ច្បាប់នៃកម្ម៖ ភាពខុសគ្នារវាងកំណែនានា
ខ្លឹមសារដែលបានលុបចោល ខ្លឹមសារដែលបានសរសេរបន្ថែម
No edit summary |
No edit summary |
||
បន្ទាត់ទី១៖
{{គន្ថធុរៈ}}
==កម្មគឺជាអ្វី?==
ព្រះពុទ្ធមានព្រះបន្ទូលពន្យល់ថា "ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ! គឺចេតនា ដែលតថាគតហៅថាកម្ម " ។ ន័យរបស់កម្មក្នុង ពាក្យសាមញ្ញធម្មតាគឺ អំពើ ឬការធ្វើអ្វីមួយ ។ ក្នុងន័យជាបច្ចេកទេស កម្មមានន័យថា ចេតនា ។ ចេតនា គឺធម្មជាតិអ្នកគិត អ្នកចាត់ចែង អ្នកសន្សំ ធម្មជាតិដែល ញ៉ាំងសម្បយុត្តធម៌គឺចិត្តឲ្យប្រព្រឹត្តអំពើ ជាកុសលឬជាអកុសល ។▼
▲ព្រះពុទ្ធមានព្រះបន្ទូលពន្យល់ថា "
កាលណាអ្នកធ្វើអំពើអ្វីមួយ តែងតែមានចេតនា នៅពីក្រោយអំពើនោះ ហើយចេតនានោះ សេចក្តីប្រឹងប្រែង តាមផ្លូវចិត្តហៅថាកម្ម ។ ព្រះពុទ្ធទ្រង់ត្រាស់ពន្យល់ថា កាលណាបុគ្គលណាមួយ មានចេតនាបុគ្គលនោះរមែង ធ្វើសកម្មភាពតាមកាយ វាចា ចិត្ត ។ អ្វីមួយដែលអ្នកធ្វើ មានកម្មនៅជាប់ជាមួយនោះ ។ ចេតនាជាចេតសិកមួយ ក្នុងចំណោមចេតសិក៥២ ដែលកើតឡើង និងរលត់ទៅជាមួយនឹងចិត្ត ។▼
▲កាលណាអ្នកធ្វើអំពើអ្វីមួយ តែងតែមានចេតនា នៅពីក្រោយអំពើនោះ ហើយចេតនានោះ សេចក្តីប្រឹងប្រែង តាមផ្លូវចិត្តហៅថាកម្ម ។ ព្រះពុទ្ធទ្រង់ត្រាស់ពន្យល់ថា កាលណាបុគ្គលណាមួយ
បើអ្នកពុំសូវដឹង អំពីពាក្យថាកម្ម សេចក្តីអធិប្បាយអំពី “ ច្បាប់នៃកម្ម “ នេះជាជំនួយសំខាន់មួយ សំរាប់អ្នកអាន ។ ជនទាំងឡាយមួយចំនួន ដែលមិនមែនជា អ្នកកាន់ព្រះពុទ្ធសាសនា បានត្រូវទាក់ទាញ ដោយសារតែទ្រឹស្តីនៃកម្ម ឲ្យចូលមក ក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនា ព្រោះថាសេចក្តីពន្យល់ អំពីច្បាប់នៃកម្មណែនាំឲ្យដឹងអំពីហេតុ ដែលឲ្យបុគ្គលម្នាក់ៗ មានសភាពខុសៗគ្នា និងហេតុដែលបណ្តាល ឲ្យបុគ្គលម្នាក់ៗមាន ទុក្ខផ្សេងៗគ្នាក្នុងជីវិតបច្ចុប្បន្ននេះ ។ ជនជាតិអ៊ីតាលីម្នាក់ បានពិចារណាយ៉ាងច្រើនរកហេតុផល នៃភាពមិនស្មើគ្នានៃមនុស្សម្នាក់ៗ អ្នកខ្លះមានជម្ងឺច្រើន អ្នកខ្លះមានសុខភាពល្អ អ្នកខ្លះមានទ្រព្យសម្បត្តិច្រើន អ្នកខ្លះក្រីក្រតោកយ៉ាក អ្នកខ្លះរូបល្អ អ្នកខ្លះរូបអាក្រក់ អ្នកខ្លះឆ្លាតអ្នកខ្លះល្ងង់ ។ល។ តើហេតុអ្វីហ្ន៎ បានជាមនុស្ស មានវាសនាខុសគ្នា យ៉ាងនេះ? គាត់បានសាកសួរ រកចម្លើយនេះ ពីមនុស្សជាច្រើន ប៉ុន្តែគាត់ពុំបានទទួលចម្លើយ ណាមួយឲ្យពេញចិត្តគាត់ឡើយ ។ ថ្ងៃមួយគាត់បានអានសៀវភៅ អំពីសាសនាព្រះពុទ្ធ ត្រង់កន្លែងដែលពន្យល់អំពី “ ច្បាប់នៃកម្ម “ គាត់មានការពេញចិត្ត ជឿតាមទ្រឹស្តីព្រះពុទ្ធយ៉ាងខ្លាំង ក៏សម្រេចចិត្តរៀនព្រះធម៌ បានចេះដឹងច្រើនហើយក៏បួសជាភិក្ខុ រហូតដល់អស់អាយុសង្ខារទៅ ។ ភិក្ខុអង្គនេះបានត្រូវទ្រឹស្តី “ ច្បាប់នៃកម្ម “ ទាក់ទាញឲ្យចូលសាងភ្នួស ក្នុងសំណាក់សាសនាព្រះពុទ្ធ ហើយប្រព្រឹត្តនូវ ព្រហ្មចរិយធម៌ ជាការប្រពៃណាស់ចំពោះព្រះអង្គ ។▼
▲បើអ្នកពុំសូវដឹង អំពីពាក្យថាកម្ម សេចក្តីអធិប្បាយអំពី “ ច្បាប់នៃកម្ម “ នេះជាជំនួយសំខាន់មួយ សំរាប់អ្នកអាន ។ ជនទាំងឡាយមួយចំនួន ដែលមិនមែនជា អ្នកកាន់ព្រះពុទ្ធសាសនា បានត្រូវទាក់ទាញ ដោយសារតែទ្រឹស្តីនៃកម្ម ឲ្យចូលមក ក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនា ព្រោះថាសេចក្តីពន្យល់ អំពីច្បាប់នៃកម្មណែនាំឲ្យដឹងអំពីហេតុ ដែលឲ្យបុគ្គលម្នាក់ៗ មានសភាពខុសៗគ្នា និងហេតុដែលបណ្តាល ឲ្យបុគ្គលម្នាក់ៗមាន ទុក្ខផ្សេងៗគ្នាក្នុងជីវិតបច្ចុប្បន្ននេះ ។ ជនជាតិអ៊ីតាលីម្នាក់ បានពិចារណាយ៉ាងច្រើនរកហេតុផល នៃភាពមិនស្មើគ្នានៃមនុស្សម្នាក់ៗ អ្នកខ្លះមានជម្ងឺច្រើន អ្នកខ្លះមានសុខភាពល្អ អ្នកខ្លះមានទ្រព្យសម្បត្តិច្រើន អ្នកខ្លះក្រីក្រតោកយ៉ាក អ្នកខ្លះរូបល្អ អ្នកខ្លះរូបអាក្រក់
