បាភ្នំ
៤. វិបត្តិរាជវង្ស
៤.១. ព្រះបាទធម្មរាជា (១៤៨៦ - ១៥០៤)
ព្រះធម្មរាជាដែលត្រូវជាបុត្ររបស់អ្នកម្នាងសៀមស្រងៀមដែលទៅពឹងកំលាំងសៀមដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាចម្បាំងក្នុងគ្រួសារផង និងដើម្បីបានសោយរាជ្យតែម្នាក់ឯងផង ។នៅពេលដែលព្រះបាទស្រីរាជាជាប់ដៃប្រយុទ្ធនៅសមរភូមិឯនោះ ព្រះអង្គម្ចាស់ស្រីសុរិយោទ័យជាក្មួយរបស់ព្រះអង្គ (បុត្រព្រះនារាយណ៍រាជា) មានគំនិតក្បត់ ហើយគេចខ្លួនចេញពីរាជធានីចតុមុខ ទៅបំបះបំបោរប្រជារាស្ត្រនៅត្រើយខាងកើតទន្លេធំ ទន្លេមេគង្គ។ ក្សត្រអង្គនេះបានបង្កទ័ពវាយដណ្ដើមយកខែត្រជាច្រើនមកត្រួតត្រា មានខែត្រស្រីសឈរ ត្បូងឃ្មុំ បាភ្នំ ដូនណៃ ។ បន្ទាប់មក កងទ័ពស្រីសុរិយោទ័យបានទន្ទ្រានយកខែត្រខាងជើងខ្លះបានទៀតដូចជា កំពង់សៀម ស្ទឹងត្រង់ ជើងព្រៃ បារាយណ៍ ជាដើម។ បណ្ដាខែត្រដែលកងទ័ពស្រីសុរិយោទ័យវាយទន្ទ្រានយកបាន ត្រូវបានបង្កើតជាតំបន់អនានិគមន៍មួយដែលមានឈ្មោះថា អាណាចក្រខ្មែរខាងកើតដែលមានរាជធានីនៅស្រីសឈរ។ លុះបានកាន់កាប់ទឹកដីមួយភាគធំរួចហើយ ស្រីសុរិយោទ័យបានប៉ុនប៉ងរៀបទ័ពចេញទៅស្កាត់ផ្លូវព្រះបាទស្រីរាជា ជាម្ចាស់ទឹកដីថែមទៀត។ រីឯព្រះពញាធម្មរាជា ដែលជាឧបរាជនៅថែរក្សារាជធានីចតុមុខបានថ្វាយព័ត៌មានសព្វគ្រប់ទៅព្រះស្រីរាជាព្រមទាំងស្នើសុំឲ្យព្រះអង្គនាំទ័ពឡើងទៅវាយខ្ទប់ទ័ពក្បត់ស្រីសុរិយោទ័យពីខាងជើងមកវិញ។ ដោយទទួលព័ត៌មាននេះ ព្រះបាទស្រីរាជាក៏បានចាត់តាំងកងទ័ពឲ្យថែរក្សាទឹកដីខាងលិចសម្រាប់ទប់ទល់នឹងកងទ័ពសៀម ហើយព្រះអង្គក៏លើករេហ៍ពលមកធ្វើសង្គ្រាមជាមួយស្រីសុរិយោទ័យវិញ តាមផែនការចម្បាំងស្នើឡើង ដោយពញាធម្មរាជា។ មកដល់ខែត្រអម្រិន្ទបូរ (បច្ចុប្បន្នស្រុកបរិបូរណ៍) ព្រះអង្គទ្រង់បានបញ្ជូនកងទ័ពឆ្លងទន្លេទៅត្រើយខាងជើង ហើយក៏បានបើកការវាយបណ្ដេញទ័ពបះបោរ ឲ្យបាក់រត់ចេញពីអាណាខែត្រខាងជើង ថយមកនៅត្រើយខាងកើតទន្លេមេគង្គវិញ។ បន្ទាប់មកព្រះអង្គបានសង់បន្ទាយបោះទ័ពគង់នៅក្នុងខែត្រកំពង់សៀម ត្រៀមធ្វើសឹកសង្គ្រាមបន្តទៀត។
