ធារាវត្តី (នាងនាគ)៖ ភាពខុសគ្នារវាងកំណែនានា

ខ្លឹមសារដែលបានលុបចោល ខ្លឹមសារដែលបានសរសេរបន្ថែម
បានបង្កើតទំព័រដែលផ្ដើមដោយ អភិសេកព្រះថោងនាងនាគ ថ្ងៃមួយព្រះថោងបាននា...
 
No edit summary
បន្ទាត់ទី១៖
'''នាងនាគ''' រឺ '''ព្រះនាងធារាវត្តី''' ជាព្រះមហេសីរបស់[[ព្រះថោង]] ពីឆ្នាំ ២៦៧ មុន គ.ស. បើតាម[[រាជពង្សាវតារខ្មែរ]]។
អភិសេកព្រះថោងនាងនាគ
ព្រះនាងគឺជាបុត្រីស្ដេច[[ភុជង្គនាគ]] ដែលកាលណោះពើបប្រទះជាមួយព្រះថោងនៅលើ[[កោះគោកធ្លក]]។
ថ្ងៃមួយព្រះថោងបាននាំពលរេហ៍ ទៅក្រសាលតាមឆ្នេរខ្សាច់កោះ បានយាងទៅដល់ទួលដំបូកគោកធ្លក ដោយហេវ​ហត់​អស់​កំលាំង ព្រះ អង្គ​ចូល​ទៅ​សំរាក​ក្រោម​ដើម​ធ្លក ដល់​ពេលរសៀល ទើបព្រះអង្គភ្ញាក់ តែទឹកបានឡើងលិចព័ទ្ធជុំវិញទួលគោកធ្លក ដោយ​មិន​អាច​វិល​ត្រលប់​វាំង​ប្រាសាទ​បាន ព្រះ​ថោង​ក៏​ទ្រង់​សំរាក​នៅទីនោះ រង់ចាំពេលទឹកស្រកដកទៅវិញ។ គ្រា​នោះ នា​រាត្រី​ដ៏​សែន​ស្ងាត់​ជ្រងំ ព្រះ​នាង​ធារា​វត្ដី បុត្រី​សេ្ដច​ភុជង្គ​នាគ​បាន​នាំ​អស់​ពួក​ភី​លៀងបរិវារ ចេញមកក្រសាលលេងកំសាន្ដលើកោះគោកធ្លក។ ព្រះ​ថោង​ទត​យល់​ឃើញ​ព្រះ​នាង​កាល​ណា ក៏​លប​លួច​ចាប់​ចិត្ដ​ប្រតិ​ព័ទ្ធ​ស្នេហា​ភ្លាម​។ ក្រោយដែលបានផ្ដោះផ្ដង សាកសួរគ្នាទៅវិញទៅមក ព្រះ​ថោង និង​នាង​នាគ​ក៏​ចាប់​ផ្ដើម​មាន​ចិត្ដ​ស្នេហា​ស្មោះ​ស្ម័គ្រ​នឹង​គ្នា​ទៅ​វិញទៅមក។
 
==ប្រវត្តិខ្លះៗ==
ក្នុងរវាងប្រាំពីរថ្ងៃ តាមពេលកំណត់រវាងគូស្នេហាទាំងពីរ ព្រះថោងត្រូវរៀបចំជំនូន និងអណ្ដាប់អណ្ដាការ​គ្រប់​បែប​យ៉ាង​មក​រង់​ចាំ​នៅ​ត្រង់​ទីក​ន្លែង​ដដែល​។ ចំណែក​ព្រះ​នាង​ធារា​វត្ដី កាល​បើទៅដល់ស្ថានភុជង្គនាគ ក៏បានរ៉ាយរ៉ាប់រឿងរ៉ាវទាំងប៉ុន្មានតាម​ដំណើរ​ទូល​ថ្វាយ​ព្រះ​បិតា និង​ព្រះ​មាតា។ ស្ដេច​ភុជង្គ​នាគ មិន​បាន​យល់​ជំទាស់​ទេ។ ព្រះអង្គបានសុខចិត្ដយល់ព្រមទៅតាមសំណូមពរ​គោល​បំណង​របស់​កូន​។
ថ្ងៃមួយព្រះថោងបាននាំពលរេហ៍ថ្ងៃមួយព្រះថោងបាននាំ[[ពល]]រេហ៍ ទៅក្រសាលតាមឆ្នេរខ្សាច់កោះ បានយាងទៅដល់ទួលដំបូកគោកធ្លក ដោយហេវ​ហត់​អស់​កំលាំងដោយហេវ​ហត់​អស់​កម្លាំង ព្រះព្រះអង្គ អង្គ​ចូល​ទៅ​សំរាក​ក្រោម​ដើម​ធ្លក​ចូល​ទៅ​សម្រាក​ក្រោម​ដើម​ធ្លក ដល់​ពេលរសៀល ទើបព្រះអង្គភ្ញាក់ តែទឹកបានឡើងលិចព័ទ្ធជុំវិញទួលគោកធ្លក ដោយ​មិន​អាច​វិល​ត្រលប់​វាំង​ប្រាសាទ​បានដោយ​មិន​អាច​វិល​ត្រលប់​មកវាំង​ប្រាសាទ​បាន ព្រះ​ថោង​ក៏​ទ្រង់​សំរាក​នៅទីនោះព្រះ​ថោង​ក៏​ទ្រង់​សម្រាកនៅទីនោះ រង់ចាំពេលទឹកស្រកដកទៅវិញ។ គ្រា​នោះ នា​រាត្រី​ដ៏​សែន​ស្ងាត់​ជ្រងំ ព្រះ​នាង​ធារា​វត្ដី បុត្រី​សេ្ដច​ភុជង្គ​នាគ​បាន​នាំ​អស់​ពួក​ភី​លៀងបរិវារបុត្រី​សេ្ដច​ភុជង្គ​នាគ​បាន​នាំ​អស់​ពួក[[​ភី​លៀង]]បរិវារ ចេញមកក្រសាលលេងកំសាន្ដលើកោះគោកធ្លក។ ព្រះ​ថោង​ទត​យល់​ឃើញ​ព្រះ​នាង​កាល​ណា ក៏​លប​លួច​ចាប់​ចិត្ដ​ប្រតិ​ព័ទ្ធ​ស្នេហា​ភ្លាម​។ក៏​លប​លួច​ចាប់​ចិត្ដ​[[ប្រតិ​ព័ទ្ធ​]][[ស្នេហា]]​ភ្លាម​។ ក្រោយដែលបានផ្ដោះផ្ដង សាកសួរគ្នាទៅវិញទៅមក ព្រះ​ថោង និង​នាង​នាគ​ក៏​ចាប់​ផ្ដើម​មាន​ចិត្ដ​ស្នេហា​ស្មោះ​ស្ម័គ្រ​នឹង​គ្នា​ទៅ​វិញទៅមក។
 
ក្នុងរវាងប្រាំពីរថ្ងៃ តាមពេលកំណត់រវាងគូស្នេហាទាំងពីរ ព្រះថោងត្រូវរៀបចំជំនូនព្រះថោងត្រូវរៀបចំ[[ជំនូន]] និងអណ្ដាប់អណ្ដាការ​គ្រប់​បែប​យ៉ាង​មក​រង់​ចាំ​នៅ​ត្រង់​ទីក​ន្លែង​ដដែល​។និង[[អណ្ដាប់]][[អណ្ដាការ​]]គ្រប់​បែប​យ៉ាង​មក​រង់​ចាំ​នៅ​ត្រង់​ទីក​ន្លែង​ដដែល​។ ចំណែក​ព្រះ​នាង​ធារា​វត្ដី កាល​បើទៅដល់ស្ថានភុជង្គនាគកាល​បើទៅដល់[[ស្ថានភុជង្គនាគ]] ក៏បានរ៉ាយរ៉ាប់រឿងរ៉ាវទាំងប៉ុន្មានតាម​ដំណើរ​ទូល​ថ្វាយ​ព្រះ​បិតា និង​ព្រះ​មាតា។ ស្ដេច​ភុជង្គ​នាគ[[ស្ដេច]]​ភុជង្គ​នាគ មិន​បាន​យល់​ជំទាស់​ទេ។ ព្រះអង្គបានសុខចិត្ដយល់ព្រមទៅតាមសំណូមពរ​គោល​បំណង​របស់​កូន​។
ប្រាំពីរថ្ងៃកន្លងមក ព្រះថោង បាននាំពលរេហ៍សេនា លើកជំនូនសួយសារអាករគ្រប់បែបយ៉ាង រៀបចំដោយប្រណិត យ៉ាង​បរិ​បូរណ៌​ឥត​មាន​ខ្ចោះ ឥត​មាន​ខ្វះ​ត្រង់​ណា យក​មក​ទុក​ត្រៀមខ្លួនរង់ចាំនៅក្រោមដើមធ្លក។ ដល់ថ្ងៃកំណត់ស្ដេចភុជង្គនាគ និង​អគ្គម​ហេសី​បាន​យាង​ចេញ​មក​ត្រង់​កន្លែង​ដើម​ធ្លក​មែន បាន​យល់​ឃើញព្រះមាតាព្រះបិតាព្រះនាងធារាវត្ដីភ្លាមកាលណា ព្រះថោងទ្រង់​លុត​ជង្គង់​ក្រាប​ថ្វាយ​បង្គំ​ដោយ​ក្ដី​គោរព​។ ស្ដេច​ភុជង្គ​នាគ និង​មហេសី​ពេញ​ចិត្ដ​ត្រេក​អរសាទរណាស់ បានទទួលព្រះថោងជាកូនប្រសា ហើយក៏បាន​រៀប​ចំ​អភិ​សេក​កូន​ស្រី​កូន​ប្រុស​ជា​គូស្វាមី​ភរិយា​ត​រៀង​មក​។ ស្ដេចភុជង្គនាគ ព្រមទាំងបរិវារ ដើម្បីទុកជាចំណងដៃដល់កូនប្រុសស្រី បាន​នាំ​ពល​រេហ៍​សេនា បឺត​ពង្រីង​ទឹក​សមុទ្រ បង្ក​បង្កើត​អោយ​កើត​បាន​ជា​ដី​ស្ងួត ធំធេងទូលំទូលាយ ហើយបានកសាងប្រាង្គប្រាសាទ វាំង​តូច​ធំ​ទុក​ថ្វាយ​ជា​ច្រើន​។
 
