អនុស័យ៖ ភាពខុសគ្នារវាងកំណែនានា
ខ្លឹមសារដែលបានលុបចោល ខ្លឹមសារដែលបានសរសេរបន្ថែម
បន្ទាត់ទី១៩៖
សត្តានុសយា អនុស័យ ៧ ប្រការនោះគឺ ៖
១- កាមរាគានុស័យ<
២- បដិឃានុស័យ<
៣- មានានុស័យ<
៤- ទិដ្ឋានុស័យ<
៥- វិចិកិច្ឆានុស័យ<
៦- ភវរាគានុស័យ<
៧- អវិជ្ជានុស័យ ។
ព្រះពុទ្ធអង្គទ្រង់ត្រាស់បុច្ឆាថា '''យស្ស អនុសេតិ១''' បើ'''កាមរាគានុស័យ''' ដេកនៅក្នុងសន្ដាននៃបុគ្គលណា '''បដិឃានុស័យ''' ដេកនៅក្នុងសន្ដាននៃបុគ្គលនោះឬ ? ម្យ៉ាងទៀត បើប'''ដិឃានុស័យ'''ដេកនៅក្នុងសន្ដាននៃបុគ្គលណា '''កាមរាគានុស័យ'''ដេកនៅក្នុងសន្ដាននៃបុគ្គលនោះឬ ? បើ'''កាមរានុស័យ'''ដេកនៅក្នុងសន្ដាននៃបុគ្គលណា '''មានានុស័យ''' '''ទិដ្ឋានុស័យ''' '''វិចិកិច្ឆានុស័យ''' '''ភវរាគានុស័យ''' នឹង'''អវិជ្ជានុស័យ'''ដេកនៅក្នុងសន្ដាននៃបុគ្គលនោះឬ ? បើ'''មានានុស័យ''' '''ទិដ្ឋានុស័យ''' '''វិចិកិច្ឆានុស័យ''' '''ភវរាគានុស័យ''' នឹង'''អវិជ្ជានុស័យ'''ដេកនៅក្នុងសន្ដាននៃបុគ្គលណា '''កាមរាគានុស័យ'''ដេកនៅក្នុងសន្ដាននៃបុគ្គលនោះឬ ឬមិនបនាដេកនៅផងទេ ?
ទ្រង់ត្រាស់វិសជ្ជនាថា បើកាមរាគានុស័យដេកនៅក្នុងសន្ដាននៃបុគ្គលណា បដិឃានុស័យ មានានុស័យ ទិដ្ឋានុស័យ វិចិកិច្ឆានុស័យ ភវរាគានុស័យ នឹងអវិជ្ជានុស័យ ក៏ដេកនៅក្នុងសន្ដាននៃបុគ្គលនោះ បើកាមរាគានុស័យមានក្នុងសន្ដាននៃបុគ្គលណា អនុស័យ ៦ ប្រការទៀតក៏មានក្នុងសន្ដាននៃបុគ្គលនោះដែរ ។
Line ៣៣ ⟶ ៣៤:
មានពាក្យបុច្ឆាថា កាមរាគានុស័យនោះតើដូចម្ដេច ? អ្វីហៅថា កាមរាគ ? អ្វីហៅថា អនុស័យ ? កាមរាគានុស័យនោះតើអាស្រ័យហេតុដូចម្ដេច ?
មានពាក្យវិសជ្ជនាថា '''កាមរាគៈ'''នោះបានសេចក្ដីតម្រេកក្នុងកាមអនុស័យនោះ គឺការដេកតាមឬត្រាំនៅក្នុងខន្ធសន្ដាននៃសត្វរឿយ ៗ ។ កាមរាគ គឺសេចក្ដីត្រេកអរក្នុងកាម ២ ប្រការ គឺកិលេសកាម
កិលេសឈ្មោះថាកាមនោះ ព្រោះហេតុថាកិលេសដែលសត្វគប្បីប្រាថ្នា ។ វត្ថុឈ្មោះថាកាមនោះ ព្រោះហេតុថាជារបស់ដែលសត្វគប្បីប្រាថ្នាដូចគ្នា ។
សេចក្ដីត្រេកអរក្នុងកាម ២ ប្រការនោះឈ្មោះថា អនុស័យ ព្រោះហេតុថាដេកត្រាំនៅឬលិចនៅក្នុងខន្ធសន្ដាន
::'''បដិឃៈ''' = ចិត្តប្រកបដោយសេចក្ដីក្រោធ ។<br>
::'''មានៈ''' = សេចក្ដីប្រកាន់ខ្លួន ។<br>
::'''ទិដ្ឋិៈ''' = ការដែលបុគ្គលយល់ឃើញខុស នឹងប្រកាន់ខុសហើយប្រៀនប្រដៅឲ្យអ្នកដទៃយល់ឃើញខុសប្រកាន់ខុសតាមខ្លួន ។<br>
::'''វិចិកិច្ឆាៈ''' = បុគ្គលមានចិត្តគិតសង្ស័យ មិនបានកំណត់ឲ្យដាច់ស្រេច ។<br>
::'''អវិជ្ជា''' = ការមិនដឹង ។<br>
ធម៌ទាំង ៧ នេះឈ្មោះថា អនុស័យ ព្រោះហេតុថាដេកត្រាំនៅជាប់ជានិច្ចក្នុងខន្ធសន្ដាននៃសត្វទាំងឡាយ លុះតែបានសម្រេចអរិយមគ្គ អរីយផល ទើបធម៌ទាំងប្រាំពីរនេះលែងត្រាំក្នុងសន្ដាន ។
