អ្នកព្រះនាង ផល ទិព្វ សុវណ្ណ៖ ភាពខុសគ្នារវាងកំណែនានា

ខ្លឹមសារដែលបានលុបចោល ខ្លឹមសារដែលបានសរសេរបន្ថែម
No edit summary
No edit summary
បន្ទាត់ទី៥៖
| predecessor = [[ព្រះបាទអង្គឌួង]]
| successor = [[ព្រះបាទស៊ីសុវត្ថិ]]
| full name = ព្រះករុណា ព្រះបាទ សម្តេចព្រះនរោត្តម
| full name = ព្រះបាទអង្គឌួង
| birth_date =
| birth_place =
បន្ទាត់ទី១៤៖
| spouse =
| issue =
| father = [[ព្រះបាទអង្គឌួង]]
| mother =
| religion = [[ព្រះពុទ្ធសាសនា]] និង[[ក្រុងឧដុង្គ]]
បន្ទាត់ទី២៥៖
លោក មូ៊រ៉ា (Moura) បានសរសេរថា ទោះបីព្រះបាទនរោត្តម ទ្រង់បានទទួលរាក់ទាក់ និងជួយទម្រុកបម្រុងយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏ព្រះអង្គមិនអាចបំបាត់ឱ្យអស់នូវការច្រណែនរបស់ព្រះអនុជរបស់ព្រះអង្គដែរ។ ដោយមិនមានហេតុផលអ្វីឱ្យបានសមរម្យផង ព្រះអង្គសុីវត្ថាបាន គិតថា ព្រះរាមព្រះអង្គទាំងពីរគឺ ព្រះបាទនរោត្តម និង[[ព្រះបាទសុីសុវត្ថិ]] មិនមានសិទ្ធិឡើងសោយរាជសម្បត្តិ ដែលត្រូវបានទៅព្រះអង្គជាដាច់ខាត។ ម្លោះហើយបានព្រះអង្គបញ្ចេញអកប្បកិរិយារឹងរួស មិនគោរព មិនស្តាប់បង្គាប់ព្រះរាម មិនឡើងគាល់ព្រះរាមហើយនៅទៅបំផុតបានគេចបាត់ពីរាជធានីតែម្តងនៅឆ្នាំ១៨៦១។ ចម្បាំងគ្នាឯងនៅក្នុងស្រុកត្រូវបានកើតឡើងជាថ្មីទៀត។ តែមិនបានយូរប៉ុន្មានព្រះអង្គសុីវត្ថា បានភៀសព្រះអង្គទៅស្រុកសៀម ជាមួយព្រះអនុជនាម សិរីវង្ស។ ទោះបីព្រះអង្គភៀសទៅហើយចម្បាំងនៅមិនទាន់ចប់ ព្រះបក្សពួករបស់ព្រះអង្គគឺស្នង ឈ្មោះ សូរ និងកំហែងយុទ្ធា (ឯកសារខ្លះថា ឈ្មោះមនោកែវ) បានបន្តសកម្មភាពតទៅទៀត។ មេដឹកនាំទាំងពីរបានទៅបំបះបំបោរ រាស្រ្តនៅតំបន់បាភ្នំ-ស្វាយរៀង ឯពួកចៅហ្វាយខេត្តសឹងចុះចូលទាំងអស់។ ពួកបះបោរបានលើកទៅវាយយកក្រុងភ្នំពេញ។ ពេលនោះ ដោយព្រះបាទនរោត្តមមានទ័ពគ្រប់គ្រាន់ ទ្រង់បានភៀសព្រះអង្គទៅគង់នៅខេត្តបាត់ដំបងសិន។ រាជធានីឧដុង្គត្រូវបានយកបានទៀត ប៉ុន្តែចាម ជ្វា ដែលរស់ទៅមាត់ជ្រូកពីមុនបានសូមព្រះបាទនរោត្តម ធ្វើរាជការថ្វាយហើយបាបប្រយុទ្ធនឹងពួកបះបោរវិញ ពេលនោះព្រះចៅសៀមបានឱ្យយាងព្រះបាទនរោត្តម ទៅបឹងកក។ ការប្រយុទ្ធគ្នាបានបន្តទឿតនៅត្រើយខាងកើត។ ជោគជ័យត្រូវបានទៅលើទ័ពរបស់ព្រះបាទនរោត្តម ដែលបានយាងត្រឡប់ចូលប្រទេសវិញនៅខែមិនា ឆ្នាំ១៨៦២ ដោយមានការគាំទ្រពីព្រះចៅសៀម។ នៅខែតុលា នៅឆ្នាំដដែលកំហែងយុទ្ធ ត្រូវបានគេសម្លាប់ រីឯស្នងសូរត្រូវរបួសបានភៀសខ្លួនទៅស្រុកក្រោម ទៅពឹងពាក់មេទ័ពបារាំងនៅរោងដំរី បារាំងក៏បានចាប់យកទៅដាក់ក្នុងកោះ។ ដូច្នោះ វិបត្តិក្នុងរាជវង្សក៏ត្រូវបានដោះស្រាយបានពីពេលនោះមក។
== កំណែទម្រង់ជាលើកដំបូង ==
នៅឆ្នាំ១៨៧០ [[ព្រះបាទសុីសុវត្ព្រះបាទសុីសុវត្ថិ]]ថិ ព្រះអនុជរបស់ព្រះបាទនរោត្តម បានយាងពីព្រៃនគរចូលស្រុកខ្មែរវិញហើយបានតែងតាំងជាមហាឧបរាជ។ នៅឆ្នាំ១៨៧៦ ព្រះអង្គសុីវត្ថា ដែលភៀសព្រះកាយទៅស្រុកសៀមពីមុនបានត្រឡបចូលស្រុកវិញ ហើយបានបំបះបំបោររាស្រ្តម្តងទៀតនៅត្រង់ បាភ្នំ រំដួល និងព្រៃវែង។ តាមរាជពង្សាវតាខ្មែរថា នេះជាឧបាយកលថ្មីមួយទៀតរបស់សៀម ដែលបានគិតថា បើបានបារាំងទំនុកបំរុងយូរ មុនជាទាមទារយកទឹកដីដែលសៀមបានយករួចហើយ ទើបសៀមឱ្យព្រះអង្គសុីវត្ថាមកច្បាំងដណ្តើមរាជ្យ។ លើសពីនេះទៀត ព្រះបាទសុីសុវត្ថិ ដែលជាមហាឧបរាជបានបង្កាប់ឱ្យរាបទាបវិញដោយមានជំនួសពីទ័ពបារាំងផង។
== ឯកសារយោង ==
[[Category:ព្រះមហាក្សត្រខ្មែរ|ព្រះបាទនរោត្តម]]