ប្រាំពីរថ្ងៃកន្លងមក ព្រះថោង បាននាំពលរេហ៍សេនា លើកជំនូនសួយសារអាករគ្រប់បែបយ៉ាងលើកជំនូន[[សួយសារអាករ]]គ្រប់បែបយ៉ាង រៀបចំដោយប្រណិត យ៉ាង​បរិ​បូរណ៌​ឥត​មាន​ខ្ចោះយ៉ាង​បរិ​បូណ៌​ឥត​មាន​ខ្ចោះ ឥត​មាន​ខ្វះ​ត្រង់​ណា យក​មក​ទុក​ត្រៀមខ្លួនរង់ចាំនៅក្រោមដើមធ្លក។យក​មក​ទុក​ត្រៀមខ្លួនរង់ចាំនៅក្រោមដើម[[ធ្លក]]។ ដល់ថ្ងៃកំណត់ស្ដេចភុជង្គនាគ និង​អគ្គម​ហេសី​បាន​យាង​ចេញ​មក​ត្រង់​កន្លែង​ដើម​ធ្លក​មែននិង​[[អគ្គម​ហេសី​]]បាន​យាង​ចេញ​មក​ត្រង់​កន្លែង​ដើម​ធ្លក​មែន បាន​យល់​ឃើញព្រះមាតាព្រះបិតាព្រះនាងធារាវត្ដីភ្លាមកាលណា ព្រះថោងទ្រង់​លុត​ជង្គង់​ក្រាប​ថ្វាយ​បង្គំ​ដោយ​ក្ដី​គោរព​។ ស្ដេច​ភុជង្គ​នាគ និង​មហេសី​ពេញ​ចិត្ដ​ត្រេក​អរសាទរណាស់ បានទទួលព្រះថោងជាកូនប្រសា ហើយក៏បាន​រៀប​ចំ​អភិ​សេក​កូន​ស្រី​កូន​ប្រុស​ជា​គូស្វាមី​ភរិយា​ត​រៀង​មក​។ហើយក៏បាន​រៀប​ចំ​[[អភិ​សេក]]​កូន​ស្រី​កូន​ប្រុស​ជា​គូ[[ស្វាមី]][[​ភរិយា]]​ត​រៀង​មក​។ ស្ដេចភុជង្គនាគ ព្រមទាំងបរិវារ ដើម្បីទុកជាចំណងដៃដល់កូនប្រុសស្រី បាន​នាំ​ពល​រេហ៍​សេនា បឺត​ពង្រីង​ទឹក​សមុទ្របឺត​ពង្រីង​ទឹក[[​សមុទ្រ]] បង្ក​បង្កើត​អោយ​កើត​បាន​ជា​ដី​ស្ងួត ធំធេងទូលំទូលាយ ហើយបានកសាងប្រាង្គប្រាសាទហើយបានកសាងប្រាង្គ[[ប្រាសាទ]] វាំង​តូច​ធំ​ទុក​ថ្វាយ​ជា​ច្រើន​។
ព្រះថោងនាងនាគ ត្រូវបានរៀបចំអភិសេក ជាគូស្វាមីភរិយានៅវេលាម៉ោង ៧ព្រឹក នៅថ្ងៃ១១កើត ខែពិសាខ ពស​២៧៧ ឆ្នាំ​ម្សាញ់ ត្រូវ​ជា​ឆ្នាំ​២៦៧ មុន​គ.ស​។ កាល​នោះ​ព្រះ​ថោង​បាន​ព្រះ​ជន្ម ៤៦វស្សា
 
ព្រះថោងនាងនាគ ត្រូវបានរៀបចំអភិសេក ជាគូស្វាមីភរិយានៅវេលាម៉ោង ៧ព្រឹក នៅថ្ងៃ១១កើត ខែពិសាខ ពស​២៧៧ ឆ្នាំ​ម្សាញ់ឆ្នាំ[[​ម្សាញ់]] ត្រូវ​ជា​ឆ្នាំ​២៦៧ មុន​គ.ស​។ កាល​នោះ​ព្រះ​ថោង​បាន​ព្រះ​ជន្ម ៤៦វស្សា៤៦វស្សា។