កម្មមិនមែនជាច្បាប់តុលាការទេ បើជនណាម្នាក់ យកកម្មជាច្បាប់ សម្រាប់វិនិច្ឆ័យទោស នោះត្រូវតែមានអាទិទេព ណាមួយអង្គុយពីលើ ចាំកាត់ទោសសត្វលោក ។ គ្មានច្បាប់តុលាការទេក៏គ្មានអ្នកកាត់ក្តីចំពោះ កម្មដែលមនុស្សធ្វើដែរ ។ កម្មគ្រាន់តែជាហេតុ អ្នកបង្កើតនូវហេតុ នឹងត្រូវទទួលផល តាមហេតុនោះៗ ។ មិនមានអ្នកដាក់ទោសពិន័យ ក៏មិនមានអ្នកឲ្យរង្វាន់ដែរ ។ ▼
▲កម្មមិនមែនជាច្បាប់តុលាការទេ បើជនណាម្នាក់ យកកម្មជាច្បាប់ សម្រាប់វិនិច្ឆ័យទោស នោះត្រូវតែមានអាទិទេព ណាមួយអង្គុយពីលើ ចាំកាត់ទោសសត្វលោក ។
សត្វលោកដែលទទួលផល ល្អឬអាក្រក់ក្នុងជីវិតនោះ ក៏ព្រោះតែមានកម្ម ជាហេតុប៉ុណ្ណោះ គ្មានទាក់ទង នឹងអ្វីផ្សេងទៀតទេ ។ គឺជាច្បាប់ធម្មជាតិ! ។ អ្នកធ្វើអំពើ ដោយចេតនាអាក្រក់ នឹងទទួលផលអាក្រក់អ្នកធ្វើអំពើដោយចេតនាល្អ នឹងទទួលផលល្អ ។ មនុស្សម្នាក់ៗ តែងធ្វើ នូវកម្មដែលជាកុសលផង ជាអកុសលផង បើដូច្នេះតើពេលណា ជាតិណា ផលនៃកម្មណា គេនឹងត្រូវទទួល?
បើគ្មានអ្នកកាត់ក្តី ឲ្យទោសឬរង្វាន់ទេនោះ តើអ្វីជាអ្នកចាត់ចែង ឲ្យសត្វលោក ទទួលផលនៃកម្មរបស់ខ្លួន? ភាពមិនស្មើគ្នារវាងបុគ្គលម្នាក់ៗ កើតឡើងដោយសារមាន កម្មអ្នកចាត់ចែង
នៅពេលដែលព្រះពុទ្ធ ទ្រង់គង់ព្រះជន្មនៅឡើយ មានព្រាហ្មណ៍ម្នាក់ឈ្មោះ តោទេយ្យៈ គាត់ជាមនុស្ស រិះកំណាញ់យ៉ាងខ្លាំង មិនដែលធ្វើទានឲ្យវត្ថុអ្វី ទៅអ្នកណាម្នាក់សោះឡើយ
ថ្ងៃមួយ ព្រះពុទ្ធយាងទៅកាន់ ផ្ទះសេដ្នីសុភៈ ពេលនោះឆ្កែតោទេយ្យៈ ក៏ព្រុះព្រះអង្គ ។ ព្រះពុទ្ធទ្រង់មានព្រះបន្ទូល ទៅកាន់សត្វឆ្កែថា“ ម្នាលតោទេយ្យៈ! ពេលដែលអ្នករស់នៅ
ដោយសុភៈមិនយល់ អំពីព្រះបន្ទូល ព្រះពុទ្ធក៏ទ្រង់សំដែង អំពីច្បាប់នៃកម្ម ឲ្យសុភៈបានយល់ច្បាស់ មានសេចក្តីបរិយាយ ដូចតទៅនេះ ។ កម្មបានត្រូវចាត់តាមលំដាប់នៃ មុខងារ ទម្ងន់របស់វា
