វិគីភីឌា

ផែនដី៖ ភាពខុសគ្នារវាងកំណែនានា

មើលប្រវត្តិបានរហ័ស
← កំណែប្រែមុននេះកំណែប្រែបន្ទាប់ →
ខ្លឹមសារដែលបានលុបចោល ខ្លឹមសារដែលបានសរសេរបន្ថែម
តាមគំហើញអត្ថបទវិគី
No edit summary
បន្ទាត់ទី៤៩៖
[[Age of the Earth|ផែនដី]] និង[[ភព]]ដទៃទៀតបានកកើតឡើងតាំងពីជាង 4.6 - 4.8 billion ឆ្នាំមុនមកម៉្លេះ ។<ref name="age_earth" /> They were made of the leftover [[gas]] from the [[nebula]] that [[Formation and evolution of the Solar System|made the Sun]]. The Moon may have been formed after a collision between Earth and a smaller planet (sometimes called ''Theia''). Scientists believe that parts of both planets broke off — becoming (by [[gravity]]) the Moon.<ref>{{cite web|url=http://www.nature.com/nature/journal/v412/n6848/abs/412708a0.html|title=Origin of the Moon in a giant impact near the end of the Earth's formation|accessdate=2009-07-28|publisher=Nature.com}}</ref>
 
ចំហាយទឹកដំបៅផ្កាយដុះកន្ទុយនិងអាចម៍ផ្កាយប៉ះនឹងផែនដីបានធ្វើឱ្យមហាសមុទ្រ ក្នុងរយៈពេលមួយពាន់លានឆ្នាំ (ប្រហែល 3,8 ពាន់លានឆ្នាំមុន) ជីវិតដំបូងបានវិវត្តនៅក្នុងសម័យអាកធៀន។ [12] បាក់តេរីខ្លះបង្កើតការសំយោគរស្មីសំយោគដែលអនុញ្ញាតឱ្យរុក្ខជាតិធ្វើម្ហូបអាហារពីពន្លឺព្រះអាទិត្យនិងទឹក។ នេះបានបញ្ចេញឧស្ម័នអុកស៊ីសែនជាច្រើនចូលទៅក្នុងបរិយាកាសឬខ្យល់ធ្វើឱ្យផ្ទៃផែនដីសមស្របសម្រាប់ជីវិត។ អុកស៊ីសែននេះក៏បានបង្កើតស្រទាប់អូហ្សូនដែលការពារផែនដីពីវិទ្យុសកម្មអ៊ុលត្រាវីយូអាក្រក់ពីព្រះអាទិត្យ។ ការការពារនេះបានធ្វើឱ្យអ្វីៗអាចផ្លាស់ទីពីមហាសមុទ្រជ្រៅទៅផ្ទៃខាងលើ។ តាំងពីយូរយារមកហើយដីស្ទើរតែទាំងអស់នៅកន្លែងតែមួយ។ នេះហៅថាមហាទ្វីប។ មហាទ្វីបដែលត្រូវបានគេស្គាល់ដំបូងបំផុតត្រូវបានគេហៅថា Rodina ។ អ្នកវិទ្យាសាស្ដ្រជឿថាមិនយូរប៉ុន្មានទេមានពេលមួយ (Cryogenian) នៅពេលដែលផែនដីស្ទើរតែគ្របដណ្ដប់ដោយផ្ទាំងទឹកកកក្រាស់[13]នេះត្រូវបានគេហៅថាទ្រឹស្ដីផែនដីព្រិល[13]
[[Condensation|Condensing]] [[water vapour]], [[comet]]s and [[asteroid]]s hitting the Earth made the [[ocean]]s. Within a billion years (that is at about 3.8 billion years ago) the first [[life]] [[evolution|evolved]], in the [[Archaean]] [[era]].<ref>{{citeweb|url=http://www.spaceref.com/news/viewnews.html?id=258|title=Earth life appeared on land 1.5 billion years earlier than previously thought|accessdate=2009-07-03|publisher=SpaceRef.com}}</ref> Some [[bacteria]] developed [[photosynthesis]], which lets plants make [[food]] from the [[Sun]]'s [[light]] and [[water]]. This released a lot of [[oxygen]] into the [[atmosphere]] or air, making the Earth's surface [[wikt:suitable|suitable]] for life. This oxygen also formed the [[ozone]] [[wikt:layer|layer]] which protects the Earth from bad [[ultraviolet]] [[radiation]] from the [[Sun]]. This protection made it possible for things to move from the deep ocean to the surface. Long ago almost all land was in one place. This is called a [[continent|supercontinent]]. The earliest known supercontinent was called ''Rodina''. Scientists think that soon after this there was a time (the [[Cryogenian]]) when the Earth was almost entirely covered by thick ice sheets ([[glacier]]s).<ref name=snearth>{{citeweb|url=http://www.eps.harvard.edu/people/faculty/hoffman/snowball_paper.html|title=The Snowball Earth|accessdate=2009-07-28|publisher=Harvard University|work=Paul F. Hoffman and Daniel P. Schrag}}</ref> This is called the [[Snowball Earth]] [[theory]].<ref name=snearth />
 
== '''អ្វីដែលវាត្រូវបានធ្វើឡើង''' ==
បានពី "https://km.wikipedia.org/wiki/ផែនដី"