|
ព្រះឆាយាលក្ខ័ណរបស់ទ្រង់គឺផ្នែកនៃគំនូរលំអិតអំពីជីវភាពក្នុងរាជវាំងនៅសម័យអង្គរ។ បរិយាកាសទស្សនីយភាពនេះបង្ហាញថានៅខាងក្រៅ កណ្ដាលព្រៃមួយ។ បរិវារលុតជង្គង់កាន់ផ្លិត អំបក់រុយ និងក្លស់តំណាងអោយឋានៈជាច្រើនពីលើព្រះករុណារបស់ពួកគេ។ ព្រះនាងជាច្រើនត្រូវបានគេលើកដាក់លើស្នែងឆ្លាក់យ៉ាងល្អល្អះ។ ព្រាហ្មណ៍ដែលមានពុកចង្កាឈរមើល ភាគខ្លះនៃអ្នកទាំងនោះកំពុងរៀបចំគ្រឿងប្រដាប់សំរាប់ធ្វើពិធីជាក់ប្រាកដមួយ។ នៅខាងស្ដាំព្រះករុណា អ្នកបំរើក្នុងវាំងលុតជង្គង់ បង្ហាញអការៈអ្វីម្យ៉ាង។ ទីប្រឹក្សាជាច្រើនអង្គុយមើល ដោយលុតជង្គង់ ខ្លះទៀតមានដៃដាក់លើទ្រូងក្នុងកាយវិការអោនលំទោន។ ទៅខាងស្ដាំយើងឃើញមានក្រុមសិល្បៈមួយ ជាមួយអ្នកហែហមប្រគំស័ង្ខ ស្គរ និង គង។ ហិបមួយបំពក់ព្រះភ្លើង សញ្ញានៃឫទ្ធានុភាព ត្រូវបានគេលើកដាក់លើស្មា។
**បន្ថែមពីនោះក្នុងថែវគឺជាការបង្ហាញនូវអនុភាពយោធារបស់សូយ៌្យវម៌្ម។ ពួកមេបញ្ជាការដែលមានអាវក្រោះ និងសាស្ត្រាវុធឈរលើដំរីសង្គ្រាមដ៏កាចសាហាវ ដែលមានទាហានថ្មើរជើងជាច្រើនជួរនៅខាងក្រោម ទាហាននីមួួយៗកាន់លំពែងនិងខែល។ ម្នាក់ក្នុងចំណោមមេបញ្ជាការទាំងនោះគឺជាព្រះមហាក្សត្រអង្គឯងម្នាក់ក្នុងចំណោមមេបញ្ជាការទាំងនោះគឺជាព្រះមហាក្សត្រអង្គឯងតែម្ដងមើលពីលើស្មាស្ដាំរបស់ទ្រង់ មើលពីលើស្មាស្ដាំរបស់ទ្រង់ ព្រះឱរារបស់ទ្រង់បំពាក់ដោយអាវក្រោះព្រះកាយរបស់ទ្រង់បំពាក់ដោយអាវក្រោះ អាវុធមុតស្រួចក្នុងព្រហស្ថស្ដាំ។
ផ្នែកគ្រប់គ្រង: ៈ - ព្រះបាទសរ្យវរ្ម័នទី ២ព្រះបាទសូយ៌្យវម៌្មទី២ ទ្រង់ចាត់តាំងព្រះមហាឧបរាជឲ្យទៅគ្រប់គ្រងបច្ចន្តរដ្ឋ ដូចក្នុងរជ្ជកាលមុន ៗដូចក្នុងរជ្ជកាលមុនៗ តែក្នុងរជ្ជកាលនេះ ព្រះមហាឧបរាជមានដល់ទៅ ៧ អង្គ គឺនៅស្រីធម្មនគរគឺនៅ[[ឝ្រីធម៌នគរ]] ១ អង្គ, នៅកំពែងពេជ្រនៅ[[កំពែងពេជ្រ]] ឬ [[កោសម្ពី]] ១ អង្គ, នៅលវបុរៈនៅ[[លវបុរ]] ឬ ស្រីអយុធ្យា[[ឝ្រីអយុធ្យា]] ១ អង្គ, ហរិភិញ្ជ័យ ឬហៅហរិបុញ្ជ័យ[[ហរិបុញ្ជយ]] ១ អង្គ, នៅនគរភ្នំនៅ[[នគរវ្នំ]] ភាគខាងលើ ១ អង្គ, នៅឃ្លាំងក្នុងដែនកូស័ងស៊ីននៅ[[ឃ្លាំង]]ក្នុងដែនកម្ពុជាក្រោម ក្នុងបច្ចុប្បន្ននេះ ១ អង្គ, នៅវិជ័យនៅ[[វិជ័យ]] ក្នុងចម្ប៉ារដ្ឋក្នុង[[ចាម្ប៉ា]]រដ្ឋ ១ អង្គអង្គ។ សង្គ្រាម មិនមែនមានតែជាមួយនឹងនគរចាម្ប៉ាមួយប៉ុណ្ណោះទេ។ ព្រះបាទសូយ៌្យវម៌្មទី២ ព្រះអង្គបានធ្វើចំបាំងរហូតទៅដល់[[ពួកនគរមន|នគរមន]]នៃរដ្ឋហរិបុញ្ជយ និងនគរ[[សៀម]] ដែលស្ថិតនៅខាងជើងទន្លេមេទឹកជិតជាប់នឹងប្រទេស[[ចិន]]។
ទឹកដីកម្ពុជា
ក្នុងរជ្ជកាលព្រះអង្គ ទឹកដីខ្មែរមានទំហំធំទូលំទូលាយណាស់។ ខាងជើង ព្រំដែនដីខ្មែរជាប់នឹងប្រទេសចិន។ ខាងត្បូងទឹកដីខ្មែរលាតសន្ធឹងទៅដល់សមុទ្រ ជាប់ជិតជាមួយ[[នគរជ្វា]] នៅទិសខាងលិច ជាមួយនឹងប្រទេស[[ភូមា]] ហើយនិងខាងកើត ជាមួយប្រទេស[[ចាម]]។
សង្គ្រាម មិនមែនមានតែជាមួយនឹងនគរចម្ប៉ាមួយប៉ុណ្ណោះទេ ។ ព្រះបាទសុរិយាវរ្ម័នទី២ ព្រះអង្គបានធ្វើចម្បាំងរហូតទៅដល់នគរមននៃរដ្ឋហរិបុណជ័យៈ និងនគរថៃ ដែលស្ថិតនៅខាងជើងទន្លេមេណាមជិតជាប់នឹងប្រទេសចិន ។
ព្រះបាទសូយ៌្យវម៌្មទី២ ព្រះអង្គមិនមែនពូកែតែខាងធ្វើសឹកសង្គ្រាមប៉ុណ្ណោះទេ ព្រះអង្គក៏ពូកែឈ្លាសវៃក្នុងការរៀបចំកសាងនគរឲ្យបានសុខសន្តិភាព និងចំរើនលូតលាស់ដែរ។ ព្រះអង្គខំរិះរកគ្រប់មធ្យោបាយ ដើម្បីដោះស្រាយបំបាត់កុំឲ្យមានការប៉ះទង្គិចគ្នាដែលបណ្ដាលឲ្យមាន ប្រេះឆា បែកសាមគ្គីភាពក្នុងសង្គមជាតិ។ ដូច្នេះហើយ ទោះបីជាព្រះអង្គនិយមចូលចិត្តគោរពបូជាព្រះវិស្ណុ ឬព្រះនរាយណ៍ក៏ដោយ ក៏ព្រះអង្គអនុញ្ញាតឲ្យសាសនាទាំងបី ព្រះពុទ្ធសាសនា ព្រះសិវៈ និងព្រះវិស្ណុ មានសិទ្ធិសេរីភាពស្មើដូចគ្នា។ ព្រះអង្គគោរពបូជា នឹងការពារថែរក្សាទំនុកបំរុងសាសនាទាំងបី។ ព្រះអង្គបានបរិច្ចាគផ្ដល់នូវព្រះរាជទ្រព្យ និងកសាងផ្គត់ផ្គង់កន្លែងសក្ការៈបូជាជាច្រើន។
ក្នុង រជ្ជកាលព្រះអង្គ ទឹកដីខ្មែរមានទំហំធំទូលំទូលាយណាស់ ។ ខាងជើង ព្រំដែនដីខ្មែរជាប់នឹងប្រទេសចិន ។ ខាងត្បូង ទឹកដីខ្មែរលាតសន្ធឹងទៅដល់សមុទ្រ ជាប់ជិតជាមួយនគរជ្វា នៅទិសខាងលិច ជាមួយនឹងប្រទេសភូមា ហើយនិងខាងកើត ជាមួយប្រទេសចាម ។