ក្នុងខណៈនោះដែរ ពញាធម្មរាជា ក៏បង្ហាញពុតត្បុតរបស់ខ្លួនឲ្យឃើញជាក់ស្ដែង ដោយបញ្ជូនរាជវង្សានុវង្សព្រះអង្គទាំងព្រះរាជទ្រព្យខ្លះទៀត ក្រៅពីលំពែង និងព្រះខ័ឌ្គរាជ្យទៅថ្វាយព្រះបាទស្រីរាជា ហើយនិងរៀបចំទ័ពមាំមួនការពារកុំឲ្យទ័ពក្មួយជ្រៀតចូលមកលើដែនដីដែលខ្លួនហួងហែងនោះបាន។
ការបែកបាក់គ្នា និងចម្បាំងរាំងជលឥតឈប់ឈរ រវាងរាជវង្សានុវង្សខ្មែរនាពេលនោះ បានផ្ដល់ផលវិបាកយ៉ាងអាក្រក់ដល់សង្គមខ្មែរ ដូចជាចោរកម្ម ប្លន់កាប់សម្លាប់ ទុរភិក្ស ជំងឺរាតត្បាត។ នៅឆ្នាំ ១៤៨៥ ព្រះធម្មរាជាដោយមានបំណងចង់សោយរាជ្យតែម្នាក់ឯងបានលបលួចទាក់ទងជាសម្ងាត់ជាមួយស្ដេចសៀម ដើម្បីស្នើសុំជំនួយកម្លាំងយោធា។ ស្ដេចសៀមសព្វព្រះទ័យយ៉ាងខ្លាំងហើយព្រមព្រៀងតាមសំណើព្រះបាទធម្មរាជា ដោយបានបញ្ជូនកម្លាំងទ័ពសៀមមកក្នុងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ក្នុងន័យចូលមកសម្រុះសម្រួលព្រះរាជាខ្មែរទាំងបីអង្គដែលកំពុងទាស់ទែងគ្នា។
ក្នុងពេលកងទ័ពសៀមចូលមកក្រុងចតុមុខ ព្រះធម្មរាជា ក៏បានរៀបចំទទួលយ៉ាងអឹកធឹក ហើយយាងព្រះចៅចក្រពត្រាធិរាជ ចូលគង់ក្នុងដំណាក់វាំងភ្នំដូនពេញ។ បន្ទាប់មកសេនាបតីខ្មែរសៀម ក៏ចាប់ផ្ដើមប្រឹក្សាអំពីផែនការចម្បាំងកម្ចាត់ព្រះបាទស្រីរាជា និងព្រះបាទស្រីសុរិយោទ័យ។
កាលបើដឹងពីសម្ព័ន្ធភាពធម្មរាជា និងស្ដេចសៀមចក្រពត្រាធិរាជមក ព្រះបាទស្រីរាជាក៏កោះទីប្រឹក្សាទាំងអស់មកជំនុំពិភាក្សាគ្នាភ្លាម។ ព្រះបាទស្រីរាជាទ្រង់ឈ្វេងយល់ថា ត្រូវចងមេត្រីភាពវិញជាការគួរ ព្រោះកម្លាំងខ្មែរបែកបាក់គ្នាអស់ហើយ ឯបណ្ដាប្រជានុរាស្ត្រទៀតសោត ក៏រងគ្រោះ និងនឿយណាយក្នុងសង្គ្រាម។ ពេលនោះអង្គប្រជុំបានសម្រេចយកផ្លូវចរចាបញ្ចប់ចម្បាំង។
ប៉ុន្មានថ្ងៃក្រោយមក កងទ័ពសៀមខ្មែរ ចេញពីចតុមុខក៏មកដល់កំពង់សៀម ហើយឡោមព័ទ្ធបន្ទាយព្រះបាទស្រីរាជាជុំជិតទាំងអស់។ ពេលនោះឧកញ៉ាក្រឡាហោមម៉ឹង ក៏ចេញទៅជួបព្រះចៅចក្រពត្រា និងពញាធម្មរាជា ដើម្បីទូលពីបំណងនៃព្រះបាទស្រីរាជា ដែលចង់សុំចងមេត្រីភាព។ ព្រះរាជាទាំងពីរអង្គត្រេកអរជាខ្លាំង ហើយក៏សុំយាងព្រះបាទស្រីរាជាមកប្រថាប់ក្នុងព្រះពន្លា។ រួចហើយស្ដេចទាំងបីអង្គបានលើករេហ៍ពលចេញពីកំពង់សៀម មកតាំងនៅឧត្ដុង្គ ដើម្បីរួមពិភាក្សាបញ្ចប់សង្គ្រាមផ្ទៃក្នុងនេះ។
