សហរដ្ឋអាមេរិក៖ ភាពខុសគ្នារវាងកំណែនានា
ខ្លឹមសារដែលបានលុបចោល ខ្លឹមសារដែលបានសរសេរបន្ថែម
https://drive.google.com/file/d/1S7PCNaTQHLZSlYUT1fnka_XiuA7YPkHn/view?usp=drivesdk ស្លាក: កែសម្រួលតាមទូរស័ព្ទ កំណែប្រែពីអ៊ីនធើណិតចល័ត |
ត បានត្រឡប់កំណែប្រែដោយ117.20.115.134 (Talk) ទៅកំណែប្រែចុងក្រោយដោយ Chanrasmey Miech ស្លាក: Rollback |
||
បន្ទាត់ទី១៖
{| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0.5em 0 1em 1em; background: #ffffff; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 100%;"
|+<big><big>'''សហរដ្ឋអាមេរិច'''</big></big>
|-
| style="background:#ffffff;" align=center colspan=2 |
{| border=0 cellpadding=3 cellspacing=0
| align=center width=160 | [[ឯកសារ:Flag_of_the_United_States_(Pantone).svg|125px|]]
| align=center width=160 | [[ឯកសារ:US-GreatSeal-Obverse.svg|125px|]]
|-
| align=center width=160 | [[ទង់ជាតិសហរដ្ឋអាមេរិច]]
| align=center width=160 | [[សញ្ញាជាតិ]]
|}
|-
| align=center colspan=2 style="background: #ffffff;" | [[ឯកសារ:United States (orthographic projection).svg|ស្តាំ|350px|]]
|-
| '''រដ្ឋធានី'''
| [[វ៉ាស៊ីនតោនឌីស៊ី]]
|-
| '''ប្រមុខរដ្ឋ'''
| [[ដូណាល់ ត្រាំ]]
|-
| '''ភាសាផ្លូវការ'''
| [[ភាសាអង់គ្លេស]]
|-
| '''ភ្លេងជាតិ'''
| [[The Star-Spangled Banner]]
|-
| '''ផ្ទៃដី'''
| ៩,៨២៦,៦៧៥ គម<sup>២</sup>
|-
| '''ចំនួនប្រជាជន'''<br /> – ដង់ស៊ីតេ/គម²
| ៣០៨,៧៤៥,៥៣៨<br /> - ៣៣.៧នាក់/គម²
|-
|-
| '''រូបបិយប័ណ្ណ'''
| [[ដុល្លារសហរដ្ឋអាមេរិច]] (USD)
|-
| '''កូដទូរស័ព្ទប្រទេស'''
| +1
|-
| '''កូដកម្មសិទ្ធិប្រទេស'''<br />(TLD:Top Level Domain)
| [[.us]]
|}
សហរដ្ឋអាមេរិក ({{lang-en|United States of America}}) គឺជាសាធារណរដ្ឋសហព័ន្ធ ដែលមានដែលមាន[[រដ្ឋ]] (State) ៥០ និងមណ្ឌលសហព័ន្ធ (federal district) ១។ រដ្ឋចំនួន ៤៨ និងមណ្ឌលសហព័ន្ធជាប់គ្នាជាដីតែមួយផ្ទាំង ស្ថិតនៅផ្នែកកណ្ដាលនៃទ្វីប[[អាមេរិកខាងជើង]] ចន្លោះ[[មហាសមុទ្រប៉ាស៊ីហ្វិក]] និង[[មហាសមុទ្រអាត្លង់ទិក|អាត្លង់ទិក]] ខាងជើងជាប់ជាមួយប្រទេស[[កាណាដា]] និងខាងត្បូងជាប់ជាមួយប្រទេស[[មិកស៊ិក]]។ [[អាឡាស្កា]] ជា[[រដ្ឋ]]មួយស្ថិតប៉ែកពាយ័ព្យនៃទ្វីប[[អាមេរិកខាងជើង]] ខាងកើតជាប់នឹងប្រទេស[[កាណាដា]] និងខណ្ឌពីប្រទេស[[រុស្ស៊ី]]ដោយ[[ច្រកសមុទ្រប៊េរីង]]។ [[រដ្ឋហាវៃ]] គឺជាប្រជុំមួយនៅកណ្ដាល[[មហាសមុទ្រប៉ាស៊ីហ្វិក]]។ ក្រៅពីនេះ សហរដ្ឋអាមេរិកក៏នៅមានអាណាខេត្តចំណុះ ឬ តំបន់នៅលើកោះដាច់ស្រយាលមួយចំនួនទៀត នៅក្នុង[[សមុទ្រការាបៀន]] និង[[មហាសមុទ្រប៉ាស៊ីហ្វិក]]។
