កាហ្សាក់ស្ថាន៖ ភាពខុសគ្នារវាងកំណែនានា
ខ្លឹមសារដែលបានលុបចោល ខ្លឹមសារដែលបានសរសេរបន្ថែម
អក្ខរាវិរុទ្ធ ចម្លងពី https://km.wikipedia.org/w/index.php?title=កាសាក់ស្ថាន&oldid=255964 ស្លាក: Removed redirect |
កំណែប្រអប់ព័ត៌មាន ស្លាក: កែសម្រួលតាមទូរស័ព្ទ កំណែប្រែពីអ៊ីនធើណិតចល័ត Advanced mobile edit |
||
បន្ទាត់ទី១៖
{{ប្រអប់ព័ត៌មាន ប្រទេស
|native_name =
|conventional_long_name =
|common_name = កាហ្សាក់ស្ថាន
|national_anthem = [[កាហ្សាក់ស្ថានខ្ញុំ|Менің Қазақстаным]]<br />"កាហ្សាក់ស្ថានខ្ញុំ" <br /><div style="display:inline-block;margin-top:0.4em;">[[File:National anthem of Kazakhstan, performed by the United States Navy Band.wav|center]]</div>
|image_flag = Flag of Kazakhstan.svg
|
|
|map_caption = ទីតាំងប្រទេសកាហ្សាក់ស្ថាន (ក្រហម) នៅលើភូគោល
|map_width =
|
|capital = [[នុរស៊ុលតង់]]<br/>{{Coord|51|10|N|71|26|E|type:city}}
|largest_city = [[
|official_languages = [[ភាសាកាហ្សាក់]]
|languages_type = សហភាសាផ្លូវការ
|
|languages = [[ភាសារុស្ស៊ី]]{{efn|name=co-official_languages|ក្រៅពីកាហ្សាក់ ភាសារុស្ស៊ីមានឋានៈផ្លូវការស្មើដូចគ្នាសម្រាប់គ្រប់កម្រិតនៃបំណែងចែករដ្ឋបាល និងស្ថាប័ន។<ref>[http://adilet.zan.kz/eng/docs/K950001000_ "រដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃសាធារណរដ្ឋកាហ្សាក់ស្ថាន"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140714143253/http://adilet.zan.kz/eng/docs/K950001000_ |date=14 July 2014 }}. zan.kz.</ref>}}
|languages2_type = [[អក្សរផ្លូវការ]]
|
|languages2 = [[អក្សរកាហ្សាក់#អក្សរគីរីឡុស|គីរីឡុស]]{{efn|អក្សរផ្លូវការរបស់ភាសាកាហ្សាក់ (ត្រឹមឆ្នាំ២០២៥) និងភាសារុស្ស៊ី។}}<br/>[[អក្សរកាហ្សាក់#អក្សរឡាតាំង|ឡាតាំង]]{{efn|អក្សរផ្លូវការរបស់ភាសាកាហ្សាក់ (ពីឆ្នាំ២០២៥)។}}
|
{{unbulleted list
| ៦៨.៥% [[ជនជាតិកាហ្សាក់|កាហ្សាក់]]
| ១៨.៩% [[ជនជាតិរុស្ស៊ីនៅកាហ្សាក់ស្ថាន|រុស្ស៊ី]]
| ៣.៣% [[ជនជាតិអ៊ូសបេកនៅកាហ្សាក់ស្ថាន|អ៊ូសបេក]]
| ១.៥% [[ជនជាតិអ៊ុយហ្គឺរនៅកាហ្សាក់ស្ថាន|អ៊ុយហ្គឺរ]]
| ១.៤% [[ជនជាតិអ៊ុយក្រែននៅកាហ្សាក់ស្ថាន|អ៊ុយក្រែន]]
| ១.១% [[តាតារនៅកាហ្សាក់ស្ថាន|តាតារ]]
| ១.០% [[ជនជាតិអាល្លឺម៉ង់នៅកាហ្សាក់ស្ថាន|អាល្លឺម៉ង់]]
| ៤.៥% [[ប្រជាសាស្ត្រកាហ្សាក់ស្ថាន|ជនជាតិផ្សេងៗទៀត]]
}}
|ethnic_groups_ref = <ref name="KZ2020">{{Cite web |title=Численность населения Республики Казахстан по отдельным этносам на начало 2020 года |url=https://www.stat.gov.kz/api/getFile/?docId=ESTAT355258 |access-date=14 វិច្ឆិកា 2021}}</ref>
|ethnic_groups_year = ២០២០
|religion = {{ublist|item_style=white-space:nowrap;|៧២.០% [[ឥស្លាមសាសនានៅកាហ្សាក់ស្ថាន|ឥស្លាមសាសនា]] |២៣.១% [[គ្រិស្តសាសនានៅកាហ្សាក់ស្ថាន|គ្រិស្តសាសនា]] |៥% [[សាសនានៅកាហ្សាក់ស្ថាន|សាសនាផ្សេងៗទៀត]] |៤% មិនពាន់ព័ន្ធ}}
