រាជាណាចក្រព្រុស៖ ភាពខុសគ្នារវាងកំណែនានា

ខ្លឹមសារដែលបានលុបចោល ខ្លឹមសារដែលបានសរសេរបន្ថែម
No edit summary
ស្លាក: កែប្រែតាមគំហើញ កែ​សម្រួល​តាម​ទូរស័ព្ទ កំណែប្រែពីអ៊ីនធើណិតចល័ត Advanced mobile edit
No edit summary
ស្លាក: កែប្រែតាមគំហើញ កែ​សម្រួល​តាម​ទូរស័ព្ទ កំណែប្រែពីអ៊ីនធើណិតចល័ត Advanced mobile edit
បន្ទាត់ទី៩០៖
{{Main|Silesian Wars}}
[[ឯកសារ:Preussen-FdG.jpg|រូបភាពតូច|ទឹកដីដែលរាជាណាចក្រព្រុសបានកាន់កាប់នៅសតវត្សទី១៨]]
នៅឆ្នាំ១៧៤០ ព្រះអង្គម្ចាស់[[ហ្វ្រេឌឺរិចទីពីរហ្វ្រេឌឺរិចទី២នៃព្រុស|ហ្វ្រេឌឺរិចទី២]] (Frederick the Great) បានឡើងសោយរាជ្យជាព្រះមហាក្សត្រនៃរាជាណាចក្រព្រុស។ បន្ទាប់ពីបានឡើងសោយរាជ្យ ហ្រ្វេឌឺរិចទីពីរមានបំណងចង់ពង្រីកអំណាចព្រុសតទៅទៀតដោយប្រើលេសថាសន្ធិសញ្ញាឆ្នាំពី១៥១៣ដែលបានចាត់ឱ្យផ្នែកខ្លះនៃដែនដីតំបន់ស៊ីលេស៊ាឱ្យប្រគល់ទៅឱ្យប្រេនឌេនបឺកបន្ទាប់ពីរាជវង្សភាសត្រូវបានគេធ្វើគុជហ្រ្វេឌឺរិចទី២មានបំណងចង់ពង្រីកអំណាចព្រុសតទៅទៀតដោយប្រើលេសថាក្នុងសន្ធិសញ្ញាឆ្នាំពី១៥១៣ដែលបានចែងថាផ្នែកខ្លះនៃដែនដីតំបន់ស៊ីលេស៊ាត្រូវប្រគល់ទៅឱ្យប្រេនឌេនបឺកបន្ទាប់ពីរាជវង្សភាសត្រូវបានគេធ្វើគុជ, អញ្ចឹងហើយ ហ្រ្វេឌឺរិចក៏បានសម្រេចចិត្តឈ្លានពានតំបន់ស៊ីលេស៊ា(ផ្នែកមួយនៃប្រទេសអូទ្រីស), ដែលជាហេតុមួយនាំឱ្យមានសង្គ្រាមអ្នកតជាព្រះមហាក្សត្រអូទ្រីស។ដែលជាហេតុមួយនាំឱ្យមានសង្គ្រាមអ្នកស្នងព្រះមហាក្សត្រអូទ្រីស។ បន្ទាប់ពីបានកាន់កាប់ស៊ីលេស៊ាយ៉ាងរហ័ស, ព្រះអង្គម្ចាស់ហ្រ្វេឌឺរិចបានផ្តល់ជូននូវការការពារដល់រដ្ឋទាយាតអូទ្រីសម្នាក់ព្រះនាម[[ម៉ារី តឺរេសា]] ប៉ុន្តែលុះត្រាតែអូទ្រីសព្រមប្រគល់តំបន់ស៊ីលេស៊ាឱ្យទៅព្រះអង្គ។ ការផ្តល់នូវភាពការពារនេះត្រូវបានបដិសេដមិនយល់ព្រមការផ្តល់នូវការការពារនេះត្រូវបានបដិសេដមិនយល់ព្រម, ប៉ុន្តែដោយអូទ្រីសត្រូវជាប់ក្នុងសង្គ្រាមជាមួយប្រទេសមួយចំនួនខ្លះទៀត បានព្រះអង្គម្ចាស់ហ្រ្វេឌឺរិចបានកាត់សេចក្តីខាងលើជាផ្លូវការដោយសន្ធិសញ្ញាប៊ែរឡាំងក្នុងឆ្នាំ១៧៤២។
 
