អ្នកសារពត័មាន៖ ភាពខុសគ្នារវាងកំណែនានា

ខ្លឹមសារដែលបានលុបចោល ខ្លឹមសារដែលបានសរសេរបន្ថែម
No edit summary
No edit summary
បន្ទាត់ទី១០៖
អ្នកសារពត័មានត្រូវតែក្លាយជាមនុស្សកណ្តាលមានន័យថាជាំមុនស្សមិននិយាយលំអៀងឬបំលើសស្ថានការណ៏នៃរឿងអ្វីមួយដែលបានជួបនឹងឃើញនៅពេលដែលអ្នកជំនាញខាងសារពត័មាននិយាយអ្នកសារពត័មានទាំងឡាយបានស្តាប់និងធ្វើការថតទុក និងមានការដកស្រង់ចំរាញ់យកហើយផ្សាយពត័មាននោះជាសាធារណៈសំរាប់ពួកគេប្រើប្រាស់។ ក្រោយពីបានធ្វើការវិភាគរបស់គាត់រួចមកការផ្សាយជាសាធារណៈមិនត្រឹមតែជាលក្ខណៈមួយដែលជួយដោះស្រាយនូវភាពមិនលូតលាស់ជឿនលឿនហើយនិងភាពស្មុគស្មាញជាច្រើននៃពត័មានសព្វថ្ងៃនៅក្នុងសង្គមយើងបច្ចប្បន្ន ហើយនឹងដូចជាអ្នកកណ្តាលដែលត្រូវការដកស្រង់ពត័មានសម្រាប់ប្រមូលផ្តុំដើម្បីធ្វើការផ្សាយ។
លោក លីបមែន បង្ហាញពីវិធីមួយៈ ការដាក់ជាផ្សព្វផ្សាយមិនទាន់មានភាពគ្រប់គ្រាន់នៅឡើយទេ។ ម្យ៉ាងទៀត ការផ្សាយជាសាធារណៈក៏បំផ្លាញជាមួយជីវិតរស់នៅរស់ពួកគេដែរ ដើម្បីយកចិត្តទុកដាក់អំពីភាពសន្យាថានោះជាភាពស្មុគស្មាញ។ ហេតុដូច្នេះលក្ខណៈសាធារណៈចាំបាច់ត្រូវមានការបកស្រាយ ឬអធិប្បាយពីនណារម្នាក់ដើម្បីសម្រេចចិត្តដើម្បីបង្កើតជាសារពត័មានមួយ ងាយយល់និងមានលក្ខណៈសាមញ្ញៗ។
លោក លីបមែន បានជឿជាក់ថា ការដាក់ផ្សព្វផ្សាយជាសាធារណៈវាមិនមានឥទ្ធិពលទៅលើការសម្រេចចិត្តរបស់អ្នកជំនាញជាមួយនឹងការគាំទ្រផងដែរ។ នៅក្នុងចន្លោះពេលដែលអ្នកជំនាញ ( ឧទាហរណ៏ៈ អ្នកនយោបាយ អ្នកធ្វើកិច្ចសន្យា ការិយានុលេខានុការ អ្នកវិទ្យាសាស្រ្ត...ល¬) ទាមទារអោយមានការរក្សានូវការផ្សព្វផ្សាយ និងការគ្រប់គ្រងបានល្អ។ នៅក្នុងអំនាចរបស់លោក លីបមែន តួនាទីរបស់អ្នកកាសែតដើម្បីស៊ីបអង្គេត ជាសាធារណៈនៃអ្វីដែលអ្នកជំនាញខាងសារពត័មាននោះបានធ្វើ។ វាដូចជាលក្ខណៈជាអ្នកបំរើនរណាមួយដែរ ដូចជាការបោះឆ្នោតអោយជាប់ជាសាធារណៈចុងក្រោយ។ នៃផលនោះបានរក្សាទុកថាជាអាណាត្តចុងក្រោយការផ្សាយពត័មាននោះយ៉ាងងាយស្រួលពីអ្នកជំនាញ។ភាពក្លាហានរបស់លោក លីបមែន បានមានភាពលំបាកច្រើនដោយសារតែគាត់មានការអាណិតអាសូរ។ អ្នកស្តាប់ អ្នកអាន អ្នកមើលនៃប្រវិត្តនិយកឲម ហើយនឹងវិទ្យាសាស្រ្តលោក លីបមែន មិនបានកំណត់ថារដ្ធាភិបាលនៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យមានការប្រែប្រួល