អ្នកប្រើប្រាស់:អ្នកកាសែត៖ ភាពខុសគ្នារវាងកំណែនានា

ខ្លឹមសារដែលបានលុបចោល ខ្លឹមសារដែលបានសរសេរបន្ថែម
ថេង ប្រាជ្ញ បានប្ដូរទីតាំងទំព័រ អ្នកការសែត ពី អ្នកប្រើប្រាស់:អ្នកកាសែត: អ្នកកាសែត
No edit summary
បន្ទាត់ទី៩៖
 
==ប្រវត្តិនៃអ្នកសារព័ត៌មាន==
កា​សែតពត៌មាន លើកដំបូងត្រូវបានរៀបចំ​ក្នុងសតវត្ស​ទី១៧​ នៅប្រទេសអង់គ្លេស​។ រយៈ​ពេលពីរ​អាទិត្យ​ ម្ដង​ការជោគជ័យ​ផ្សេងៗ​ នៃកាសែត​ពត៌មាន​អង់គ្លេសដែលបាន​ត្រលប់មកក្នុង​អាថ៌កំបាំង​គឺ​ ការសែតប្រចាំថ្ងៃ(The Dialy Courant)។ ការសែតពត៌មាន​ដំបូង​នៅAmerican Colonicsមាន​ដូចជា​ Benjamin Harris’s Publick Occurrences both Foreighn and DomestickDomestickត្រូវបាន​បោះពុម្ព​ផ្សាយនៅឆ្នាំ​1690​ ត្រូវបាន​បោះពុម្ព​ផ្សាយនៅឆ្នាំ​1690​ ប៉ុន្ដែមួយរំពេច​សោះ ត្រូវបាន​បិទទ្វា​រប៉ុន្ដែមួយរំពេច​សោះត្រូវបាន​បិទទ្វា​រ ដោយសារ​គ្មានអ្វី​អះអាង​តាមបទបញ្ជាថា​ជាអ្នកកាសែត។
កាសែត American ដែលល្បីជាង​គេក្នុង​សម័យកាល​នោះត្រូវបាន​ប្រឆាំង ដោយ រាជរដ្ឋាភិបាល​ចក្រ​ភពអង់គ្លេស ​ជាលទ្ធផល​ចក្រភពអង់គ្លេសបាន​ដាក់ទណ្ឌកម្ម ហើយរារាំង​ដំណើរការ។ ពេលនោះមាន​ពីរឬបីរយកាសែត​ពត៌មាន​ក្នុង សហរដ្ឋអាមេរិចអំឡុងឆ្នាំ១៨០០។ ក្នុងឆ្នាំ១៨៣៣កាសែត​ប៊(Benjamin Day បានបើក​សម្ភោធ The Sun (New York) ហើយបាន​បង្កើត​ Penny Press ។ កាសែត​ Day’s papers បានដាក់បញ្ចូល​ដែលពោពេញដោយ​មានការ​ភ្ញាក់ផ្អើល​និង​សម្ដៅ​ទៅលើ​កិច្ចការរបស់​ក្រុម​អ្នកស្ដាប់​,ការលក់មាន​តំលៃ​ច្រើន​មហាសាល ។
ក្នុងកំឡុងពេល​ សង្គ្រាមស៊ីវិល,​ ការថតរូប​,​ការអនុញ្ញាតិ្ដ​ត្រង់​វិចិត្រ​កម្ម​ក្នុងសារពត៌មាន​ និង​ទូរលេខ​វិទ្យា​,ការបង្កើនល្បឿន​យ៉ាង​សំខាន់ត្រូវបាន​អភិវឌ្ឍន៍។ ក្នុង​ឆ្នាំ 1846​ The Associated Press បាន​ប្រើ​សេវ៉ា​តាមរយៈ​ខ្សែត្រូវ​បាន​បង្កើត​រូបរាង​ឡើង​ដូច​ជា រួម​សហការ​គ្នា​ផ្សេងៗ រវាង​កាសែត​ពត៌មាន​ធំៗបី​ឬបួន​ ដើម្បី​ចែក​រំលែក​ពត៌មាន​ ដែលបាន​មក​ដល់​តាមរយៈ​ទូរលេខពីអ៊ឺរ៉ុប។ អេភ៊ី(AP)ឥឡូវនេះ​ជាពាក្យ​ដែលចំនាស់​នៅក្នុង​ក្រសួងពត៌មាន។ នៅឆ្នាំ 1851​ George Jones (publisher) and Henry Raymond បើកសម្ភោធ The new York times, នៅទសវត្ស​ឆ្នាំ ១៨៩០,​ កាសែតពត៌មាន​ផ្ទាល់ខ្លួន​របស់​ Joseph Pulitzer នៅក្រុង​ញូយ៉ក និង​ កន្លែង​ផ្សេងៗ​បានបង្កើត​កាសែតថ្មី​គឺ Yellow Journalism មកពីឈ្មោះ​នៃ(The Yellow Kid)បោះពុម្ពដោយ​Pulitzer។​
 
==តួនាទីរបស់អ្នកកាសែត==
==តួនាទីរបស់អ្នកការសែត==
​ មាតិកាដែលសំខាន់គឺ សេរីភាពក្នុង​ការសសេរពត៌មានសំរាប់ផ្សព្វផ្សាយជូនសាធារណះជន។នៅទស្សវត្សទី១៩២០​អ្នកយកពត៌មានបាន​ លើកយកពត៌មានថ្មីមួយមកសសេរ។​ ហើយទស្សនវិទូអាមេរិកម្នាក់មាន​ឈ្មោះថា​ John Dewey បានលើកយកកិច្ចពិភាក្សា នៃច្បាប់អ្នកសារពត៌មាន​ Democracy​ដើម្បីយកមកពិភាក្សាព្រមទំាងមានការចូលរួមពីរទស្សនះវិជ្ចា និង​​ ទស្សនះវិជ្ចានិងទស្សនះវិទូ មួយចំនួន ផងដែរ។ នៅក្នុងកិច្ចពិភាក្សានោះផងដែរ ស្ដីអំពីច្បាប់អ្នកសារពត៌មានក្នុងការបញ្ជេញមតិជាតិនិងអន្ដរជាតិ។​​​ លោកលីមម៊េន(limman)ក្នុង​នាមជា អ្នកច្បាប់របស់អ្នកសារពត៌មាន នោះគាត់បានដឹកនាំបញ្ញតិ និង កែប្រែភាសាផ្សេងជាភាសាជាតិ ដើម្បី​ផ្សព្វ​ផ្សាយជូនសាធារណះជន និង​អ្នកនយោបាយធ្វើការប្រតិបត្តិផងដែរ។ ​អ្នកកាសែត​ទាំងអស់យល់ថាសារពត៌មានក្លាយមកពីពាក្យថា”អន្ដរការ”។នៅពេលប្រិយមិត្តនិយាយ អ្នកសារពត៌មានស្ដាប់ ហើយកត់ទុកនូវចំនុចសំខាន់ៗ រួចរៀបរៀងរួចផ្សាយជូនដល់ សាធារណះជនស្ដាប់ រួចគិតពិចារណាបន្ថែម នូវកន្លែងណាដែលមិនសមស្រប់ ហើយស្មុគស្មាញសំរាប់ផ្ដល់ពត៌មាននៅក្នុង សង្គមសម័យថ្មីនេះ។ អន្ដរការត្រូវតែតម្រង់ទៅលើចន្លោះខ្វះខាត​នោះ។ លោកlippman បានបើកការផ្សព្វផ្សាយទាំងចន្លោះនោះជូនសាធរណះជនមិនពួកែគិតនូវរឿង ដែលមិនមានន័យគ្រប់គ្រាន់ និង ស្មុគស្មាញពិបាកយល់នោះទើ្បយ។ម្ង្យ៉ាងទៀត​ អ្នកសារពត៌មានប្រើបា្រស់ពត៌មានប្រចាំថ្ងៃ និង យកចិត្តទុកដាក់អំពីភាពស្មុកស្មាញ ចំពោះសាធារណជនព្រមទាំងអ្នកនយោបាយ។​ ដូច​ច្នេះសាធារណជន ប្រែភាសាព្រមទាំងធ្វើការវិនិច្ជ័យដែល ទាក់ទងទៅវីរះជនអធិបតេ្យ​ ដើម្បីធ្វើគំរោងពត៌មាន ហើយធម្មតានោះគឺ ជាច្បាប់នៃអ្នកការសែត។ លោកlippmanបានជឿជាក់ទៅលើសាធារណជននៅ លើពិភពលោកដែលបានបង្កើតកិច្ចពិភាក្សានៃវីរះជាមួយ បញ្ញិត្តនៅចន្លោះពេលដែលផ្តេកទៅលើអ្នកនយោបាយ។ ព្រមទាំងបានបង្កើត Bureaucarats, អ្នកវិទ្យាសាស្រ្តសង្គម -ល- និង ជួយថែរក្សាអជីវកម្មរបស់ Lippman អោយមានដំណើរការល្អនៅក្នុងពិភពលោក។ អ្នកកាសែតជាសាធារណៈ បាននឹងកំពុងធ្វើសេចក្តីរាយការណ៍​ដែលទាក់ទាញដល់ប្រិយមិត្តអ្នកអាន។ ហើយវាក៏ជាទស្សនីយភាពផងដែរ អ្នកការសែតបានធ្វើការផ្សព្វផ្សាយពត៌មាន ដែលមានលក្ខណៈ ល្អប្រសើរទាក់ទាញដល់ប្រិយមិត្តអ្នកអានទាំងទ្បាយ។ ដូចច្នេះហើយបានជាប់ឈ្មោះបោះសំលេងជាសាធារណះ។ លើសពីនេះទៅទៀតអ្វីដែល បានចេញផ្សាយជាសាធារណះគឺ ពត៌មាននោះ​ត្រូវតែល្អប្រសើជាក់លាក់ទាក់ទងនឹង​ អ្នកផ្ដល់ពត៌មានត្រូវតែមានអ្នករាយការណ៍ម្នាក់ដែល សិល្បៈសាស្រ្ដរបស់គាត់ lippmann គាត់មាន តំណែងជារាជរដ្ឋាភិបាលនៃប្រជាធិបតេយ្យដែលមិន សូវមានការហ្វិក ហ្វឺនល្អប៉ុន្មានទេ ប៉ុន្ដែគាត់គិតថានយោបាយនៃ សហគមន៍ទាំងមូលបើ មានការដកចេញនូវអ្វីមួយក៍ដោយគឺត្រូវ មានការណែនាំអំពី អតិសេដ្ឋ មួយដែលមានការប្រកាន់បក្សពួក ដើម្បីវែកញែករកភាពស្មោះត្រង់និងដោយការវិនិច្ឆ័យមិនលំអៀង ។សេរីភាពនិងដំណឹងថ្មី មាននៅ ឆ្នាំ១៩១៩ហើយយោបលនៃ ព័តមានបច្ចុប្បន្នមានតាំងពីឆ្នាំ១៩២១មក ម្លេះ lippmannបាន បញ្ជក់ពីក្ដីសង្ឃឹមថាគាត់មានថវិកាគ្រប់គ្រាន់ សំរាប់សិល្បៈ សាស្រ្ដនិងទស្សនៈវិស័យនៃប្រវត្តិសាស្រ្តហើយមតិ សាធារណៈ គឺត្រូវបានគ្រប់គ្រងដោយប្រព័ន្ធនៃការសើបការណ៍មួយទាំងក្នុងនិងក្រៅរាជរដ្ឋាភិបាល។ ដូច្នេះសេរីភាពនៃអ្នកសារព័តមានគឺ ត្រូវបានសម្ភោធ ដើម្បីប្រជុំត្រួតពិនិត្យហេតុការណ៍ ក្នុងខណៈពេលធ្វើការអត្ថាធិប្បាយពីខ្លូនរបស់គាត់ សូមឲ្យសារព័តមានគួរកែពង្រីកនៅក្នុង ទស្សនៈវិស័យទាំងមូល lipmann បានសំដែងនូវសេចក្ដីសោក ស្ដាយចំពោះមុខអ្នកការសែតថថាគាត់គ្មានការ លើកទឹកចិត្ដពីសាធារណៈជនពីមុនមកទេ។ ពេលនោះបុរេប្រវត្តិសាស្រ្ដបាន វិនិច្ឆ័យថាគាត់ជាមនុស្សដែលមានភាពអត់ធ្មត់ និង ក្លាហាន របស់សង្គមជាតិទាំងមូលទង្វើរបស់គាត់មិនបានសូម្បី