▲ថ្ងៃមួយ ព្រះពុទ្ធយាងទៅកាន់ ផ្ទះសេដ្នីសុភៈ ពេលនោះឆ្កែតោទេយ្យៈ ក៏ព្រុះព្រះអង្គ ។ ព្រះពុទ្ធទ្រង់មានព្រះបន្ទូល ទៅកាន់សត្វឆ្កែថា“ ម្នាលតោទេយ្យៈ! ពេលដែលអ្នករស់នៅ ជាមនុស្សអ្នកតែងតែមិនគោរពគេ ឥឡូវនេះអ្នកគ្មានការគួរសម ទៀតហើយ ដោយអ្នកព្រុះតថាគត ។ អ្នកនឹងទៅកើត ក្នុងស្ថាននរក មិនខានឡើយ “។ ឆ្កែបានឮដូច្នោះ ក៏គិតថា “ អូ! ព្រះសមណគោតមនេះស្គាល់អញផងតើ “ ។ ឆ្កែតោទេយ្យៈ នឹកអន់ចិត្តយ៉ាងខ្លាំង ក៏ដើរទៅដេកននៀល ក្នុងភ្នក់ផេះ ។ សេដ្នីសុភៈស្រឡាញ់ឆ្កែណាស់ មានកន្លែងដ៏ស្អាតល្អប្រណិត សម្រាប់ឆ្កែដេក កាលបើឃើញឆ្កែទៅដេកក្នុងភ្នក់ផេះ ក៏ភ្ញាក់ផ្អើលយ៉ាងខ្លាំង ។ អ្នកបំរើប្រាប់សុភៈថា ព្រះពុទ្ធមានព្រះបន្ទូល អ្វីមួយទៅកាន់ឆ្កែ ធ្វើឲ្យឆ្កែខឹងហើយ ក៏ទៅដេកក្នុងផេះទៅ ។ សុភៈក៏ចូលទៅទូលសួរព្រះពុទ្ធព្រះពុទ្ធក៏ប្រាប់តាមដំណើររឿង ។ សុភៈគិតក្នុងចិត្តថា បើតាមគម្ពីរព្រាហ្មណ៍ ឳពុករបស់អញគួរតែទៅកើតឯស្ថានសួគ៌ ប៉ុន្តែព្រះគោតម បែរជាប្រាប់អញថា គាត់បានកើត ជាសត្វឆ្កែទៅវិញព្រះគោតមនេះពិតជា មានបន្ទូលមិនប្រុងប្រយ័ត្ន ។ ដោយទ្រង់ជ្រាបថា សុភៈមិនយល់ស្រប តាមបន្ទូលព្រះអង្គ ព្រះពុទ្ធក៏សួរសុភៈ ថា “ បពិតលោកសេដ្នី ក្រោយពេលឳពុកលោក ស្លាប់ទៅតើមានបាត់មាសប្រាក់ -ទ្រព្យសម្បត្តិដែរឬទេ “? សេដ្នីសុភៈឆ្លើយថា “ មានបាត់មាសប្រាក់ជាច្រើន មិនដឹងបាត់ទៅឯណា “ ។ ព្រះពុទ្ធទ្រង់ត្រាស់ថា “ សូមលោកសេដ្នី ចាំដល់យប់ជ្រៅសិនទើបដាក់អាហារឲ្យឆ្កែ លុះឆ្កែស៊ីរួចហើយ សូមសួរឆ្កែអំពីមាសប្រាក់ ដែលបាត់នោះ “ ។ សេដ្នីសុភៈ ដោយចង់រកមាសប្រាក់ដែល បាត់នោះក៏សុខចិត្តធ្វើតាម បន្ទូលរបស់ព្រះពុទ្ធ ។ ឆ្កែក៏នាំសុភៈទៅបង្ហាញកន្លែងដែលគាត់ (តោទេយ្យៈ) បានលាក់ទុកមាសប្រាក់ កាលពីមុនពេលគាត់ស្លាប់ ។ សេដ្នីសុភៈ ក៏បានរកឃើញ មាសប្រាក់ទាំងនោះវិញ រួចក៏ចូលទៅក្រាបទូល សួរព្រះពុទ្ធអំពីហេតុដែលបណ្តាល