នគរវត្ត ជាស្នាដៃដ៏ធំចំបងអស្ចារ្យរបស់ព្រះបាទសូយ៌្យវម៌្មទី២ ដែលមានឈ្មោះល្បីល្បាញរន្ទឺសុះសាយទៅគ្រប់ទិសទីលើពិភពលោក។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ ប្រាសាទនគរវត្តក៏ជារូបភាពតំណាងប្រទេសជាតិខ្មែរដែរ។ នគរវត្តមានកសិណ ឬគូទឹកព័ទ្ធជុំវិញប្រហែល ១៦ គ.ម។ ចំណែកកសិណពិតប្រាកដរបស់ប្រាសាទមានបណ្ដោយប្រវែង ១៥០០ ម x ១៣០០ ម និងទទឹងប្រវែងជា ២០០ ម។ ផ្លូវធំចូលពីទិសខាងលិចទៅដល់ប្រាសាទកណ្ដាលមានប្រវែង ២៥០ ម។ ឯកំពូលកណ្ដាលខ្ពស់ធំជាងគេបំផុតរបស់នគរវត្តមានកំពស់ ៦៥ ម។ នេះយើងមិនរាប់រៀបអំពីរូបចំលាក់យ៉ាងញឹកស្អេកដែលមានលើផ្ទាំង ជញ្ជាំងថ្មផង។ល។
ការកសាង និងស្នាដៃ
ព្រះបាទព្រះបាទសូយ៌្យវម៌្មទី២ សុរិយាវរ្ម័នទី២ បានកសាងប្រាសាទនគរវត្តដើម្បីថ្វាយបូជាដល់ព្រះវិស្ណុ ។បានកសាងប្រាសាទនគរវត្តដើម្បីថ្វាយបូជាដល់ព្រះវិស្ណុ។ ព្រះអង្គក៏បានទុកស្លាកស្នាម ព្រះភក្ត្ររូបរាងកាយព្រះអង្គជាភ័ស្តុតាងដែរនៅលើផ្ទាំងសិលា នគរវត្ត ។ព្រះភក្ត្ររូបរាងកាយព្រះអង្គជាភស្តុតាងដែរនៅលើផ្ទាំងសិលានគរវត្ត។ អ្នកស្រាវជ្រាវបរទេសខ្លះមានជំនឿថា បដិមាព្រះវិស្ណុនៅចំកណ្ដាលកំពូលធំនគរវត្ត ជារូបព្រះសុរិយាវរ្ម័នទី២ជារូបព្រះសូយ៌្យវម៌្មទី២។ ។ ហើយព្រះមហាក្សត្រគង់លើរាជបល្ល័ង្កអមទៅដោយបរិវារហើយព្រះមហាក្សត្រគង់លើរាជបល្លង្កអមទៅដោយបរិវារ និងនាម៉ឺនមុខមន្ត្រី ដែលសិល្បករខ្មែរបានឆ្លាក់ជាប់លើជញ្ជាំងថែវខាងត្បូងជាន់ទី២ ក៏ជាព្រះបាទសុរិយាវរ្ម័នទី២ដែរ ។ក៏ជាព្រះបាទសូយ៌្យវម៌្មទី២ដែរ។▼ព្រះបាទ សុរិយាវរ្ម័នទី២ ព្រះអង្គមិនមែនពូកែតែខាងធ្វើសឹកសង្គ្រាមប៉ុណ្ណោះទេ ព្រះអង្គក៏ពូកែឈ្លាសវៃក្នុងការរៀបចំកសាងនគរឲ្យបានសុខសន្តិភាព និងចម្រើនលូនលាស់ដែរ ។ ព្រះអង្គខំរិះរកគ្រប់មធ្យោបាយ ដើម្បីដោះស្រាយបំបាត់កុំឲ្យមានការប៉ះទង្គិចគ្នាដែលបណ្ដាលឲ្យមាន ប្រេះឆា បែកសាមគ្គីភាពក្នុងសង្គមជាតិ ។
