នាគ៖ ភាពខុសគ្នារវាងកំណែនានា

នាគ(បាលី ឬសំស្រ្តឹតមានន័យច្រើនយ៉ាងតាមន័យ ប្រសើរ ចម្បង បរិសុទ្ធ។ អ្នកវៀរចាកអំពើបាបដូចព្រះពុទ្ធ ព្រះបច្ចេកពុទ្ធ អ្នកទៅសាងផ្នួស ពស់ដែលមានអនុភាពចម្បងហៅថា នាគ<ref>ការផ្សព្វផ្សាយរបស់ពុទ្ធសាសនបណ្ឌិត្យ ឆ្នាំ១៩៦៧ វចនានុក្រមខ្មែរ</ref>។ ចម្លាក់បង្កាន់ដៃនាគផ្លូវចូលទៅកាន់ប្រាសាទបាគងដំបូងបំផុតដែលបានស្ថាបនាឡើងនៅឆ្នាំ៨៨១នៃគ.ស ក្នុងសតវត្សរ៍ទី៩។ ខ្លួននាគតម្កក់លើផ្ទៃដីផ្ទាល់ កក្រាស់មានក្បាលពាក់ក្បាំង៧(តែខាងមុខ)រាងខ្លីដាច់ចេញពីគ្នា<ref> Jean Commaille. 1940, L'Art Khmer. pp.106-107</ref>។ ចម្លាក់បង្កាន់ដៃនាគនៅប្រាសាទអង្គរវត្តមានទំហំធំបំផុតក្នុងប្រទេសកម្ពុជាឆ្លាក់ចេញពីផ្ទាំងថ្មភក់មួយដុំ គេមិនមិនឃើញសត្វករខ្ជាក់នាគចេញពីមាត់ និងមានទម្រផ្កាឈូក ខុសពីនាគនៅប្រាសាទបន្ទាយសម្រែ<ref> Jean Commaille. 1913 Notes sur la decoration cambodgienne</ref>។ ក្នុងក្នុងរចនាបទខ្មែរ បុព្វបុរសខ្មែរតែងកសាងអ្វីមួយតែងតែមានអត្ថន័យជានិច្ច តួយ៉ាងការឆ្លាក់រូបនាគមានក្បាលច្រើនជាលេខគត់សេស ដែលជានាគតំណាងឱ្យភាពរស់រានមានជីវិត ចំណែកនាគដែលមានជាលេខគត់គូវិញជានាគតំណាងឱ្យនាគស្លាប់ ហេតុនេះហើយបានជាតាមប្រាសាទបុរាណខ្មែរនាគភាគច្រើនមានក្បាលចំនួនបី ប្រាំ ឬប្រាំពី និងប្រាំបួន។ នាគជាវត្ថុមួយ ដែលខ្មែរជំនាន់ដើម ចូលចិត្តដាក់នៅតាមប្រាសាទព្រោះ វាជាសត្វមានអំណាចរស់នៅជិតទឹក តំណាងភាពត្រជាក់ត្រជុំ<ref>Khmer Conservation</ref>។ ចម្លាក់នាគតំណាងឱ្យព្រះមហាក្សត្រខ្មែរ ដែលមានតំណវង្សពីព្រះនាងនាគ តំណាងឱ្យធាតុទឹក ដែលបានផ្តល់ភាពសម្បូររុងរឿង ត្រជាក់ត្រជុំ តំណាងឱ្យឥន្ធូដែលតភ្ជាប់ពីឋានមនុស្សទៅឋានទេវតា និងតំណាងជាឆ្មាំការពារទេវឋាន សំណង់សាសនា ផ្ទះសំបែងជាដើម។ នាគដែលមានក្បាលចំនួនមួយរយជានាគឈ្មោះថា អនន្ត។ ក្រោយពីព្រះសិវៈផ្នាល់ចាញ់ព្រះវិស្ណុនាគនេះមានឈ្មោះថា សេសៈនិងនាគដែលប្រើក្នុងការកូរសមុទ្រទឹកដោះមានឈ្មោះថា វាសុគិ។