ឲ្យមនុស្សខុសៗគ្នា ខ្លះមាន ខ្លះក្រ ខ្លះឆ្លាត ខ្លះល្ងង់ ខ្លះរូបល្អ ខ្លះរូបអាក្រក់ ខ្លះពិកា ខ្លះកើតក្នុង ត្រកូលខ្ពង់ខ្ពស់ ខ្លះកើតក្នុងត្រកូល អ្នកស្រែចំការក្រីក្រ ។ ព្រះពុទ្ធទ្រង់ត្រាស់ថា “ ម្នាលលោកសេដ្នី បុគ្គលម្នាក់ៗ ជាម្ចាស់របស់កម្ម ជាអ្នកទទួលមត៌កនៃកម្ម មានកម្មជាឳពុកម្តាយ មានកម្មជាញាតិ មានកម្មជាទីជំរក គឺកម្មនេះហើយ ដែលចែក សត្វលោកឲ្យខុសៗគ្នា “។
▲ដោយសុភៈមិនយល់ អំពីព្រះបន្ទូល ព្រះពុទ្ធក៏ទ្រង់សំដែង អំពីច្បាប់នៃកម្ម ឲ្យសុភៈបានយល់ច្បាស់ មានសេចក្តីបរិយាយ ដូចតទៅនេះ ។ កម្មបានត្រូវចាត់តាមលំដាប់នៃ មុខងារ ទម្ងន់របស់វា ពេលវេលានិងកន្លែង ដែលវាត្រូវកើត ។
មុខងាររបស់កម្ម មាន៤យ៉ាងគឺ ៖
▲=='''ក) មុខងារនៃកម្ម'''==
===ជនកកម្ម===
▲::*១- ជនកកម្ម កម្មដែលឲ្យផល ឲ្យសត្វបដិសន្ធិ
▲::*២- ឧបត្ថម្ភកកម្ម កម្មដែលជាជំនួយ ដែលគាំទ្រ
===ឧបត្ថម្ភកកម្ម===
▲::*៣- ឧបបីឡកម្ម កម្មដែលរារាំង បៀតបៀនដល់កម្មដទៃ
▲::*៤- ឧបឃាដកកម្ម កម្មដែលកំចាត់បង់កម្មដទៃ ហើយឲ្យផលខ្លួនឯង
===ឧបបីឡកម្ម===
▲:ជនកកម្មនោះគឺ កម្មដែលបណ្តាល ឲ្យម្ចាស់នៃកម្មនោះ ទទួលសោយផល ទោះល្អក្តី អាក្រក់ក្តី មិនអាចជៀសផុត ពីផលរបស់វាបានឡើយ ។
▲:ឧបត្ថម្ភកកម្ម គឺកម្មដែលជួយទ្រទ្រង់ ដល់កម្មដទៃទៀត ឲ្យម្ចាស់កម្មសោយផល នៃកម្មដទៃនោះ មិនឲ្យផលដោយខ្លួនវាទេ ។
===ឧបឃាដកកម្ម===
==
===អនន្តរិយកម្ម===
▲::*២- អាសន្នកម្ម កម្មទាន់ហន់ ក្នុងពេលរៀបស្លាប់
▲::*៣- អាចិណ្ណកម្ម កម្មទម្លាប់ កម្មស្រាល
===អាសន្នកម្ម===
▲::*៤- កតត្តាវាបនកម្ម កម្មដែលឲ្យផលចុងក្រោយ
===អាចិណ្ណកម្ម===
▲ព្រះពុទ្ធហូរចេញ ការសម្លាប់ព្រះអរហន្ត ការរំលោភលើភិក្ខុនី ការបំបែកសង្ឃ ខាងផ្នែកអកុសល ។ គរុកម្មខាងផ្នែកកុសលវិញ មានការបូជា ធ្វើកុសលកម្មផ្ទាល់ នឹងព្រះពុទ្ធអង្គ ការសម្រេចឈានសមាបត្តិ ។