ក្នុងពេលជាមួយគ្នានោះដែរ ព្រះថោងក៏បានទទួលព្រះរាជាភិសេក ឡើងសោយរាជសម្បត្ដិនគរគោកធ្លកដែរ។ ព្រះ​អង្គ​បាន​ទទួល​គោ​រម្យ​នាម​ជា ព្រះ​បាទ​សម្ដេច​កុម៉ែ​រាជ​សេដ្ឋា​ធម្មិក​វរោត្ដម​បថម​ខេមរា ខត្ដិ​យា​វង្ស​សកូល កំពូល​ក្រុង​កម្ពុជា​ធិបតី​សិរិ​យស​សោភា​ បវរ​រាជ​ធានី បូណ៌មី​ឧត្ដម​មហា​ដ្ឋាន"​។ ព្រះ​អគ្គ​មហេសី​នាង​នាគ​ ឬព្រះនាងធារាវត្ដីបានទទួលព្រះនាមជា សម្ដេចព្រះវគត្ដីក្សត្រី​គាប់​លក្ខណ៍​ឯក​អគ្គ​ទេវី​។ ពិធី​បុណ្យ​អភិ​សេក​ចប់​សព្វ​គ្រប់​កាល​ណាស្ដេចភុជង្គនាគ និង​ព្រះអគ្គមហេសីបាននាំបរិវារនាម៉ឺនមុខមន្រ្ដី ត្រលប់​ចុះ​ទៅ​ព្រះ​នគរ​វិញ ដើម្បី​ជូន​ដំណើរ​ព្រះ​បិតា​ព្រះ​មាតា​ក្មេក​ចុះ​ទៅ​ស្ថានភុជង្គនាគ ព្រះថោង ឬ​ព្រះបាទសម្ដេចកុម៉ែរាជ បានចាប់​តោង​ស្បៃ​នាង​នាគ​ចុះ​ទៅ​តាម​ទៅ​ជា​មួយ​ដែរ​។ កាល​នោះ​ព្រះ​ថោង​រៀប​ចំ​សាង​សង់​ព្រះ​បរមរាជវាំង គង់នៅមហានគរធំ ឬ​មហានគរ ឬ​អង្គរ​ដែលជាកន្លែង​ដើម​ធ្លក​បាន​ដុះ​។
 
ក្នុងពេលជាមួយគ្នានោះដែរ ព្រះថោងក៏បានទទួលព្រះរាជាភិសេកព្រះថោងក៏បានទទួលព្រះ[[រាជាភិសេក]] ឡើងសោយរាជសម្បត្ដិនគរគោកធ្លកដែរ។ឡើងសោយរាជសម្បត្ដិ[[នគរគោកធ្លក]]ដែរ។ ព្រះ​អង្គ​បាន​ទទួល​គោ​រម្យ​នាម​ជាព្រះ​អង្គ​បាន​ទទួល[[​គោ​រម្យ​នាម​]]ជា ព្រះ​បាទ​សម្ដេច​កុម៉ែ​រាជ​សេដ្ឋា​ធម្មិក​វរោត្ដម​បថម​ខេមរា ខត្ដិ​យា​វង្ស​សកូល កំពូល​ក្រុង​កម្ពុជា​ធិបតី​សិរិ​យស​សោភា​ បវរ​រាជ​ធានី បូណ៌មី​ឧត្ដម​មហា​ដ្ឋាន"​។ ព្រះ​អគ្គ​មហេសី​នាង​នាគ​ ឬព្រះនាងធារាវត្ដីបានទទួលព្រះនាមជា សម្ដេចព្រះវគត្ដីក្សត្រី​គាប់​លក្ខណ៍​ឯក​អគ្គ​ទេវី​។សម្ដេចព្រះវគវត្ដីក្សត្រី​គាប់​លក្ខណ៍​ឯក​អគ្គ​ទេវី​។ ពិធី​បុណ្យ​អភិ​សេក​ចប់​សព្វ​គ្រប់​កាល​ណាស្ដេចភុជង្គនាគ និង​ព្រះអគ្គមហេសីបាននាំបរិវារនាម៉ឺនមុខមន្រ្ដី ត្រលប់​ចុះ​ទៅ​ព្រះ​នគរ​វិញ ដើម្បី​ជូន​ដំណើរ​ព្រះ​បិតា​ព្រះ​មាតា​ក្មេក​ចុះ​ទៅ​ស្ថានភុជង្គនាគ ព្រះថោង ឬ​ព្រះបាទសម្ដេចកុម៉ែរាជ បានចាប់​តោង​ស្បៃ​នាង​នាគ​ចុះ​ទៅ​តាម​ទៅ​ជា​មួយ​ដែរ​។ កាល​នោះ​ព្រះ​ថោង​រៀប​ចំ​សាង​សង់​ព្រះ​បរមរាជវាំង គង់នៅមហានគរធំ ឬ​មហានគរឬ​[[មហានគរ]] ឬ​អង្គរ​ដែលជាកន្លែង​ដើម​ធ្លក​បាន​ដុះ​។
សង្គ្រាមនឹងចាម