តែនិយាយមើលងាយមតិរបស់មនុស្សភាគច្រើនប៉ុន្ដែនេះក៍ជា អានុភាពនៃរាជរដ្ឋាភិបាលផងដែរ ការបង្ហាញជាក់ស្ដែងគឺ បានជ្រើសរើសដោយមតិភាគច្រើន និង ចែរំឡែកជាមួយគាត់នោះគឺ មិនបោះបង់ចោលភាពជាមូលដ្ឋានគ្រឹះក្នុងគោលការណ៍ សីលធម៌និងច្បាប់សំខាន់នៃនយោបាយរបស់អង្ការ។ ជំលោះរបស់lipmann គឺ កើតឡើងជាមួយអ្នកដែលមានគោលការ​ណ៍ស្ថាប័នហិរញវត្ថុសំការ បង្កើតទស្សនៈនៃបុរេវិទ្យាសាស្រ្ដ និង បុរេប្រវត្ដិសាស្រ្តរបស់ពួកគេ ហើយគ្មានបញ្ហាអ្វីសំខាន់សំរាប់ គាត់នោះទេគឺ មានតែការចេះអត់ធ្មត់ប៉ុន្នោះដែលជាច្បាប់ធមជាតិ​ នៃគោលការណ៍នយោបាយ។ ទស្សនៈនៃក្រុមអ្នកសារពត៌មាននៅ មជ្ឈមណ្ឌលអភិវឌ្ឍអ្នកសារពត៌មានថ្មីំ។ ​នៅក្នុងនោះផងដែរមាន គំរូអ្នកសារពត៌មានថ្មីដែរឆ្លុះបញ្ចាំអោយឃើញពី អ្នកសារពត៌ដែររស់នៅទីក្រុង អ្នកដែរមានជំនាញ​​ និង អ្នកដែរមានតួនាទីខ្ពស់ពុំមាននៅក្នុង សេក្តីបង្ហាញពីចំនុច​​​របស់មាតិកានៃរឿងឡើយ។ វាគឺជារឿនសំខាន់ផងដែរ ក្នុងការដែរមានការប៉ានស្មាន់មួយនៃភាពស្មើគ្នារបស់ពួកគេផងដែរ។ ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយលោកDEWEY នៅតែប្រារព្ធពិធីដល់ជំនាញការរបស់គាត់ហើយលោកDEWEY បានចែកចាយចំនេះដឹងពីអ្នកជំនាញការ​ហើយនិងអ្នកប្រាជ្ញហើយនៅពេលនោះផងដែរក៏ មានការស្វាគមន៍នូវគម្រោរបស់លោកDEWEY ទៀតផង។ប៉ុន្តែមិនមានអ្នករចនាសម្ព័ន្ធណាម្នាក់នាពេលបច្ចុប្បន្នបានយល់នូវអ្វីដែរលោកLIPPMAN ដែរជាអ្នកសារពត៌មានសង្គមនាពេលនោះឡើយ។ លោកDEWEY បានធ្វើការសន្ទនាពិភាក្សាវែកញែកទៅតាមអ្វីដែរបានយលនូវភាពភូតភរចេញពីក្នុងគិតរបស់អ្នកលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនាសម័យនោះទៀតផង។
នៅខណៈដែលទស្សនវិជ្ជា នៃសារពត៌មានមានអនុភាពខ្លាំងអាចទទួលយកបាន ដោយអ្នកដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលលោកDeweyចូលទៅជិតការពិពណ៌នាដ៏ល្អ នៃអ្នកសារពត៌មានយល់ពីនាទីរបស់ពួកគេ នៅក្នុងសង្គម ហើយនៅត្រឡប់ តើអាចមានប៉ុន្នាន នៃសង្គមអ្នកសារពត៌មានខាកដើម្បីមានមុខតំនាង។សហរដ្ឋអាមេរិចសំរាប់ឧទាហរណ៏ ក្នុងខែឧសភាមានការរិះកន់ខ្លះ នៃអតិរេកភាពសន្យា ដោយសារ