ធារាវត្តី (នាងនាគ)៖ ភាពខុសគ្នារវាងកំណែនានា
ខ្លឹមសារដែលបានលុបចោល ខ្លឹមសារដែលបានសរសេរបន្ថែម
បានជំរះទំព័រ ស្លាក: ការជម្រះទំព័រ Reverted កែសម្រួលតាមទូរស័ព្ទ កំណែប្រែពីអ៊ីនធើណិតចល័ត |
ត បានត្រឡប់កំណែប្រែដោយWikireahu (Talk) ទៅកំណែប្រែចុងក្រោយដោយ Nisetpdajsankha ស្លាក: Rollback |
||
បន្ទាត់ទី១៖
{{Infobox monarch
| name =ធារាវត្តី
| title =[[ព្រះនាង]]
| image =
| caption =
| reign =
| coronation =
| full name = សម្ដេចព្រះវគវត្ដី ក្សត្រីគាប់លក្ខណ៍ ឯកអគ្គទេវី
| predecessor = មិនស្គាល់
| successor = [[អ្នកម្នាងទេស]]
| spouse = កុម៉ែរាជ
| issue = ព្រះ[[វិរោរាជ]] ព្រះ[[ហរិរាជ]] ព្រះ[[បរមិន្ទរាជ]] ព្រះ[[ឧទ័យរាជា (រឿងព្រេង)|ឧទ័យរាជា]] ព្រះ[[វិជៀនរាជ]] ព្រះ[[សាហរាជ]] ព្រះ[[ភិរុណរាជ|ភិរុណរាជ]] ព្រះ[[ពិជិតរាជ]] ព្រះ[[សុវណ្ណរាជ]] ព្រះ[[ពិពិតរាជ]] ព្រះ[[នរិន្ទរាជា]]
| royal house =
| dynasty =
| father = ព្រះបាទ[[កម្ពុជនាគរាជ]]
| mother =
| birth_date =
| birth_place =
| death_date =
| death_place =
| date of burial =
| place of burial =
|}}
'''នាងនាគ''' រឺ '''ព្រះនាងធារាវត្តី''' ជាព្រះមហេសីរបស់[[ព្រះថោង]] ពីឆ្នាំ ២៦៧ មុន គ.ស. បើតាម[[រាជពង្សាវតារខ្មែរ]]។
ព្រះនាងគឺជាបុត្រីស្ដេច[[ភុជង្គនាគ]] ដែលកាលណោះពើបប្រទះជាមួយព្រះថោងនៅលើ[[កោះគោកធ្លក]]។ ព្រះនាមពេញសំរាប់រាជ្យ '''សម្ដេចព្រះវគវត្ដី ក្សត្រីគាប់លក្ខណ៍ ឯកអគ្គទេវី'''។
==ប្រវត្តិខ្លះៗ==
ថ្ងៃមួយព្រះថោងបាននាំ[[ពល]]រេហ៍ ទៅក្រសាលតាមឆ្នេរខ្សាច់កោះ បានយាងទៅដល់ទួលដំបូកគោកធ្លក ដោយហេវហត់អស់កម្លាំង ព្រះអង្គ ចូលទៅសម្រាកក្រោមដើមធ្លក ដល់ពេលរសៀល ទើបព្រះអង្គភ្ញាក់ តែទឹកបានឡើងលិចព័ទ្ធជុំវិញទួលគោកធ្លក ដោយមិនអាចវិលត្រលប់មកវាំងប្រាសាទបាន ព្រះថោងក៏ទ្រង់សម្រាកនៅទីនោះ រង់ចាំពេលទឹកស្រកដកទៅវិញ។ គ្រានោះ នារាត្រីដ៏សែនស្ងាត់ជ្រងំ ព្រះនាងធារាវត្ដី បុត្រីសេ្ដចភុជង្គនាគបាននាំអស់ពួក[[ភីលៀង]]បរិវារ ចេញមកក្រសាលលេងកំសាន្ដលើកោះគោកធ្លក។ ព្រះថោងទតយល់ឃើញព្រះនាងកាលណា ក៏លបលួចចាប់ចិត្ដ[[ប្រតិព័ទ្ធ]][[ស្នេហា]]ភ្លាម។ ក្រោយដែលបានផ្ដោះផ្ដង សាកសួរគ្នាទៅវិញទៅមក ព្រះថោង និងនាងនាគក៏ចាប់ផ្ដើមមានចិត្ដស្នេហាស្មោះស្ម័គ្រនឹងគ្នាទៅវិញទៅមក។
ក្នុងរវាងប្រាំពីរថ្ងៃ តាមពេលកំណត់រវាងគូស្នេហាទាំងពីរ ព្រះថោងត្រូវរៀបចំ[[ជំនូន]] និង[[អណ្ដាប់]][[អណ្ដាការ]]គ្រប់បែបយ៉ាងមករង់ចាំនៅត្រង់ទីកន្លែងដដែល។ ចំណែកព្រះនាងធារាវត្ដី កាលបើទៅដល់[[ស្ថានភុជង្គនាគ]] ក៏បានរ៉ាយរ៉ាប់រឿងរ៉ាវទាំងប៉ុន្មានតាមដំណើរទូលថ្វាយព្រះបិតា និងព្រះមាតា។ [[ស្ដេច]]ភុជង្គនាគ មិនបានយល់ជំទាស់ទេ។ ព្រះអង្គបានសុខចិត្ដយល់ព្រមទៅតាមសំណូមពរគោលបំណងរបស់កូន។
ប្រាំពីរថ្ងៃកន្លងមក ព្រះថោង បាននាំពលរេហ៍សេនា លើកជំនូន[[សួយសារអាករ]]គ្រប់បែបយ៉ាង រៀបចំដោយប្រណិត យ៉ាងបរិបូណ៌ឥតមានខ្ចោះ ឥតមានខ្វះត្រង់ណា យកមកទុកត្រៀមខ្លួនរង់ចាំនៅក្រោមដើម[[ធ្លក]]។ ដល់ថ្ងៃកំណត់ស្ដេចភុជង្គនាគ និង[[អគ្គមហេសី]]បានយាងចេញមកត្រង់កន្លែងដើមធ្លកមែន បានយល់ឃើញព្រះមាតាព្រះបិតាព្រះនាងធារាវត្ដីភ្លាមកាលណា ព្រះថោងទ្រង់លុតជង្គង់ក្រាបថ្វាយបង្គំដោយក្ដីគោរព។ ស្ដេចភុជង្គនាគ និងមហេសីពេញចិត្ដត្រេកអរសាទរណាស់ បានទទួលព្រះថោងជាកូនប្រសា ហើយក៏បានរៀបចំ[[អភិសេក]]កូនស្រីកូនប្រុសជាគូ[[ស្វាមី]][[ភរិយា]]តរៀងមក។ ស្ដេចភុជង្គនាគ ព្រមទាំងបរិវារ ដើម្បីទុកជាចំណងដៃដល់កូនប្រុសស្រី បាននាំពលរេហ៍សេនា បឺតពង្រីងទឹក[[សមុទ្រ]] បង្កបង្កើតអោយកើតបានជាដីស្ងួត ធំធេងទូលំទូលាយ ហើយបានកសាងប្រាង្គ[[ប្រាសាទ]] វាំងតូចធំទុកថ្វាយជាច្រើន។
ព្រះថោងនាងនាគ ត្រូវបានរៀបចំអភិសេក ជាគូស្វាមីភរិយានៅវេលាម៉ោង ៧ព្រឹក នៅថ្ងៃ១១កើត ខែពិសាខ ពស២៧៧ ឆ្នាំ[[ម្សាញ់]] ត្រូវជាឆ្នាំ២៦៧ មុនគ.ស។ កាលនោះព្រះថោងបានព្រះជន្ម ៤៦វស្សា។