▲:អាសន្នកម្ម គឺកម្មដែលធ្វើ នៅក្នុងដំណាក់ កាលចុងក្រោយបង្អស់ នៃជីវិត ពេលរៀបស្លាប់ គឺអារម្មណ៍នៃកម្ម ដែលខ្លួនបានធ្វើ មកហើយ ហើយកម្មនោះក៏មកប្រកដ ក្នុងជវនចិត្ត មុនពេលចុតិ ។
===កតត្តាវាបនកម្ម===
▲:អាចិណ្ណកម្ម គឺកម្មដែលខ្លួន ធ្លាប់តែធ្វើរឿយៗ មានការរក្សាសីល ការចំរើនភាវនា សំអាតកាយវាចាចិត្ត ជាដើមខាងផ្នែកកុសល ឬការប្រព្រឹត្ត ខុសនឹងសីល មានការសម្លាប់សត្វ លួចទ្រព្យគេ ផឹកទឹកស្រវឹងជាដើមខាងផ្នែកអកុសល ។
កម្មក្រោយគេ គឺកម្មដែលរង់ចាំ ឲ្យកម្មដទៃទៀត ឲ្យផលអស់ជាមុនសិន ទើបកម្មនេះឲ្យផល ជាចុងក្រោយបង្អស់ ។ គឺកម្មដែលព្រះអរហន្ត ទទួលផលមុននិព្វាន ។ កាលណាមានកម្មធ្ងន់ ជាមួយនឹងកម្មទាន់ហន់ កម្មធ្ងន់នឹងឲ្យផលភ្លាម ក្រោយពេលស្លាប់ ។ បើកម្មទាន់ហន់ និងកម្មទម្លាប់ មានជាមួយគ្នា កម្មទាន់ហន់នឹងឲ្យផល ។ បើកម្មទម្លាប់ និងកម្មចុងក្រោយមានជាមួយគ្នា កម្មទម្លាប់នឹងឲ្យផល ។ កម្មទាន់ហន់ សំខាន់ខ្លាំងណាស់ ព្រោះវាជាកម្ម នៅពេលរៀបនឹងស្លាប់ ដែលឲ្យផល ភ្លាម ឲ្យសត្វកើតជាអ្វី នៅភពណា បន្ទាប់ពីអស់អាយុសង្ខារទៅ ឯកម្មដទៃទៀតដែលបុគ្គល ដែលស្លាប់នោះ បានធ្វើពីមុន នៅមិនទាន់ ឲ្យផលនៅឡើយ ។ ទោះបីគេធ្វើកុសលកម្ម ច្រើនមកពីមុនក៏ដោយ បើពេលរៀបស្លាប់ គេកំពុងធ្វើអកុសលកម្ម អកុសលកម្មនោះនឹងឲ្យផលអាក្រក់ ឲ្យបុគ្គលនោះទៅ កើតក្នុងភពដ៏ថោកទាប មាននរកប្រេត អសុរកាយ តិរច្ឆានជាដើម ។ ឬបើនៅពេលរៀបស្លាប់ គេកំពុងតែធ្វើកុសលកម្ម មានការចំរើន សមាធិជាដើមកុសលកម្មនោះនឹងឲ្យ ផលទៅកើត ក្នុងសុគតិភព គឺភពដែលគេគួរនឹងកើត ជាមនុស្ស ទេវតាឬព្រហ្ម ។
▲=='''គ) ពេលវេលានិងទីកន្លែង'''==
::*១- ទិដ្ឋធម្មវេទនិយកម្ម បច្ចុប្បន្នជាតិ ក្នុងកន្លែងដែលកំពុងរស់នៅ▼
::*២- ឧបបជ្ជវេទនិយកម្ម ជាតិបន្ទាប់ នៅកន្លែងដែលកើតជាថ្មី▼
