កន្យសត្ត៖ ភាពខុសគ្នារវាងកំណែនានា

[[អតិបរមាសីតុណ្ហភាពបុរាណូសាកន្យ-ឧសាកន្យ|អតិបរមាសីតុណ្ហភាពជំនាន់បុរាណូសាកន្យ-ឧសាកន្យ]]នៅប្រហែល{{Ma|55.5}} វាជាព្រឹត្តិការណ៍ឡើងកំដៅផែនដីដែលគួរឱ្យកត់សំគាល់មួយ យ៉ាងណាមិញ ចាប់តាំងពី[[ព្រឹត្តិការណ៍អាហ្សូឡ្លា]]នៃ{{Ma|49}} ស័កកន្យសត្វក៏ធ្លាប់ជាសម័យកាលនៃការចុះត្រជាក់រយៈពេលវែងមួយផងដែរ។ បន្ទាប់ពីការកកើតរចិតវិវត្តន៍នៃ[[ច្រកដ្រេក]]នៅ{{Ma|41}} នៅគ្រាដែលអាមេរិកខាងត្បូងបានផ្ដាច់ចេញទាំងស្រុងពីអង់តាកទិកកំឡុងជំនាន់[[អប្បកន្យ]] អាកាសធាតុបានចុះត្រជាក់គួរឱ្យកត់សំគាល់ដោយសារតែការមកដល់នៃ[[ចរន្តចក្រាក្ខោសានអង់តាកទិក]]បានពាំនាំទឹកអង់តាកទិកជ្រៅត្រជាក់ទៅកាន់ផ្ទៃផែនដីខាងលើ។ ទំនោរចុះត្រជាក់បានបន្តនៅក្នុងស័ក[[មានក្កន្យ]] ដែលមានរយៈកាលក្ដៅល្មមក្នុងពេលខ្លីប្រែប្រួលមិនទៀងទាត់។ នៅពេលនោះអាមេរិកខាងត្បូងបានភ្ជាប់ទៅនឹងអាមេរិកខាងជើងបង្កើតជាដីសន្ទះប៉ាណាម៉ាប្រហែល {{Ma|2.8}} តំបន់អាកទិកបានចុះត្រជាក់ដោយសារការជំរុញចរន្តហ៊ីមប៊លដ្ថ៍និងចរន្តខ្សែទឹកឈូងសមុទ្រWhen South America became attached to North America creating the នៅពេលនោះអាមេរិកខាងត្បូងបានភ្ជាប់ទៅនឹងអាមេរិកខាងជើងបង្កើតជា[[Isthmus of Panamaដីសន្ទះប៉ាណាម៉ា]] aroundប្រហែល {{Ma|2.8}}, the Arctic region cooled due to the strengthening of the តំបន់អាកទិកបានចុះត្រជាក់ដោយសារការជំរុញ[[Humboldt Current|Humboldtចរន្តហ៊ីមប៊លដ្ថ៍]] and និងចរន្ត[[Gulf Streamខ្សែទឹកឈូងសមុទ្រ]] currents,<ref>{{cite web|url=http://www.whoi.edu/oceanus/viewArticle.do?id=2508|title=How the Isthmus of Panama Put Ice in the Arctic|work=Oceanus Magazine}}</ref> នៅទីបំផុតនាំឱ្យមានហិមានិយកម្មនៃ[[ហិមានិយកម្មចតុរវគ៌|យុគទឹកកកចតុរវគ៌]] ចរន្តនេះសម័យអន្តរហិមានីយនៃចរន្តនេះ [[អន្តរហិមានីយ]]ដែលមានក្នុងជំនាន់នោះគឺជាជំនាន់[[សព្វេកន្យ]]។**eventually leading to the glaciations of the [[Quaternary glaciation|Quaternary ice age]], the current [[interglacial]] of which is the [[Holocene]] Epoch.

**ការវិភាគថ្មីនៃប្រេកង់បញ្ច្រាសភូគព្ភចុម្ពិក កំណត់ត្រាវិស្វឋានអុកស៊ីសែន និងអត្រាទន្លាក់ចុះរិក្តរចិតវិវត្ត ដែលជាតំរុយនៃការប្រែប្រួលក្នុងដំណើរកំដៅនៅព្រំខណ្ឌសាច់ស្នូលផែនដី អាកាសធាតុ និង សកម្មភាពរចិតវិវត្តរិក្ត បង្ហាញថាការផ្លាស់ប្ដូរទាំងអស់នេះចង្អុលបញ្ជាក់ចង្វាក់ស្រដៀងគ្នាលើរង្វាស់ពេលវេលារាប់លានឆ្នាំ នៅស័កកន្យសត្វកើតឡើងជាមួយសាមយិកភាពមូលគ្រឹះទូទៅនៃ ~១៣ ល.ឆ្ន.កំឡុងពេលភាគច្រើនបំផុត។ Recent analysis of the geomagnetic reversal frequency, oxygen isotope record, and tectonic plate subduction rate, which are indicators of the changes in the heat flux at the core mantle boundary, climate and plate tectonic activity, shows that all these changes indicate similar rhythms on million years' timescale in the Cenozoic Era occurring with the common fundamental periodicity of ∼13 Myr during most of the time.<ref>{{cite journal | last1 = Chen | first1 = J. | last2 = Kravchinsky | first2 = V.A. | last3 = Liu | first3 = X. | year = 2015 | title = The 13 million year Cenozoic pulse of the Earth | url = | journal = Earth and Planetary Science Letters | volume = 431 | issue = | pages = 256–263 | doi = 10.1016/j.epsl.2015.09.033 | bibcode=2015E&PSL.431..256C}}</ref>