ចក្រភពបារាំងទីមួយ៖ ភាពខុសគ្នារវាងកំណែនានា

ខ្លឹមសារដែលបានលុបចោល ខ្លឹមសារដែលបានសរសេរបន្ថែម
No edit summary
ស្លាក: កែប្រែតាមគំហើញ កែ​សម្រួល​តាម​ទូរស័ព្ទ កំណែប្រែពីអ៊ីនធើណិតចល័ត
No edit summary
ស្លាក: កែប្រែតាមគំហើញ កែ​សម្រួល​តាម​ទូរស័ព្ទ កំណែប្រែពីអ៊ីនធើណិតចល័ត
បន្ទាត់ទី៤១៖
[[File:Austerlitz-baron-Pascal.jpg|thumb|upright=1.35|left|The [[Battle of Austerlitz]]]]ដើម្បីបង្កើតរដ្ឋចំណុះបន្ថែមសម្រាប់ធ្វើឲ្យងាយស្រួលក្នុងការគ្រប់គ្រង, ណាប៉ូឡេអុងបានចាត់ឲ្យញាតិសន្តានព្រះអង្គគ្រប់គ្រងរដ្ឋជាច្រើននៅទ្វីបអឺរ៉ុប។ វង្សត្រកូលបូណាប៉ាតបានចាប់អារម្មណ៍រៀបអភិសេយជាមួយនឹងរាជវង្សនគរដទៃទៀត, ដែលបានធ្វើឲ្យរដ្ឋមួយចំនួនមានអធិបតេយ្យភាពខ្ពស់។ [[ចូសែហ្វ បូណាបាត]]បានចូលកាន់អំណាចជារាជវង្ស[[Bourbons]]នៅ[[ណាប៉ូល]]។ [[Louis Bonaparte]]បានឡើងគ្រោងរាជ្យជាស្តេចនៃ[[រាជាណាចក្រហូឡង់]], ហើយបានប្តូរឈ្មោះមក[[សាធារណរដ្ឋបាវ៉ាដ]](Batavian Republic); [[ចូជីម មូរ៉ាត]]បានក្លែយជា Grand-Duke នៃនគរប៉ឹរ; [[ជេរ៉ូម បូណាបាត]]បានក្លាយជាកូនប្រសាររបស់ស្តេចនៃនគរWürttemberg; និងលោក Eugéne de Beauharnais ត្រូវបានតែងតាំងជាស្តេចនៃនគរ[[បាវ៉ារៀ]]ខណៈពេលដែលព្រះនាង Stéphanie de Beauharnais បានរៀបអភិសេយជាមួយបុត្ររបស់ Grand Duke នៃនគរ[[បាដិន]]។ លើសពីការឡើងកាន់អំណាចនៃរដ្ឋចំណុះទាំងអស់នេះទៅទៀតនោះ, គឺញាតិសន្តានដែសជិតស្និទជាមួយអធិរាជណាប៉ូឡេអុងត្រូវបានព្រះអធិរាជប្រគល់ងារជាព្រះអង្គនៃបារាំងនិងបានបង្កើតជាខ្សែអធិរាជនៃចក្រភពបារាំងទីមួយ(ខ្សែរាជវង្សណាប៉ូឡេអុង)។
 