::*៣- អបរាបរិយវេទនិយកម្ម ជាតិក្រោយៗបន្តអំពីជាតិបន្ទាប់ នៅកន្លែងដែលមានកំណើតថ្មី▼
::*៤- អហោសិកម្ម កម្មដែលមិនមាន ឱកាសឲ្យផល ។▼
កែវពង្រីក ពន្លឺព្រះអាទិត្យ និង ស្មៅក្រៀម កាលបើជួបគ្នា អាចឲ្យភ្លើងកើតឡើងបាន ។ ផលនៃកម្មក៏ដូច្នោះដែរ កាលណា មានហេតុបច្ច័យគ្រប់គ្រាន់ ផលនៃកម្មក៏កើតឡើង ។ បើគ្មានហេតុបច្ច័យគ្រប់គ្រាន់ទេ ផលនៃ កម្មក៏មិនកើតឡើងដែរ ពិតមែនតែ មានឥទ្ធិពល នៃកម្មក៏ដោយ ។ ឧបមាម៉្យាងទៀត ដូចជាគ្រាប់ស្វាយ កាលណាមានដី មានទឹក មានពន្លឺថ្ងៃ គ្រាប់ស្វាយនោះ នឹងដុះឡើង ។
Line ៩៤ ⟶ ៨៦:
គ្រាប់ស្វាយទុក ដូចជាឥទ្ធិពលនៃកម្ម វារង់ចាំតែឱកាសនឹងដុះឡើង កាលណាមានដីទឹកនិងពន្លឺថ្ងៃ ។ សេចក្តីពន្យល់នេះ ត្រឹមត្រូវចំពោះតែ កម្មដែលឲ្យផល (មុខងារនៃកម្មខាងលើ) ប៉ុណ្ណោះ ។
មិនឲ្យមានឱកាស ឡើងមកខាងលើបាន យ៉ាងណាមិញ ដូចជាអ្នកចាក់អំបិល មួយស្លាបព្រា ទៅក្នុងទឹកមួយកែវ ទឹកក្នុងកែវនោះ នឹងមានរសជាតិប្រៃ តែបើអ្នកចាក់អំបិល មួយស្លាបព្រា ទៅក្នុងទន្លេទឹកទន្លេនោះមិនមាន រសជាតិប្រៃឡើយ ។ ការបន់ស្រន់មិនមានប្រសិទ្ធិភាព ដូចការធ្វើសីល សមាធិ បញ្ញាទេ ។ ការរក្សាសីល មានសីល៥ជាដើម ជានិច្ចមិនឲ្យដាច់ ការចំរើនសមាធិកម្មដ្នាន មានអនាបានស្សតិជាដើម ជារឿយៗរាល់ថ្ងៃ ការចំរើនវិបស្សនាបញ្ញា ជារឿយៗឥតធ្វេសប្រហែស ការគោរពបូជា ព្រះរតនត្រៃ ការឲ្យទាន ដោយមិនគិតប្រយោជន៍ ការបណ្តុះចិត្តឲ្យមាន មេត្តាអាណិតអាសូរដល់សព្វសត្វទាំងពួង ដែលម្ចាស់កម្ម ធ្វើដោយខ្លួនឯង នឹងអាចឲ្យគេរំលត់នូវទុក្ខ
==ព្រះពុទ្ធទ្រង់ត្រាស់ពន្យល់ថា ==
ច្បាប់នៃកម្មដែល ព្រះពុទ្ធបរមគ្រូ បានសំដែងពន្យល់ ដល់សេដ្នីសុភៈនេះ បានបញ្ជាក់យ៉ាងច្បាស់ថា យើងជាអ្នកទទួលខុសត្រូវ និងជាអ្នកសោយផល នៃអំពើដែលយើង ម្នាក់ៗបានធ្វើ
==ឯកសារយោង==
[[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:ព្រះពុទ្ធសាសនា]]
|