ព្រះរតនត្រ័យ៖ ភាពខុសគ្នារវាងកំណែនានា
ខ្លឹមសារដែលបានលុបចោល ខ្លឹមសារដែលបានសរសេរបន្ថែម
បន្ទាត់ទី១៤៖
[[ព្រះពុទ្ធសាសនា]]មានទ្រឹស្តី[[កម្មផល]] សម្រាប់ពន្យល់ហេតុនៃការកើត, ចាស់, ឈឺ, ស្លាប់ របស់សព្វសត្វ ។ [[ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ]] ទ្រង់ចែក [[កម្ម ១២ កង]] ជា ៣ ពួក បន្តទៀតដើម្បីឲ្យអ្នកសិក្សាងាយយល់ និង ងាយចាំ ។
# ពួក[[កម្មឲ្យផលតាមកាល]]មាន ៤ យ៉ាង គឺ
# ពួក[[កម្មឲ្យផលតាមកិច្ច]]មាន ៤ យ៉ាង គឺ [[ជនកកម្ម]] (កម្មដែលមានតួនាទីក្នុងការញ៉ាំងជាតិកំណើតឲ្យកើត ឬ ឲ្យចាប់[[បដិសន្ធិ]], [[ឧបត្ថម្ភកកម្ម]] (កម្មដែលចូលមកឧបត្ថម្ភគាំទ្រកម្មមុនៗមានជាតិដូចគ្នា), [[ឧបបីឡកកម្ម]] (កម្មចូលមកបៀតបៀនកម្មមុនៗជាបរបក្សឲ្យមានកម្លាំងថយខ្សោយចុះ), [[ឧបឃាដកកម្ម]] (កម្មមានកម្លាំងខ្លាំងចូលមកកាត់ផ្តាច់កម្លាំង[[ជនកកម្ម]] និង [[ឧបត្ថម្ភកកម្ម]] (ឲ្យផលដោយខ្លួនឯង) ។ <br>
# ពួក[[កម្មឲ្យផលតាមលំដាប់]] ឬតាមកម្លាំងមាន៤យ៉ាងគឺ៖ [[គរុកម្ម]] កម្មធ្ងន់បានដល់[[ឈានសមាបត្តិ ៨]]គឺ[[រូបឈាន ៤]] [[អរូបឈាន ៤]] និង[[អនន្តរិយកម្ម ៥]] គឺសម្លាប់ម្តាយខ្លួនឯង, សម្លាប់ឪពុកបង្កើតខ្លួនឯង, សម្លាប់[[ព្រះអរហន្ត]], ញ៉ាំងលោហិត[[ព្រះពុទ្ធ]]ឲ្យចេញ និង[[បំបែកសង្ឃ]]ឲ្យបែកខ្ញែកគ្នា ។ <br><br>
បើពួក[[ឈាយីបុគ្គល]]ទាំងនោះរក្សា[[ឈានសមាបត]] របស់ខ្លួនបានរហូតដល់អវសាន្តជីវិត ពួកគេនឹងបានទៅកើតក្នុង[[ព្រហ្មលោក]]ក្នុងជាតិបន្ទាប់ ។ សត្វឯណាមួយបានប្រព្រឹត្តនូវកម្មណាមួយនៃ[[អនន្តរិយកម្ម]]ទាំង ៥ នេះ សត្វនោះនឹងទៅកើតក្នុង[[និរិយភូមិ]]គឺ[[នរក]]បន្ទាប់ពីស្លាប់ទៅដោយវៀរពុំបានឡើយ មិនថាក្នុងករណីណាៗក៏ដោយ ។ [[ពហុលកម្ម]] ឬ[[អាចិណ្ណកម្ម]] គឺកម្មស្រាល ឬកម្មដែលយើងធ្វើជាប្រចាំ ឬកម្មជាទម្លាប់។ កម្មនេះនឹងចូលមកឲ្យផលគឺឲ្យ[[បដិសន្ធិ]]បើកាលណាគ្មាន[[គរុកម្ម]]ទេ។ [[អាសន្នកម្ម]] គឺកម្មដែលធ្វើក្នុងពេលជិតស្លាប់។ [[កុសលកម្ម]]ក្តី [[អកុសលកម្ម]]ក្តីដែលសត្វបានធ្វើមុនខណៈ[[ចុតិចិត្ត]]បន្តិច វានឹងមកជា[[អារម្មណ៍]]និងជាការចងចាំយ៉ាងច្បាស់ក្នុងសន្តានរបស់សត្វហើយអាស្រ័យ[[អារម្មណ៍]]នោះៗ ជា[[អារម្មណប្បច្ច័យ]] សត្វនឹង[[បដិសន្ធិ]]ដោយ[[អនន្តរប្បច្ច័យ]]គឺកម្មមានជាតិស្មើគ្នាចូលមកឲ្យផល ។
[[កតត្តាកម្ម]] ឬ[[កដត្តាកម្ម]] ឬ[[កតត្តាវាបនកម្ម]] គឺកម្មដែលធ្វើដោយពុំមាន[[ចេតនា]] ។ កម្មនេះឲ្យផលក្នុងករណីដែលកម្មទាំង៣ខាងលើពុំមាន ឬពុំមានឱកាសឲ្យផល ។ ម្យ៉ាងវិញទៀត [[ព្រះនព្វលោកុត្តរធម៌]]ទាំង ៩ ប្រការគឺ [[មគ្គ ៤]]បានដល់ [[សោតាបត្តិមគ្គ]], [[សកទាគាមិមគ្គ]], [[អនាគាមិមគ្គ]], [[អរហត្តមគ្គ]], និង [[ផល ៤]]បានដល់ [[សោតាបត្តិផល]] [[សកទាគាមិផល]], [[អនាគាមិផល]], [[អរហត្តផល]] និងព្រះ[[និព្វាន]]ជា[[ព្រះនព្វលោកុត្តរធម៌ ៩]]លោករាប់ថាជា[[ព្រះធម្មរតនៈ]]។▼
▲ម្យ៉ាងវិញទៀត [[ព្រះនព្វលោកុត្តរធម៌]]ទាំង ៩ ប្រការគឺ [[មគ្គ ៤]]បានដល់ [[សោតាបត្តិមគ្គ]], [[សកទាគាមិមគ្គ]], [[អនាគាមិមគ្គ]], [[អរហត្តមគ្គ]], និង [[ផល ៤]]បានដល់ [[សោតាបត្តិផល]] [[សកទាគាមិផល]], [[អនាគាមិផល]], [[អរហត្តផល]] និងព្រះ[[និព្វាន]]ជា[[ព្រះនព្វលោកុត្តរធម៌ ៩]]លោករាប់ថាជា[[ព្រះធម្មរតនៈ]]។
==សង្ឃរតនៈ==
| |||