ដោយជាការគួរឱ្យភ្ញាក់ផ្អាលជាការគួរឱ្យភ្ញាក់ផ្អាល, អូទ្រីសបានបន្ទុះសង្គ្រាមនេះបន្តដើម្បីដណ្តើមទឹកដីចាស់ខ្លួនពីព្រុសវិញ។ ក្នុងឆ្នាំ១៧៤៤ ហ្រ្វេឌឺរិចបានវាយលុកអូទ្រីសសារជាថ្មី, ដោយលើនេះ, ចូលទៅក្នុងតំបន់បូហេមា។ ព្រះអង្គបានទទួលបរាជ័យ, ប៉ុន្តែការដាក់សម្ពាធរបស់បារាំងមកលើចក្រភពអង់គ្លេសដែលជាសម្ព័ន្ធមិត្តអូទ្រីសបាននាំឱ្យមានសន្ធិសញ្ញានិងការសម្របសម្រួលគ្នាជាច្រើនលើកច្រើនសារក៏ប៉ុន្តែការដាក់សម្ពាធរបស់បារាំងមកលើចក្រភពអង់គ្លេសដែលជាសម្ព័ន្ធមិត្តអូទ្រីសបាននាំឱ្យមានសន្ធិសញ្ញានិងការសម្របសម្រួលគ្នាជាច្រើនលើកច្រើនសារ រហូតដល់ឆ្នាំ១៧៤៨ ដែលមានសន្ធិសញ្ញាអា-ឡា-ឆាបពែលមួយឆាបពែល ដែលសន្ធិសញ្ញានេះបានស្តារនូវសន្តិភាពឡើងវិញទៅឱ្យអូទ្រីសហើយតំបន់ស៊ីលេស៊ាត្រូវទុកឱ្យព្រុសកាន់កាប់សារជាថ្មី។ដែលសន្ធិសញ្ញានេះបានស្តារនូវសន្តិភាពឡើងវិញទៅឱ្យអូទ្រីសហើយតំបន់ស៊ីលេស៊ាត្រូវប្រគល់ឱ្យព្រុសកាន់កាប់សារជាថ្មី។
[[ឯកសារ:Hohenfriedeberg_-_Attack_of_Prussian_Infantry_-_1745.jpg|ធ្វេង|រូបភាពតូច|ការវាយលុករបស់កងទ័ពព្រុសនៅក្នុង[[សមរភូមិហូហិនហ្វ្រាយបឺក]] ក្នុងឆ្នាំ ១៧៤៥<br />
 
]]ដោយត្រូវរងនូវភាពអាម៉ាស់បន្ទាប់ពីប្រគល់តំបន់ស៊ីលេស៊ាទៅឱ្យព្រុស, អូទ្រីសបានខិតខំចងសម្ព័ន្ធមិត្តជាមួយបារាំងនិងរុស្ស៊ី, ខណៈពេលដែលព្រុសបែរមកបង្កើតសម្ព័ន្ធមិត្តរវាងខ្លួននិងអង់គ្លេសដែលគេហៅថា[[សម្ព័ន្ធភាពអង់គ្លេស-ព្រុស]]។ ក្នុងពេលដែលហ្រ្វេឌឺរិចឈ្លានពានតំបន់សាសូនីនិងបូហេមាត្រឹមរយៈពេលពីរបីខែក្នុងឆ្នាំ១៧៥៦ក្នុងពេលដែលហ្រ្វេឌឺរិចបានឈ្លានពានតំបន់សាសូនីនិងបូហេមាអស់រយៈពេលពីរបីខែក្នុងឆ្នាំ១៧៥៦-១៧៥៧, ព្រះអង្គបានបន្ទុះ[[សង្គ្រាមស៊ីលេស៊ាទីបី]]រួមទាំង[[សង្គ្រាមប្រាំពីរឆ្នាំ]]ទៀតផង។
 
