អ្នកប្រើប្រាស់:អ្នកកាសែត៖ ភាពខុសគ្នារវាងកំណែនានា

ខ្លឹមសារដែលបានលុបចោល ខ្លឹមសារដែលបានសរសេរបន្ថែម
No edit summary
No edit summary
បន្ទាត់ទី១៖
អ្នក​ដែលមានអាជីព​ជាអ្នកកាសែតមួយរូបគឺ​​​​​ត្រូវពឹងផ្អែកទៅលើការអនុវត្តជាច្រើនដូចជាការសើបអង្គេត​ការធ្វើសេចក្ដីរាយការណ៏ចំពោះព្រឹត្តិការណ៏ណាមួយ​ត្រូវអោយមានលក្ខណះទូលំទូលាយដល់អ្នក
អានគ្រប់ពេលវេលាទាំងអស់។ បើទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយអាជីពជា អ្នកកាសែតតែងតែ មានភាពប្រែ ប្រួល រឺ ក៏មានគុណសម្បិត្តនិងគុណវិបត្តមួយចំនួនដែរក្នុងការធ្វើពត័មានណាមួយ​អ្នកកាសែត ត្រូវរិះគិតពិចារណា អោយបានអោយបានល្អ និងមានភាពទាក់ទាញ ចំពោះអ្នកអានក្នុងការ ផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មាន នីមួយៗ។​ ស្របតាមនោះដែរការរៀបចំបង្កើតនូវពត័មានទាំងឡាយដែលមានលក្ខណះទាក់ទងទៅនឹងផ្នែករដ្ធបាល​ផ្នែកធ្វើជំនួញ​អ្នកកាសែតត្រួវដឹងអោយបានច្បាស់ពីវប្បធម័ឬប្រវតិ្ត នៃទិដ្ធភាពនោះផងដែរ ដួចជាសិល្បះ និងការកំសាន្តជាដើម៕នៅក្នុងនោះដែរក៏ត្រូវ​មានការបូកបញ្ជូលជាមួយនឹងអ្នកត្រួតពិនិត្យ[[សារពត័មាន]]​អ្នកថតរូប ហើយក៏ត្រូវមានអ្នកកត់ត្រាផងដែរ។
លោកJohann Caroluus’’s Relation aller Fumemmen und Gidenck wurdigen​ គឺជាអ្នកប្រវត្តិវិទួ
 
លោកJohann Caroluus’’s Relation aller Fumemmen und Gidenck wurdigen​ គឺជាអ្នកប្រវត្តិវិទួ
មួយរូបដែលបាននឹកឃើញបង្កើតនួវកាសែតពត័មានលើកដំបួងចេញជាសាធារណះនៅក្នុងឆ្នាំ1605
នៅ Strassburg។
Line ១០ ⟶ ៩:
 
==ប្រវត្តិនៃអ្នកសារព័ត៌មាន==
កា​សែតពត៌មានលើកដំបូង ត្រូវបានរៀបចំ​ក្នុងសតវត្ស​ទី១៧​ នៃប្រទេសអង់គ្លេស​ ។រយៈ​ពេលពីរ​អាទិត្យ​ម្ដង​ការជោគជ័យ​ផ្សេងៗ​ នៃកាសែត​ពត៌មាន​អង់គ្លេសដែលបាន​ត្រលប់មកក្នុង​អាថ៌កំបាំង​គឺ​ The Dialy Courant ។ ការសែតពត៌មាន​ដំបូង​នៅ American Colonics មាន​ដូចជា​ Benjamin Harris’s Publick Occurrences both Foreighn and Domestick ត្រូវបាន​បោះពុម្ព​ផ្សាយនៅឆ្នាំ​1690​ ប៉ុន្ដែមួយរំពេច​សោះត្រូវបាន​បិទទ្វា​រដោយ សារ​គ្មានអ្វី​អះអាង​តាមបទបញ្ជាថា​ជាអ្នកកាសែត។ កាសែត American ដែលល្បីជាង​គេក្នុង​សម័យកាល​នោះត្រូវបាន​ប្រឆាំង ​ដោយរាជរដ្ឋាភិបាល​ចក្រ​ភពអង់គ្លេស ​ជាលទ្ធផល​ចក្រភពអង់គ្លេសបាន​ដាក់ទណ្ឌកម្ម ហើយរារាំង​ដំណើរការ។ ពេលនោះមាន​ពីរឬបីរយ កាសែត​ពត៌មាន​ក្នុង U.S អំឡុងឆ្នាំ 1800។ ក្នុងឆ្នាំ 1833 កាសែត​ Benjamin Day បានបើក​សម្ភោធ The Sun (New York) ហើយបាន​បង្កើត​ Penny Press ។ កាសែត​ Day’s papers បានដាក់បញ្ចូល​ដែលពោពេញដោយ​មានការ​ភ្ញាក់ផ្អើល​និង​សម្ដៅ​ទៅលើ​កិច្ចការរបស់​ក្រុម​អ្នកស្ដាប់​,ការលក់មាន​តំលៃ​ច្រើន​មហាសាល ។ ក្នុងកំឡុងពេល​ សង្គ្រាមស៊ីវិល,​ ការថតរូប​,​ការអនុញ្ញាតិ្ដ​ត្រង់​វិចិត្រ​កម្ម​ក្នុងសារពត៌មាន​ និង​ទូរលេខ​វិទ្យា​,ការបង្កើនល្បឿន​យ៉ាង​សំខាន់ត្រូវបាន​អភិវឌ្ឍន៍ ។ ក្នុង​ឆ្នាំ 1846​ The Associated Press បាន​ប្រើ​សេវ៉ា​តាមរយៈ​ខ្សែត្រូវ​បាន​បង្កើត​រូបរាង​ឡើង​ដូច​ជា រួម​សហការ​គ្នា​ផ្សេងៗរវាង​ កាសែត​ពត៌មាន​ធំៗ បី​ឬបួន​ដើម្បី​ចែក​រំលែក​ពត៌មាន​ ដែលបាន​មក​ដល់​តាមរយៈ​ ទូរលេខពីអ៊ឺរ៉ុប ។ អេភ៊ី(AP) ឥឡូវនេះ​ ជាពាក្យ​ដែលចំនាស់​នៅក្នុង​ក្រសួងពត៌មាន .​នៅឆ្នាំ 1851​ George Jones (publisher) and Henry Raymond បើកសម្ភោធ The new York times, នៅទសវត្ស​ឆ្នាំ 1890,​ កាសែតពត៌មាន​ផ្ទាល់ខ្លួន​របស់​ Joseph Pulitzer នៅក្រុង​ញូយ៉ក និង​កន្លែង​ផ្សេងៗ​បានបង្កើត​កាសែតថ្មី​គឺ Yellow Journalism មកពីឈ្មោះ​នៃ The Yellow Kid បោះពុម្ពដោយ​ Pulitzer ។​
 