[[ប្រាសាទបឹងមាលា]] ក៏ជាស្នាដៃព្រះអង្គដែរ។ ប្រាសាទបឹងមាលាដែលមានលំនាំប្រហាក់ប្រហែលនឹងនគរវត្ត ស្ថិតនៅប្រមាណជា ៤០ គ.ម ខាងកើតនគរធំ ឬមហានគរ។ មានទំហំប្រវែង ១៨១ ម x ១៥២ ម។ ប៉ុន្តែប្រាសាទនេះគ្មានលក្ខណៈខ្ពស់លេចចេញត្រដែតដូចនគរវត្តទេ។ បន្ទាយសំរែ ត្រូវបានកសាងនៅក្នុងរជ្ជកាលព្រះអង្គដែរ។ ទោះបីជាមិនសូវល្បីល្បាញដូចប្រាង្គប្រាសាទឯទៀត ហើយមានទំហំមិនអស្ចារ្យក៏ដោយ ក៏គេអាចចាត់ទុកជាស្នាដៃមួយយ៉ាងល្អប្រណិតដែរ។
ដូច្នេះ ហើយ ទោះបីជាព្រះអង្គនិយមចូលចិត្តគោរពបូជាព្រះវិស្ណុ ឬព្រះនារាយណ៍ក៏ដោយ ក៏ព្រះអង្គអនុញ្ញាតឲ្យសាសនាទាំងបី ព្រះពុទ្ធសាសនា ព្រះសិវៈ និងព្រះវិស្ណុ មានសិទ្ធិសេរីភាពស្មើដូចគ្នា ។ ព្រះអង្គគោរពបូជា និងការពារថែរក្សាទំនុកបម្រុងសាសនាទាំងបី ។ ព្រះអង្គបានបរិច្ចាគផ្ដល់នូវព្រះរាជទ្រព្យ និងកសាងផ្គត់ផ្គង់កន្លែងសក្ការបូជាជាច្រើន ។
[[ប្រាសាទព្រះវិហារ]] នៅលើជួរភ្នំដងរែក ដែលចាប់ផ្ដើមកសាងតាំងតែពីររជ្ជកាលព្រះមហាក្សត្រខ្មែរព្រះបាទ[[យសោវម៌្មទី១|យឝោវម៌្មទី១]] ត្រូវបានព្រះអង្គសង់បន្តរហូតដល់ហើយជាស្ថាពរ។ ព្រះបាទសូយ៌្យវម៌្មទី២ បានទុកជាកេរ្តិ៍មរតកនូវទឹកដីធំទូលំទូលាយនូវប្រាង្គប្រាសាទ នគរវត្តដ៏ល្អប្រណិតគ្មានពីរ និងកិត្យានុភាពខ្មែរជាមហាអំណាចក្នុងភូមិភាគអាស៊ីអាគ្នេយ៍។ ព្រះអង្គបានចូលទិវង្គតក្នុង គ.ស ១១៥០។<ref>http://choukhmer.com/history-of-cambodia/khmer-history-by-ros-chantrabot/inscriptions-and-chinese-sources-3-angkor-period-ngor/</ref>
នគរវត្ត ជាស្នាដៃដ៏ធំចម្បងអស្ចារ្យរបស់ព្រះបាទសុរិយាវរ្ម័នទី២ ដែលមានឈ្មោះល្បីល្បាញរន្ទឺសុះសាយទៅគ្រប់ទិសទីលើពិភពលោក ។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ ប្រាសាទនគរវត្តក៏ជារូបភាពតំណាងប្រទេសជាតិខ្មែរដែរ ។ នគរវត្តមានកសិណ ឬគូទឹកព័ទ្ធជុំវិញប្រហែល១៦គ.ម ។ ចំណែកកសិណពិតប្រាកដរបស់ប្រាសាទមានបណ្ដោយប្រវែង១.៥០០ម x ១.៣០០ម និងទទឹងប្រវែងជា២០០ម ។ ផ្លូវធំចូលពីទិសខាងលិចទៅដល់ប្រាសាទកណ្ដាលមានប្រវែង២៥០ម ។ ឯកំពូលកណ្ដាលខ្ពស់ធំជាងគេបំផុតរបស់នគរវត្តមានកម្ពស់៦៥ម ។ នេះយើងមិនរាប់រៀបអំពីរូបចម្លាក់យ៉ាងញឹកស្អេកដែលមានលើផ្ទាំង ជញ្ជាំងថ្មផង ។ល។ និង ។ល។