ក្នុងឱកាសបើកកិច្ចចរចាជាដំបូង ព្រះធម្មរាជាបានស្នើសុំឲ្យព្រះចៅសៀមធ្វើជាចៅក្រមផ្សះផ្សាទំនាស់ក្នុងព្រះរាជវង្សខ្មែរ។ ស្ដេចសៀមព្រះចៅចក្រពត្រាក៏បានយល់ព្រម ហើយសម្រេចយកព្រះបាទស្រីរាជា និងស្រីសុរិយោទ័យទៅគង់នៅឯក្រុងអយុធ្យា (ប្រទេសសៀម)។ ចាប់ពីពេលនោះមកប្រទេសកម្ពុជាបានសុខសន្តិភាពឡើងវិញ។ ព្រះបាទធម្មរាជា ត្រូវបានស្ដេចសៀមរៀបចំអភិសេកជាព្រះមហាក្សត្រក្រុងកម្ពុជា ក្នុងឆ្នាំ ១៤៨៦ នៅរាជធានីចតុមុខ។
ក្រោយពីបានជួយធ្វើអន្តរាគមន៍ផ្សះផ្សាទំនាស់ក្នុងរាជវង្សខ្មែរមក ស្ដេចសៀមបានទាមទារយកខែត្រ ដែលព្រះបាទស្រីរាជាទើបរំដោះបាននោះទៅវិញទាំងអស់។ ដោយឈឺចិត្តចាញ់ឧបាយកលធម្មរាជាខ្លាំងពេក ព្រះបាទស្រីរាជាក៏ទ្រង់ប្រឈួនរួចសុគតនៅឯរាជធានីអយុធ្យា ដោយបន្សល់ទុកពញាអុងជាបុត្រផ្ញើនឹងព្រះចៅសៀម។ មួយឆ្នាំកន្លងមកព្រះស្រីសុរិយោទ័យក៏ចូលទិវង្គតបន្តទៀត។ (ត្រង់នេះគួរតែ ស្ដេចសៀមនាម បរមត្រៃលោកនាថ ត្រូវជាងត្បិតក្នុងពង្សាវតារសៀម ចំណែកចក្រពត្រាធិរាជ ប្រសូតនៅឆ្នាំ១៥០៩ ទេក្នុងវិបត្តិនេះគេខ្ចីសាច់រឿងសតវត្សទី១៦ មកបំពេញចន្លោះព្រឹត្តិការណ៍សតវត្សទី១៥ ព្រោះសម័យនោះសៀមជាប់ចំបាំងនឹង លាននា ដូច្នេះខ្មែរប្រហែលឆ្លៀតឱកាសនេះច្បាំងយកខេត្តចាស់មកវិញ រឺ ក៏ថាព្រឹត្តិការណ៍នេះអាចគ្មាន រឺ ក៏នគរបានបែកជាបីរដ្ឋដរាបដល់ចន្ទរាជាឡើងសោយរាជ្យទើបរដ្ឋទាំងបីក្លាយជារាជាណាចក្រឯកភាពមួយវិញនៅសម័យលង្វែកយ៉ាងណា)។
ក្បួនពង្សាវតារផ្សេងៗ សុទ្ធតែបាននិយាយពីអន្ដរាគមរបស់សៀម ក្នុងជំលោះរវាងស្ដេចខ្មែរ ប៉ុន្ដែរបៀបធ្វើអន្ដរាគមនោះឃើញថា មានបែបខុសៗគ្នា។ ក្បួនខ្លះបញ្ជាក់ថា គឺព្រះធម្មរាជាដែលត្រូវជាបុត្ររបស់អ្នកម្នាងសៀម ស្រងៀមនេះអែង ដែលទៅពឹងកំលាំងរបស់សៀម ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាចំបាំងក្នុងគ្រួសារផង និងដើម្បីបានសោយរាជតែម្នាក់អែងផង។
នៅគ.ស. ១៤៨៥ ព្រះចៅមហាចក្រពត្រាធិរាជស្ដេចសៀមសោយរាជនៅក្រុងអយុធ្យា ទ្រង់បានយល់ព្រមតាមសំនូមរបស់ស្ដេចធម្មរាជា ហើយទ្រង់បានបញ្ជាអោយលើកទ័ពចូលមកក្នុងប្រទេសខ្មែរ។ ដោយយល់ឃើញថា ប្រជានុរាស្រ្ដបាននឿយណាយ នឹងសង្រ្គាមខ្លាំងពេកហើយ ព្រះបាទស្រីរាជា ក៏ទ្រង់យល់ព្រមចូលមកផ្សះផ្សាបញ្ចប់សង្គ្រាម។ ចំណែកខាងព្រះស្រីសុរិយោទ័យ ដោយពួករេហ៍ពលពុំព្រមច្បាំងតទៅទៀត ព្រះអង្គក៏ត្រូវបង្ខំព្រះហរិទ័យយាងចូលរួមក្នុងកិច្ចចរចារកសន្ដិភាពដែរ។ ជាកិច្ចដោះស្រាយ ព្រះចៅចក្រពត្រ ក៏បានសំរេចថាត្រូវតែចាប់ ព្រះស្រីរាជា និងស្រីសុរិយោទ័យទៅគង់ឯស្រីអយុធ្យា ទើបប្រទេសខ្មែរបានសុខសន្ដិភាពឡើងវិញ។
ក្បួនខ្លះនិយាយថា សៀមឆ្លៀតឱកាសដែលប្រទេសខ្មែរកំពុងតែមានចលាចលដោយសង្គ្រាមរវាងស្រីរាជា និង ស្រីសុរិយោទ័យ សៀមបានលើកទ័ពចូលមកច្បាំងយកបានចន្ទបុរី មហានគរវត្ដ នគរាជសីមា ហើយចាប់បានទាំងស្ដេចស្រីរាជា ទាំងស្រីសុរិយោទ័យ និងក្របគ្រួនាំយកទៅស្រីអយុធ្យា ហើយទុកនាយគង់អោយនៅរក្សាស្រុកភ្នំពេញ។ គ្រានោះស្ដេចធម្មរាជាដែលទៅឈរនៅនគរវត្ដ បានថយទៅបាភ្នំ កទ័ពមកច្បាំងយកបានភ្នំពេញ ហើយឡើងសោយរាជដោយមានព្រះនាមថា ព្រះបាទសម្ដេចព្រះរាជអោង្ការព្រះធម្មរាជាមហាចក្រពត្រាធិរាជ។
ក្បួនខ្លះទៀតនិយាយថា គឺស្ដេចស្រីសុរិយោទ័យអង្គឯងតែម្ដង ដែលបានទៅពឹងអោយសៀមជួយ។ ពួកនេះបានលើកទ័ពចូលមកវាយយកបាននគររាជ អង្គរ ចន្ទបុរី។ ចំណែកអែធម្មរាជា ដែលមានភារកិច្ចការពារក្រុងចតុមុខ ក៏បែរជាក្បត់ចូលដៃជាមួយសត្រូវប្រឆាំង នឹងព្រះស្រីរាជា ជាស្ដេចពេញច្បាប់ទៅវិញ។ ស្ដេចស្រីសុរិយោទ័យ លុះឃើញដូច្នោះក៏យាងទៅជួប នឹងស្ដេចសៀម តែត្រូវស្ដេចសៀមចាប់ខ្លួននាំយកទៅប្រទេសសៀមទៅ។
គួរគប្បីបញ្ជាក់ថា ព្រះស្រីរាជា និងស្រីសុរិយោទ័យសុទ្ធតែបានសុគតនៅប្រទេសសៀមទាំងពីរព្រះអង្គ (ក្បួនខ្លះ ថាសុគតនៅតាមផ្លូវ)។ ព្រះស្រីរាជាមានបុត្រជាមួយអ្នកម្នាងកេសរ នាមចៅពញាអុង។ ចំណែកអែព្រះធម្មរាជា ត្រូវបានអភិសេកអោយឡើងសោយរាជនៅគ.ស. ១៤៨៦ ហើយប្រទេសខ្មែរក៏បានសុខរៀងមក រហូតដល់ពេល សោយទីវង្គតនៅគ.ស.១៥០៤ ព្រះអង្គមានបុត្រពីរព្រះអង្គ ១. ចៅពញាដាំខាត់រាជា បុត្រអគ្គមហេសី សម្ដេចព្រះភគវតីស្រីទេពធិតា ២. ពញាចន្ទរាជា បុត្រអ្នកម្នាងទេពបុប្ផា អែកសារខ្លះបានបញ្ជាក់ថា ព្រះអង្គជាព្រះរាជាដែលទ្រង់ប្រកបដោយទសពិធរាជធម៌ យកព្រះរាជហរិទ័យទុក ដាក់នឹងវាសនាប្រជារាស្រ្ដ និងព្រះពុទ្ធសាសនាខ្លាំងណាស់។ ព្រះអង្គទ្រង់បានសាងព្រះចេតិយនៅខេត្ដអាសន្ទុក ដើម្បីតំកល់សារីរិកធាតុ ហើយមានហរិទ័យប្រាថ្នាចង់បានជាពុទ្ធភូមិទៀតផង។
