ខ្លឹមសារដែលបានលុបចោល ខ្លឹមសារដែលបានសរសេរបន្ថែម
[[ឯកសារ:Flag of Chile.svg|រូបភាពតូច]]
[[ឯកសារ:Pueblo de San Pedro de Atacama 2013-09-21 11-52-31.jpg|thumb|left|Atacama]]
▼ [[ឯកសារ:Mapa administrativo de Chile.png|រូបភាពតូច]]
ឈីលីគឺជាប្រទេសមួយនៃប្រទេសអាមេរិកដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅជ្រុងនិរតីនៃអាមេរិកខាងត្បូង។'''ឈីលី''' ([[ភាសាអេស្ប៉ាញ]]: Chile, ជាផ្លូវការ '''សាធារណរដ្ឋឈីលី'''; República de Chile) គឺជាប្រទេសមួយនៃប្រទេសអាមេរិកដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅជ្រុងនិរតីនៃអាមេរិកខាងត្បូង។ ឈ្មោះផ្លូវការរបស់ខ្លួនគឺសាធារណរដ្ឋឈីលីនោះ។
វាលខ្សាច់ភាគខាងជើងប្រទេសឈីលីលោកមានទ្រព្យសម្បត្តិរ៉ែដ៏អស្ចារ្យ, ស្ពាន់សំខាន់។ តំបន់ភាគកណ្តាលតូចបានត្រួតត្រានៅក្នុងលក្ខខណ្ឌនៃចំនួនប្រជាជននិងធនធានកសិកម្ម, និងជាមជ្ឈមណ្ឌលវប្បធម៌និងនយោបាយដែលប្រទេសឈីលីបានពង្រីកនៅចុងសតវត្សរ៍ទី 19 នៅពេលដែលវាបានដាក់បញ្ចូលតំបន់ភាគខាងជើងនិងភាគខាងត្បូងរបស់ខ្លួន។ ស៊ីលីភាគខាងត្បូងសម្បូរព្រៃឈើនិងដីដែលមានស្មៅនិងមានលក្ខណៈពិសេសខ្សែអក្សរនៃភ្នំភ្លើងនិងបឹងមួយ។ ឆ្នេរសមុទ្រភាគខាងត្បូងជាការ លាដយរិនតហ នៃ យោ្រដស, ដៃសមុទ្រ, ប្រឡាយ, ឧបទ្វីប បងិល, និងកោះមួយ។
ប្រទេសអេស្ប៉ាញបានសញ្ជ័យនិងអាណានិគមឈីលីនៅពាក់កណ្តាលសតវត្សរ៍ទី 16-ជំនួសការគ្រប់គ្រង Inca នៅភាគខាងជើងនិងភាគកណ្តាលប្រទេសឈីលីប៉ុន្តែបានបរាជ័យក្នុងការយកឈ្នះនៅ Mapuche ឯករាជ្យដែលរស់នៅភាគកណ្តាលប្រទេសឈីលី។ បន្ទាប់ពីបានប្រកាសឯករាជ្យភាពរបស់ខ្លួនពីប្រទេសអេស្ប៉ាញនៅឆ្នាំ 1818, ប្រទេសឈីលីបានផុសឡើងនៅក្នុងឆ្នាំ 1830 ជាសាធារណរដ្ឋផ្តាច់ស្ថិរភាព។ នៅក្នុងសតវត្សរ៍ទី 19 ប្រទេសឈីលីបានមើលឃើញពីកំណើនសេដ្ឋកិច្ចនិងទឹកដីដ៏សំខាន់នៅក្នុងការបញ្ចប់ការតស៊ូ Mapuche ទសវត្សទី 1880 រហូតនិងការទទួលបានទឹកដីភាគខាងជើងនាពេលបច្ចុប្បន្នរបស់ខ្លួននៅក្នុងសង្គ្រាមនៃតំបន់ប៉ាស៊ីហ្វិក (1879-83) បន្ទាប់ពីបានផ្តួប្រទេសប៉េរូនិងបូលីវី។ នៅចុងទសវត្សឆ្នាំ 1960 និងដើម ឆ្នាំ 1970 ប្រទេសនេះបានជួបប្រទះបន្ទាត់រាងប៉ូលនយោបាយឆ្វេងស្តាំធ្ងន់ធ្ងរនិងភាពចលាចល។ ការអភិវឌ្ឍនេះបានឈានដល់កម្រិតកំពូលជាមួយរដ្ឋប្រហារឈីលី 1973 ដែលបានទម្លាក់រដ្ឋាភិបាលឆ្វេងនិយមសាល់វ៉ាឌ័ Allende និងបង្កើតរបបផ្តាច់ការយោធា 16 ឆ្នាំជាយូរមកស្តាំនិយមដែលបានចាកចេញច្រើនជាង 3000 នាក់បានស្លាប់ឬបាត់ខ្លួន។ របបផ្តាច់ការនេះដឹកនាំដោយ Augusto Pinochet បានបញ្ចប់នៅក្នុងឆ្នាំ 1990 បន្ទាប់ពីវាបានបាត់បង់ការធ្វើប្រជាមតិមួយនៅឆ្នាំ 1988 ហើយត្រូវបានស្នងរាជ្យបន្តដោយក្រុមចម្រុះកណ្តាលបានចាកចេញមួយដែលបានគ្រប់គ្រងតាមរយៈការចំនួនបួនគណៈប្រធានរហូតដល់ឆ្នាំ 2010 ។
▲ [[ឯកសារ:Pueblo de San Pedro de Atacama 2013-09-21 11-52-31.jpg|thumb|left|Atacama]]
[[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:ទ្វីបអាមេរិក]]
