|
| caption = (រូបពីឆ្វេងទៅស្តាប់ចុះក្រោម){{flatlist|
* កងទាហានចិននៅក្នុង[[សមរភូមិវ៉ានជាលីង]]
* កាំភ្លើងធំរបស់ទាហានអូស្រ្តាលី, [[25-pounder]] នៅក្នុង[[សមរភូមិទីមួយនៃអិល អាឡាមាន-អាឡាមែន]](El Alamein)
* យន្តហោះទម្លាក់គ្រាប់បែករបស់អាល្លឺម៉ង់, [[Junkers Ju 87|Stuka]] កំពុងហោះនៅលើ[[ជួរចម្បាំងខាងកើត(សង្គ្រាមលោកលើកទី២)|ជួរចម្បាំងខាងកើត]]ក្នុងខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៤៣
* កងកម្លាំងជើងទើកអាមេរិកនៅ[[ការឈ្លានពានឈូសសមុទ្រលីនហ្កាយិន|ឈូសសមុទ្រលីនហ្កាយិន]]
<!--NOTE: The consensus of a discussion which concluded in November 2014 at [[Talk:World War II#Request for comment: WWII infobox]] was to only list the 'Allies' and 'Axis' as combatants. PLEASE do not make any changes to this without first obtaining consensus for the change on the article's talk page. -->| combatants_header = [[World War II by country|Participants]]
| combatant1 = [[ក្រុមសម្ព័ន្ធមិត្តនៃសង្គ្រាមលោកលើកទី២|'''សម្ព័ន្ធមិត្ត''']]
| combatant2 = [[មហាអំណាចអ័ក្សមហាអំណាច អាប់ស៊ីស|'''អ័ក្ស''']]
| commander1 = '''[[មេដឹកនាំប្រទេសសម្ព័ន្ធមិត្តនៃសង្គ្រាមលោកលើកទី២|មេដឹកនាំប្រទេសសម្ព័ន្ធមិត្តសំខាន់ៗ]]'''{{plainlist|
* {{flagicon|Soviet Union|1936|size=22px}} [[ហ្សូសែហ្វ ស្តាលីន]]
* {{flagicon|United States|1912|size=22px}} [[Franklinហ្រ្វែងគ្លីន D. Rooseveltរូសឺវេលត៍]]
* {{flagicon|United Kingdom|size=22px}} [[វិនស្តុនវីនស្តុន ឈឺឆ៍ឆៀលឆឺឈីល]]
* {{flagicon|Republic of China (1912–1949)|size=22px}} [[Chiangចាង Kai-shekខាយចៀក]]}}
| commander2 = '''[[មេដឹកនាំប្រទេសអ័ក្សនៃសង្គ្រាមលោកលើកទី២|មេដឹកនាំប្រទេសអ័ក្សសំខាន់ៗ]]'''{{plainlist|
* {{flagicon|Nazi Germany|size=22px}} [[អាដុល ហ៊ីត្លែរ]]
* {{flagicon|Empire of Japan|size=22px}} [[ហ៊ីរ៉ូហ៊ីតូ]]
* {{Flagicon image|KingdomFlag of Italy (1861-1946) crowned.svg|size=22px}} [[បេនីតូ មូសូលីនី]]}}
| casualties1 = {{plainlist|
* '''ចំនួនមរណភាពខាងកងយោធា:'''
| campaignbox = {{Campaignbox World War II}}
}}