Line ៧៨ ⟶ ៧៩:
'''ការស្រវឹងក្នុងបរិវារ'''នោះ គឺប្រកាន់ថាអាត្មាអញនេះមានបរិវារច្រើនរាប់រយពាន់នាក់ ឥតអ្នកណាមានបរិវារច្រើនស្មើនឹងអញទេ លុះស្រវឹងយ៉ាងនេះហើយ ក៏តាំងអហង្ការមមង្ការ គឺប្រកាន់ថាមានតែអញជាអ្នកប្រសើរវិសេសជាងគេ ចំណែកអ្នកប្រាជ្ញវិញ បើទុកជាមានបរិវារច្រើនដល់ប៉ុន្មាន ក៏លោកមិនស្រវឹងដូច្នេះដែរ ។
'''ការស្រវឹងក្នុងសម្បត្តិ'''នោះគឺស្រវឹងដោយអំណាចនៃគំនិតគិតឃើញថា អាត្មាអញមានគ្រឿងឧបភោគបរិភោគជាច្រើន នឹងមានកាមគុណទាំងប្រាំ ជាទីប្រលោមលួងលោមចិត្តក៏ច្រើន ស្រីស្រិង្គារនឹងវត្ថុអ្វី ៗ ក៏មានគ្រប់មុខឥតខ្វះ យល់ឃើញដូច្នេះហើយមិនបានធ្វើការកុសលណាមួយទេ បែរជាតាំងខ្លួនក្នុងអហង្ការមមង្ការសំគាល់ថា អាត្មាអញជាអ្នកមានសម្បត្តិច្រើនជាងគេ ឥតអ្នកណាមានស្មើទៅវិញ ។ ចំណែកបណ្ឌិតវិញ បើទុកជាមានសម្បត្តិច្រើនដល់ប៉ុន្មាន ក៏លោកមិនស្រវឹងយ៉ាងនេះដែរ លោកតែងបែងចែកទ្រព្យរបស់ខ្លួនជាបួនចំណែក គឺមួយចំណែកទុកចំណាយក្នុងគ្រាមានគ្រោះថ្នាក់អាសន្នអន្តរាយ
'''ការស្រវឹងក្នុងសរីរៈពណ៌សណ្ឋាន'''នោះ គឺសំគាល់ថា អភិរូបោ បាសាទិកោ អាត្មាអញមានរូបរាងកាយពណ៌សម្បុរទ្រង់ទ្រាយល្អឆើតឆាយសមរម្យនាំឲ្យអ្នកផងមានចិត្តជ្រះថ្លាស្រឡាញ់ អ្នកដទៃសូម្បីមានរូបរាងល្អ ក៏មិនស្មើនឹងអញ គ្មានគេសរសើរដូចអញដែរ ។
Line ៩០ ⟶ ៩១:
'''មានះ''' ដែលកើតមានឡើងដោយអំណាចនៃសេចក្ដីស្រវឹងនោះ បើពោលដោយប្រភេទមានច្រើនយ៉ាងណាស់ ។ ប៉ុន្តែសូមនាំមកសំដែងក្នុងទីនេះដោយសង្ខេបប៉ុណ្ណេះ ។ អ្នកមានបញ្ញាគប្បីជ្រាបចុះថា មានះគឺការប្រកាន់ផ្សេង ៗ ដែលនឹងមានទោសក្នុងជាតិនេះឬជាតិមុខ ។ តួយ៉ាងដូច'''សុប្បពុទ្ធសាក្យរាជ''' ជាព្រះបរមញាតិរបស់ព្រះពុទ្ធអង្គ, ជាបិតានៃព្រះនាងពិម្ពា និង ព្រះទេវទត្ត និង ជាព្រះបរមជេដ្ឋារបស់ព្រះនាងសិរិមហាមាយា ហើយក៏រាប់ចូលក្នុងវង្សនៃសាក្យរាជ ។ '''សុប្បពុទ្ធសាក្យរាជ'''ប្រកបដោយព្រះទ័យរឹងរូស មានមានះ ទើបបានចងអាឃាតព្យាបាទនឹងព្រះបរមសាស្ដាដោយហេតុ ២ ប្រការ គឺការលះបង់ព្រះនាងពិម្ពាទៅបព្វជ្ជា និង ការតាំងនៅក្នុងទីជាពៀរនៃព្រះទេវទត្ត ។ ដោយសារតែគំនំចងពៀរដូច្នេះ ទើប'''សុប្បពុទ្ធសាក្យរាជ'''រាំងផ្លូវគោចរបិណ្ឌបាតនៃព្រះបរមត្រៃលោកនាថ ហើយ'''សុប្បពុទ្ធសាក្យរាជ'''ក៏បានសោយផលនៃកម្មជាទិដ្ឋធម្មវេទនីយ៍ គឺមហាប្រឹឋពីស្រូបចុះទៅកើតក្នុងមហាអវចីនរក អាស្រ័យហេតុដែលប្រកបដោយ'''មានានុស័យ''' ។
បុគ្គលដែលប្រកបដោយ'''ទិដ្ឋានុស័យ''' '''វិចិកិច្ឆានុស័យ''' '''ភវរាគានុស័យ''' និង'''អវិជ្ជានុស័យ''' ក៏ជាហេតុនឹងឲ្យដល់នូវសេចក្ដីវិនាសក្នុងជាតិនេះ និង ជាតិមុខដូចគ្នា ។ ហេតុនោះ បានជាព្រះបរមសាស្ដាទ្រង់ត្រាស់ទេសនា អនុស័យ ៧ ប្រការបញ្ចូលក្នុង[[យមកបរកណ៍]]ដោយប្រការដូច្នេះ ។
| |||