▲ព្រះបាទ សុរិយាវរ្ម័នទី២ បានកសាងប្រាសាទនគរវត្តដើម្បីថ្វាយបូជាដល់ព្រះវិស្ណុ ។ ព្រះអង្គក៏បានទុកស្លាកស្នាម ព្រះភក្ត្ររូបរាងកាយព្រះអង្គជាភ័ស្តុតាងដែរនៅលើផ្ទាំងសិលា នគរវត្ត ។ អ្នកស្រាវជ្រាវបរទេសខ្លះមានជំនឿថា បដិមាព្រះវិស្ណុនៅចំកណ្ដាលកំពូលធំនគរវត្ត ជារូបព្រះសុរិយាវរ្ម័នទី២ ។ ហើយព្រះមហាក្សត្រគង់លើរាជបល្ល័ង្កអមទៅដោយបរិវារ និងនាម៉ឺនមុខមន្ត្រី ដែលសិល្បករខ្មែរបានឆ្លាក់ជាប់លើជញ្ជាំងថែវខាងត្បូងជាន់ទី២ ក៏ជាព្រះបាទសុរិយាវរ្ម័នទី២ដែរ ។
ប្រាសាទបឹងមាលា ក៏ជាស្នាដៃព្រះអង្គដែរ ។ ប្រាសាទបឹងមាលាដែលមានលំនាំប្រហាក់ប្រហែលនឹងនគរវត្ត ស្ថិតនៅប្រមាណជា៤០គ.ម ខាងកើតនគរធំ ឬមហានគរ ។ មានទំហំប្រវែង១៨១ម x ១៥២ម ។ ប៉ុន្តែប្រាសាទនេះគ្មានលក្ខណៈខ្ពស់លេចចេញត្រដែតដូចនគរវត្ត ទេ ។
បន្ទាយសម្រែ ត្រូវបានកសាងនៅក្នុងរជ្ជកាលព្រះអង្គដែរ ។ ទោះបីជាមិនសូវល្បីល្បាញដូចប្រាង្គប្រាសាទឯទៀត ហើយមានទំហំមិនអស្ចារ្យក៏ដោយ ក៏គេអាចចាត់ទុកជាស្នាដៃមួយយ៉ាងល្អប្រណិតដែរ ។
ប្រាសាទព្រះវិហារ នៅលើជួរភ្នំដងរែក ដែលចាប់ផ្ដើមកសាងតាំងតែពីររជ្ជកាលព្រះមហាក្សត្រខ្មែរព្រះបាទ យសោវរ្ម័នទី១ ត្រូវបានព្រះអង្គសង់បន្តរហូតដល់ហើយជាស្ថាពរ ។
ព្រះបាទ សុរិយរាវរ្ម័នទី២ បានទុកជាកេរ្តិ៍មរតកនូវទឹកដីធំទូលំទូលាយនូវប្រាង្គប្រាសាទ នគរវត្តដ៏ល្អប្រណិតគ្មានពីរ និងកិត្យានុភាពខ្មែរជាមហាអំណាចក្នុងភូមិភាគអាស៊ីអគ្នេយ៍ ។
ព្រះអង្គបានចូលទីវង្គតក្នុងគ.ស១១៥០ ។
<ref>http://choukhmer.com/history-of-cambodia/khmer-history-by-ros-chantrabot/inscriptions-and-chinese-sources-3-angkor-period-ngor/</ref>
==Death and Succession==
| 