សូយ៌្យវម៌្មទី២៖ ភាពខុសគ្នារវាងកំណែនានា
ខ្លឹមសារដែលបានលុបចោល ខ្លឹមសារដែលបានសរសេរបន្ថែម
បន្ទាត់ទី៤៣៖
ព្រះមហាក្សត្រ នគរចាម្ប៉ាដែលសង្កេតឃើញប្រទេសកម្ពុជាកំពុងតែជាប់ដៃវាយប្រយុទ្ធ កាប់សំលាប់ផ្ទៃក្នុង បានឆ្លៀតឱកាសយ៉ាងល្អកម្ររកមាននេះ លើកកងទ័ពពលសេនាមកវាយប្រហារដណ្ដើមយកទឹកដីខ្មែរ។
ព្រះបាទសូយ៌្យវម៌្មទី២ ដោយមានទ័ពចាមនគរវិជ័យរួមកំលាំងផង បានលើកទ័ពទៅទប់ទល់ទ័ពចាម វាយប្រហារចូលលុកទៅដល់នគរចាម្ប៉ា ហើយដណ្ដើមយកបានរាជធានីវិជ័យ។ នេះជាសេចក្ដីដែលសិលាចារឹកចាម្ប៉ានៅពោធិ៍នគរ បានចារទុកមកជាប្រវត្តិសាស្ត្រ។ សិលាចារឹកចាម្ប៉ាដដែលបានបញ្ជាក់ទៀតថា ព្រះបាទសូយ៌្យវម៌្មទី២ បានតែងតាំងប្អូនថ្លៃព្រះអង្គព្រះនាម[[ហរិទេវ]] ជាឧបរាជសោយរាជ្យនគរចាម្ប៉ា។ ព្រឹត្តិការណ៍ត្រង់នេះ ឯកសារប្រវត្តិសាស្ត្រចិនជំនាន់ដើម ក៏បានកត់សំគាល់ថា ព្រះអង្គបានបញ្ចូលនគរចាម្ប៉ាមកក្នុងនគរកម្ពុជាធ្វើជានគរតែមួយដែរ។ កាលទៅវាយប្រទេសចាម្ប៉ា ជាការសងសឹកចាម្ប៍ ដែលមានគំនិតខូច បានលើកទ័ពជើងទឹកមកលុកក្រុងឝ្រីយឝោធរបុរ ក្នុងកាលចុងរជ្ជកាលព្រះបាទហឝ៌វម៌្មទី៤ ដែលក្នុងពេលនោះប្រទេសកម្ពុជាបានទទួលគ្រោះថ្នាក់យ៉ាងធ្ងន់ ដោយត្រូវទឹកធំលិចយ៉ាងខ្លាំង ដូចមានពោលហើយ។ កងទ័ពខ្មែរវាយលុកចូលដល់ក្រុងវិជ័យ ចាប់ព្រះរាជាចាម្ប៍
មេទ័ពចាម និងខ្មែរជាច្រើនដែលជាជនក្បត់ព្រះអង្គ ឬប្រឆាំងនឹងខ្មែរបាននាំគ្នារត់ទៅសុំស្ដេចយួនជ្រកកោនរស់នៅ[[តុងកឹង]]។ ប្រទេស[[យួន]] ដែលបានអនុញ្ញាតឲ្យជនខុសច្បាប់ទាំងនេះជ្រកកោន យកធ្វើជាជំរំ ត្រូវបានព្រះបាទសូយ៌្យវម៌្មទី២ វាយប្រហារបើករបាញចាញ់បរាជ័យអស់គ្មានសល់។ ស្ដេចចិនដែលបានស្គាល់នូវថ្វីដៃធ្វើសឹកសង្គ្រាមយ៉ាងក្លាហាន អង់អាចអស្ចារ្យរបស់ព្រះអង្គ បានកោតសរសើរ និងផ្ដល់កិត្តិយសឧត្ដុង្គឧត្ដមដល់ព្រះអង្គ។ អគ្គរាជទូតប្រទេសទាំងពីរតែងតែចេញចូលទៅវិញទៅមកជាប្រក្រតី។
សិលាចារឹកមួយចំនួននៅក្នុងរដ្ឋឥណ្ឌូបនីយកម្មជិតខាង[[ចាម្ប៉ា]] និងរឿងរ៉ាវបានបន្សល់ដោយស្មេរនៅមហាវៀត រដ្ឋមុនវៀតណាម និយាយថាសូយ៌្យវម៌្មបានធ្វើប្រតិបត្តិការសឹកសំខាន់បីលើកតែមិនបានជោគជ័យ វាយប្រហារទៅលើ[[មហាវៀត]] ជួនកាលដោយមានជំនួយពីចាម្ប៉ា។ ក្នុងឆ្នាំ ព. ស. ១៦៦០ ក្រោយដែលទ្រង់សោយរាជ្យបាន ៤ ឆ្នាំបានស្ដេចតែងរាជទូត