|
ប៉ាន់ រិទ្ធី (អង់គ្លេសអង់គ្លេស៖ Rithy Panh កើតនៅថ្ងៃទី ១៨ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៦៤) គឺអ្នកដឹកនាំ និង ជាអ្នកសរសេរស្គ្រីប ភាពយន្តបែបឯកសារជនជាតិខ្មែរម្នាក់ដែលត្រូវបានគេទទួលស្គាល់ ជាអន្តរជាតិ។
ខ្សែភាពយន្តរបស់អ្នកដឹកនាំម្នាក់នេះ ផ្តោតលើផលវិបាកនៃរបបប្រល័យពូជសាសន៍ខ្មែរក្រហមនៅកម្ពុជា។ ការងាររបស់លោក ប៉ាន់ រិទ្ធី គឺបានមកពីទស្សនៈវិស័យបែបអាជ្ញាធរ ដោយសារតគ្រួសាររបស់លោកត្រូវបានគេបណ្ដេញចេញពីរាជធានីភ្នំពេញនៅឆ្នាំ១៩៧៥ ដោយពួកខ្មែរក្រហម។ បន្ទាប់ពីមួយទៅមួយ ឪពុកម្តាយ បងប្អូនស្រី និងក្មួយប្រុសរបស់គាត់បានស្លាប់ដោយភាពអត់ឃ្លាន ឬ ការអស់កម្លាំង ដោយសារពួកគេត្រូវបានពួកខ្មែរក្រហមឃុំឃាំងនៅក្នុងជំរំការងារដាច់ស្រយាលមួយនៅជនបទក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
===អាជីពជាអ្នកដឹកនាំភាពយន្ត===
ខ្សែភាពយន្តឯកសារដំបូងរបស់លោក ដែលមានចំណងជើងថា [[តំបន់លេខ២ជំរំសាយធូ]] ដែលនិយាយអំពីគ្រួសារជនភៀសខ្លួននៅជំរំនៅតាមព្រំដែនថៃ-កម្ពុជាក្នុងឆ្នាំ១៩៨០ បានទទួលពានរង្វាន់ធំខាងភាពយន្តឯកសារនៅ [[មហោស្រពភាពយន្តអេមាន]]។
រឿងមួយទៀតរបស់លោក ដែលមានចំណងជើងថា ''[[អ្នកស្រែ (ភាពយន្ត)|អ្នកស្រែ]]'' ដែលបានផលិតនៅឆ្នាំ១៩៩៤ ជារឿងឯកសារបែបល្ខោនដែលនិយាយអំពីជីរិតតស៊ូពុះពារក្រោយសម័យខ្មែរក្រហមរបស់គ្រួសារមួយនៅជនបទក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។មានលក្ខណៈជារឿងមនោសញ្ចេតនាផ្អែកលើរឿងពិត ដែលនិយាយអំពីជីរិតតស៊ូពុះពារក្រោយសម័យខ្មែរក្រហមរបស់គ្រួសារមួយនៅជនបទក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ រឿងនេះត្រូវបានគេដាក់ក្នុងការប្រកួតប្រជែងនៅ [[មហោស្រពភាពយន្ត កាន]] ក្នុងឆ្នាំ១៩៩៤ <ref>{{cite web | title = Rithy Panh | publisher = Cannes Film Festival | url = http://www.festival-cannes.fr/index.php/en/archives/artist/13982 | accessdate = 2007-07-13 |archiveurl = http://web.archive.org/web/20070929095605/http://www.festival-cannes.fr/index.php/en/archives/artist/13982 <!-- Bot retrieved archive --> |archivedate = 2007-09-29}}</ref> ហើយត្រូវបានដាក់បញ្ចូលក្នុងកម្មវិធីពានរង្វាន់អូស្ការលើកទី៦៧ សម្រាប់ពានរង្វាន់ភាពយន្តបរទេសល្អជាងគេ ហើយភាពយន្តនេះក៏ជាភាពយន្តខ្មែរទីមួយដែលបានដាក់បញ្ចូលក្នុងអូស្ការដែរ។
ភាពយន្តឯកសារដែលត្រូវបានផលិតក្នុងឆ្នាំ២០០០ មានចំណងជើងថា ''[[ដែនដីនៃព្រលឹងត្រាច់ចរទឹកដីវិញ្ញាណវិលវល់]]'' ក៏និយាយពីការតស៊ូពុះពាររបស់គ្រួសារខ្មែរ ព្រមទាំងបានបង្ហាញពីការឈានចូលទៅរកសម័យទំនើបរបស់កម្ពុជា និងភាពលំបាករបស់កម្មករជីកដាក់[ខ្សែកាបអុបទិច]]លើកដំបូងឆ្លងកាត់ប្រទេសកម្ពុជា។
ភាពយន្តឯកសារដែលត្រូវបានផលិតក្នុងឆ្នាំ២០០៣ មានចំណងជើងថា ''[[ស-២១:ស២១ ម៉ាស៊ីនសម្លាប់មនុស្សរបស់ខ្មែរក្រហមម៉ាស៊ីនពិឃាដ]]'' និយាយអំពីសារមន្ទីរ[[ទួលស្លែង]] ការជួបជុំគ្នារបស់អតីតអ្នកទោសរួមទាំងវិចិត្រករ [[វ៉ាន់ ណាត]] និងអតីតបុគ្គលិកនៅ ស២១ ដែលនិយាយរៀបរាប់រំឭកឡើងវិញអំពីប្រវត្តិសាស្ត្រកម្ពុជាដ៏គួរឲ្យខ្លោចផ្សា។
