|
==សង្ខេប==
'''[[ខុទ្ទកនិកាយ]]''' (Khuddaka Nikaya) គឺជាចង្កោមព្រះសូត្រខ្លីៗ និង ជាសៀវភៅចុងក្រោយបំផុត ក្នុងចំណោមគម្ពីរទាំង ៥ នៃគម្ពីរ[[ព្រះត្រៃបិដក]] ។ ព្រះត្រ័យបិដកភាសាខ្មែរ បានរៀងគម្ពីរទាំងឡាយ នៅក្នុងនិកាយនេះចាប់តាំងពី សៀវភៅ[[ភាគ៥២]] រហូតដល់ភាគ៧៧រហូតដល់[[ភាគ៧៧]] ដែលបរិយាយអំពីប្រធានបទផ្សេង ដែលលើកឡើងដោយព្រះពុទ្ធ និង សាវ័កសំខាន់ៗរបស់ព្រះពុទ្ធ ។ តាមរយៈសៀវភៅ "''ប្រវត្តិពុទ្ធសាសនា នៅប្រទេសឥណ្ឌា ''" (A History of Indian Buddhism), សាស្ត្រាចារ្យ [[ហ៊ីរ៉ាកាវ៉ា អាគីរ៉ា]] (Hirakawa Akira, 1915-2002) បានលើកឡើងថា គម្ពីរខុទ្ទកនិកាយ បង្ហាញឲ្យឃើញនូវការគោរពដំណាក់កាលនៃការចងក្រងគម្ពីរព្រះត្រៃបិដក ក្នុងនោះបណ្តាឯកសារថ្មីៗមិនត្រូវបានគេយកទៅដាក់បញ្ចូលក្នុងគម្ពីរដើមទាំង ៤ នៃ[[សុត្តន្តបិដក]]ទេ គឺគេយកមកចងទុកក្នុងគម្ពីរខុទ្ទកនិកាយ ។ ចំណុចនេះនាំឲ្យមានការសង្ស័យថា និទាន ឬ សេចក្តីបង្រៀនទាំងឡាយនៅក្នុងគម្ពីរខុទ្ទកនិកាយ អាចមិនមែនជាពាក្យសម្តី ដែលព្រះពុទ្ធសមណគោតម បង្រៀនដោយផ្ទាល់ព្រះអង្គទេ ប៉ុន្តែអាចជាការនិពន្ធរបស់សាវ័ក ឬ អ្នកប្រាជ្ញជំនាន់ក្រោយៗ ដែលចេះចាំខាងគម្ពីរវេទនៃសាសនាព្រាហ្មណ៍ ឬ ការនិយាយតៗគ្នា អំពីការបង្រៀនរបស់ព្រះពុទ្ធ ។ សូមរំលឹកថា គម្ពីរដើមទាំង ៤ នៅក្នុងសុត្តន្តបិដក គឺ [[ទីឃនិកាយ]] (Digha Nikaya), [[មជ្ឈិមនិកាយ]] (Majjhima Nikaya), [[សំយុត្តនិកាយ]] (Samyutta Nikaya) និង [[អង្គុត្តរនិកាយ]] (Anguttara Nikaya) ។
==ព្រះសូត្រក្នុងខុទ្ទកនិកាយ==
# [[ឧទាន]] : សៀវភៅ[[ភាគ៥២|ភាគ'''៥២''']] ទំព័រទី '''១១៣''' ដល់ ៣៥២ គឺជា ពុទ្ធសុភាសិត ដែលបន្លឺចេញចាកព្រះឱស្ឋ។
# [[ឥតិវុត្តក]] : សៀវភៅ[[ភាគ៥៣|ភាគ'''៥៣''']] មានវចនៈ ដែលពោលអាងដល់[[ព្រះពុទ្ធវចនៈ]] មាន ១១២ [[ព្រះសូត្រ]]។
# [[សុត្តនិបាត]] : សៀវភៅភាគសៀវភៅ[[ភាគ៥៤|ភាគ'''៥៤''']] មានព្រះសូត្រតូចៗ ៧០ សូត្រ ។
# [[វិមានវត្ថុ]] : សៀវភៅភាគសៀវភៅ[[ភាគ៥៥|ភាគ'''៥៥''']] សម្តែងពីរឿងពួកធ្វើល្អហើយបានទៅកើតជា[[ទេវបុត្រ]], [[ទេវធីតា]],[[ស្ថានសួគ៌]] ។