កា​សែតពត៌មានលើកដំបូង ត្រូវបានរៀបចំ​ក្នុងសតវត្ស​ទី១៧នៃប្រទេសអង់គ្លេស​ ។រយៈ​ពេលពីរ​អាទិត្យ​ម្ដង​ការជោគជ័យ​ផ្សេងៗ​នៃកាសែត​ពត៌មាន​អង់គ្លេសដែលបាន​ត្រលប់មកក្នុង​អាថ៌កំបាំង​គឺ​ The Dialy Courant ។
ការសែតពត៌មាន​ដំបូង​នៅ American Colonics មាន​ដូចជា​ Benjamin Harris’s Publick Occurrences both Foreighn and Domestick ត្រូវបាន​បោះពុម្ព​ផ្សាយនៅឆ្នាំ​1690​ ប៉ុន្ដែមួយរំពេច​សោះត្រូវបាន​បិទទ្វា​រដោយសារ​គ្មានអ្វី​អះអាង​តាមបទបញ្ជាថា​ជាអ្នកកាសែត ។
កាសែត American ដែលល្បីជាង​គេក្នុង​សម័យកាល​នោះត្រូវបាន​ប្រឆាំង ​ដោយរាជរដ្ឋាភិបាល​ចក្រ​ភពអង់គ្លេស ​ជាលទ្ធផល​ចក្រភពអង់គ្លេសបាន​ដាក់ទណ្ឌកម្ម ហើយរារាំង​ដំណើរការ។ ពេលនោះមាន​ពីរឬបីរយ កាសែត​ពត៌មាន​ក្នុង U.S អំឡុងឆ្នាំ 1800 ។
ក្នុងឆ្នាំ 1833 កាសែត​ Benjamin Day បានបើក​សម្ភោធ The Sun (New York) ហើយបាន​បង្កើត​ Penny Press ។
កាសែត​ Day’s papers បានដាក់បញ្ចូល​ដែលពោពេញដោយ​មានការ​ភ្ញាក់ផ្អើល​និង​សម្ដៅ​ទៅលើ​កិច្ចការរបស់​ក្រុម​អ្នកស្ដាប់​,ការលក់មាន​តំលៃ​ច្រើន​មហាសាល ។
ក្នុងកំឡុងពេល​ សង្គ្រាមស៊ីវិល,​ ការថតរូប​,​ការអនុញ្ញាតិ្ដ​ត្រង់​វិចិត្រ​កម្ម​ក្នុងសារពត៌មាន​ និង​ទូរលេខ​វិទ្យា​,ការបង្កើនល្បឿន​យ៉ាង​សំខាន់ត្រូវបាន​អភិវឌ្ឍន៍ ។
ក្នុង​ឆ្នាំ 1846​ The Associated Press បាន​ប្រើ​សេវ៉ា​តាមរយៈ​ខ្សែត្រូវ​បាន​បង្កើត​រូបរាង​ឡើង​ដូច​ជា រួម​សហការ​គ្នា​ផ្សេងៗរវាង​ កាសែត​ពត៌មាន​ធំៗ បី​ឬបួន​ដើម្បី​ចែក​រំលែក​ពត៌មាន​ ដែលបាន​មក​ដល់​តាមរយៈ​ ទូរលេខពីអ៊ឺរ៉ុប ។
AP ឥឡូវនេះ​ ជាពាក្យ​ដែលចំនាស់​នៅក្នុង​ក្រសួងពត៌មាន .​នៅឆ្នាំ 1851​ George Jones (publisher) and Henry Raymond បើកសម្ភោធ The new York times, នៅទសវត្ស​ឆ្នាំ 1890,​ កាសែតពត៌មាន​ផ្ទាល់ខ្លួន​របស់​ Joseph Pulitzer នៅក្រុង​ញូយ៉ក និង​កន្លែង​ផ្សេងៗ​បានបង្កើត​កាសែតថ្មី​គឺ Yellow Journalism មកពីឈ្មោះ​នៃ The Yellow Kid បោះពុម្ពដោយ​ Pulitzer ។​
 