ឲ្យនាំរាជសារទៅសូមចងសម្ពន្ធមេត្រីភាពនឹងប្រទេសចិន ហើយនឹងប្រទេសចាម្ប៍ ដើម្បីជាប្រយោជន៍ក្នុងផ្លូវរដ្ឋបសាសនោបាយ។ ប្រទេសទាំងពីរនេះ ក៏ព្រមទទួលសម្ពន្ធមេត្រីភាពផងដោយរីករាយ ហើយតែងរាជទូតឲ្យនាំរាជសារមកវិញតាមសមគួរ ។ ប្រទេសកម្ពុជាបានចងសម្ពន្ធមេត្រីភាពនឹងប្រទេសចិន រាប់ជាគ្រាទី ៧ ក្នុងរជ្ជកាលនេះ។ ស្ដេចចិនដែលបានស្គាល់នូវថ្វីដៃធ្វើសឹកសង្គ្រាមយ៉ាងក្លាហាន អង់អាចអស្ចារ្យរបស់ព្រះអង្គ បានកោតសរសើរ និងផ្ដល់កិត្តិយសឧត្ដុង្គឧត្ដមដល់ព្រះអង្គ។ អគ្គរាជទូតប្រទេសទាំងពីរតែងតែចេញចូលទៅវិញទៅមកជាប្រក្រតី។ ចំណែកឯប្រទេសចាម្ប៍ សូម្បីមានព្រំប្រទល់ជាប់គ្នានឹងប្រទេសកម្ពុជាយ៉ាងវែង តែក៏មិនបានជាមិត្រជិតដិតគ្នាប៉ុន្មាន ច្រើនតែជាអរិនឹងគ្នាតាំងអំពីដើមមក ទើបតែនឹងមកប្រាកដក្នុងរជ្ជកាលនេះថា បានចងមេត្រីភាពនឹងគ្នា តែនេះក៏ដោយកុសលោបាយរបស់ព្រះបាទសូយ៌្យវម៌្មដូចជានឹងមានប្រាកដទៅខាងក្រោយ។ កាលចងសម្ពន្ធមេត្រីភាពហើយ ទ្រង់បានលើកទ័ពហ្លួង សឹងមានសេនាដំរីជាយ៉ាងច្រើន ទៅវាយប្រទេស[[កាវជី]] (ចិន:ជាំវជឺ) ដែលចេះតែរុករានទន្ទ្រានយកជាយព្រះរាជអាណាខែត្រខ្មែរ ប៉ែកខាងលើជាញឹកញយ។ កាលកងទ័ពខ្មែរលើកទៅដល់ ទ័ពយួនក៏លើកចេញមកច្បាំងតទល់ តែទប់ឥទ្ធិពលកងទ័ពខ្មែរពុំបាន កងទ័ពខ្មែរបានវាយលុករហូតទៅដល់ស្រុក[[ង៉ែអាន]] ទើបលើកទ័ពត្រឡប់មកព្រះនគរវិញ។ កន្លងមក ៤ ឆ្នាំ ទ្រង់លើកទ័ពទៅវាយម្ដងទៀត ដោយហេតុកាវជីមិនរៀងចាល។ សង្គ្រាមគ្រានេះទ្រង់វាយរហូតដល់ស្រុក[[តាន់ហួ]] ទ្រង់ប្រកាសឲ្យស្រុកដែលវាយបានទាំងប៉ុន្មាន ជាចំណុះកម្វុជទេឝ ហើយស្ដេចលើកទ័ពត្រឡប់មកព្រះនគរវិញ។ ក្នុងវេលានោះ ដែនដីដែលជាប្រទេសលាវ ដូចយ៉ាងហ្លួងព្រះបាំងនឹងវាំងច័ន្ទន៍ជាដើម ក៏ជាអាណាខែត្ររបស់ខ្មែរដែរ។ នៅឆ្នាំគ.ស ១១២៨ ទ្រង់ត្រូវបានគេនិយាយថាបានដឹកនាំទាហាន ២០ ០០០ នាក់ទល់នឹងមហាវៀត ប៉ុន្តែកងទ័ពទាំងនោះត្រូវបានគេបង្ក្រាបបាន និង ត្រូវបានគេបណ្ដេញចេញពីមហាវៀត។ ឆ្នាំបន្ទាប់មកទ្រង់បានបញ្ជូនកងសំពៅមួយកងមាន ៧០០ សំពៅដើម្បីវាយប្រហារតាមឆ្នេររបស់មហាវៀត។ នៅឆ្នាំគ.ស ១១៣២ កងទ័ពចំរុះខ្មែរ-ចាមបានលុកលុយម្ដងទៀត មិនបានជោគជ័យឡើយ។ ក្រោយមក
[[File:Angkor sunrise.JPG|thumb|អង្គរវត្តបានកសាងដោយសូយ៌្យវម៌្មទី២]]
|