ក្នុងរយៈពេលជាង១០ឆ្នាំ គឺពីគ.ស. ១៤៧៥ ដល់ ១៤៨៥ ប្រទេសខ្មែរបានជួបនូវវិបត្ដិមួយដ៏ធ្ងន់ដែលបណ្ដាលមកពីទំនាស់ក្នុងរាជវង្ស ដែលដឹកនាំជាតិក្នុងពេលនោះ។ ចំបាំងដែលជាវិធី ដែលគេប្រើសំរាប់ដោះស្រាយជំលោះនោះ បានធ្វើអោយប្រជានុរាស្រ្ដទុក្ខវេទនាយ៉ាងសំបើម បានធ្វើអោយសេដ្ឋកិច្ចចុះអោនថយ និងជាពិសេសធ្វើអោយ ប្រជាជាតិខ្មែរធ្លាក់ដុនដាបជាលំដាប់។ នេះជាលើកទី១ ក្នុងប្រវត្ដិសាស្រ្ដខ្មែរ ដែលគេឃើញមានស្ដេចខ្មែរ ទៅ អន្ទងពឹងពាក់បរទេសជិតខាងអោយចូលមកជួយដោះស្រាយបញ្ហារបស់ជាតិអែងផ្ទាល់ នេះគឺតំរាប់អាក្រក់មួយ សំរាប់ព្រះរាជាសោយរាជតៗមក ហើយដែលរត់ទៅសុំជំនួយពីបរទេស ជាលេសអោយគេមានឱកាសលូកដៃ ចូលមកជ្រៀតជ្រែកក្នុងផ្ទៃរបស់ខ្មែរ។ ហើយទាញយកផលប្រយោជន៍អោយគេ។ នេះក៏ជាលើកទី១ដែរ ដែលមានស្ដេចខ្មែរទៅរស់នៅបរទេស (ពញាអុង) ក្នុងការទំនុកបំរុងរបស់គេ។ ចំពោះរឿងនេះលោក Moura បានចាត់ទុកថាជាកលយុទ្ធមួយរបស់ស្ដេចសៀម សំរាប់ទុកជាគូប្រជែង នឹងព្រះមហាក្សត្រខ្មែរអង្គណាដែលចង់រំដោះព្រះ អង្គអោយរួចពីចំនុះរបស់សៀម។
៤.២. ព្រះបាទស្រីសុគន្ធបទ (១៥០៤-១៥១២)
នៅពេលដែលព្រះបាទធម្មរាជាទ្រង់សោយទីវង្គត់នៅឆ្នាំ១៥០៤ទៅ បុត្រច្បងរបស់ព្រះអង្គព្រះនាមចៅពញាដំខាត់រាជាបានឡើងសោយរាជ្យបន្ត ដោយយកព្រះនាមសម្រាប់រាជ្យថា ព្រះបាទស្រីសុគន្ធបទគង់នៅរាជធានីចតុមុខ ។ ក្រោយមកទៀតព្រះអង្គបានរើរាជធានីទៅទួលបាសាន វិញ ដោយព្រះអង្គទ្រង់ឈ្វេងយល់ថាទីនោះគឺជាចំណុចយុទ្ធសាស្ត្រមួយ មានឧបសគ្គធម្មជាតិ (បឹង ទន្លេព្រៃញឹក) ស្រួលការពារខ្លួនជាងនៅក្រុងចតុមុខ ។ ឯព្រះអនុជនាម ពញាចន្ទរាជា ត្រូវបានតែងតាំងជាមហាឧបរាជនៅគ.ស.១៥០៨ ហើយនៅការពារក្រុងចតុមុខមើលខុសត្រូវលើអាណាខេត្តត្រើយខាងលិច ។ រាជពង្សាវតារបាននិយាយថា កាលដែលព្រះបាទស្រីសុគន្ធបទ យាងទៅគង់នៅរាជធានី ទួលបាសាន នោះព្រះអង្គបានលើកនាងស (ឯកសារខ្លះនាងពៅ) ជាស្នំឯកមាននាមថា កេសរបុប្ផា ទើបស្រុកនោះមានឈ្មោះថា ស្រីសឈរ ដែលតមកទៀតបានក្លាយជា ស្រីសន្ធររៀងរហូតមក ។ នាងសនេះជាកូនរបស់មន្ត្រីម្នាក់ឈ្មោះពិជ័យនាគ និងនាងបាន ដែលជាពលព្រះស្រីរតនត្រ័យ ។ ប្អូនប្រុសនាងស ឈ្មោះកៅ ឬ កន ត្រូវបានតែងតាំងជាមហាតលិក ក្រោយមកទៀត បានឡើងឋានៈជា ឃុនហ្លួងព្រះស្ដេច មាននាទីមើលខុសត្រូវលើពលព្រះទាំងអស់ និងលើកិរិយាមារយាទនៃពលរដ្ឋទូទៅ ។ រាជពង្សាវតារបាននិយាយទៀតថា នៅគ.