រាជាណាចក្រព្រុស៖ ភាពខុសគ្នារវាងកំណែនានា

បន្ទាប់ពីចប់[[សង្គ្រាមប៉ូឡូញ-ទូតូនិច|សង្គ្រាមប៉ូឡូញ]], ទីប្រជុំជនបាល់ទិកដែលទើបតែបង្កើតថ្មីក្នុង[[រដ្ឋក្នុងប្រទេសអាល្លឺម៉ង់|រដ្ឋអាល្លឺម៉ង់]]មួយចំនួន, រួមទាំងព្រុសផង, បានជួបនឹងវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចជាច្រើន។ ទីប្រជុំជនក្នុងតំបន់ព្រុសជាច្រើនមិនមានលិទ្ធភាពចូលរួមកិច្ចប្រជុំនយោបាយក្រៅតំបន់បាននោះទេ។ គ្រប់ទីប្រជុំជនក្នុងតំបន់បានធ្លាក់មករកភាពក្រីក្រ, សម្បីតែទីប្រជុំជនធំជាងគេ, គឺ[[ដានស៊ិក]]ក៏ត្រូវការខ្ចីបំណុលពីកន្លែងផ្សេងទៀតដែរដើម្បីធ្វើជំនួញ។ក៏ត្រូវការខ្ចីបំណុលពីកន្លែងផ្សេងទៀតដែរដើម្បីធ្វើជំនួញដែរ។ ភាពក្រីក្រនៅតាមទីប្រជុំជនទាំងអស់នេះគឺបណ្តាលមកពីរដ្ឋជិតខាងរបស់ព្រុសភាពក្រីក្រនៅតាមទីប្រជុំជនទាំងអស់នោះគឺបណ្តាលមកពីរដ្ឋជិតខាងរបស់ព្រុស, ដែលរដ្ឋទាំងនោះបានបង្កើតរបៀបធ្វើជំនួញផ្តាច់មុខគេ, ដោយហេតុនេះហើយបានជាទីប្រជុំជនថ្មីៗក្នុងតំបន់ព្រុសមិនអាចប្រកួតប្រជែងជាមួយបាន។ បញ្ហាក្រីក្រទាំងអស់នេះបាននាំឱ្យមានជម្លោះ, សង្គ្រាម, និងការលុកលុយគ្នា។ ក៏ប៉ុន្តែការធ្លាក់ចុះនៃទីប្រជុំជនទាំងអស់នោះបានបង្កើនអំណាចទៅឱ្យពួកវណ្ណៈអភិជន, និងក៏បានធ្វើឱ្យវណ្ណៈថ្នាក់កណ្តាលក្នុងប្រេនឌេនបឺកមានភាពកើនឡើងផងដែរ។និងក៏បានធ្វើឱ្យវណ្ណៈថ្នាក់កណ្តាលក្នុងប្រេនឌេនបឺកកើនអំណាចរបស់ពួកគេផងដែរ។