នៅក្នុងរាជរបស់ព្រះអង្គ បើតាមពង្សាវតារខ្មែរ និង ឯកសារជាច្រើនទៀត លើកលែងតែពង្សាវតារសម្ដេចវាំងជួន ស្ដេច​ចាម​ដែល​ច្បាំង​ចាញ់​ព្រះ​ថោង​កាល​ពី​លើក​មុន បាន​លើកកងទ័ពយ៉ាងគគ្រឹកគគ្រេង មកវាយប្រហារនគរគោកធ្លក។ ស្ដេចចាម​អាស​ចៃយ​រាជ ដោយ​មាន​កូន​ប្រុស​ប្រាំ​នាក់ ធ្វើ​ជា​មេ​ទ័ព​ជំនួយ បានលើកទ័ពចេញមកពីចំបាសាក់។
 
សង្គ្រាមនឹងចាមនៅក្នុងរាជ្យរបស់ព្រះនាង នៅក្នុងរាជរបស់ព្រះអង្គនិងស្វាមី បើតាមពង្សាវតារខ្មែរ និង ឯកសារជាច្រើនទៀត លើកលែងតែពង្សាវតារសម្ដេចវាំងជួនលើកលែងតែពង្សាវតារ[[សម្ដេចវាំងជួន]] ស្ដេច​ចាម​ដែល​ច្បាំង​ចាញ់​ព្រះ​ថោង​កាល​ពី​លើក​មុនស្ដេច[[​ចាម]]​ដែល​ច្បាំង​ចាញ់​ព្រះ​ថោង​កាល​ពី​លើក​មុន បាន​លើកកងទ័ពយ៉ាងគគ្រឹកគគ្រេង មកវាយប្រហារនគរគោកធ្លក។ ស្ដេចចាម​អាស​ចៃយ​រាជស្ដេចចាម​[[អស្សជ័យ​រាជ]] ដោយ​មាន​កូន​ប្រុស​ប្រាំ​នាក់ ធ្វើ​ជា​មេ​ទ័ព​ជំនួយ បានលើកទ័ពចេញមកពីចំបាសាក់។បានលើកទ័ពចេញមកពីចម្ប៉ាសាក់។
ពង្សាវតារខ្មែរដែលរៀបចំដោយព្រះអង្គម្ចាស់នព្វរតន៍ បានសរសេរបញ្ជាក់ថា កងទ័ពចាមដោយមានកងទ័ពលាវចូលរួម​ផង បាន​មក​ចោម​ព័ទ្ធ​ទី​ក្រុង​មហា​នគរ​។ ពេល​នោះ​ព្រះ​កុម៉ែ​រាជ​បានកោះប្រជុំ គ្រប់នាម៉ឺនមុខមន្រ្ដីមេទ័ពតូចធំ ដោយមានព្រះបន្ទូល​ថា បើ​យើង​ច្បាំង​តប​នឹង​សត្រូវ​ក៏​បាន​ដែរ តែ​ប្រជា​ពល​រដ្ឋ​យើង នឹង​ត្រូវ​ស្លាប់បាត់បង់ច្រើនជាមិនខាន។ ដូច្នេះគួរណាស់តែយើងធ្វើល្បិច​កិច្ច​កល​ជា​ចាញ់ ខ្លាច​ចាម​ហើយ​នាំ​គ្នា​វាយ​សំរុក​បើក​ផ្លូវ នាំ​គ្រួសារ​រត់ចោលនគរមួយរយៈសិន។ ធ្វើដូច្នេះកងទ័ពចាម និងមានជំនោរចិត្ដក្អេងក្អាង ភ្លេច​ខ្លួន​ហើយ​នាំគ្នា​មក​តាំង​ទី​ក្នុង​មហា​នគរ​ជា​មិន​ខាន។ ពេលនេះ ចាំយើងលើកទាំងទ័ពមនុស្សទាំងទ័ពនាគមកវាយប្រហារ​សត្រូវ​យក​ជ័យ​ជំនះ​វិញ​។
 
ពង្សាវតារខ្មែរដែលរៀបចំដោយព្រះអង្គម្ចាស់នព្វរតន៍ពង្សាវតារខ្មែរដែលរៀបចំដោយ[[ព្រះអង្គម្ចាស់]][[នព្វរតន៍]] បានសរសេរបញ្ជាក់ថា កងទ័ពចាមដោយមានកងទ័ពលាវចូលរួម​ផងកងទ័ពចាមដោយមានកងទ័ព[[លាវ]]ចូលរួម​ផង បាន​មក​ចោម​ព័ទ្ធ​ទី​ក្រុង​មហា​នគរ​។ ពេល​នោះ​ព្រះ​កុម៉ែ​រាជ​បានកោះប្រជុំពេល​នោះ​ព្រះ[[​កុម៉ែ​រាជ​]]បានកោះប្រជុំ គ្រប់នាម៉ឺនមុខមន្រ្ដីមេទ័ពតូចធំគ្រប់[[នាម៉ឺន]]មុខ[[មន្រ្ដី]][[មេទ័ព]]តូចធំ ដោយមានព្រះបន្ទូល​ថា បើ​យើង​ច្បាំង​តប​នឹង​សត្រូវ​ក៏​បាន​ដែរ តែ​ប្រជា​ពល​រដ្ឋ​យើង