្នាវាសមគួនិងមានភាពផ្លាសប្ដូរឬក៍ប្រែប្រួលដែលទាក់ទងនិងការកំណត់អោយបីដែលកំណត់លក្ខណៈ របស់ពណ៍នីមួយៗ ១. ភាពមានពន្លឺ(ពន្លឺប្រកួតជាមួយភាពងងឹត ឬក៍ស ប្រកួតជាមួយខ្មៅ) ២.តិត្ថិភាព(ភាពខ្លាំងប្រកួតជាមួយភាពស្ពឹក ) ៣.ភាពលាំៗនៃពណ៍(ឧទាហណ៍.ពណ៍ក្រហម ពណ៍ទឹកក្រូច ពណ៍បៃតង ពណ៍ខៀវ ឬពណ៍ស្វាយ)។ ដូច្នេះដំណើរប៉ះទង្គិចគ្នាដោយភ្នែកនៃពណ៍លឿងប៉ះជាមួយនឹងពណ៍ខៀវគឺជាភាពលាំៗនៃកាច្នៃពណ៍ដោយភ្នែកហើយពឹងផ្អែកទៅលើការទាក់ទងគ្នារវាងពន្លឺនិងភាពលាំៗនៃប្រពលភាព។ ភាពច្រលំទាំងនេះគឺជាផ្នែកខ្លះនៃប្រវត្តសាស្រ្ដហើយនៅក្នុងសិល្បសាស្រ្ដដែលមិនបពិតនៃការទាមទារបស់ពណ៍ដែលមិនបានដោះស្រាយរហូតដល់ចុងសតវត្សទី១៩នៅពេលដែលខាង វិចិត្រសិល្បៈគឺត្រូវបានយល់ដឹងគឺត្រូវបានជីកត្រង់សេរួចជាស្រេច។ទោះបីជាយ៉ាងណាក៍ដោយពួកគេគឺត្រូវបានងើបឡើងពីការព្យាយាមខំប្រឹងប្រែងដើម្បីពិពណ័នាអំពីរផ្នែកសំខាន់នៃបរិបទ និងការប្រព្រឹត្តិដែលមានភាពរលាស់បទបែនបានតាមកាលទេសៈនៃការទាមទារបស់ពណ៍នៅក្នុងការកំណត់បែបអរូបិយនៃវេទនារម្មណ៍ដែលបង្កើតអោយមានភាពស្មើគ្នាដោយគ្រប់រាល់ពត៍ មានដែលបានមើលឃើញដោយភ្នែក។នៅច្រើនសតវត្ស”អ្នកទ្រឹស្ដីនៃពណ៍”បានសន្មត់ថាភាព”ត្រឹមត្រូវ”ទាំងបីនោះពណ៍ទីពីរអាចលាយបញ្ចូលនូវគ្រប់ពណ៍ទាំងអស់ និងគ្រប់រាល់ភាពបរាជ័យនូវការលាបពណ៍ឬថ្នាំយ៉ាងជាក់នោះឬក៍ទឹកខ្មៅដើម្បីអោយផ្គូផ្គងនូវគំនិតនិងការបញ្ចេញសកម្មភាពជាក់ស្ដែងដោយហេតុអសុចរិតភាពឬក៍ភាពមិនគ្រប់លក្ខណៈ នៃការជ្រកលក់ពណ៍ជាច្រើន។ក្នុងការពិតនោះមានតែការគិតដែលមានកនៅក្នុងគំនិតតែប៉ុន្នោះដែល”ពណ៍ទីមួយ”អាចប្រើនៅក្នុងពណ៍វិធីដែលអាចលាយបញ្ចូលគ្នាបានឬក៍កំរិតនៃចំនួន ពណ៍ដែលអាចមើលឃើញ(ឆាប់ទទួលដឹងដោយវិញ្ញាណ)ពណ៍ជាច្រើនប៉ុន្ដែដើម្បីធ្វើបែបនេះក្នុងគំនិតយល់ឃើញទីមួយនេះគឺបានផ្ដល់អត្ថន័យដូចជានិយាយកុហកនៅក្រៅសង្វៀននូវ ពណ៍ជាច្រើនដែលអាចមើលឃើញឧទាហណ៍ពួកគេមិនអាចមើលឃើញ។គ្រប់ភាពពិតបីយ៉ាង”ទីមួយ”ពន្លឺនៃពណ៍ជាច្រើនការលាបពណ៍ឬក៍ទឹកខ្មៅអាចលាយបញ្ចូលគ្នាតែការរៀបចំនៃ ដែលមានដែនកំណត់ ហៅថា”គ្រប់សំបូរបែប”ដែលតែងតែតូចជាង(ដែលមានតែពណ៍មួយពីរ)ជាងពណ៍ដែលពេញលក្ខណៈដែលមនុស្សអាចទទួលដឹងដោយវិញ្ញាណ។
ប្រវត្តិសាស្រ្ដនៃផ្ទៃខាងក្រោយ