==តួនាទីរបស់អ្នកការសែត==
 
មាតិកាដែលសំខាន់គឺ សេរីភាពក្នុង​ការសសេរពត៌មានសំរាប់ផ្សព្វផ្សាយជូនសាធារណះជន។
នៅទស្សវត្សទី១៩២០​អ្នកយកពត៌មានបានលើកយកពត៌មានថ្មីមួយមកសសេរ។​ហើយទស្សនវិទូនៅទស្សវត្សទី១៩២០​អ្នកយកពត៌មានបាន​ លើកយកពត៌មានថ្មីមួយមកសសេរ។​ ហើយទស្សនវិទូ អាមេរិកម្នាក់មាន​ឈ្មោះថា​ John Dewey បានលើកយកកិច្ចពិភាក្សានៃច្បាប់អ្នកសារពត៌មាន​បានលើកយកកិច្ចពិភាក្សា នៃច្បាប់អ្នកសារពត៌មាន​ Democracy​
ដើម្បីយកមកពិភាក្សាព្រមទំាងមានការចូលរួមពីរទស្សនះវិជ្ចា និង​​ ទស្សនះវិជ្ចានិងទស្សនះវិទូ មួយចំនួន ផងដែរ។
ដើម្បីយកមកពិភាក្សាព្រមទំាងមានការចូលរួមពីរទស្សនះវិជ្ចានិង​​ទស្សនះវិជ្ចានិងទស្សនះវិទូ មួយចំនួន ផងដែរ។
នៅក្នុងកិច្ចពិភាក្សានោះផងដែរ ស្ដីអំពីច្បាប់អ្នកសារពត៌មានក្នុងការបញ្ជេញមតិជាតិនិងអន្ដរជាតិ។​លោកlimman ក្នុង​នាមជាអ្នកច្បាប់របស់អ្នកសារពត៌មាន នោះគាត់បានដឹកនាំបញ្ញតិ និងកែប្រែភាសាផ្សេង ជាភាសាជាតិ ដើម្បី​ផ្សព្វ​ផ្សាយជូនសាធារណះជននិង​អ្នកនយោបាយធ្វើការប្រតិបត្តិផងដែរ។ហេតុនេះហើយធ្វើឲ្យ​អ្នកកាសែត​ទាំងអស់យល់ថាសារពត៌មានក្លាយមកពីពាក្យថា”អន្ដរការ”។
នៅពេលប្រិយមិត្តនិយាយអ្នកសារពត៌មានស្ដាប់ ហើយកត់ទុកនូវចំនុចសំខាន់ៗ រួចរៀបរៀងរួចផ្សាយជូនដល់សាធារណះជនស្ដាប់រួចគិតពិចារណាបន្ថែមនូវកន្លែងណាដែលមិនសមស្រប់ ហើយស្មុគស្មាញសំរាប់ផ្ដល់ពត៌មាននៅក្នុងសង្គមសម័យថ្មីនេះអន្ដរការត្រូវតែតម្រង់ទៅលើចន្លោះខ្វះខាត​នោះ។លោកlippman បានបើកការផ្សព្វផ្សាយទាំងចន្លោះនោះជូនសាធរណះជនមិនពួកែគិតនូវរឿដែលមិនមានន័យគ្រប់គ្រាន់និងស្មុគស្មាញពិបាកយល់នោះទើ្បយ។ម្យា់ងទៀតអ្នកសារពត៌មានប្រើបា្រស់ពត៌មានប្រចាំថ្ងៃនិងយកចិត្តទុកដាក់អំពីភាពស្មុកស្មាញចំពោះសាធារណជនព្រមទាំងអ្នកនយោបាយ។​ដូច​ច្នេះសាធារណជនប្រែភាសាព្រមទាំងធ្វើការវិនិច្ជ័យដែលទាក់ទងទៅវីរះជនអធិបតេ្យដើម្បីធ្វើគំរោងពត៌មានហើយធម្មតានោះគី ជាច្បាប់នៃអ្នកការសែត។ លោកlippmanបានជឿជាក់ទៅលើសាធារណជននៅលើពិភពលោកដែលបានបង្កើតកិច្ចពិភាក្សានៃវីរះជាមួយ បញ្ញិត្តនៅចន្លោះពេលដែលផ្តេកទៅលើអ្នកនយោបាយ។