ស.១៥០៩ ព្រះបាទស្រីសុគន្ធបទ ទ្រង់សុបិន្តឃើញនាគរាជដេញខាំព្រះអង្គ ហើយខាំពាំស្វេតច្ឆ័ត្រ មនុស្សម្នាឱ្យរត់ចេញអស់ពីព្រះរាជវាំង ហើយព្រួសពិសជាភ្លើងឆេះ រាល ដាលពេញទាំងព្រះមហានគរ អំណាចភ្លើងនោះក្តៅពន់ប្រមាណណាស់ ឃើញហាក់ដូចជានាគនោះ ស្ទុះចូលមកខាំពោំស្វតច្ឆត្រទៅកាន់ទិសបូព៌ា ថែមទៀត ។ នៅពេលប្រជុំព្រះអង្គបានទតទតឃើញតួនាគពីរ ព័ទ្ធព័ន្ធ លើឃុនលួងព្រះស្តេច ហើយងើបក្បាលឆ្វេង ស្តាំ ទន្ទឹមគ្នានឹងសិរសា ឃុនហ្លួងព្រះស្តេចកន រូបនាគនោះដូចនាគដែលព្រះអង្គទ្រង់ព្រះសុបិន្ត និម្មិត ។ កិរិយានាគនោះហាក់ដូចជាចង់ស្ទុះទៅខាំព្រះអង្គទ្រង់ភ្ញាក់ព្រះ ទ័យត្រាស់ឱ្យមន្ត្រីមើល តែមើលពុំឃើញ តាមព្រះរាជបញ្ជាសោះ ទ្រង់ព្រួយព្រះទ័យណាស់ ហើយព្រះអង្គទ្រង់បញ្ជាអោយហោរទាយ ថាមានកោលាហល អ្នកបង្កគឺ ឃុនហ្លួងព្រះស្ដេចកន ដែលកើតនៅឆ្នាំរោង (នាគ) ។ ស្របពេលជាមួយគ្នានោះមានពាក្យបណ្ដឹងមកថាមានកើតហេតុចម្លែកផ្សេងៗ នៅក្នុងព្រះរាជាណាចក្រ ។ ដោយខ្លាចក្រែងស្ដេចកន ក្បត់ដណ្ដើមរាជសម្បត្តិ សមដូចទំនាយរបស់ហោរានោះ ព្រះរាជាទ្រង់បានធ្វើការប្រជុំសម្ងាត់នៃពួកមន្ត្រីជំនិត ដើម្បីរិះរកមធ្យោបាយកម្ចាត់ ស្ដេចកន អោយបាន តែស្នំឯកលបលួចស្ដាប់ដឹងការណ៍ហើយផ្ញើរសំបុត្រ ទៅប្រាប់ប្អូនព្រះនាងយ៉ាងប្រញាប់ ។តមក ព្រះរាជាទ្រង់បញ្ជាអោយពួកមន្ត្រីរៀបចំដង្ហែព្រះអង្គទៅក្រសាលបឹង បង់សំណាញ់កំសាន្តទៅតាមចំណូលព្រះហឫទ័យរបស់ព្រះអង្គដែលធ្លាប់តែធ្វើពីមុនរៀងមក ។ ស្ដេចកនក៏ត្រូវបានគេចាត់អោយទៅហែហមព្រះរាជាជាមួយនឹងមន្ត្រីឯទៀតៗដែរ ។ ដូចគេបានគ្រោងទុកជាមុនស្រេច ព្រះរាជាទ្រង់ធ្វើកលថា សំណាញ់ព្រះអង្គជាប់សំរាស់លើកពុំរួច ហើយទ្រង់បញ្ជាអោយស្ដេចកន មុជទឹកទៅដោះ ។ ស្ដេចកន ទទួលបញ្ជាហើយលោតទៅក្នុងទឹកធ្វើហាក់ដូចជាពុំដឹងខ្លួន ហើយមុជថយចេញពីកន្លែងនោះឆ្ងាយទៅ ។ ពេលនោះពួកបរិវារដែលជាជំនិតស្មានថា ស្ដេចកន បានធ្លាក់ចូលអន្ទាក់របស់ខ្លួនហើយ ក៏ប្រញាប់បង់សំណាញ់ព្រមគ្នាគ្របត្រង់កន្លែងដែល ស្ដេចកនលោតចុះទៅនោះ ដោយមានបំណងធ្វើអោយ ស្ដេចកន ជាប់សំណាញ់រើពុំរួច ស្លាប់នៅក្នុងទឹកនោះទៅ ។
