អរិយដ្ឋង្គិកមគ្គ៖ ភាពខុសគ្នារវាងកំណែនានា

ខ្លឹមសារដែលបានលុបចោល ខ្លឹមសារដែលបានសរសេរបន្ថែម
បន្ថែមប្រអប់ព័ត៌មាន
No edit summary
បន្ទាត់ទី១៩៖
 
'''អរិយដ្ឋង្គិកមគ្គ''' ឬ [[អង្គិកមគ្គ]] ឬ [[អរិយមគ្គ]] ([[The Noble Path]])​ ​គឺ​ជា[[​ធម៌]]សំខាន់មួយ​ក្នុង​ចំណោម​[[ធម៌]]​ទាំងឡាយ​ដែល​ព្រះពុទ្ធ​​​ទ្រង់​បាន​បង្រៀន​ភិក្ខុ ​និង ​បរិស័ទ​​ដើម្បី​ការ​​រលត់​អស់​ទៅ​នៃ​ទុក្ខ​ទាំង​ពួង ជាផ្លូវ​​ឆ្ពោះ​​ព្រះ[[​​​​និព្វាន]]​ ​។ អរិយអដ្ឋង្គិកមគ្គ ជា​ពាក្យ​ផ្សំ​មក​ពី​ ៤ បទ គឺ [[អរិយ]] ប្រែ​ថា ប្រសើរ, [[អដ្ឋ]] ប្រែ​ថា ៨, និង អង្គៈ ប្រែ​ថា អង្គ ឬ​ តួ, និង [[មគ្គ]] ប្រែ​ថា ផ្លូវ ។ ដូច្នេះ​ អដ្ឋង្គិកមគ្គ មាន​ន័យ​ថា​ មាគ៌ា​ឬ​ផ្លូវ​​មាន​អង្គ ៨ ​ដ៏ប្រសើរ​ ។ តើ​អង្គ​​​ទាំង​ ៨ របស់[[​​អរិយ​មគ្គ]]​មាន​អ្វី​ខ្លះ ? ហេតុអ្វី​ទើប​ហ៊ាន​ពោល​ថា​ "ប្រសើរ"​ ? អង្គ​ទាំង​ ៨ នោះ​គឺ​ សម្មាទិដ្ឋិ (ការ​យល់ត្រូវ), សម្មាសង្កប្បៈ (ការ​ត្រិះរិះត្រូវ), សម្មាវាចា (ការ​ពោលពាក្យ​សម្តី​ល្អ​គួរ​ស្តាប់ និង​ត្រូវ​កាល​ទេសៈ), សម្មាកម្មន្តៈ (​ការ​​ធ្វើ​ការងារត្រូវ​តាម​ក្បួន​ខ្នាត ឬ​ នីតិវិធី)​, សម្មាវាយាមៈ (ការ​ព្យាយាមត្រូវ)​, សម្មាអាជីវៈ (ការ​​ប្រកប​របរ​ចិញ្ចឹមជីវិតត្រូវ), សម្មាសតិ (ការ​មាន​សេចក្តីរឭកត្រូវ ឬ​ ផ្ចង់​ស្មារតី​ត្រូវ​), និង សម្មាសមាធិ (ការ​​តាំងចិត្តមាំត្រូវ) ។ ការ​ហ៊ាន​ពោល​ថា​មគ្គ​ទាំង​ ៨ ជា​​ផ្លូវ​ដ៏​ប្រសើរ ​ព្រោះ​ថា​វា​ជា​ផែន​ទី​ចង្អុល​ទិស​ឲ្យ​អ្នក​ប្រតិបត្តិ​តាម​ អាច​សម្រេច​គោលដៅ​ដ៏​សំខាន់​ក្នុង​ជីវិត​ ពោល​គឺ​ការ​រំលត់​អស់​នូវ​ទុក្ខ​ទាំង​ពួង ដែល​ធ្វើ​ឲ្យ​​គេ​រស់​នៅ​ក្នុង​ជីវិត​ប្រកប​ដោយ​បរមសុខ ឬ ​ព្រះនិព្វាន ។<br />
 
The Noble Eightfold Path is sometimes divided into three basic divisions, as follows:<ref>{{cite web|url=http://www.accesstoinsight.org/tipitaka/mn/mn.044.than.html |title=Culavedalla S}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.accesstoinsight.org/lib/authors/bodhi/waytoend.html#ch2 |title=The Noble Eightfold Path: The Way to the End of Suffering |accessdate=2010-07-10|publisher=Access to Insight |last=Bhikkhu Bodhi}}</ref>
 
{| class="wikitable"
|-
! style="background:#eee; text-align:center;" | Division'''!! style="background:#eee; text-align:center;" |Eightfold Path factors!! style="background:#eee; text-align:center;" |Acquired factors
|-
| style="background:#cff;" rowspan="2" | Wisdom (Sanskrit: ''[[prajñā]]'', Pāli: ''paññā'')|| style="background:#cff;" |1. Right view || style="background:#cff;" |9. Superior right knowledge
|-
| style="background:#cff;" | 2. Right intention || style="background:#cff;" |10. Superior right liberation
|-
| style="background:#cfc;" rowspan="3" | Ethical conduct (Sanskrit: ''[[śīla]]'', Pāli: ''sīla'')|| style="background:#cfc;" |3. Right speech || style="background:#cfc;" |
|-
| style="background:#cfc;" | 4. Right action || style="background:#cfc;" |
|-
| style="background:#cfc;" | 5. Right livelihood || style="background:#cfc;" |
|-
| style="background:#fc9;" rowspan="3" | Concentration (Sanskrit and Pāli: ''[[samādhi]]'') || style="background:#fc9;" |6. Right effort|| style="background:#fc9;" |
|-
| style="background:#fc9;" | 7. Right mindfulness || style="background:#fc9;" |
|-
| style="background:#fc9;" | 8. Right concentration || style="background:#fc9;" |
|-
|}
 
# '''សម្មាទិដ្ឋិ'''គឺ​ការ​យល់ត្រូវ, ការ​ដឹង​ក្នុង​[[អរិយសច្ច៤|អរិយសច្ចៈ​៤]], គឺការ​​ដឹង​ថា​​អ្វី​ជា​​ទុក្ខ, ការ​​ដឹង​នូវ​មូល​​ហេតុ​ជាទី​កើត​ឡើង​នៃ​ទុក្ខ, ការ​ដឹង​​​​វិធី​​រំលត់​​ទុក្ខ, និង ការ​ដឹង​ក្នុង​​ការ​ប្រតិបត្តិ​​តាម​វិធី​រំលត់​​ទុក្ខ។
Line ៣១ ⟶ ៥៥:
 
== យោង ==
* [[គហដ្ឋសីល]] ដោយ មុនីកោសល្យ នៅ ហៃឡុង
* {{Reflist}}
{{ប្រធានបទ ព្រះពុទ្ធសាសនា}}