'''សង្គ្រាមលោកលើកទី២''' ([[ភាសាអង់គ្លេស]]:''World War II'' ឫ ''Second World War'') គឺជាសង្គ្រាមសាកល ដែលគេសន្មតថា កើតឡើងពីឆ្នាំ១៩៣៩ ដល់ឆ្នាំ១៩៤៥ បើទោះជាជម្លោះប្រដាប់អាវុធជាច្រើនបានកើតមានមុននេះ។ដល់ឆ្នាំ១៩៤៥។ វាជាសង្គ្រាមប្រឆាំងគ្នា រវាង[[ក្រុមសម្ព័ន្ធមិត្តនៃសង្គ្រាមលោកលើកទី២|ក្រុមសម្ព័ន្ធមិត្ត]] (Allies) និង[[ក្រុមមហាអំណាចអ័ក្សមហាអំណាច អាប់ស៊ីសស|មហាអំណាចអ័ក្ស]] (Axis)។ វាជាសង្គ្រាមធំបំផុតក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ ដែលមនុស្សជាង១០០លាននាក់បានចូលរួមដោយផ្ទាល់ដែលមនុស្សជាង មកពីជាង៣០ប្រទេស១០០ និងបណ្ដាលឲ្យមនុស្សស្លាប់ប្រហែល៥០លាននាក់បានចូលរួមដោយផ្ទាល់ មកពីជាង ៣០ ប្រទេស និងបណ្ដាលឲ្យមនុស្សស្លាប់ប្រហែលពី ៥០ – ៨៥លាននាក់៨៥ លាននាក់ ជាជម្លោះយោធាដ៏ប្រល័យបំផុតក្នុងប្រវត្តិមនុស្សជាតិ។និងជាជម្លោះយោធាដ៏សាហាវបំផុតនៅក្នុងប្រវត្តិមនុស្សជាតិ។<ref name="6Econ3">{{cite book| last = Harrison| first = Mark| title = The Economics of World War II: Six Great Powers in International Comparison| year = 2000| publisher = Cambridge University Press| isbn = 978-0-521-78503-7| page = 3 }}</ref><ref name=":0">{{cite book| last = Zaloga| first = Steven J.| title = Bagration 1944: The Destruction of Army Group Centre| year = 1996| publisher = Osprey Publishing| isbn = 978-1-85532-478-7| page = 7 }}</ref>
[[ចក្រភពជប៉ុន|ចក្រភពជប៉ុន]]មានគោលបំណងចង់គ្របមានគោលបំណងចង់គ្រប់គ្រង[[អាស៊ី|តំបន់អាស៊ី]] និង[[មហាសមុទ្រប៉ាស៊ីហ្វិក|ប៉ាស៊ីហ្វិក]] និងបានផ្ដើមសង្គ្រាមរួចទៅហើយជាមួយនឹង[[សាធារណរដ្ឋចិន|សាធារណរដ្ឋចិន]]ក្នុងឆ្នាំ១៩៣៧ ប៉ុន្តែសង្គ្រាមលោកត្រូវបានគេនិយាយជាទូទៅថា បានចាប់ផ្ដើមនៅថ្ងៃទី១ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ១៩៣៩ ក្រោយពី[[អាល្លឺម៉ង់ណាស៊ី|អាល្លឺម៉ង់]]បានឈ្លានពាន[[សាធារណរដ្ឋប៉ូឡូញទីពីរ|ប៉ូឡូញ]] និងមានការប្រកាសសង្គ្រាមប្រឆាំងនឹងអាល្លឺម៉ង់ជាបន្តបន្ទាប់ ដោយ[[សាធារណរដ្ឋបារាំងទីបី|បារាំង]] និង[[សហរាជាណាចក្រ|ចក្រភពអង់គ្លេស]]។<ref name=":2">[http://countrystudies.us/romania/23.htm Armistice Negotiations and Soviet Occupation]. US Library of Congress. Retrieved November 14, 2009.</ref>
