អរិយដ្ឋង្គិកមគ្គ៖ ភាពខុសគ្នារវាងកំណែនានា
ខ្លឹមសារដែលបានលុបចោល ខ្លឹមសារដែលបានសរសេរបន្ថែម
បន្ថែមប្រអប់ព័ត៌មាន |
តNo edit summary |
||
បន្ទាត់ទី១៩៖
'''អរិយដ្ឋង្គិកមគ្គ''' ឬ [[អង្គិកមគ្គ]] ឬ [[អរិយមគ្គ]] ([[The Noble Path]]) គឺជា[[ធម៌]]សំខាន់មួយក្នុងចំណោម[[ធម៌]]ទាំងឡាយដែលព្រះពុទ្ធទ្រង់បានបង្រៀនភិក្ខុ និង បរិស័ទដើម្បីការរលត់អស់ទៅនៃទុក្ខទាំងពួង ជាផ្លូវឆ្ពោះព្រះ[[និព្វាន]] ។ អរិយអដ្ឋង្គិកមគ្គ ជាពាក្យផ្សំមកពី ៤ បទ គឺ [[អរិយ]] ប្រែថា ប្រសើរ, [[អដ្ឋ]] ប្រែថា ៨, និង អង្គៈ ប្រែថា អង្គ ឬ តួ, និង [[មគ្គ]] ប្រែថា ផ្លូវ ។ ដូច្នេះ អដ្ឋង្គិកមគ្គ មានន័យថា មាគ៌ាឬផ្លូវមានអង្គ ៨ ដ៏ប្រសើរ ។ តើអង្គទាំង ៨ របស់[[អរិយមគ្គ]]មានអ្វីខ្លះ ? ហេតុអ្វីទើបហ៊ានពោលថា "ប្រសើរ" ? អង្គទាំង ៨ នោះគឺ សម្មាទិដ្ឋិ (ការយល់ត្រូវ), សម្មាសង្កប្បៈ (ការត្រិះរិះត្រូវ), សម្មាវាចា (ការពោលពាក្យសម្តីល្អគួរស្តាប់ និងត្រូវកាលទេសៈ), សម្មាកម្មន្តៈ (ការធ្វើការងារត្រូវតាមក្បួនខ្នាត ឬ នីតិវិធី), សម្មាវាយាមៈ (ការព្យាយាមត្រូវ), សម្មាអាជីវៈ (ការប្រកបរបរចិញ្ចឹមជីវិតត្រូវ), សម្មាសតិ (ការមានសេចក្តីរឭកត្រូវ ឬ ផ្ចង់ស្មារតីត្រូវ), និង សម្មាសមាធិ (ការតាំងចិត្តមាំត្រូវ) ។ ការហ៊ានពោលថាមគ្គទាំង ៨ ជាផ្លូវដ៏ប្រសើរ ព្រោះថាវាជាផែនទីចង្អុលទិសឲ្យអ្នកប្រតិបត្តិតាម អាចសម្រេចគោលដៅដ៏សំខាន់ក្នុងជីវិត ពោលគឺការរំលត់អស់នូវទុក្ខទាំងពួង ដែលធ្វើឲ្យគេរស់នៅក្នុងជីវិតប្រកបដោយបរមសុខ ឬ ព្រះនិព្វាន ។<br />
The Noble Eightfold Path is sometimes divided into three basic divisions, as follows:<ref>{{cite web|url=http://www.accesstoinsight.org/tipitaka/mn/mn.044.than.html |title=Culavedalla S}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.accesstoinsight.org/lib/authors/bodhi/waytoend.html#ch2 |title=The Noble Eightfold Path: The Way to the End of Suffering |accessdate=2010-07-10|publisher=Access to Insight |last=Bhikkhu Bodhi}}</ref>
{| class="wikitable"
|-
! style="background:#eee; text-align:center;" | Division'''!! style="background:#eee; text-align:center;" |Eightfold Path factors!! style="background:#eee; text-align:center;" |Acquired factors
|-
| style="background:#cff;" rowspan="2" | Wisdom (Sanskrit: ''[[prajñā]]'', Pāli: ''paññā'')|| style="background:#cff;" |1. Right view || style="background:#cff;" |9. Superior right knowledge
|-
| style="background:#cff;" | 2. Right intention || style="background:#cff;" |10. Superior right liberation
|-
| style="background:#cfc;" rowspan="3" | Ethical conduct (Sanskrit: ''[[śīla]]'', Pāli: ''sīla'')|| style="background:#cfc;" |3. Right speech || style="background:#cfc;" |
|-
| style="background:#cfc;" | 4. Right action || style="background:#cfc;" |
|-
| style="background:#cfc;" | 5. Right livelihood || style="background:#cfc;" |
|-
| style="background:#fc9;" rowspan="3" | Concentration (Sanskrit and Pāli: ''[[samādhi]]'') || style="background:#fc9;" |6. Right effort|| style="background:#fc9;" |
|-
| style="background:#fc9;" | 7. Right mindfulness || style="background:#fc9;" |
|-
| style="background:#fc9;" | 8. Right concentration || style="background:#fc9;" |
|-
|}
# '''សម្មាទិដ្ឋិ'''គឺការយល់ត្រូវ, ការដឹងក្នុង[[អរិយសច្ច៤|អរិយសច្ចៈ៤]], គឺការដឹងថាអ្វីជាទុក្ខ, ការដឹងនូវមូលហេតុជាទីកើតឡើងនៃទុក្ខ, ការដឹងវិធីរំលត់ទុក្ខ, និង ការដឹងក្នុងការប្រតិបត្តិតាមវិធីរំលត់ទុក្ខ។
Line ៣១ ⟶ ៥៥:
== យោង ==
* [[គហដ្ឋសីល]] ដោយ មុនីកោសល្យ នៅ ហៃឡុង
* {{Reflist}}
{{ប្រធានបទ ព្រះពុទ្ធសាសនា}}
|