សង្គ្រាមនេះគឺជាសង្គ្រាមដ៍សែនលំបាក់មួយសម្រាប់កងទ័ពព្រុស, ដែរកងទ័ពព្រុសបានខំប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងប្រទេសជាច្រើននៅអឺរ៉ុប, ទាំងនេះបានបញ្ជាក់ពីការប៉ិនប្រសប់នៃកងកម្លាំងយោធាព្រុសក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ស្តេចហ្រ្វេឌឺរិច។ ព្រុសត្រូវប្រឈមមុខនឹងអូទ្រីស, រុស្ស៊ី, បារាំង, និងស៊ុយអែតក្នុងពេលដំណាលៗគ្នា, និងមានតែហានណូវ័រតែមួយគត់ជាសម្ព័ន្ធមិត្ត(បូករួមទាំងអង់គ្លេសតែអង់គ្លេសគ្មានទឹកដីផ្ទាល់ខ្លួននៅអឺរ៉ុបដីគោកឡើយ)ជាយ៉ាងណាក្តី, ហ្រ្វេឌឺរិចនិងកងទ័ពព្រះអង្គបានខិតខំទប់ទល់រាល់ការឈ្លានពានដ៏ធំពីសត្រូវខ្លួនរហូតដល់ខែតុលា ឆ្នាំ១៧៦០, ពេលដែលកងទ័ពរុស្ស៊ីបានទទួលជោកជ័យក្នុងការកាន់កាប់ទីក្រុង[[ទីក្រុងប៊ែរឡាំង|ប៊ែរឡាំង]] និងកូនីសបឺក។ ស្ថានភាពព្រុសបានប្រែទៅរកភាពរអាក់រអួលភ្លាមៗក្រោយត្រូវពួករុស្ស៊ីបានសម្រេចកាន់កាប់រាជធានីខ្លួនស្ថានភាពព្រុសបានប្រែទៅរកភាពរអាក់រអួលភ្លាមៗនៅពេលពួករុស្ស៊ីបានសម្រេចកាន់កាប់រាជធានីខ្លួន, ក៏ប៉ុន្តែក្នុងឆ្នាំ១៧៦២ ពេលដែលអធិរាជិនីគឺ[[អេលីសាបិតនៃរុស្ស៊ី]]បានចូលទីវង្គត(ដែលជាអព្ភូតហេតុដ៏អស្ចារ្យមួយសម្រាប់រាជវង្សព្រុស), ការឡើងលើរាជបល្លាំងរបស់[[ភីតធឺទី៣]]បានសម្របសម្រួលនូវសម្ពាធរបស់រុស្ស៊ីទៅលើព្រំដែនខាងកើត ក្នុងពេលនោះដែលស៊ុយអែតក៏បានដកខ្លួនចេញពីសង្គ្រាមផង ដែលបានធ្វើឱ្យព្រុសងើបឡើងសារជាថ្មីវិញ។
 
ការទទួលជ័យជម្នះលើកងទ័ពអូទ្រីសនៅក្នុងសមរភូមិ Burkersdolf និងការពឹងផ្អែកទៅលើពួកអង់គ្លេសដែលកំពុងទទួលជោកជ័យក្នុងសង្គ្រាមដណ្តើមទឹកដីអាណានិគមពីបារាំង, ទីបំផុតព្រុសអាចបង្ខំឱ្យមាន ''status quo ante bellum''(ជាពាក្យឡាទីនដែលគេបានប្រើក្នុងសន្ធិសញ្ញាសន្តិភាពជាច្រើនដែលសំដៅទៅលើការទទួលចុះចាញ់របស់ទ័ពសត្រូវមុនចុះសន្ធិសញ្ញា)នៅអឺរ៉ុបបានហើយ។ លទ្ធិផលខាងលើនេះបានបញ្ជាក់ថាព្រុសបានដើរតួយ៉ាងសំខាន់ក្នុងនាមជារដ្ឋអាល្លឺម៉ង់និងបានប្រែព្រះរាជាណាចក្រខ្លួនទៅជាមហាអំណាចអឺរ៉ុបម្តងទៀត។ ហ្រ្វេឌឺរិចបានមានព្រះទ័យភិតភ័យយ៉ាងខ្លាំងនៅពេលដែលរុស្ស៊ីបានទទួលជោកជ័យក្នុងការកាន់កាប់ទឹកដីព្រះអង្គ, ចាប់តាំងពីចប់សង្គ្រាមទាំងអស់នោះមក ព្រះអង្គបានក្លាយខ្លួនជាអ្នកគ្រប់គ្រងប្រកបទៅដោយសន្តិភាព។