កែប្រែទ្រឹស្ដីនៃពណ៍គឺត្រូវបានកំណត់តាមរូមន្ដដើមបីយ៉ាងគឺ”រូបមន្ដទីមួយឬក៍”រូបមន្ដដើមគេដំបូង”ពណ៍ក្រហមពណ៍លឿងនិងពណ៍ខៀវ(RYB)ពីព្រោះតែពណ៍ទាំងនេះគឺត្រូវបានជឿថាអាច លាយបញ្ចូលគ្រប់ពណ៍ផ្សេងទៀតបាន។ការលាយបញ្ចូលពណ៍គ្នានេះគឺត្រូវបានយកមកប្រើជាមួយម៉ាស៊ីនប្រ៊ីនរយៈពេលជាយូណាស់មកហើយដោយឧបករណ៍ជ្រលក់ពណ៍និងម៉ាស៊ីនប្រ៊ីន ប៉ុន្ដែការងារទាំងនេះគឺត្រូវបានគេពេញនិងយមយកមកប្រើជាងនិងត្រឹមត្រូវជាងការយកជាតិពណ៍ដែលបង្កើតដោយសត្វមានជីវិតសំរាប់ការលាយបញ្ចូលពណ៍ជាច្រើនជាដំបូងគេ ពីព្រោះការលាយបញ្ចូលពណ៍នេះគឺត្រូវបានមិនសូវមានភាពពេញចិត្ដដែរ(គ្មានតិត្ថិភាព)។
ពណ៍ក្រហមពណ៍លឿងពណ៍ខៀវដែលជាពណ៏ដំបូងគឺត្រូវបានក្លាយជាការផ្ដល់ជូននៅសតវត្សទី១៨សំរាប់ទ្រឹស្ដីនៃចក្ខុវិស័យរបស់ពណ៍ដែលជាការផ្ដល់ជូនជាសំខាន់សំរាប់ពណ៍ដែល យើងបានមើលឃើញដោយចក្ខុវិញាណដែលបានលាយបញ្ចូលគ្នាពីការទទួលដឹងដោយការមើលឃើញនៃរូបរាងនៃពណ៍និងភាពប៉ិនគ្នានៃរូបរាងរបស់ពណ៍នៃការលាយបញ្ចូលគ្នាដោយ ជាតិពណ៍ ឬក៍អ្នកជ្រលក់ពណ៍។ទ្រឹស្ដីនេះគឺត្រូវបានធ្វើអោយប្រសើរឡើងនៅសតវត្សទី១៨នោះដោយការខិតខំស្វែងរកស្រាវជ្រាវដោយភាពត្រឹមត្រូវនៃឥទ្ធិពលចិត្ដវិទ្យានៃពណ៍ នៅក្នុងលក្ខណៈនៃភាពខុសគ្នានៅចន្លោះ”ដែលបង្រ្គប់”ឬក៍ផ្ទុយពីភាពលាំៗនៃពណ៍ដែលផលិតចេញដោយពណ៍បន្ទាប់ពីរូបភាពហើយនៅក្នុងការដាក់ស្រមោលនៅក្នុងពន្លឺនៃពណ៍។គុំនិត នេះហើយនិងការប្រតិបត្ដិតាមនូវពណ៍នីមួយៗគឺត្រូវបានសង្ខេបនិងផ្ដល់ជាឯកសារនៅក្នុងទ្រឹស្ដីនៃពណ៍ៈទ្រឹស្ដីនៃពណ៍(១៨១០)ដោយកវីជនជាតិអាឡឺម៉ង់និងនាយករដ្ឋមន្រី្ដនៃរដ្ឋាភិបាល ចូហាន់វូបហ្គេងវុនចសហើយនិងច្បាប់នៃពណ៍នីមួយៗដែលកើតឡើតំណាលគ្នានោះ(១៨៣៩)ដោយឧស្សហករគីមីលោកមិចឆែលអុកហ្គេនឆេវរួល។ក្រោយមកអ្នកវិទ្យាសាស្រ្ដជនជាតិអា លឺម៉ង់និងជនជាតិអង់គ្លេសគឺត្រូវបានស្ថាបនានៅចុងសតវត្សទី១៩ដែលការទាមទាពណ៍គឺជាការពិពណ៍នាដ៍ល្អបំផុតនៅក្នុងភាពខុសគ្នានៃការកំណត់ជាលើកដំបូង ពណ៍ក្រហម បៃតងនិងខៀវគឺជាពណ៍ដែលមានភាពខ្លាំងខ្លាជាងគេ(YGB)ជាគំរូដែលបូកបន្ថែមនៃការលាយបញ្ចូលគ្នានៃពន្លឺរបស់ពណ៍ទាំងបីនោះ។តាមការស្រាវជ្រាវនៃការរិះរកនៃពណ៍ដំបូងទាំងនេះ នៅក្នងការឆ្លើយតបនៃភាពខុសគ្នានៃពន្លឺពណ៍ទាំងបីប្រភេទដែលទទួលដឹងដោយសសៃប្រសាទឬក៍កោណនៅក្នុងចិត្របដ(ត្រីពណ៍ដែលមានពណ៍បី)។នៅក្នុងមូលដ្ឋាននៃចំនួនការពិពណ៍ នាអំពីការលាយបញ្ចូលគ្នានៃពណ៍ឬក៍ពណ៍វិធីគឺត្រូវបានដើម្បីធ្វើអោយរីកលូតលាស់នៅដើមសតវត្សទី២០ដែលយល់ស្របតាមអនុក្រុមនៃការកើនឡើងរីកចំរើនរបស់គំរូដ៍ល្អនៃទីចំហរបស់ ពណ៍និងការទាមទារបស់ពណ៍ដូចជាការជំទាស់ឬប្រឆាំងនៅក្នុងផ្នែកទ្រឹស្ដី។ឆ្លងតាមសម័យកាលដដែលនោះឧស្សាហករផ្នែកគីមីវិទ្យាធ្វើមូលបដិវដ្ដកម្មនៃពណ៍សំរាប់សង្រ្គោះការផលិត ពណ៍ដោយជាតិសាកសពសត្វស្របតាមខ្លឹមសាររបស់តិត្ថិកម្មនៅក្នុងការលាយបញ្ចូលគ្នានៃពណ៍ដោយអ្នកជ្រលក់ពណ៍ឬក៍លាបពណ៍នងទឹកខ្មៅវាថែមទាំងធ្វើទាំងអ្នកជ្រលក់ពណ៍និងដំ ណើរការនៃជាតិគីមីវាមានភាពចាំបាច់សំរាប់ពណ៍របស់រូបថត។ដូចជាលទ្ធផលនូវការព្រីនចេញនូវពណ៍បីនោះអោយក្លាយទៅជាសិល្បៈដែលចេះសន្សំសំចៃហើយងាយស្រួលធ្វើនៅក្នុង បន្ដុំនៃប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ ហើយទ្រឹស្ដីពណ៍របស់សិល្បៈគឺត្រូវបានប្រែប្រួលទៅតាមពណ៍ទីមួយដែលមានឥទ្ធិពលជាងគេនៅក្នុងទឹកខ្នៅនៃការជ្រលក់ពណ៍ទៅក្នុងរូបថតៈពណ៍ខៀវ ពណ៍ស្វាយនិងពណ៍លឿង(CMY)។(នៅក្នុងការព្រីនភាពងងឹតគឺមានភពាទន់ភ្លន់ល្វិតល្វៃដោយទឹថ្នាំពណ៍ខ្មៅហើយត្រូវបានគេស្គាល់ថាជាប្រព័ន្ធ(CMYK)នៅក្នុងទាំងពីខាងលើការព្រីននូវរូប ថតពណ៍សគឺត្រូវបានផ្ដោតទៅលើពណ៍នៃក្រដាស។)ពណ៍ដំបូង(CMY)នេះគឺត្រូវបានផ្សះផ្សាជាមួយនឹងពណ៍(RGB)ក្រហមបៃតងខៀវហើយត្រូវបានដកចេញពីការលាយបញ្ចូល ពណ៍គ្នាជាមួយការបន្ថែមពណ៍ក្នុងការលាយពណ៍ដោយផ្ដល់អោយពណ៍CMY(ខៀវស្វាយលឿង)ជាអ្នកជំនួយការវិញត្រឹមតែចិត្រដបនៃពណ៍ទីមួយៈពណ៍ខៀអាចស៊ីគ្នាជាមួយនឹង ពណ៍ក្រហម(−R+G+B)ពណ៍ស្វាយអាចស៊ីគ្នាជាមួយនឹងពណ៍បៃតង(−R+G+B)ហើយពណ៍លឿងគឺបានតែពណ៍ខៀវតែមួយគត់។វាមានសារៈសំខាន់ណាស់សំរាប់បន្ថែមនូវពណ៍CMYK ក្នុងដំណើរការការព្រីននៃពណ៍វាមានន័យថាជាវិធីដែលសន្សំសំចៃក្នុងការផលិតនូវទំហំពណ៍ក្នុងការព្រីនប៉ុន្ដែវាមិនគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការផលិតម្ដងទៀតពិតណាស់គឺពណ៍វាគួរអោយកត់សំ គាល់ពណ៍ទឹកក្រូចនិងមិនគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការផលិតនូវពណ៍ស្វាយម្ដងទៀត។ទំហំនៃពណ៍ក្រដាស់មួយអាចមានការបន្ថែមនូវពណ៍ផ្សេងទៀតសំរាប់ដំណើរការនៃការព្រីនដូចជាពណ៍៦ជ្រុង របស់ភេនថូនក្នុងប្រពន័្ធព្រីន(៦ពណ៍) ក្នុងចំណោមពណ៍ផ្សេងទៀត។