មិនទៀងឡើយ ប៉ុន្តែគាត់គិតថាការទំនាក់ទំនងផ្នែកនយោបាយនៃអ្វីក៏ដោយមិនមានលក្ខណៈរកាំរកូតហើយដូចជាការណែនាំដោយមានការប្រកាន់បក្សពួកសម្រាប់អោយជាមតិយោបល់ និងពត័មាន។ នៅក្នុង បណ្ណាគារ និង កាសែតពត័មាន មួយនៅឆ្នាំ ១៩១៩ ហើយាការបញ្ចេញមតិយោបល់ជាសាធារណៈ នៅឆ្នាំ ១៩២១ លោក លីបមែន បានបញ្ជាក់ថា គាត់មានសេចក្តីសង្ឈឹមថា សរីភាពអាចទៅជាអត្ថន័យនៃបញ្ជីវិទ្យាសាស្រ្តនិយមហើនឹង នៃប្រវិត្តទស្សនៈវិស័យដែលជាគំនិតមួយផុសឡើងជាសាធារណៈ និងក្លាយទៅជាអ្នកគ្រប់គ្រងដ៏ឆ្លាវៃ និងការទៅជាអ្នកបោះពុម្ពផ្សាយសារពត័មានដ៏មានអំណាច និង មានគំនិតមួយមានការអត់ធ្មត់ និងមិនខ្លាចនៃវិទ្យាសាស្ត្រ។ហេតុនេះគាត់ត្រូវបានគេបន្ទុះបង្អាប់នៃចំណោមមនុស្សភាគច្រើន ប៉ុន្តែក្នុងចំណោមនោះក៏មានបឲមនុស្សចូលចិត្តដណ្តើមអំណាច។ នៅក្នុងប្រពន្ធ័ផ្សព្វផ្សាយមួយនៃរដ្ធាភិបាល មានតំនាងមួយត្រូវបានជ្រើសតាំងដោយប្រជាជន ហើយមានទំនាក់ទំនងជាមួយពូកគេយ៉ាងស្អិតរមួត ដើម្បីជាគោលគ្រិះនៃសីលធម៍និងនយោបាយរដ្ធធម្មនុញ្ញសម្រាប់អោយពូកគេបង្កើតនៅបុរេប្រវិត្តសាស្រ្ត ហើយនឹងប្រវិត្តទស្សនៈវិស័យដែលជាគំនិតមួយផុសឡើងជាសាធារណៈ និងក្លាយទៅជាអ្នកគ្រប់គ្រងដ៏ឆ្លាវៃ និងការទៅជាអ្នកបោះពុម្ពផ្សាយសារពត័មានដ៏មានអំណាច និង មានគំនិតមួយមានការអត់ធ្មត់ និងមិនខ្លាចនៃវិទ្យាសាស្ត្រ។ហេតុនេះគាត់ត្រូវបានគេបន្ទុះបង្អាប់នៃចំណោមមនុស្សភាគច្រើន ប៉ុន្តែក្នុងចំណោមនោះក៏មានបឲមនុស្សចូលចិត្តដណ្តើមអំណាច។ នៅក្នុងប្រពន្ធ័ផ្សព្វផ្សាយមួយនៃរដ្ធាភិបាល មានតំនាងមួយត្រូវបានជ្រើសតាំងដោយប្រជាជន ហើយមានទំនាក់ទំនងជាមួយពូកគេយ៉ាងស្អិតរមួត ដើម្បីជាគោលគ្រិះនៃសីលធម៍និងនយោបាយរដ្ធធម្មនុញ្ញសម្រាប់អោយពូកគេបង្កើតនៅបុរេប្រវិត្តសាស្រ្ត ហើយនឹងប្រវិត្តទស្សនៈ និងអ្វីសម្រាប់គាត់ធ្វើដោយគ្មានហតុផលនយោបាយទស្សនៈវិជ្ជា ប៉ុន្តែលោក លីបមែន បានប្រែក្លាយឈ្មោះទៅជាអ្នកសមោហភាវៈនិយមនៃចលនាមួយគាត់មានសេចក្តីក្លាហាន ជាមួយគា្ននោះដែរគាត់បានបញ្ជាក់អោយឃើញពីការស្ថាបនានៃនយោបាយសហរដ្ធអាមេរិកហើយរដ្ធាភិបាល និងបានសរសេរទុកនូវកិច្ចការចុងក្រោយរបស់គាត់គឺទស្សនៈវិជ្ជានៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៥៥ ដែលបានលុបបំបាត់ដើម្បីត្រឡប់មករកគោលនៃសីលធម៍នៃការរំលំទឹកដីអាមេរិច។