វាពិតជាច្បាស់លាស់ណាស់នៅក្នុងឆ្នាំ១៤៤០ នគរប្រេនឌេនបឺកគឺមានភាពខុសគ្នាពីតំបន់អាល្លឺម៉ង់ដទៃទៀត, ព្រោះនគរនេះបានជួបនឹងគ្រោះពីរយ៉ាងដែលរាជនគរដទៃទៀតមិនដែលបានជួបសោះព្រោះនគរនេះបានជួបនឹងគ្រោះពីរយ៉ាងដែលរាជនគរតំបន់ដទៃទៀតមិនដែលបានជួបប្រទះសោះ, គឺការបែងចែករើសអើងពីតំបន់ដទៃគឺការបែងចែករើសអើងពីតំបន់ផ្សេងៗ និងការគំរាមកំហែងឈ្លានពានពីនគរជិតខាង។ ប្រេនឌេនបឺកបានរារាំងបញ្ហាខាងលើដោយអនុម័តតាម Dispositio Achilles, ដែលបណ្តុះនូវគោលការណ៍ Primogeniture ដែលបណ្តុះនូវគោលការណ៍សិទ្ធិកំណើត(ទើបដែលកើតមាន)ទៅឲប្រេនឌេនបឺក និងតំបន់ហ្រ្វាងកូនីន(បារាំង)។ ប៉ុន្តែនូវសល់បញ្ហាមួយទៀតដែលត្រូវដោះស្រាយតាមរយៈការពង្រីកទឹកដី។ ប្រេនឌេនបឺកគឺត្រូវបានព័ទ្ធជុំវិញដោយរាជនគរដទៃទៀតដែលព្រំដែនរបស់ពួកគេសប្បូរទៅដោយអ្នកឃ្លាំមើលយ៉ាងតឹងរឹង។ ដូចច្នេះ នគរទាំងអស់នោះអាចវាយលុកចូលប្រេនឌេនបឺករាល់ពេលណាក៏បានដែរ។ មធ្យោបាយតែមួយគត់ដើម្បីកុំឱ្យមានការវាយលុកពីសំណាក់នគរជិតខាងនោះ, គឺនគរប្រេនឌេនបឺកត្រូវតែសម្រួលជាមួយនឹងនគរទាំងអស់នោះមុនគឺនគរប្រេនឌេនបឺកត្រូវតែសម្រួលជាមួយនឹងនគរទាំងអស់នោះជាមុនសិន តាមរយៈការចរចាសម្របសម្រួលគ្នា និងការរៀបអភិសាយរវាងរាជវង្សប្រេនឌេនបឺកនឹងរាជវង្សនគរទាំងនោះនិងការរៀបអភិសេយរវាងសមាជិករាជវង្សប្រេនឌេនបឺកនឹងសមាជិករាជវង្សនគរទាំងនោះ, ការធ្វើបែបនេះ មិនយូរប៉ុន្មាននគរប្រេនឌេនបឺកបានពង្រីកឥទ្ធិពលនិងទឹកដីខ្លួនបន្តិចម្តងៗ រហូតទាន់តែគ្មានការគំរាមកំហែងពីនគរទាំងអស់នោះសោះ។

រាជវង្ស[[រាជវង្សហូហិនសូលឺន|ហូហិនសូលឺន]]ត្រូវបានតាងជាអ្នកត្រួតត្រាប្រេនដេនបឺក (ក្នុងនាមជា Margraviate) ក្នុងឆ្នាំ១៥១៨។ នៅឆ្នាំ១៥២៩ រាជវង្សហូហិនសូលឺនបានធ្វើឱ្យឌុកនៃផូមេរ៉ានា (Duke of Pomerania) ត្រឡប់មកស្ថានភាពដូចដើមវិញបន្ទាប់ពីមានជម្លោះជាមួយគ្នារៀងៗមក, ហើយហូហិនសូលឺនបានយកតំបន់ភាគខាងកើតបន្ទាប់ពីចុះសន្ធិសញ្ញាសន្តិភាពវេសផាលាហើយហូហិនសូលឺនបានដណ្តើមបានតំបន់ភាគខាងកើតបន្ទាប់ពីចុះសន្ធិសញ្ញាសន្តិភាពវេសផាលា (Westphalia)។

នៅឆ្នាំ១៦១៨ រាជវង្សហូហិនសូលឺនបានទទួលតំណែងជា ឌុក(Duchy)នៃព្រុស, ចាប់ពីឆ្នាំ១៥១១មក ព្រុសបានដឹកនាំដោយមេដឹកនាំម្នាក់ពីរាជវង្សហូហិនសូលឺនគឺ[[អាល់បឺតនៃព្រុស]], ដែលជាអ្នកកែប្រែរដ្ឋទូតូនិចទៅជាឌុក(រដ្ឋ)ប្រូតេស្តង់ដោយទទួលយកសក្តិភូមិនៃមកុដប៉ូឡូញ។ ការដឹកនាំនេះគឺដឹកនាំដោយសហជីពផ្ទាល់ខ្លួនគឺក្រោមប្រេនឌេនបឺក, ដែលពេលនោះគេស្គាល់ថា"សហភាពប្រេនឌេនបឺក-ព្រុស"។ នៅក្នុងដំណើរនៃ[[សង្គ្រាមភាគខាងជើងលើកទីពីរ]], សន្ធិសញ្ញា Labiau និង Wehlau-Bromberg បានផ្តល់រាជវង្សហូហិនសូលឺននូវអធិបតេយ្យភាពយ៉ាងពេញលេញមកលើឌុកនៃព្រុសបានផ្តល់ឱ្យរាជវង្សហូហិនសូលឺននូវអធិបតេយ្យភាពយ៉ាងពេញលេញមកលើឌុកនៃព្រុស នៅខែកញ្ញា ឆ្នាំ១៦៥៧។