# [[បេតវត្ថុ]] : សៀវភៅភាគសៀវភៅ[[ភាគ៥៦|ភាគ'''៥៦''']] ចាប់ពីទំព័រទី ១ ដល់ទំព័រ ១៣៤ សម្តែងអំពីមនុស្សធ្វើបាបកម្មទៅកើតជាពួក[[ប្រេត]] ។
# [[ថេរគាថា]] : សៀវភៅភាគសៀវភៅ[[ភាគ៥៦|ភាគ'''៥៦''']] ចាប់ពីទំព័រទី ១៣៥ ដល់ទំព័រ ២៣៨ សៀវភៅភាគ'''៥៧''' ចាប់ពីទំព័រទី ១ ដល់ទំព័រទី ១៤៣ មានប្រជុំសុភាសិតរបស់ភិក្ខុទាំងឡាយ ។
# [[ថេរីគាថា]] : សៀវភៅភាគសៀវភៅ[[ភាគ៥៧|ភាគ'''៥៧''']] ពីទំព័រទី ១៤៤ ដល់ទំព័រទី ២៣៨ មានប្រជុំសុភាសិតរបស់ភិក្ខុនីទាំងឡាយ ។
# [[ជាតក]] : សៀវភៅភាគសៀវភៅ[[ភាគ៥៨|ភាគ'''៥៨''']]''', [[ភាគ៥៩]], [[ភាគ៦០]], [[ភាគ៦១]], [[ភាគ៦២]], និង [[ភាគ៦៣]]''' គឺជាប្រជុំ[[ជាតក]]ទាំងអស់ ៥៥០[[ជាតក]]ដែលជាប្រវត្តិរឿងរ៉ាវពីអតីតរបស់[[ព្រះពោធិសត្វ]] ។
# [[និទ្ទេស]] : សៀវភៅភាគសៀវភៅ[[ភាគ៦៤|ភាគ'''៦៤''']]''', [[ភាគ៦៥]], [[ភាគ៦៦]], [[ភាគ៦៧]] និង [[ភាគ៦៨]]''' ចែកជា ២ មាន[[មហានិទ្ទេស]] និង[[ចូឡនិទ្ទេស]] ដែល[[ព្រះសារិបុត្ត]]បាននាំយក[[ព្រះសូត្រ]]ក្នុង[[សុត្តនិបាត]]មកអធិប្បាយឲ្យពិស្តារបន្ថែម ។
# [[បដិសម្ភិទាមគ្គ]] : សៀវភៅភាគសៀវភៅ[[ភាគ៦៩|ភាគ'''៦៩''']]''', [[ភាគ៧០]] និង [[ភាគ៧១]]''' លើកពួកធម៌មាន ៣០ យ៉ាង មកអធិប្បាយ និង បែងចែកជាផ្នែកតូចៗ ដោយពិស្តារ របស់[[ព្រះសារិបុត្ត]]។
# [[អប្បទាន]] ឬ [[អបទាន]] : សៀវភៅភាគសៀវភៅ[[ភាគ៧២|ភាគ'''៧២''']]''', [[ភាគ៧៣]], [[ភាគ៧៤]], [[ភាគ៧៥]] និង [[ភាគ៧៦]]''' ប្រមូលរួបរួមសម្តី ឬ ពាក្យពេចន៍ ចុងក្រោយ មុននឹងចូល[[បរិនិព្វាន]]របស់[[ព្រះអរហន្ត]]ទាំងឡាយ ព្រមទាំង[[ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ]], [[ព្រះបច្ចេកពុទ្ធ]] និង[[ព្រះសាវ័កពុទ្ធ]]។
# [[ពុទ្ធវង្ស]] ឬ[[ពុទ្ធវំស]] : សៀវភៅភាគសៀវភៅ[[ភាគ៧៧|ភាគ'''៧៧''']] ចាប់ពីទំព័រទី ១ ដល់ទំព័រ ២៣៨ រៀបរាប់អំពីព្រះពុទ្ធទាំង ២៤ អង្គ ពីអតីតកាល រហូតដល់ ព្រះពុទ្ធសមណគោតម ។
# [[ចរិយាបិដក]] : សៀវភៅភាគសៀវភៅ[[ភាគ៧៧|ភាគ'''៧៧''']] ចាប់ពីទំព័រទី ២៣៩ ដល់ទំព័រ ២៣៨ រៀបរាប់ប្រវត្តិរឿងរ៉ាវ ៣៥ ចរិយា នៃការកសាងបារមី របស់[[ព្រះបរមពោធិសត្វ]] ក្នុង[[ភទ្ទកប្ប]]នេះ ។
==ឯកសារយោង==
| 