កាលបើបានជួបសង្គ្រាមជាមួយសត្រូវ, ព្រះអធិរាជមិនដែលឲ្យសត្រូវព្រះអង្គមានអំណាចឯករាជ្យឡើយ គឺត្រូវក្រោមការកាន់កាប់របស់ព្រះអង្គ។ នៅថ្ងៃទី6នៅថ្ងៃទី៦ ខែសីហា ឆ្នាំ1806ឆ្នាំ១៨០៦, រាជវង្ស[[ហាបប៉ឹរ]](Habsburg)បានលាលែងពីតំណែងជាអធិរាជនិងជារាជវង្សនៃចក្រភពHoly Roman ដើម្បីកុំឲ្យណាប៉ូឡេអុងក្លាយជាអធិរាជថ្មីបន្ទាប់។ ការធ្វើបែបនេះបានបញ្ឈប់នូវអំណាចនយោបាយដ៏ខ្លាំងខ្លាមួយនៅទ្វីបអឺរ៉ុបដែលបានអនុវត្តជាងមួយពាន់ឆ្នាំកន្លងមកហើយ និយាយជារួមគឺដោយសារតែខ្លាចណាប៉ូឡេអុងមានអំណាចខ្លាំងខ្លា ទើបបាននាំមកនូវការដួលរលំនៃ[[Holy Roman Empire]]។ [[នគរព្រុស្សី]]ត្រូវបានបារាំងកាត់ទឹកដីនគរ[[ហានណូវ]](Hanover)យ៉ាងធំទៅឲ្យដើម្បីកុំឲ្យពួកព្រុស្សីមកលូកដៃក្នុងសង្គ្រាមសម្ព័ន្ធភាពទីបីនេះ។ ដោយបានការផ្លាស់ប្តូរស្ថានភាណនយោបាយខ្លះៗ បារាំងបានប្រគល់ទឹកដីដែលនៅសល់ពីហាណូវទៅឲ្យចក្រភពអង់គ្លេសជាសំណើសន្តិភាព។ សកម្មភាពទាំងអស់នេះ, រួមទាំងកំណើននៃភាពតានតឹងក្នុងប្រទេស[[អាល្លឺម៉ង់]]ដែលនៅក្រោមអនុត្តរភាពបារាំង, នគរព្រុស្សីដែលចង់បានទឹកដីអាល្លឺម៉ង់បានឆ្លើយតបមកវិញដោយបង្កើតសម្ព័ន្ធមិត្តជាមួយ[[ចក្រភព រុស្ស៊ី|រុស្ស៊ី]]នឹងបានបញ្ជូនកងទ័ពវាយចូលទៅក្នុងនគរ[[បាវ៉ារៀ]](ក្រោមបារាំង)នៅថ្ងៃទី1នៅថ្ងៃទី១ ខែតុលា ឆ្នាំ1806។ឆ្នាំ១៨០៦។ នោះសង្គ្រាមរវាងព្រុស្សីនិងបារាំងក៏បានកើតឡើងដែលគេហៅថាសង្គ្រាមសម្ព័ន្ធភាពទីបួន, ដែលឃើញបារាំងបានយកឆ្នះលើទ័ពរបស់ស្តេចព្រុស្សីក្នុងសមរភូមិ Jena-Auerstedt។ បារាំងក៏យកបានជ័យជំនះជាបន្តបន្ទាប់ទៀតទៅលើទ័ពរុស្ស៊ីនៅសមរភូមិ Eylau និង Friedland ដែលទីបំផុតបារាំងបានឈ្នះសង្គ្រាម, និងជាលទ្ធផលបានធ្វើឲ្យអាណាចក្រនគររបស់ស្តេច[[Frederick the Great]](ស្តេចព្រុស្សី)ត្រូវបំផ្លិចបំផ្លាញ, ក្រោយមកបារាំងបានតម្រូវឲ្យប្រទេស[[ចក្រភព រុស្ស៊ី|រុស្ស៊ី]] និងព្រុស្សីចុះសន្ធិសញ្ញាសន្តិភាពជាមួយខ្លួននៅតំបន់[[សន្ធិសញ្ញាធាលស៊ីត (Tilsit)|ធាលស៊ីត]]។
 
==ទំហំនិងអំណាចចក្រភពបារាំង==
បន្ទាត់ទី៤៧៖
[[File:Paris July 2011-30.jpg|thumb|''[[Arc de Triomphe]]'', សាងសង់ដោយ[[ណាប៉ូលេអុងបូណាប៉ារត៍|ណាប៉ូលេអុង]]ដែលជាកិត្តិយសនៃកងទ័ពព្រះអង្គ''[[Grande Armée]]'', គឺជាកន្លែងដ៏សំខាន់មួយដែលបានកសាងឡើងនៅក្នុងទីក្រុងប៉ារីសនាសម័យចក្រភពបារាំងទីមួយ។]][[សន្ធិសញ្ញាធីលស៊ីត (Tilsit)|សន្ធិសញ្ញាធិលស៊ីត]]បានបញ្ចប់សង្គ្រាមរវាង[[ចក្រភព រុស្ស៊ី|រុស្ស៊ី]]និងចក្រភពបារាំងហើយជាចំណុចចាប់ផ្តើមនៃសម្ព័ន្ធមិត្តថ្មីរវាងចក្រភពមហាអំណាចពីរ(ចក្រភពរុស្ស៊ីនិងបារាំង)។ មហាអំណាចទាំងពីរនេះបានយល់ព្រមជួយគ្នាទៅវិញទៅមករាល់បញ្ហានិងជម្លោះដែលបានជួបដោយសម្ងាត់។ បារាំងបានសន្យាជាមួយរុស្ស៊ីថានឹងផ្តល់ជំនួយដើម្បីប្រឆាំងនឹង[[ចក្រភពអូតូម៉ង់]], ឯរុស្ស៊ីក៏បានយល់ព្រមថានឹងចូលជាសមាជិកក្នុង Continential System ដើម្បីប្រឆាំងនឹង[[ចក្រភពអង់គ្លេស]]។ អធិរាជណាប៉ូឡេអុងក៏បានបង្ខំ Alexander ឲ្យចូលទៅជ្រៀតជ្រែកក្នុង[[សង្គ្រាមអង់គ្លេស-រុស្ស៊ី]]ហើយបានបញ្ឆេះសង្គ្រាមហ្វាំងឡង់ប្រឆាំងនឹងស៊ុយអែតដើម្បីបង្ខំប្រទេស[[ស៊ុយអែត]]ចូលរួមធ្វើសមាជិកក្នុង Continential System ដែល។
 