ជាមួយផ្ទៃដី ៩.៦២៩.០៩១ គីឡូម៉ែត្រក្រឡា និងប្រជាជនប្រមាណ ៣០៧ លាននាក់ ធ្វើឱ្យសហរដ្ឋអាមេរិក ក្លាយជាប្រទេសធំជាងគេលំដាប់ទី៣ ឬ ទី៤ និងមានប្រជាជនច្រើនជាងគេទី៣ នៅលើពិភពលោក។ សហរដ្ឋអាមេរិក គឺជាប្រជាជាតិមានប្រជាជនចម្រុះជាតិសាសន៍ និងពហុវប្បធម៌ ច្រើនជាងគេលើពិភពលោក ដែលជាលទ្ធផលនៃការធ្វើអន្តោប្រវេសន៍ដ៏ច្រើនលើសលប់ចូលទៅកាន់សហរដ្ឋអាមេរិក ជាច្រើនសតវត្សមកនេះ។ សេដ្ឋកិច្ចសហរដ្ឋអាមេរិក គឺឈរនៅលំដាប់ទី១ លើពិភពលោក។ បើគិតតាមឆ្នាំ ២០០៨ ផលទុនជាតិសរុប (GDP) របស់សហរដ្ឋអាមេរិក មានប្រមាណជា $14.3 trillion (ដែលប្រមាណជា ២៣% នៃ GDP និងជិត ២១% នៃអំណាចទិញ (PPP) ពិភពលោក) ។
ប្រទេសនេះ ត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយរដ្ឋដំបូងបង្អស់ចំនួន ១៣ នៃអាណានិគមអង់គ្លេស ដែលស្ថិតនៅតាមបណ្ដោយឆ្នេរ[[មហាសមុទ្រអាត្លង់ទិក]] នាថ្ងៃទី ០៤ ខែ កក្កដា ឆ្នាំ ១៧៧៦ ដែលជាថ្ងៃប្រកាសឯករាជភាព ដើម្បីធ្វើការទាមទារឯករាជ្យរបស់ពួកគេ ពីពួកអាណានិគមអង់គ្លេស និងបង្កើតសាមគ្គីភាពរួមគ្នាជាធ្លុងមួយ។ បណ្ដារដ្ឋដែលបានធ្វើការបះបោរ បានទទួលជ័យជម្នះលើពួកអង់គ្លេស នៅក្នុងសង្គ្រាមបដិវត្តអាមេរិក ដែលជាជ័យជម្នះលើកទី១ នៃសង្គ្រាមរបស់ជនក្រោមអាណានិគមដើម្បីឯករាជ្យ។ តាមរយៈ[[សន្និបាតក្រុងហ្វីឡាដែលហ្វៀ]] កាលពីថ្ងៃទី ១៧ ខែ កញ្ញា ឆ្នាំ ១៧៨៧ បានសម្រេចអនុម័តបង្កើតឡើងនូវរដ្ឋធម្មនុញ្ញសហរដ្ឋអាមេរិកបច្ចុប្បន្ននេះ ដែលការផ្ដល់សច្ចាប័ននេះ គឺធ្វើឡើងក្រោយរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំ ដែលផ្នែកនៃបណ្ដារដ្ឋមួយទាំងនោះ ស្ថិតនៅក្រោមសាធារណរដ្ឋតែមួយ ដោយមានការគ្រប់គ្រងដ៏ខ្លាំងពីរដ្ឋាភិបាលកណ្ដាល។ The Bills of Right ត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយ ១០ មាត្រា ធានាដល់សិទ្ធិសេរីភាពស៊ីវិលមូលដ្ឋានជាច្រើន ដែលត្រូវបានផ្ដល់សច្ចាប័ននៅឆ្នាំ ១៧៩១។
នៅសតវត្សទី១៩ សហរដ្ឋអាមេរិកបានទទួលទឹកដីប្រទេស[[បារាំង]] [[អេស្ប៉ាញ]] [[រាជាណាចក្ររួម]] [[មិកស៊ិក]] និង[[រុស្ស៊ី]] ហើយថែមទាំងបានធ្វើការបង្រួបបង្រួមជាមួយ[[សាធារណរដ្ឋតិចសាស]] និង[[សាធារណរដ្ឋហាវៃ]]ទៀតផង។ ជម្លោះរវាងបណ្ដារដ្ឋកសិកម្មនៅភាគខាងត្បូង និងបណ្ដារដ្ឋឧស្សាហកម្មនៅភាគខាងជើង លើបញ្ហាសិទ្ធិ និងច្បាប់ស្ដីពីទាសភាព បានបង្កឱ្យមានសង្គ្រាមស៊ីវិល ឬ សង្គ្រាមបំបែកស្រុកនៅអាមេរិក ក្នុងទសវត្សឆ្នាំ ១៨៦០។ ទីបំផុតទៅ ពួកខាងជើងបានទទួលជ័យជម្នះ បានធ្វើឱ្យសហរដ្ឋអាមេរិករក្សាបាននូវឯកភាព និងលុបបំបាត់ចោលច្បាប់ទាសភាពនៅសហរដ្ឋអាមេរិកទាំងមូល។ [[សង្គ្រាមអេស្ប៉ាញ-អាមេរិក]] និង[[សង្គ្រាមលោកលើកទី១]] បានបង្ហាញឱ្យឃើញថាសហរដ្ឋអាមេរិក ជាមហាអំណាចយោធាមួយលើពិភពលោក។ [[សង្គ្រាមលោកលើកទី២]] នៅឆ្នាំ ១៩៤៥ សហរដ្ឋអាមេរិកជាប្រទេសទី១ ដែលមាន[[អាវុធនុយក្លេអ៊ែរ]] ជាសមាជិកអចិន្ត្រៃយ៍នៃ[[ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិ]] និងជាសមាជិកស្ថាបនិកមួយនៃ[[អង្គការណាតូ]]។ ក្រោយ[[សង្គ្រាមត្រជាក់]] និងការដួលរលំនៃ[[សហភាពសូវៀត]] បានធ្វើឱ្យសហរដ្ឋអាមេរិកក្លាយជាកំពូលមហាអំណាចតែមួយគត់។ នៅវិស័យយោធា សហរដ្ឋអាមេរិកបានចំណាយជាង ៥០% នៃវិស័យយោធាទាំងអស់លើពិភពលោក និងភាពនាំមុខគេទាំងសេដ្ឋកិច្ច នយោបាយ និងវប្បធម៌។
== អំពីនិរុត្តិសាស្ត្រ ==
| |||