មួយវិញទៀតលោក ឌីវេ ការផ្សព្វផ្សាយមិនលទ្ធភាពគ្រប់គា្រន់អោយឈានទៅដល់អោយយល់កាន់តែច្បាស់ពីការបង្កើតនូវការផ្សព្វផ្សាយ ឬក៏មានទំនួលមួយដើម្បីសម្រាំងទេ វាស្ថិតនៅលើទម្រង់មួយដែលបានសំរេចចិត្តជាច្រើន និងពីអ្នកជំនាញ។ នៅពេលផ្សព្វផ្សាយត្រូវពិនិត្យអោយបានម៉ត់ចត់ បន្ទាប់ពីនោះនិងមានគំនិតមួយដ៏ល្អ ហើយត្រូវដឹងពីមជ្ឈដ្ធានខាងក្រៅអោយបានច្រើន។ លោក ឌីវេ លោកបាននិយាយថា អ្នកកាសែតគួរតែធ្វើអ្វីបន្ថែមដើម្បីអោយមានភាពងាយស្រួលក្នុងការផ្សាយពត័មាន។ គាត់ជឿថាពួកគេគួរតែដឹងពីផលវិបាកខ្លះពីប៉ូលីសនិងចាប់ផ្តើមអនុម័ត។ លើសពីនេះទៅទៀតគំនិតរបស់លោកត្រូវបានគេយល់ធ្វើធម្មតាបន្តដែលគេហៅថា”ទំនាក់ទំនងរបស់អ្នកកាសែត”
គំនិតថាដែលអ្នកទំនាក់ទំនងរបស់អ្នកកាសែត គឺសំដៅលើការអភិវឌ្ឍន៏ជឿនលឿនរបស់អ្នកកាសែត។ នៅក្នុងគំរូថ្មីនេះដែរ អ្នកកាសែតមានកិច្ចការជាប់រវល់ជានិច្ចជាមួយនឹងប្រជាពលរដ្ធ ហើយនឹងអ្នកជំនាញមានសំនើរសុំដើម្បីបង្កើតគំរូនេះឡើង។ វាមានសារៈសំខាន់ណាស់ដើម្បីធ្វើការកត់ត្រា ពីអ្វីដែលមានការប៉ាន់ស្មាននៃតុល្យភាពនីមួយៗ។ លោក ឌីវេ នៅតែធ្វើឡើងបែបនេះអោយអ្នកជំនាញ។ លោក ឌីវេ បានធ្វើការចែករំលែកនូវចំនេះដឹងខ្លះៗគឺ ចំនេះដឹងផ្នែកឥរិយាបថ។ អ្នកជំនាញនិងអ្នកប្រាជ្ញបានមកយល់ព្រមចំពោះគម្រោងរបស់លោក ឌីវេ ប៉ុន្តែមិនមានទម្រង់ជាឋានានុក្រម នៅក្នុងការយល់ឃើញពីអ្នកកាសែតនិងសង្គមរបស់លោក លីបមែន ទេ។ យោងទៅតាមលោក ឌីវេ កិច្ចពិភាក្សារវាងអ្នកជំនាញ និងការសន្ទនា គឺសុទ្ធតែជាការកុហកទាំងអស់នៅក្នុងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។
នៅក្នុងកំឡុងពេលដែលទស្សនៈពត័មានវិទ្យារបស់លោក លីបមែន កាន់តែអាចទទួលយកបានពីរដ្ធាភិបាលថ្នាក់អ្នកដឹកនាំ ពេលនោះដែរការយល់ឃើញរបស់លោក ឌីវេ ជិតដល់ចំនុចល្អមួយដែរ គឺជាការនិយាយអធិប្បាយច្រើនពីអ្នកកាសែត និងតួនាទីរបស់ពួកគេនៅក្នុងសង្គម ហើយប្រែក្លាយទៅជាមានមុខងាររបស់អ្នកកាសែតជាច្រើន។ នៅសហរដ្ធអាមេរិច ឧទាហរណ៏ ប្រជាពលរដ្ធខ្លះអាចទទួលរងគ្រោះនូវការធ្វើហួសប្រមាណ ប្រព្រឹត្តអំពើល្មើសនឹងច្បាប់ដោយអ្នកកាសែត ប៉ុន្តែ ពួកគេរំពឹងគិតថាជាអ្នកកាសែត សេវាឆ្កែបំរើរបស់រដ្ធាភិបាល អ្នកជំនួញនិងតារាភាពយន្តបើគេអាចធ្វើទៅបានគឺ គេបានធ្វើការសម្រេចចិត្តផ្សាយចំពោះប្រជាពលរដ្ធនៅពេលខ្លះ។
 
==ចំនុចសំខាន់==
 
យោងទៅតាមមួលដ្ធានគ្រិះរបស់អ្នកកាសែត នៅក្នុងសៀវភៅមួយដែលសរសេរឡើងដោយលោក បៀលគោវាចឆ់ ហើយ លោក ធូមរូសិនស្ទីលមានមូលដ្ធានគ្រិះចំនួន ៩ របស់អ្នកកាសែត។ មាននិយាយនួការបំពេញកិច្ចការរបស់អ្នកកាសែតនៃការបំរើមនុស្សជាមួយនឹងសាពត័មានពួកគេត្រូវការសេរីភាព និងមានការគ្រប់គ្រងខ្លួនឯង។ ពួកគេត្រូវគោរពតាមគោលការណ៏ណែនាំដូចខាងក្រោម៖
#អ្នកកាសែតដំបូងត្រូវតែនិយាយឬផ្សាយអ្វីដែលពិត មិនបំផ្លើស
#មានភាពស្មោះយត្រង់លើប្រជាពលរដ្ធ
#ការគោរពវិន័យនិងមានការបញ្ជាក់ច្បាស់លាស់
#មានការហ្វឹកហាត់ រក្សាទុកភាពជាម្ចាស់កាលលើសេចក្តីរាយការណ៏
ត្រូវការមានភាពម្ចាស់កាលក្នុងការធ្វើអោយប្រធាន ឬ នៅក្រោមអំណាចណាមួយអោយបានល្អ
#ត្រូវមានសមោសរដ្ធ សំរាប់ធ្វើការកែតម្រូវជាលក្ខណៈសាធារណៈ និងមានការសម្រុះសម្រួល
#ត្រូវតែមានពត័មានសេចក្តីសំខាន់មានភាពទាក់ទាញចំណាប់អារម្មណ៏ និងទាក់ទងមិងចាកប្រធានបទ
#ត្រូវមានពត័មានណាដែលផ្សាយទៅមានភាពងាយស្រួលយល់ និងត្រឹមត្រួវ
#ជាអ្នកហ្វឹកហាត់អនុវត្តន៏ ស្របតាមសម្បជញ្ញៈនៃសេចក្តីដឹងខ្លួនរបស់ពួកគេ។
នៅក្នុងខែ មេសាឆ្នាំ ២០០៧ បានធ្វើការត្រួតពិនិត្យទៅក្នុងសៀវភៅ មួយពួកគេបានបូកបញ្ជូលមូលដ្ធានគ្រិះ គឺសិទ្ធិនិង ទំនួលខុសត្រូវនៃប្រជាពលរដ្ធ សរុបគឺមាន ១០ ចំនុចជាមូលដ្ធានគ្រិះរបស់អ្នកកាសែត។
==អាជីពស្តង់ដារនៃសិលធម៏==
នៅសហរដ្ធអាមេរិចកាសែតពត័មានទាំងអស់ឆ្ពោះទៅលើកូតនៃការអនុវត្តន៏ នៃការត្អូញត្អែរបស់អ្នកខាងរដ្ធាភិបាល។ នេះមានការរួមផ្សំនូវចំនុចមួយដូចជាការគោរពឯកជនរបស់ប្រជាពលរដ្ធ ហើយធ្វើប្រាកដនិងជាក់លាក់ ស្មោះត្រង់។ ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយទម្រង់នៃប្រពន្ធ័ផ្សព្វផ្សាយដោយមានសេចក្តីទុកចិត្តដោយមានការរិះគុនពី PCC.
សេចក្តីអះអាង វាត្រូវការដើម្បីក្លាយទៅជាមូលនិវត្តន៏និយមបានប្រែក្លាយទៅជាមានភាពរឹងមាំនិងមានការទុកចិត្តចំពោះពត័មានដែលផ្សាយទៅ។ នេះគឺជាចំនុចសោះកក្រោះមួយលើប្រពន្ធផ្សព្វផ្សាយ នៅសត្សវត្សទី ២០ ដែលប្រពន្ធ័នោះផ្សាយជាលក្ខណៈ ទីផ្សាដែលគ្រប់សង្តត់នោះ ក្រុមហ៊ុនកាសែតមួយតូចហើយនិងអ្នកនិពន្ធតិះដៀលពីកាសែតនោះជាធម្មតា។
 
[[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:សាលាដុនបូស្កូខេត្តកែប]]