ដើម្បីជាការស្នងសងគុណក្នុងការចងជាសម្ព័ន្ធមិត្តប្រឆាំងនឹងបារាំងនៅក្នុង[[សង្គ្រាមអ្នកស្នងតំណែងអេស្ប៉ាញ]], បុត្ររបស់ The Great Elector, គឺព្រះអង្គហ្វ្រេឌ្រិចទីបីត្រូវបានអនុញ្ញាតឱ្យលើកព្រុសទៅជាព្រះរាជាណាចក្រមួយបន្ទាប់ពីសន្ធិសញ្ញាក្រោនគឺព្រះអង្គហ្វ្រេឌ្រិចទី៣ត្រូវបានអនុញ្ញាតឱ្យលើកព្រុសទៅជាព្រះរាជាណាចក្រមួយបន្ទាប់ពីសន្ធិសញ្ញាក្រោន(Crown Treaty) នៅថ្ងៃទី១៦ ខែវិច្ឆកា ឆ្នាំ១៧០០។ ហ្រ្វេឌ្រិចបានឡើងគ្រងរាជជា"ស្តេចនៃរាជាណាចក្រព្រុស" ក្រោមនាមក្រោមព្រះនាម[[ហ្រ្វេឌឺរិចទី១នៃព្រុស|ហ្រ្វេឌឺរិចទី១]] នៅថ្ងៃទី១៨ ខែមករា ឆ្នាំ១៧០១។ តាមច្បាប់, គ្មានសមាជិករដ្ឋណាអាចក្លាយខ្លួនជារាជាណាចក្រក្រោមការត្រួតត្រារបស់ចក្រភពរ៉ូម៉ាំងពិសិដ្ឋបានទេ លើកលែងតែរដ្ឋ[[បូហេមា]](Bohemia)។ ប៉ុន្តែទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ, ហ្រ្វេឌឺរិចបានអះអាងថានគរ(រដ្ឋ)ព្រុសមិនដែលចូលជាសមាជិកក្នុងចក្រភពរ៉ូម៉ាំងពិសិដ្ឋទេ ហើយម៉្យាងទៀតរាជវង្សហូហិនសូលឺនមានអធិបតេយ្យភាពយ៉ាងពេញលេញលើព្រុសរួចទៅហើយ, ដូចច្នេះ ព្រះអង្គមានសិទ្ធិក្នុងការលើកព្រុសទៅធ្វើជាព្រះរាជាណាចក្រ។

[[ឯកសារ:Preussische-Kroninsignien.JPG|ធ្វេង|រូបភាពតូច|[[Prussian Crown Jewels|ម្កុដព្រះមហាក្សត្រព្រុស]], តាំងនៅ[[Charlottenburg Palace|រាជវាំងសាឡតថេនបឺក]], ទីក្រុង[[Berlin|បែរឡាំងប៊ែរឡាំង]]<br />]]