ក្នុងពេលជាមួយគ្នានោះដែរ ព្រះថោងក៏បានទទួលព្រះ[[រាជាភិសេក]] ឡើងសោយរាជសម្បត្ដិ[[នគរគោកធ្លក]]ដែរ។ ព្រះអង្គបានទទួល[[គោរម្យនាម]]ជា ព្រះបាទសម្ដេចកុម៉ែរាជសេដ្ឋាធម្មិកវរោត្ដមបថមខេមរា ខត្ដិយាវង្សសកូល កំពូលក្រុងកម្ពុជាធិបតីសិរិយសសោភា បវររាជធានី បូណ៌មីឧត្ដមមហាដ្ឋាន"។ ព្រះអគ្គមហេសីនាងនាគ ឬព្រះនាងធារាវត្ដីបានទទួលព្រះនាមជា សម្ដេចព្រះវគវត្ដីក្សត្រីគាប់លក្ខណ៍ឯកអគ្គទេវី។ ពិធីបុណ្យអភិសេកចប់សព្វគ្រប់កាលណាស្ដេចភុជង្គនាគ និងព្រះអគ្គមហេសីបាននាំបរិវារនាម៉ឺនមុខមន្រ្ដី ត្រលប់ចុះទៅព្រះនគរវិញ ដើម្បីជូនដំណើរព្រះបិតាព្រះមាតាក្មេកចុះទៅស្ថានភុជង្គនាគ ព្រះថោង ឬព្រះបាទសម្ដេចកុម៉ែរាជ បានចាប់តោងស្បៃនាងនាគចុះទៅតាមទៅជាមួយដែរ។ កាលនោះព្រះថោងរៀបចំសាងសង់ព្រះបរមរាជវាំង គង់នៅមហានគរធំ ឬ[[មហានគរ]] ឬអង្គរដែលជាកន្លែងដើមធ្លកបានដុះ។
សង្គ្រាមនឹងចាមនៅក្នុងរាជ្យរបស់ព្រះនាង និងស្វាមី បើតាមពង្សាវតារខ្មែរ និង ឯកសារជាច្រើនទៀត លើកលែងតែពង្សាវតារ[[សម្ដេចវាំងជួន]] ស្ដេច[[ចាម]]ដែលច្បាំងចាញ់ព្រះថោងកាលពីលើកមុន បានលើកកងទ័ពយ៉ាងគគ្រឹកគគ្រេង មកវាយប្រហារនគរគោកធ្លក។ ស្ដេចចាម[[អស្សាជ័យរាជ]] ដោយមានកូនប្រុសប្រាំនាក់ ធ្វើជាមេទ័ពជំនួយ បានលើកទ័ពចេញមកពីចម្ប៉ាសាក់។
ពង្សាវតារខ្មែរដែលរៀបចំដោយ[[ព្រះអង្គម្ចាស់]][[នព្វរតន៍]] បានសរសេរបញ្ជាក់ថា កងទ័ពចាមដោយមានកងទ័ព[[លាវ]]ចូលរួមផង បានមកចោមព័ទ្ធទីក្រុងមហានគរ។ ពេលនោះព្រះ[[កុម៉ែរាជ|កុម៉ែរាជ]]បានកោះប្រជុំ គ្រប់[[នាម៉ឺន]]មុខ[[មន្រ្ដី]][[មេទ័ព]]តូចធំ ដោយមានព្រះបន្ទូលថា បើយើងច្បាំងតបនឹងសត្រូវក៏បានដែរ តែប្រជាពលរដ្ឋយើង នឹងត្រូវស្លាប់បាត់បង់ច្រើនជាមិនខាន។ ដូច្នេះគួរណាស់តែយើងធ្វើល្បិចកិច្ចកលជាចាញ់ ខ្លាចចាមហើយនាំគ្នាវាយសម្រុកបើកផ្លូវ នាំគ្រួសាររត់ចោលនគរមួយរយៈសិន។ ធ្វើដូច្នេះកងទ័ពចាម និងមានជំនោរចិត្ដក្អេងក្អាង ភ្លេចខ្លួនហើយនាំគ្នាមកតាំងទីក្នុងមហានគរជាមិនខាន។ ពេលនេះ ចាំយើងលើកទាំងទ័ពមនុស្សទាំងទ័ព[[នាគ]]មកវាយប្រហារ[[សត្រូវ]]យកជ័យជម្នះវិញ។
