អក្សរខ្មែរ៖ ភាពខុសគ្នារវាងកំណែនានា

អក្សរខ្មែរមានប្រភព មានដើមកំណើតចេញមកពីអក្សរឥណ្ឌាខាងទក្ខិណបទ ទម្រង់ព្រហ្មីព្រោះគេបានរកឃើញអក្សរសិលាចារឹកខ្មែរ ដែលចាស់ជាងគេនៅតំបន់បរកែវ(វៀតណាម)មានលំនាំទ្រង់ទ្រាយដូចគ្នានិងសិលាចារឹកឥណ្ឌាខាងត្បូង ត្រង់ខ្ពង់រាបដេកង់<ref>សៀវភៅ វប្បធម៌ អរិយធម៌ ឆ្នាំ១៩៧១-១៩៧២ ទាវ ឆៃ សុក ទំព័រទី១៣</ref>។

== ព្យញ្ជនៈ ==

ព្យញ្ជនៈនីមួយៗដែលមានករណីលើកលែងមួយក៏មានទម្រង់អក្សរតូច។ ទាំងនេះក៏អាចត្រូវបានគេហៅថា "ឧបរងរង" ។ ឃ្លាជាភាសាខ្មែរគឺជើងអក្សរជើងអក្សៈមានន័យថា "ជើងនៃលិខិតមួយ" ។ ព្យញ្ជនៈ subscript ភាគច្រើនស្រដៀងទៅនឹងនិមិត្តសញ្ញាពហុន័យដែលត្រូវគ្នាប៉ុន្តែក្នុងសំណុំបែបបទតូចជាងនិងងាយស្រួលដែលអាចធ្វើទៅបានបើទោះបីជាមានករណីមួយចំនួនមិនដូចគ្នាក៏ដោយ។ ព្យញ្ជនៈក្តាររងច្រើនបំផុតត្រូវបានសរសេរដោយផ្ទាល់នៅក្រោមពយផ្សេងទៀតបើទោះបីជាអក្សរតូច r លេចឡើងនៅខាងឆ្វេងខណៈដែលមួយចំនួនទៀតមានធាតុកើនឡើងដែលលេចឡើងទៅខាងស្ដាំ។ អក្សរតូចៗត្រូវបានគេប្រើជាលាយលក្ខណសំយោគព្យញ្ជនៈ (ព្យញ្ជនៈអានបន្តបន្ទាប់ក្នុងពាក្យមួយគ្មានសំលេងស្រៈរវាងពួកគេ) ។ ចង្កោមជាភាសាខ្មែរតាមធម្មតាមានពន្យាពីរប៉ុន្តែទោះបីជាម្តងម្កាលនៅកណ្តាលពាក្យមួយនឹងមានបី។ ព្យញ្ជនៈដំបូងនៅក្នុងចង្កោមត្រូវបានគេសរសេរដោយប្រើនិមិត្តសញ្ញាសំភារៈសំខាន់ដោយទីពីរ (ទីបីនិងទីបីប្រសិនបើមាន) ភ្ជាប់ទៅវាតាមទំរង់តូចៗ។ អក្សរតូចៗត្រូវបានគេប្រើដើម្បីសរសេរព្យញ្ជនៈចុងក្រោយផងដែរ។ នៅក្នុងភាសាខ្មែរសម័យទំនើបនេះអាចត្រូវបានធ្វើរួចស្រេចទៅលើដោយប្រើពាក្យខ្លះដែលបញ្ចប់ដោយ -y ឬ - ដូចជាដូចជា aôy។

ពយនិងទម្រង់អក្សរតូចរបស់វាត្រូវបានរាយនៅក្នុងតារាងខាងក្រោម។ តម្លៃ phonetic ជាទូទៅត្រូវបានផ្តល់ដោយប្រើអក្ខរក្រមសូរស័ព្ទអន្ដរជាតិ (IPA); ការប្រែប្រួលត្រូវបានពិពណ៌នាខាងក្រោមតារាង។ ប្រព័ន្ធសម្លេងត្រូវបានពិពណ៌នាលំអិតនៅតាមសម្លេងខ្មែរ។ ឈ្មោះដែលនិយាយនៃតួអក្សរព្យញ្ជនៈនីមួយៗគឺតម្លៃរបស់វារួមគ្នាជាមួយស្រះដែលមានស្រាប់របស់វា។ ការសរសេរតាមសូរស័ព្ទត្រូវបានផ្តល់ឱ្យដោយប្រើប្រព័ន្ធ UNGEGN សម្រាប់ប្រព័ន្ធផ្សេងទៀតមើលឃើញភាសារ៉ូម៉ាំងខ្មែរ។