លុះបានចាកផុតពីគ្រោះថ្នាក់ហើយ ស្ដេចកនបានភៀសខ្លួនទៅដល់ខេត្តបាភ្នំ ហើយប្រើឧបាយកលបោកបញ្ឆោតពួកចៅហ្វាយខេត្តថា ខ្លួនបានទទួលបញ្ជាពីព្រះរាជាអោយមកកែនទ័ពទៅកម្ចាត់មហាឧបរាជ ចន្ទរាជា ដែលមាចិត្តចង់ឡើងសោយរាជ្យនៅក្រុងចតុមុខ ។ ព្រះរាជាលុះបានជ្រាបដំណឹងថា ស្ដេចកន នៅរស់ហើយមានកទ័ពប្រឆាំងព្រះអង្គថែមទៀត ក៏ទ្រង់បញ្ជាឪពុក និងបងស្រីស្ដេចកន សរសេរសំបុត្រហៅត្រឡប់មកវិញ ។ ស្ដេចកន ប្រើឧបាយកលម្ដងទៀត ដោយប្រាប់ទៅពួកចៅហ្វាយខេត្តនិងអ្នកស្រុកថា ហ្លួងទ្រង់តឿនពីរឿងសង្គ្រាមទៅវិញ ។ ពាក្យឃោសនារបស់ ស្ដេចកន បានលេចលឺទៅដល់មហាឧបរាជ ចន្ទរាជា ។ ព្រះអង្គនឹកស្មានថាមានហេតុមិនស្រួល ក៏នាំព្រះរាជវង្សានុវង្សប្រញាប់ប្រញាល់ភៀសខ្លួនទៅសុំជ្រកកោននឹងស្ដេចសៀមទៅ ។ កាលដែលយាងទៅខេត្តពោធិ៍សាត់ ព្រះចន្ទរាជា ទ្រង់បានទៅសំណាក់ផ្ទះមន្ត្រីម្នាក់ឈ្មោះពេជ ហើយទ្រង់បានទទួលការទំនុកបម្រុងផ្សេងៗពីមន្ត្រីរូបនេះ ។ លុះដឹងថាព្រះចន្ទរាជា ព្រះអនុជស្រីសុគន្ធបទ បានយាងចេញផុតពីប្រទេសហើយ ស្ដេចកនក៏ចាប់ផ្ដើមការវាយលុកចូលរាជធានីទួលបាសាន ។ ព្រះរាជាទ្រង់បានលើកទ័ពចេញតទល់ផ្ទាល់ព្រះអង្គតែត្រូវទទួលបរាជ័យ ហើយថយទៅកែនទ័ពថែមនៅក្រុងចតុមុខ ។ ស្ដេចកនលើកទ័ពដេញតាមវាយបែកបន្ទាយភ្នំពេញទៀត ព្រះបាទស្រីសុគន្ធបទថយទៅគង់នៅលង្វែក ។ លុះបន្ទាយលង្វែកត្រូវវាយបែក ព្រះអង្គក៏យាងទៅគង់នៅស្រុកបរិបូណ៌ (អម្រិន្ទបូរ) រួចនៅទីបំផុត ទៅគង់នៅបន្ទាយស្ទឹងសែនក្នុងខេត្តអាសន្ទុកនៅគ.ស.១៥១២ ។ ពេលនោះឃុនហ្លួងព្រះស្ដេចកន ទៅតាំងទ័ពបោះបន្ទាយនៅទួលបាសាន ហើយប្រារព្ធធ្វើពិធីលើកខ្លួនឯងឡើងជាមហាឧបរាជ ។ រួចស្រេចហើយ ទ្រង់បានបញ្ជាអោយទ័ពលើកឆ្លងទោបោះនៅកំពង់សៀមទៀត ។ ស្ដេចកន បានក្លែងសំបុត្រផ្ញើទៅហ្លួងសុំចុះចូល តែសុំអោយម្ដាយ និងបងប្អូនបានមកមុនសិន ។ ហ្លួងបញ្ជាអោយឆ្លើយវិញថា ត្រូវតែស្ដេចកន ចូលខ្លួនមកមុន បើពុំដូច្នោះទេនឹងសម្លាប់ម្ដាយ និងបងប្អូនទាំងអស់ ។ ស្ដេចកន លើកទ័ពទៅជិតអាសន្ទុក