ទ័ពខ្មែរបានវាយបើកផ្លូវចេញ បានដូចសេចក្ដីប្រាថ្នា សម្ដេចកុម៉ែរាជ បាននាំពលរេហ៍ទៅរៀបចំទីតាំងបោះបន្ទាយជំរុំនៅ "នគររាជសីមា។ ព្រះអង្គក៏ចាប់ផ្ដើមរៀបចំកងទ័ព មានទ័ពលាវផង បង្ហាត់បង្រៀនហ្វឹកហ្វឺនតាមគ្រប់ក្បួនយុទ្ធសាស្រ្ដ [[ពិជ័យសង្រ្គាម]]។ ទ័ពចាមដូចដែលព្រះអង្គបានគិតមែន បាននាំគ្នាមកតាំងទីនៅក្នុងព្រះមហានគរ។ មួយឆ្នាំក្រោយមក សម្ដេចព្រះកុម៉ែរាជ ដោយមានជំនួយពីទ័ពនាគបានលើកទ័ពទៅវាយប្រហារ កំចាត់ទ័ពចាមធ្វើអោយបរាជ័យរត់បាក់បែកអស់។ ស្ដេចចាមអស្សាជ័យរាជ ត្រូវរបួសយ៉ាងទម្ងន់ ហើយក៏បានបាត់បង់ជីវិត ក្នុងគ្រាចម្បាំងនោះទៅ។ រីឯកូនប្រុសទាំងប្រាំនាក់របស់ស្ដេចចាមត្រូវកងទ័ពខ្មែរ និងកងទ័ពនាគចាប់បាន។ កូនស្ដេចចាមទាំងប្រាំនាក់ បានទទួលខ្លួនចុះចាញ់ សុំចំណុះ និងសុំបម្រើ[[ព្រះថោង]]រៀងរហូតតទៅ។
ព្រះមហាក្សត្រខ្មែរព្រះកុម៉ែរាជបានតែងតាំងកូនស្ដេចចាមឈ្មោះ[[សុរិយាវរមិន្ទ]]អោយគ្រប់គ្រង[[ស្រុកទ្រាំង]] ដោយមានទីតាំងនៅលើ[[ភ្នំបាយ៉ង់កោ]] ព្រះ[[សុរិយោទេវេស]] អោយទៅគ្រប់គ្រង[[ស្រុកបាទី]]ដោយតាំងទីនៅលើភ្នំជីសូរ ព្រះ[[បរមេន្ទ្រាវរមិន្ទ]] អោយទៅគ្រប់គ្រង[[ស្រុកលើកដែក]] ព្រះ[[សុរិយាវរមិន្ទ]] អោយទៅគ្រប់គ្រង[[ស្រុកត្បូងឃ្មុំ]] និងព្រះ[[ស្រេន្ទ្រាវរមិន្ទ]] អោយទៅត្រួតត្រា[[ស្រុកស្ទោង]]។
នាសម័យនោះ ព្រំប្រទល់ដែនទឹកដីខ្មែរ បានលាតសន្ធឹងទៅដល់[[ស្រុកពិស្ណុលោក]] និង[[សុខោទ័យ]] នៅទិសខាងលិចទៅដល់[[ស្រុកគោកអង្រ្កង]] ឬ[[ស្រុកយួន]]នៅទិសខាងកើត ទៅដល់[[ស្នាមខ្សាច់]] (ខាងជើង[[ភ្នំដងរែក]])នៅទិសខាងជើងនិង នៅទិសខាងត្បូងទល់និងសមុទ្រ។