ព្រឹត្តិការណ៍ក្រោយសម័យខ្មែរក្រហមជាច្រើនទៀតមាននៅក្នុងភាពយន្ត ដែលត្រូវបានផលិតឡើងក្នុងឆ្នាំ២០០៥ មានចំណងជើងថា ''[[មហោស្រពដែលឆេះ]] បានផ្ដោតទៅលើក្រុមល្ខោនដែលរស់នៅក្នុងមហោស្រពសុរាម្រឹតដែលត្រូវបានឆេះក្នុងឆ្នាំ១៩៩៤ ហើយមិនត្រូវបានជួសជុលឡើងវិញ'' ។
==មជ្ឈមណ្ឌលធនធានសោតទស្សន៍បុប្ផាណា កម្ពុជា==
លោក រិទ្ធី រួមទាំអ្នកដឹកនាំរឿងឈ្មោះ [[អៀវ បណ្ណាការ]] បានបង្កើតមជ្ឈមណ្ឌលនេះឡើងក្នុងគោលបំណងអភិរក្សប្រវត្តិសាស្ត្រ ភាពយន្ត ការថតរូប និងតន្ត្រីនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ រឿងល្ខោនបែបឯកសារដំបូងមានចំណងជើងថា ''[[បុប្ផាណា៖បុប្ផាណា សោកនាដកម្មកម្ពុជាសោកនាដកម្មមួយ]] (Bophana: A Cambodian Tragedy)'' ដែលនិយាយពីយុវតីម្នាក់ដែលត្រូវបានគេធ្វើទារុណកម្ម ហើយត្រូវបានគេសម្លាប់នៅ[[ស២១|ពន្ធនាគារ ស-២១]]។<ref name = "Exclusive">{{cite web | last = Rosenberg | first = Scott | title = Exclusive interview: Cambodian film director Rithy Panh – "Angelina Jolie, come visit the Audiovisual Center Bophana!" | publisher = Monsters and Critics | date = 2006-12-26 | url = http://movies.monstersandcritics.com/features/article_1234058.php/Exclusive_interview_Cambodian_film_director_Rithy_Panh_%96_%93Angelina_Jolie_come_visit_the_Audiovisual_Center_Bophana!%94 | accessdate = 2007-07-14 |archiveurl = http://web.archive.org/web/20070929130345/http://movies.monstersandcritics.com/features/article_1234058.php/Exclusive_interview_Cambodian_film_director_Rithy_Panh_%96_%93Angelina_Jolie_come_visit_the_Audiovisual_Center_Bophana!%94 <!-- Bot retrieved archive --> |archivedate = 2007-09-29}}</ref>
==ប្រវត្តិភាពយន្ត==
* ''[[សាយធូជំរំសាយធូ]]'' ([[1989 in film|១៩៨៩]])
* ''[[Cinéma de notre temps: Souleymane Cissé]]'' (ទូរទស្សន៍បារាំង) (១៩៩០)
* ''[[កម្ពុជា៖ ចន្លោះសង្គ្រាមនិងសន្តិភាព]] (Cambodia: Between War and Peace)'' (|១៩៩១)
* ''[[អ្នកស្រែ]]'''' ([[1994 in film|១៩៩៤]])
* ''[[បុប្ផាណា សោកនាដកម្មមួយ]]'' (១៩៩៦)
* ''[[Bophana: A Cambodian Tragedy|បុប្ផាណា៖ សោកនាដកម្មកម្ពុជា]]'' (១៩៩៦)
* ''[[រាត្រីមួយក្រោយសង្គ្រាម]]'' (១៩៩៨)
* ''[[ដែនដីនៃព្រលឹងត្រាច់ចរទឹកដីវិញ្ញាណវិលវល់]] (The Land of the Wandering Souls)'' (២០០០)
* ''[[Que la barque se brise, que la jonque s'entrouvre]]'' (ទូរទស្សន៍បារាំង) (២០០១)
* ''[[ស-២១:ស២១ ម៉ាស៊ីនសម្លាប់មនុស្សរបស់ខ្មែរក្រហមម៉ាស៊ីនពិឃាដ]] (S-21: The Khmer Rouge Killing Machine)'' ([[២០០៣]])
* ''[[The People of Angkor|មនុស្សអង្គរមនុស្សអង្គរ]]'' ([[២០០៣]])
* ''[[The Burnt Theatre|មហោស្រពដែលត្រូវបានឆេះមហោស្រពដែលឆេះ]]'' ([[២០០៥]])
* ''[[Paper Cannot Wrap Up Embers|ក្រដាសមិនអាចខ្ចប់ភ្លើងជិតក្រដាសមិនអាចខ្ចប់ភ្លើង]]'' ([[២០០៧]])
* ''[[កំពែងសមុទ្រជញ្ជាំងសមុទ្រ]] (The Sea Wall)'' ([[២០០៨]])
* ''[[Gibier D'élevage]]'' (២០១១)
* ''[[ឌុច គ្រូលត់ដំនៅឋាននរក]]'' (២០១២)
{{DEFAULTSORT:Panh, Rithy}}
[[Category:អ្នកដឹកនាំរឿងជនជាតិខ្មែរ]]
[[en:Rithy Panh]]
| 