ជាក់លាក់ជាងនេះទៅទៀត, អធិរាជរុស្ស៊ីបានយល់ស្របនឹងការជម្លៀសប្រជាជនចេញពីតំបន់ Wallachia និង Moldavia, ដែលត្រូវបានកាន់កាប់ដោយកងកម្លាំងរុស្ស៊ី ជាផ្នែកមួយនៃ[[សង្គ្រាមរុស្ស៊ី-ទួកគី (1806-1812)|សង្គ្រាមរុស្ស៊ី-ទួកគី (១៨០៦-1៨១២)]]។ កោះ Ionian និង Cattaro, ដែលបានដណ្តើមបានដោយឧត្តមសេនីយ៍រុស្ស៊ីពីររូបគឺលោក Ushakov និងលោក Senyavin នឹងត្រូវប្រគល់ឲ្យទៅពួកបារាំង។ ជារង្វាន់តបស្នងគុណរុស្ស៊ីវិញ, ណាប៉ូឡេអុងបានធានាអធិបតេយ្យភាពឲ្យ[[ឌូឈីនៃអាឡឹនប៊ឺក]]និងរដ្ឋអាល្លឺម៉ង់តូចៗដទៃទៀតដែលមានអ្នកដឹកនាំជាសាច់ញាតិរាជវង្សរុស្ស៊ី។
 
សន្ធិសញ្ញាមួយនេះបានកាត់យកទឹកដីនគរព្រុស្សីពាក់កណ្តាលៈ តំបន់ Cottbus ត្រូវធ្លាក់ជាទឹកដីរបស់រដ្ឋ[[សាសូនី]], ទន្លេផ្នែកខាងឆ្វេងតំបន់Elbeត្រូវបានប្រគល់ឲ្យរាជាណាចក្រទើបតែបង្កើតថ្មីគឺ Kingdom of Westphalia, តំបន់ Białystok បានឲ្យទៅរុស្ស៊ីនិងទឹកដីប៉ូឡូញទាំងប៉ុន្មានដែលធ្លាប់ជាកម្មសិទ្ធិរបស់ព្រុស្សីត្រូវក្លាយជារដ្ឋថ្មីគឺ[[ឌូឈីនៃក្រុងវ៉ាសល]]។ ព្រុស្សីត្រូវបានបញ្ជាឲ្យដកចំនួនទ័ពឲ្យនៅសល់ត្រឹម40ព្រុស្សីត្រូវបានបញ្ជាឲ្យដកចំនួនទ័ពឲ្យនៅសល់ត្រឹម៤០,000នាក់និងត្រូវបង់សំណងអស់ចំនួន100០០០នាក់និងត្រូវបង់សំណងអស់ចំនួន១០០,000០០០,000លុយបារាំង០០០លុយបារាំង(Francs)។ ក្រុមអ្នកប្រតិបត្តិច្បាប់នៅព្រុស្សីបានចាត់ទុកសន្ធិសញ្ញានេះថាមិនមានភាពយុត្តិធម៌និងជាការគាបសង្កត់ជិះជាន់មកលើជាតិព្រុស្សី។
[[ឯកសារ:Iena.jpg|ធ្វេង|រូបភាពតូច|ណាប៉ូឡេអុងកំពុងត្រួតពិនិត្យ ឆ្មាំអធិរាជ មុនពេលសមរភូមិJena, ឆ្នាំ1806ឆ្នាំ១៨០៦]]
លោក Talleyrand បានណែនាំដល់ណាប៉ូឡេអុងឲ្យបន្តការស្វែងរកលក្ខខណ្ឌដោយកុំបង្ខំប្រញាប់; សន្ធិសញ្ញាទាំងនេះបានសម្គាល់នូវដំណាក់កាលដ៏សំខាន់មួយក្នុងការក្បត់របស់លោកទៅអធិរាជ។ បន្ទាប់ពីការចុះសន្ធិសញ្ញាធិលស៊ីត; ដោយមិនព្យាយាមសម្របសម្រួលស្ថានភាពនៅអឺរ៉ុប; ដូចអ្វីដែលលោក Talleyrand បានណែនាំ; ណាប៉ូឡេអុងបែរជាចង់កំចាត់ពួកអង់គ្លេសហើយបំពេញអំណាចព្រះអង្គក្នុងអ៊ីតាលីទៅវិញ។ ក្នុងសម្ព័ន្ធមិត្តមហាអំណាចភាគខាងជើង, ព្រះអង្គបានបន្ថែមលីកនៃ Baltic និងកំពុង់ផែមួយចំនួនជុំវិញសមុទ្រមេឌីទែរ៉ាណេ ហើយក្នុងការវាយលុកទីក្រុង [[Copenhagen]] របស់កងទ័ពជើងទឹកអង់គ្លេស, ណាប៉ូឡេអុងបានឆ្លើយតបទៅអង់គ្លេសវិញដោយបិទផ្លូវទឹកក្នុងតំបន់នោះនៅថ្ងៃទី១៧ ខែធ្នូ ឆ្នាំ១៨០៧។
 
ការយល់ព្រមឯកភាពគ្នានិងការវាយយករដ្ឋ Naples បាននាំមកនូវភាពលំបាកជាមួយសម្តេច Pope,