នឹង​ត្រូវ​ស្លាប់បាត់បង់ច្រើនជាមិនខាន។ ដូច្នេះគួរណាស់តែយើងធ្វើល្បិច​កិច្ច​កល​ជា​ចាញ់ ខ្លាច​ចាម​ហើយ​នាំ​គ្នា​វាយ​សំរុក​បើក​ផ្លូវខ្លាច​ចាម​ហើយ​នាំ​គ្នា​វាយ​សម្រុក​បើក​ផ្លូវ នាំ​គ្រួសារ​រត់ចោលនគរមួយរយៈសិន។ ធ្វើដូច្នេះកងទ័ពចាម និងមានជំនោរចិត្ដក្អេងក្អាង ភ្លេច​ខ្លួន​ហើយ​នាំគ្នា​មក​តាំង​ទី​ក្នុង​មហា​នគរ​ជា​មិន​ខាន។ ពេលនេះ ចាំយើងលើកទាំងទ័ពមនុស្សទាំងទ័ពនាគមកវាយប្រហារ​សត្រូវ​យក​ជ័យ​ជំនះ​វិញ​។ចាំយើងលើកទាំងទ័ពមនុស្សទាំងទ័ព[[នាគ]]មកវាយប្រហារ[[​សត្រូវ​]]យក​ជ័យ​ជម្នះវិញ​។
ទ័ពខ្មែរបានវាយបើកផ្លូវចេញ បានដូចសេចក្ដីប្រាថ្នា សម្ដេចកុម៉ែរាជ បាននាំពលរេហ៍ទៅរៀបចំទីតាំងបោះបន្ទាយ​ជំរុំ​នៅ "នគរ​រាជ​សីមា។ ព្រះ​អង្គ​ក៏​ចាប់​ផ្ដើម​រៀប​ចំ​កង​ទ័ព មានទ័ពលាវផង បង្ហាត់បង្រៀនហ្វឹកហ្វឺនតាមគ្រប់ក្បួនយុទ្ធសាស្រ្ដ ពីជ័យ​សង្រ្គាម​។ ទ័ព​ចាម​ដូច​ដែល​ព្រះ​អង្គ​បាន​គិត​មែន បាន​នាំ​គ្នា​មក​តាំង​ទី​នៅ​ក្នុង​ព្រះមហានគរ។ មួយឆ្នាំក្រោយមក សម្ដេចព្រះកុម៉ែរាជ​ ដោយមាន​ជំ​នួយ​ពី​ទ័ព​នាគ​បាន​លើក​ទ័ព​ទៅ​វាយ​ប្រហារ ​កំចាត់​ទ័ព​ចាម​ធ្វើ​អោយ​បរា​ជ័យ​រត់បាក់បែកអស់។ ស្ដេចចាមអាសចៃយរាជ ត្រូវរបួស​យ៉ាង​ទំងន់ ហើយ​ក៏​បាន​បាត់​បង់​ជីវិត ក្នុង​គ្រា​ចំបាំង​នោះ​ទៅ​។ រី​ឯ​កូន​ប្រុស​ទាំង​ប្រាំ​នាក់​របស់ស្ដេចចាមត្រូវកងទ័ពខ្មែរ និងកងទ័ពនាគចាប់បាន។ កូន​ស្ដេច​ចាម​ទាំង​ប្រាំ​នាក់​ បាន​ទទួល​ខ្លួន​ចុះ​ចាញ់ សុំ​ចំណុះ និង​សុំ​បំរើ​ព្រះ​ថោង​រៀង​រហូត​ត​ទៅ។
 
ទ័ពខ្មែរបានវាយបើកផ្លូវចេញ បានដូចសេចក្ដីប្រាថ្នា សម្ដេចកុម៉ែរាជ បាននាំពលរេហ៍ទៅរៀបចំទីតាំងបោះបន្ទាយ​ជំរុំ​នៅ "នគរ​រាជ​សីមា។ ព្រះ​អង្គ​ក៏​ចាប់​ផ្ដើម​រៀប​ចំ​កង​ទ័ព មានទ័ពលាវផង បង្ហាត់បង្រៀនហ្វឹកហ្វឺនតាមគ្រប់ក្បួនយុទ្ធសាស្រ្ដ ពីជ័យ​សង្រ្គាម​។[[ពិជ័យ​សង្រ្គាម​]]។ ទ័ព​ចាម​ដូច​ដែល​ព្រះ​អង្គ​បាន​គិត​មែន បាន​នាំ​គ្នា​មក​តាំង​ទី​នៅ​ក្នុង​ព្រះមហានគរ។ មួយឆ្នាំក្រោយមក សម្ដេចព្រះកុម៉ែរាជ​ ដោយមាន​ជំ​នួយ​ពី​ទ័ព​នាគ​បាន​លើក​ទ័ព​ទៅ​វាយ​ប្រហារ ​កំចាត់​ទ័ព​ចាម​ធ្វើ​អោយ​បរា​ជ័យ​រត់បាក់បែកអស់។ ស្ដេចចាមអាសចៃយរាជស្ដេចចាមអស្សជ័យរាជ ត្រូវរបួស​យ៉ាង​ទំងន់ត្រូវរបួស​យ៉ាង​ទម្ងន់ ហើយ​ក៏​បាន​បាត់​បង់​ជីវិត ក្នុង​គ្រា​ចំបាំង​នោះ​ទៅ​។ក្នុង​គ្រា​ចម្បាំង​នោះ​ទៅ​។ រី​ឯ​កូន​ប្រុស​ទាំង​ប្រាំ​នាក់​របស់ស្ដេចចាមត្រូវកងទ័ពខ្មែរ និងកងទ័ពនាគចាប់បាន។ កូន​ស្ដេច​ចាម​ទាំង​ប្រាំ​នាក់​ បាន​ទទួល​ខ្លួន​ចុះ​ចាញ់ សុំ​ចំណុះ និង​សុំ​បំរើ​ព្រះ​ថោង​រៀង​រហូត​ត​ទៅ។និង​សុំបម្រើ[[ព្រះ​ថោង]]​រៀង​រហូត​ត​ទៅ។
ព្រះមហាក្សត្រខ្មែរព្រះកុម៉ែរាជបានតែងតាំងកូនស្ដេចចាមឈ្មោះសុរិយាវរមិន្ទអោយគ្រប់គ្រងស្រុកទ្រាំង ដោយ​មាន​ទី​តាំង​នៅ​លើ​ភ្នំ​បា​យ៉ង​កោ ព្រះ​សុរិ​យោ​ទេ​វេស អោយ​ទៅ​គ្រប់គ្រងស្រុកបាទីដោយតាំងទីនៅលើភ្នំជីសូរ ព្រះបរមន្រ្ទាវរមិន្ទ ​អោយ​ទៅ​គ្រប់​គ្រង​ស្រុក​លើក​ដែក ព្រះ​សុរិ​យោវរ​មិន្ទ អោយ​ទៅ​គ្រប់​គ្រង​ស្រុក​ត្បូងឃ្មុំ និងព្រះសន្រ្ទាវរមិន្ទ អោយទៅត្រួតត្រាស្រុកស្ទោង។
 
ព្រះមហាក្សត្រខ្មែរព្រះកុម៉ែរាជបានតែងតាំងកូនស្ដេចចាមឈ្មោះ[[សុរិយាវរមិន្ទ]]អោយគ្រប់គ្រង[[ស្រុកទ្រាំង]] ដោយ​មាន​ទី​តាំង​នៅ​លើ​[[ភ្នំ​បា​យ៉ង់​កោ]] ព្រះ​[[សុរិ​យោ​ទេ​វេស]] អោយ​ទៅ​គ្រប់គ្រង[[ស្រុកបាទី]]ដោយតាំងទីនៅលើភ្នំជីសូរ ព្រះ[[បរមន្រ្ទាវរមិន្ទ]] ​អោយ​ទៅ​គ្រប់​គ្រង​[[ស្រុក​លើក​ដែក]] ព្រះ​[[សុរិ​យោវរ​មិន្ទ]] អោយ​ទៅ​គ្រប់​គ្រង[[​ស្រុក​ត្បូងឃ្មុំ]] និងព្រះ[[សន្រ្ទាវរមិន្ទ]] អោយទៅត្រួតត្រា[[ស្រុកស្ទោង]]។
នាសម័យនោះ ព្រំប្រទល់ដែនទឹកដីខ្មែរ បានលាតសន្ធឹងទៅដល់ស្រុកពិសនុកលោក និងសុខោទ័យ នៅ​ទិស​ខាង​លិច​ទៅ​ដល់​ស្រុក​គោក​អង្រ្កង ឬ​ស្រុក​យួន​នៅ​ទិស​ខាង​កើត ទៅ​ដល់ស្នាមខ្សាច់ (ខាងជើងភ្នំដងរែក)នៅទិសខាងជើងនិង នៅទិស​ខាង​ត្បូង​ទល់​និង​សមុទ្រ​។
 
នាសម័យនោះ ព្រំប្រទល់ដែនទឹកដីខ្មែរ បានលាតសន្ធឹងទៅដល់[[ស្រុកពិស្ណុលោក]] និង[[សុខោទ័យ]] នៅ​ទិស​ខាង​លិច​ទៅ​ដល់​[[ស្រុក​គោក​អង្រ្កង]] ឬ​[[ស្រុក​យួន]]​នៅ​ទិស​ខាង​កើត ទៅ​ដល់[[ស្នាមខ្សាច់]] (ខាងជើង[[ភ្នំដងរែក]])នៅទិសខាងជើងនិង នៅទិស​ខាង​ត្បូង​ទល់​និង​សមុទ្រ​។