រចនាប័ទ្មរបៀបរបប"មហាក្សត្រនៃព្រុស"ត្រូវបានអនុម័តដើម្បីទទួលស្គាល់នូវនីត្យានុកូលដែលបានប្រឌិតឡើងដោយរាជវង្សហូហិនសូលឺនដោយអ្នកដឹកនាំមានងារជាស្តេចគ្រប់គ្រងនាសម័យអតីតត្រូវបានអនុម័តតាមប្រពៃណីគ្រប់គ្រងរបស់មេដឹកនាំព្រុស ឌុក។ដែលបានប្រឌិតឡើងដោយរាជវង្សហូហិនសូលឺនដែលការគ្រប់គ្រងអាចប្រៀបបានទៅនឹងការគ្រប់គ្រងរបស់ស្តេចទោះពួកគេមានងារជាឌុកក៏ដោយ។ នៅប្រេនឌេនបឺកមួយផ្នែកនៃដែនដីរបស់ពួកគេគឺស្ថិតនៅក្នុងចក្រភព(រ៉ូម៉ាំងពិសិដ្ឋ), តាមពិតពួកគេគឺត្រូវតែមានមេដឹកនាំជា electors(ពីមុនឌុក) ក្រោមការគ្រប់គ្រង់របស់អធិរាជ(HRE)។ ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ, អំណាច់កាន់កាប់របស់ព្រះអធិរាជគ្រាន់តែជាពាក្យសំដីប៉ុណ្ណោះ។អំណាច់កាន់កាប់របស់ព្រះអធិរាជរ៉ូម៉ាំងពិសិដ្ឋគ្រាន់តែជាពាក្យសំដីប៉ុណ្ណោះ។ អ្នកគ្រប់គ្រងនៃរដ្ឋមួយចំនួនក្រោមចក្រភពរ៉ូម៉ាំងពិសិដ្ឋបានធ្វើខ្លួនដូចជាអ្នកដឹកនាំនៃរដ្ឋអធិបតេយ្យមួយអញ្ចឹង ហើយទទួលយល់ដឹងអធិរាជភាពរបស់អធិរាជខ្លះៗតែប៉ុណ្ណោះទេ។ លើសពីនេះទៅទៀត, ឌុក(Duchy)មានទឹកដីពាក់កណ្តាលភាគខាងលិចនៃតំបន់ព្រុសនៃព្រុសមានទឹកដីប្រហែលពាក់កណ្តាលភាគខាងលិចនៃរាជាណាចក្រព្រុស(ក្រោមចក្រភពរ៉ូម៉ាំងពិសិដ្ឋ); ឯពាក់កណ្តាលភាគខាងកើតវិញត្រូវបានកាន់កាប់ដោយស្តេចប៉ូឡូញ(ក្រៅចក្រភពរ៉ូម៉ាំងពិសិដ្ឋ)។ ដូចនេះ ទឹកដីពាក់កណ្តាលរបស់ព្រុសគឺស្ថិតនៅក្នុងដែនដីចក្រភពរ៉ូម៉ាំងពិសិដ្ឋ(ខាងលិច) ឯពាក់កណ្តាលទៀតគឺនៅក្រៅចក្រភពរ៉ូម៉ាំងពិសិដ្ឋ(ខាងកើត)។ សហភាពរវាងប្រេនឌេនបឺកនិងព្រុសត្រូវបានមានបន្តរហូតដល់ការដួលរលំនៃចក្រភពរ៉ូម៉ាំងពិសិដ្ឋនៅឆ្នាំ១៨០៦, ចាប់ពីឆ្នាំ១៧០១មកប្រេនឌេនបឺក(ផ្នែកកណ្តាលនៃព្រុស)ត្រូវបានចាត់ទុកជាផ្នែកដ៍សំខាន់មួយនៃរាជាណាចក្រព្រុស។ ចាប់តាំងពីរាជវង្សហូហឺនសូលឺនបានក្លាយជាសមាជិករដ្ឋក្រោមការមើលឃើញរបស់អធិរាជចាប់តាំងពីរាជវង្សហូហឺនសូលឺនបានក្លាយជាសមាជិក HRE ក្រោមការមើលឃើញរបស់អធិរាជ(HRE)ដោយផ្នែកមួយនៃទឹកដីរបស់ពួកគេគឺស្ថិតនៅក្នុងចក្រភពដោយផ្នែកមួយនៃទឹកដីរបស់ពួកគេគឺស្ថិតនៅក្នុងចក្រភពមក, ពួកគេបានបន្តងាររបស់ពួកគេជាហូហិនសូលឺនបានបន្តងាររបស់ពួកគេជា Elector (ធាតុពិតគឺស្តេច)នៃប្រេនឌេនបឺករហូតដល់ការរំលាយចក្រភពរ៉ូម៉ាំងពិសិដ្ឋចោល។ ងារត្រូវបានផ្លាស់ប្តូរពីយូរទៅងារត្រូវបានផ្លាស់ប្តូរពី elector មកជា "ព្រះមហាក្សត្រនៃព្រះរាជាណាចក្រព្រុស"វិញ។