មួយផ្នែកទៀត នាគ្រាកាលនោះគេសំគាល់ឃើញមានជនជាតិបរទេសជាច្រើន បានចូលមករស់នៅរកស៊ីធ្វើជំនួញប្រកបមុខរបរក្នុងស្រុកខ្មែរ មានដូចជា[[សៀម]] [[លាវ]] [[យួន]] ជាដើម។ សៀមចុះមកនៅ[[បឹងណោងស្នោ]] ប្រកបមុខរបររកស៊ីចាប់[[ត្រីកន្ធរ]]យកមកប្រលាក់ហាល។ ជារៀងរាល់ឆ្នាំ ជនជាតិសៀមទាំងនោះ តែងតែដឹកនាំយកត្រីកន្ធរហាល និង ទឹកថ្លាល្អបរិសុទ្ធនៅក្នុង[[ខេត្ដពេជ្របុរី]]មកថ្វាយព្រះមហាក្សត្រខ្មែរសម្ដេចព្រះកុម៉ែរាជជា[[សួយសារអាករ]]។ ចំណែកជនជាតិយួនវិញ ប្រកបបររកស៊ីលក់[[ក្រណាត់សូត្រ]] ហើយជារៀងរាល់ឆ្នាំ ក៏តែងតែនាំយកសំពត់សូត្រ សំពត់ព្រែ មកថ្វាយព្រះរាជាជាសួយសារអាករដែរ។
==ព្រះញាតិវង្ស==
ព្រះថោងនិងនាងនាគ បានមានព្រះរាបុត្រាបុត្រីជាច្រើនដែលព្រះអង្គចែកភារកិច្ចតែងតាំងអោយមាន[[ឋានន្ដរសក្ដិ]] និងប្រគល់[[បេសកកម្ម]]រៀងខ្លួន អោយទៅត្រួតត្រាស្រុកនគរប្រទេសផ្សេងៗ៖
*ព្រះ[[វិរោរាជ]], បុត្រច្បង ទទួលមុខងារ ជា[[មហាឧបរាជ]]
*ព្រះ[[ហរិរាជ]] [[ជាកែវហ្វារ]]
*ព្រះ[[បរមិន្ទរាជ]] ត្រូវទៅគ្រប់គ្រង[[ស្រុកមង្គលបូរី]]
*[[ឧទ័យរាជា (រឿងព្រេង)|ព្រះឧទ័យរាជា]], [[ស្រុកធនបូរី]]
*ព្រះ[[នរិន្ទរាជា]], [[ស្រុកសាវាងបូរី]]
*ព្រះ[[វិជៀនរាជ]], [[ស្រុកគម្ដែងបូរី]]
*ព្រះ[[សាហរាជ]], [[ស្រុកបុរីរម្យ]]
*ព្រះ[[ភិរុណរាជ]], [[ស្រុកបស្ចឹមបូរី]]
*ព្រះ[[ពិជិតរាជ]], [[ស្រុកពិជិតបូរី]]
*ព្រះ[[សុវណ្ណរាជ]], [[ស្រុកសុវណ្ណលោក]]
*ព្រះ[[ពិពិតរាជ]] [[ស្រុកពិស្ណុលោក]]។
==ឯកសារយោង==
*ប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរភាគរឿងនិទាន ដោយលោកបណ្ឌិតរស់ ចន្ទ្រាបុត្រ
[[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:ទេវកថាខ្មែរ]]
[[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:ក្សត្រីខ្មែរក្នុងរឿងនិទាន]]
{{s-start}}
{{s-bef|before=មិនស្គាល់}}
{{s-ttl|title=[[បញ្ជីព្រះមហាក្សត្រីខ្មែរក្នុងរឿងនិទាន|នគរគោកធ្លក]]|years=}}
{{s-aft|after=[[អ្នកម្នាងទេស]]}}
{{s-end}}
[[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:រាជវង្សព្រះថោង]]
| |||