ប្រព័ន្ធនៃពណ៍របស់មុនសែលគឺតំណាងអោយទំហំនៃខ្នាតទាំងបីដែលបង្ហាញពីពណ៍ទាំងបីដែលមានភាពមុះមុតដែលធ្វើអោយមាននូវៈពន្លឺ តិត្ថិភាព និងភាពលាំៗនៃពន្លឺ។ ដ៍ច្រើននៅសតវត្សទី១៩ភាពប៉ិនប្រសប់របស់ទ្រឹស្ដីពណ៍មួយណាក៍តាមមិនទាន់និងនៅពីក្រោយជាងការយល់ឃើញរបស់វិទ្យាសាស្រ្ដដែរឬក៍ត្រូវបានបង្កើនសៀវភៅខាងវិទ្យាសាស្រ្ដដែល និពន្ធដាក់ជាសាធារណៈជាពិសេសនោះភាពទំនើបនៃពណ៍វិជ្ជា(១៨៧៩)ដោយអ្នករូបនិយមជនជាតិអាមេរិចឈ្មោះអុកឌេនរូតហើយនូវសៀវភៅផែនទីមានពណ៍ដំបូងគឺត្រូវបាន បង្កើតដោយលោកអាល់បឺតមុនសែល(សៀវភៅមានពណ៍របស់មុនសែលឆ្នាំ១៩១៥បានឃើញអំពីរពណ៍វិធីរបស់មុនសែល)ហើយនិងលោកវីលហេមអូសវ៉ល(សៀវភៅផែនទីមានពណ៍ ឆ្នាំ១៩៩)គុនសម្បត្ដិភាគច្រើនគឺត្រូវបានកើតឡើងនៅដើមសតវត្សទី២០គឺត្រូវបានបង្រៀនដោយសិល្បៈករដែលមានជំនាញខាងផ្នែកសិល្បៈហើយរួនបញ្ចូលគ្នាជាមួយនិងជនជាតិ អាលឺម៉ង់ឈ្មោះលោកប៉ូហូសជាវិសេសលោកវូសស៊ីលីខេនឌីស្គីលោកចូហានីអ៊ីតថេនលោកហ្វីបបឺបីរេនហើយនិងលោកចូសេបអាល់បឺដែលសរសេរអំពីរការស្ទង់មើលនិងពិចារណាអំពីរ ទ្រឹស្ដីនិងលាយបញ្ចូលពីការសំអាងលើការពិសោធន៍ឬក៍បង្ហាញពីរូបភាពយកមកពន្យល់ដែលជាមូលដ្ឋានគ្រឹក្នុងការសិក្សាពណ៍នីមួយៗតាមគោលសិលធម៍របស់ពណ៍។តាមសហសម័យ ទ្រឹស្ដីនៃពណ៍គឺត្រូវតែនិយាយអំពីទំហំនៃប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយព័ត៍មានដែលបង្កើតដោយស្ដង់ដាដោយមានគុនភាពនៃព័ត៍មានហើយនិងប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងនៃម៉ាស៊ីនប្រ៊ីនដែលវាសាកសមទៅនឹង ទំហំនិងកំរិតរបស់ប្រព័ន្ធរូបភាពនិងការត្រួតពិនិត្យឬក៍មើលនូវកំរិតពណ៍ដែលបានផលិតចេញដើម្បីប្រើប្រាស់។ទំរង់នេះគឺជាអ្វីដែលត្រូវការស្វែងរកបន្ថែមនូវកម្មសិទ្ធិនី មួយៗ ខាងផ្នែកសិល្បៈទ្រឹស្ដីនៃពណ៍គឺមានចំណងជើងដែលស្ដីអំពីរភាពស្មុគស្មាញនៃគុលានុវដ្ដភាព។
See also
កែប្រែReferences
កែប្រែ
ទំព័រគំរូ:Appearance phenomena
ទំព័រគំរូ:Color topics