រកឧបាយកលយកម្ដាយនិងញាតិសន្ដានមកវិញ ។ ពេលនោះមានមន្ត្រីម្នាក់ស្ម័គ្រចិត្តទទួលបំពេញកិច្ចការនេះថ្វាយ ស្ដេចកន ឈ្មោះឱកម៉ឺនសុរិន្ទកែវ ។ កានលនោះគឺគេចោទថាមន្ត្រីរូបនេះក្បត់ ស្រាប់តែមានទាហាន២០០នាក់ជួយយកអាសា នាំទៅខាងបន្ទាយហ្លួងសុំចុះចូល ។ បន្ទាប់មក ឃុនហ្លួងព្រះស្ដេចកន នាំទ័ពចូលវាយលុកបន្ទាយស្ទឹងសែនយ៉ាងខ្លាំង ។ ដោយទ្រង់ឈ្វេងយល់ថាមិនអាចទប់ទល់យូរអង្វែងតទៅទៀតបាន ព្រះរាជាគិតដកថយតាមជើងទឹកទៅកាន់ខេត្តពោធិ៍សាត់ តែពេលនោះ ឱកម៉ឺនសុរិន្ទកែវ និងបក្សពួកបះឡើងចូលចោមធ្វើគុតព្រះអង្គបានក្នុងបន្ទាយស្ទឹងសែននោះនៅគ.ស.១៥១២ ។ ព្រះរាជបុត្រព្រះអង្គនាម ពញាយសរាជា (បុត្រជាមួយម្នាងកេសរបុប្ផា) និងបរិវារមួយក្រុមបានភៀសទៅជ្រកកោនក្នុងប្រទេសសៀមជាមួយព្រះ ចន្ទរាជា ។ ឃុនហ្លួងព្រះស្ដេចកន ត្រឡប់មកទួលបាសានវិញ ប្រកាសអោយរកព្រះខាន់រាជ្យ ព្រះលំពែងជ័យ និងគ្រឿងបញ្ចក្សេត្រដើម្បីឡើងសោយរាជសម្បត្តិ ។ រាជពង្សាវតារខ្លះបានបញ្ជាក់ថា កាលដែលឡើងសោយរាជ្យនោះ ស្ដេចកន មានព្រះជន្មាយុទើបតែបាន២៩វស្សា ហើយមាននាមសម្រាប់រាជ្យថា ស្រីជេដ្ឋាធិរាជរាមាធិបតី ។ ព្រះអង្គទ្រង់បានបញ្ជាមេទ័ព កៅ ដែលត្រូវជាឪពុកមាបង្កើតអោយលើកទៅបង្ក្រាប ខេត្តទាំងឡាយណាដែលមិនទាន់ចុះចូលព្រះអង្គនៅឡើយ ។ លុះបានសុខសន្តិភាពបរិបូណ៌ឡើងវិញហើយ ព្រះអង្គទ្រង់លើកឪពុកមាអោយឡើងឋានៈជាស្ដេចចៅហ៊្វាទឡ្ហៈ ឯពួកបរិវារឯទៀតក៏បានទទួលយសសក្តិទៅតាមគុណបំណាច់រៀងៗខ្លួនដែរ ។ នៅប្រមាណគ.ស.១៥១៤ ព្រះបាទ ស្រីជេដ្ឋា ទ្រង់បានលើករាជធានីទៅតាំងនៅ ចន្លក់ដូនតី (នៅបានតែ៥ខែ) រួចលើកទៅតាំងនៅភូមិស្រឡប់នៅទល់ដែនខេត្តត្បូងឃ្មុំនិងខេត្តបាភ្នំ រាជធានីថ្មីនេះ ជាបន្ទាយមួយយ៉ាងមាំដែលព្រះអង្គប្រទាននាមថា ក្រុង ស្រឡប់ពិជ័យព្រៃនគរ ។ រាជពង្សាវតារខ្លះបានបញ្ជាក់ថា ព្រះបាទស្រីជេដ្ឋា ទ្រង់មានចំណូលហឫទ័យខាងបរបាញ់សត្វ ចាប់ត្រី ល្បែងស្រី ទតរបាំមហោស្រព តន្ត្រី ។ ក្នុងរជ្ជកាលរបស់ព្រះអង្គមានបោះប្រាក់ស្លឹង (សាច់ប្រាក់សុទ្ធ) មានរូបនាគសម្រាប់ប្រើប្រាស់ក្នុងប្រទេស ហើយមានប្រវត្តិវិទូខ្លះបានសង្កត់សេចក្ដីថា នៅសម័យនោះអាណាប្រជានុរាស្ត្របានសុខសម្បូណ៌សប្បាយថែមទៀតផង ។