មួយផ្នែកទៀត នាគ្រាកាលនោះគេសំគាល់ឃើញមានជនជាតិបរទេសជាច្រើន បានចូលមករស់នៅរកស៊ីធ្វើជំនួញ​ប្រកប​មុខ​របរ​ក្នុង​ស្រុក​ខ្មែរ មាន​ដូច​ជា​សៀម លាវ យួន ជា​ដើម​។ សៀម​ចុះមកនៅបឹងណោងស្នោ ប្រកបមុខរបររកស៊ីចាប់​ត្រី​កន្ធរ​យក​មក​ប្រលាក់​ហាល​។ ជា​រៀង​រាល់​ឆ្នាំ ជន​ជាតិ​សៀម​ទាំង​នោះ តែងតែដឹកនាំយកត្រីកន្ធរហាល និង ទឹកថ្លាល្អបរិសុទ្ធនៅក្នុងខេត្ដពេជ្រ​បុរី មក​ថ្វាយ​ព្រះ​មហា​ក្សត្រ​ខ្មែរ​សម្ដេច​ព្រះ​កុម៉ែ​រាជ​ជា​សួយ​សារ​អាករ​។ ចំណែកជនជាតិយួនវិញ ប្រកបបររកស៊ីលក់ក្រណាត់សូត្រ ហើយ​ជា​រៀង​រាល់​ឆ្នាំ ក៏​តែង​តែ​នាំ​យក​សំពត់​សូត្រ សំពត់​ព្រែ មក​ថ្វាយ​ព្រះរាជាជាសួយសារអាករដែរ។
 
មួយផ្នែកទៀត នាគ្រាកាលនោះគេសំគាល់ឃើញមានជនជាតិបរទេសជាច្រើន បានចូលមករស់នៅរកស៊ីធ្វើជំនួញ​ប្រកប​មុខ​របរ​ក្នុង​ស្រុក​ខ្មែរ មាន​ដូច​ជា​សៀមមាន​ដូច​ជា[[​សៀម]] [[លាវ]] [[យួន]] ជា​ដើម​។ សៀម​ចុះមកនៅបឹងណោងស្នោសៀម​ចុះមកនៅ[[បឹងណោងស្នោ]] ប្រកបមុខរបររកស៊ីចាប់​ត្រី​កន្ធរ​យក​មក​ប្រលាក់​ហាល​។ប្រកបមុខរបររកស៊ីចាប់​[[ត្រី​កន្ធរ​]]យក​មក​ប្រលាក់​ហាល​។ ជា​រៀង​រាល់​ឆ្នាំ ជន​ជាតិ​សៀម​ទាំង​នោះ តែងតែដឹកនាំយកត្រីកន្ធរហាល និង ទឹកថ្លាល្អបរិសុទ្ធនៅក្នុងខេត្ដពេជ្រ​បុរី មក​ថ្វាយ​ព្រះ​មហា​ក្សត្រ​ខ្មែរ​សម្ដេច​ព្រះ​កុម៉ែ​រាជ​ជា​សួយ​សារ​អាករ​។ទឹកថ្លាល្អបរិសុទ្ធនៅក្នុង[[ខេត្ដពេជ្រ​បុរី]]មក​ថ្វាយ​ព្រះ​មហា​ក្សត្រ​ខ្មែរ​សម្ដេច​ព្រះ​កុម៉ែ​រាជ​ជា​[[សួយ​សារ​អាករ​]]។ ចំណែកជនជាតិយួនវិញ ប្រកបបររកស៊ីលក់ក្រណាត់សូត្រប្រកបបររកស៊ីលក់[[ក្រណាត់សូត្រ]] ហើយ​ជា​រៀង​រាល់​ឆ្នាំ ក៏​តែង​តែ​នាំ​យក​សំពត់​សូត្រ សំពត់​ព្រែ មក​ថ្វាយ​ព្រះរាជាជាសួយសារអាករដែរ។
ព្រះថោងនិងនាងនាគ បានមានព្រះរាបុត្រាបុត្រីជាច្រើនដែលព្រះអង្គចែកភារៈកិច្ចតែងតាំងអោយមានឋានន្ដរសក្ដិ និង​ប្រគល់​បេសក​កម្ម​រៀង​ខ្លួន អោយ​ទៅ​ត្រួត​ត្រា​ស្រុក​នគរ​ប្រទេសផ្សេងៗ
 
==ព្រះញាតិវង្ស==
ព្រះវិរោជ, បុត្រច្បង ទទួលមុខងារ ជាមហាអុបរាជ
ព្រះថោងនិងនាងនាគ បានមានព្រះរាបុត្រាបុត្រីជាច្រើនដែលព្រះអង្គចែកភារកិច្ចតែងតាំងអោយមាន[[ឋានន្ដរសក្ដិ]] និង​ប្រគល់​[[បេសក​កម្ម​]]រៀង​ខ្លួន អោយ​ទៅ​ត្រួត​ត្រា​ស្រុក​នគរ​ប្រទេសផ្សេងៗ៖
ព្រះហរិរាជ, ជាកែវហ្វារ
*[[ព្រះវិរោជ]], បុត្រច្បង ទទួលមុខងារ ជាមហាអុបរាជជា[[មហាឧបរាជ]]
*[[ព្រះហរិរាជ,]] [[ជាកែវហ្វារ]]
ព្រះបរមន្ទិរាជ ត្រូវទៅគ្រប់គ្រងស្រុកមង្គលបូរី
ព្រះអុទ័យរាជា, ស្រុកធនបូរី