ចុងឆ្នាំ១៩៣៩ និងដើមឆ្នាំ១៩៤១ មានយុទ្ធនាការនិងសន្ធិសញ្ញាជាបន្តបន្ទាប់ ដើម្បីបែងចែកដែនអំណាចគ្នា ដោយអាល្លឺម៉ង់គ្រប់គ្រងភាគច្រើននៅ[[ទ្វីបអឺរ៉ុប|ទ្វីបអឺរ៉ុប]] និងបង្កើតជាសម្ពន្ធភាពអ័ក្ស ជាមួយ[[អ៊ីតាលីហ្វាស៊ីស|អ៊ីតាលី]] និងជប៉ុន។ ក្រោមកតិកាសញ្ញា Mototov-Ribbentrop សីហាខែសីហា ឆ្នាំ១៩៣៩ គឺអាល្លឺម៉ង់ និងរុស្សីបានពុះចែក និងបញ្ចូលដែនដីប្រទេសជិតខាងអឺរ៉ុបជាផ្នែកមួយនៃប្រទេសខ្លួន។និងបញ្ចូលដែនដីប្រទេសជិតខាងអឺរ៉ុបចូលជាផ្នែកមួយនៃទឹកដីរបស់ខ្លួន។ សង្គ្រាមបានបន្តជាបឋម រវាងមហាអំណាចអ័ក្ស និងក្រុមសម្ព័ន្ធមិត្ត (អង់គ្លេស បារាំង និងប៉ូឡូញ) និងប្រទេសនិយាយភាសាអង់គ្លេស ([[អូស្ត្រាលី]], [[កាណាដា]], [[រ៉ាចអង់គ្លេស|ឥណ្ឌា]], [[នូវែលហ្សេឡង់នូវែលសេឡង់]] និង[[សហភាពអាហ្វ្រិកខាងត្បូង|អាហ្វ្រិកខាងត្បូង]])។
នៅខែមិថុនា ឆ្នាំ១៩៤១ មហាអំណាចអ័ក្សអឺរ៉ុបផ្ដើមឈ្លានពានមហាអំណាចអ័ក្សអឺរ៉ុបបានផ្ដើមឈ្លានពាន[[សហភាពសូវៀត|សូវៀត]] ដែលបានបើកឲ្យមានលេណដ្ឋានសង្គ្រាមដ៏ធំបំផុតក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ និងបានទាញកងកម្លាំងយោធារបស់អ័ក្ស ឲ្យធ្លាក់ចូលទៅក្នុងសង្គ្រាមរ៉ាំរ៉ៃមួយ។ នៅខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៤១ ជប៉ុនបានវាយប្រហារសហរដ្ឋអាមេរិក និងទឹកដីអឺរ៉ុប នៅមហាសមុទ្រប៉ាស៊ីហ្វិក និងបានកាន់កាប់តំបន់ប៉ាស៊ីហ្វិកខាងលិចភាគច្រើនយ៉ាងឆាប់រហ័ស។និងបានកាន់កាប់តំបន់ប៉ាស៊ីហ្វិកខាងលិចភាគច្រើនបានយ៉ាងឆាប់រហ័ស។
ការរុលចូលរបស់ក្រុមអ័ក្សត្រូវបានបញ្ឈប់ ក្រោយជប៉ុនចាញ់ក្នុងសមរភូមិមីតវ៉េ និងក្រោយអាល្លឺម៉ង់បានចាញ់សង្គ្រាមនៅអាមេរិកខាងត្បូង និងបន្ទាប់មកនៅ[[ស្តាលីនក្រាត|ទីក្រុងស្តាលីនក្រាត]]ក្នុងសូវៀត។ ក្នុងឆ្នាំ១៩៤៣ ជាមួយនឹងការចាញ់របស់អាល្លឺម៉ង់ជាបន្តបន្ទាប់នៅខ្សែត្រៀមមុខខាងកើត ការវាយលុយរបស់ក្រុមសម្ពន្ធមិត្តលើ[[ព្រះរាជាណាចក្រអ៊ីតាលីរាជាណាចក្រអ៊ីតាលី|អ៊ីតាលី]]នាំឲ្យអ៊ីតាលីចុះចាញ់ ហើយក្រុមសម្ព័ន្ធមិត្តបានទទួលជ័យជម្នះនៅប៉ាស៊ីហ្វិក រីឯក្រុមអ័ក្សដែលចាញ់ បានបាត់បង់ទីតាំងយុទ្ធសាស្ត្រសំខាន់បានបាត់បង់ទីតាំងយុទ្ធសាស្ត្រសំខាន់ៗ ហើយបានដក់ថយខ្សែត្រៀមមុខទាំងអស់។
ក្នុងឆ្នាំ១៩៤៤ ក្រុមសម្ព័ន្ធមិត្តអឺរ៉ុបបានវាយលុកចូលប្រទេសបារាំងដែលកាន់កាប់ដោយអាល្លឺម៉ង់ ខណៈសូវៀតដណ្ដើមបានមកវិញនូវដែនដីរបស់ខ្លួនដែលបានបាត់បង់ ហើយបានវាយលុកអាល្លឺម៉ង់ និងប្រទេសជាសម្ព័ន្ធអាល្លឺម៉ង់។ ក្នុងអំឡុងឆ្នាំ១៩៤៤ និង១៩៤៥ ជប៉ុនបានទទួលរងនូវការខូចខាតយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ នៅដីគោកអាស៊ីនៅអាស៊ីដីគោក ក្នុងចិនកណ្ដាលភាគខាងត្បូង និងភូមា ខណៈក្រុមសម្ព័ន្ធមិត្តបានវាយពន្លិចកងនាវាជប៉ុន និងរឹបអូសកោះប៉ាស៊ីហ្វិកអឺរ៉ុបសំខាន់ៗ។
សង្គ្រាមអឺរ៉ុប បានបញ្ចប់ក្រោយពីការវាយលុយលើអាល្លឺម៉ង់ ដោយក្រុមសម្ព័ន្ធមិត្តអឺរ៉ុប និងសូវៀត ដែលចុងក្រោយសូវៀតបានរឹបអូសក្រុងប៊ែរឡាំង និងកងកម្លាំងប៉ូឡូញបានព័ទ្ធអាល្លឺម៉ង់ឲ្យចុះចាញ់ថ្ងៃទី៨ ឧសភា ១៩៤៥។ ជប៉ុនបានបដិសេធមិនចុះចាញ់ ដែលនាំឲ្យសហរដ្ឋអាមេរិកទម្លាក់គ្រាប់បែកបរមាណូលើទីក្រុងដែលនាំឲ្យសហរដ្ឋអាមេរិកទម្លាក់គ្រាប់បែកបរមាណូពីរគ្រាប់មកលើទីក្រុង[[ហ៊ីរ៉ូហ្ស៊ីម៉ា]] ថ្ងៃទី៦នៅថ្ងៃទី៦ ខែសីហា និងលើទីក្រុង[[ណាហ្គាសាគី]] ថ្ងៃទី៩នៅថ្ងៃទី៩ សីហា។ ការលុកលុយលើប្រជុំកោះជប៉ុន បន្ថែមជាមួយនឹងទទួលរងគ្រាប់បែកបរមាណូ និងការប្រកាសរបស់សង្គ្រាមរបស់សហភាពសូវៀតប្រឆាំងជប៉ុននិងការប្រកាសសង្គ្រាមដោយសហភាពសូវៀតមកលើជប៉ុន និងការវាយប្រហាររបស់សូវៀតមកលើប្រតិបត្តិការយុទ្ធសាស្ត្រវាយលុកម៉ាន់ជូរី ជប៉ុនក៏បានចុះចាញ់នៅថ្ងៃទី១៥ សីហាខែសីហា ១៩៤៥ឆ្នាំ១៩៤៥ ដូច្នេះសង្គ្រាមនៅអាស៊ីត្រូវបានបញ្ចប់ ផ្ដើមចេញពីជ័យជម្នះរបស់ក្រុមសម្ព័ន្ធមិត្ត។
សង្គ្រាមលោកលើកទី២ បានផ្លាស់ប្ដូរក្រឹត្យក្រមនយោបាយ និងហេដ្ឋារចនាសម្ពន្ធសង្គម។និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធសង្គម។ [[អង្គការសហប្រជាជាតិ|អង្គការសហប្រជាជាតិ]] (UN) ក៏ត្រូវបានបង្កើតឡើង ដើម្បីជំរុញកិច្ចសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ និងទប់ស្កាត់ជម្លោះនាពេលអនាគត។ មហាអំណាចធំដែលទទួលជ័យជម្នះ មានសហរដ្ឋអាមេរិក សហភាពសូវៀត ចិន ចក្រភពអង់គ្លេស និងបារាំង បានក្លាយជាសមាជិកអចិន្ត្រៃយ៍ នៃក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិ។ សូវៀត និងអាមេរិកបានប្រជែងមហាអំណាចគ្នា ដែលទាញឲ្យពិភពលោកធ្លាក់ចូលទៅក្នុងសង្គ្រាមត្រជាក់ដែលទាញឲ្យពិភពលោកធ្លាក់ចូលទៅក្នុង[[សង្គ្រាមត្រជាក់]] អស់រយៈពេលជាង ៤៦ អស់រយៈពេល៤៦ឆ្នាំ។ឆ្នាំ។ ទន្ទឹមនឹងនេះដែរ ឥទ្ធិពលនៃមហាអំណាចអឺរ៉ុប ក៏បានប្រែជាអាប់ប្រឡាក់វិញ ដោយសារផ្ដើមធ្វើអាណានិគមនៅអាស៊ី និងអាហ្វ្រិក។ ភាគច្រើនឧស្សាហកម្មនៃប្រទេសទាំងនោះដែលបានខ្ទេចខ្ទាំ បានឆ្ពោះទៅរកការងើបឡើងវិញនៃសេដ្ឋកិច្ច។ សមាហរណកម្មនយោបាយ ជាពិសេសនៅតំបន់អឺរ៉ុប បានញាំងឲ្យមានកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែង ដើម្បីបញ្ចប់ការស្អប់ខ្ពើមគ្នាកាលមុនសង្គ្រាម និងបង្កើតជាអត្តសញ្ញាណរួមមួយ។
== កាលប្បវត្តិ ==
| 