|religion_ref = <ref name="RLG2020">{{Cite web|url=http://www.globalreligiousfutures.org/countries/kazakhstan#/?affiliations_religion_id=0&affiliations_year=2020®ion_name=All%20Countries&restrictions_year=2016|title=Religion in Kazakhstan; GRF|website=www.globalreligiousfutures.org}}</ref>
|religion_year = ២០២០
|government_type = [[រដ្ឋឯកភូត]] [[សាធារណរដ្ឋ|សាធារណរដ្ឋអាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញ]]ប្រកាន់[[ប្រព័ន្ធប្រធានាធិបតី|ប្រព័ន្ធប្រធានាធិបតីនិយម]]
|leader_title1 = [[ប្រធានាធិបតីកាហ្សាក់ស្ថាន|ប្រធានាធិបតី]]
|leader_name1 = [[កាស៊ីម យ៉ូម៉ារ តូកាយអេវ]]
|leader_title2 = [[នាយករដ្ឋមន្ត្រីរុស្ស៊ី|នាយករដ្ឋមន្ត្រី]]
|leader_name2 = [[អាស្ការ ម៉ាមីន]]
|legislature = [[សភាតំណាងរាស្ត្រកាហ្សាក់ស្ថាន|សភាតំណាងរាស្ត្រ]]
|upper_house = [[ព្រឹទ្ធសភាកាហ្សាក់ស្ថាន|ព្រឹទ្ធសភា]]
|
|sovereignty_type = [[ប្រវត្តិសាស្ត្រកាហ្សាក់ស្ថាន|និម្មិតកម្ម]]
|established_event1 = [[ខាន់ចក្រកាហ្សាក់]]
|
|established_event2 =[[រដ្ឋអាឡាស់|រដ្ឋស្វ័យភាពអាឡាស់]]
|established_date2 = ១៣ ធ្នូ ១៩១៧
|established_event3 = [[សាធារណរដ្ឋសូវៀតសង្គមនិយមស្វយ័តកាហ្សាក់|សាធារណរដ្ឋសូវៀតសង្គមនិយមស្វយ័ត]]
|established_date3 = ១៩ មិថុនា ១៩២៥
|established_event4 = [[សាធារណរដ្ឋសង្គមនិយមសូវៀតកាហ្សាក់|សាធារណរដ្ឋសង្គមនិយមសូវៀត]]
|established_date4 = ៥ ធ្នូ ១៩៣៦
|established_event5 = ប្រកាសអធិបតេយ្យភាព
|established_date5 = ២៥ តុលា ១៩៩០
|established_event6 = ប្រកាសជា[[សាធារណរដ្ឋ]]
|established_date6 = ១០ ធ្នូ ១៩៩១
|established_event7 = ប្រកាសឯករាជ្យពី[[សហភាពសូវៀត]]
|established_date7 = ១៦ ធ្នូ ១៩៩១
|established_event8 = [[កិច្ចព្រមព្រៀងអាល់ម៉ាអាតា|ទទួលជាសមាជិកសហគមន៍នៃរដ្ឋឯករាជ្យ]]
|established_date8 = ២១ ធ្នូ ១៩៩១
|established_event9 = ចូលជាសមាជិក[[អង្គការសហប្រជាជាតិ]]
|established_date9 = ២ មីនា ១៩៩២
|established_event10 = អនុម័ត[[រដ្ឋធម្មនុញ្ញកាហ្សាក់ស្ថាន|រដ្ឋធម្មនុញ្ញបច្ចុប្បន្ន]]
|established_date10 = ៣០ សីហា ១៩៩៥
|
|area_km2 = ២,៧២៤,៩០០
|area_rank = ទី៩
|percent_water = ១.៧
|population_estimate = {{IncreaseNeutral}} ១៨,៧១១,៥៦០<ref name="Негізгі">{{cite web |title=Негізгі |url=http://stat.gov.kz |website=stat.gov.kz |access-date=14 វិច្ឆិកា 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190530193655/http://stat.gov.kz/ |archive-date=30 ឧសភា 2019 |url-status=live }}</ref>
|population_estimate_year = ២០២០
|population_estimate_rank = ទី៦៤
|population_density_km2 = ៧
|population_density_rank = ទី២៣៦
|GDP_PPP_year = ២០២០
|GDP_PPP = {{increase}} $៥៦៩,៨១៣ ពាន់លាន<ref name=IMF>{{cite web |url=https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2019/02/weodata/weorept.aspx?pr.x=56&pr.y=6&sy=2017&ey=2024&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=916&s=NGDPD%2CPPPGDP%2CNGDPDPC%2CPPPPC&grp=0&a= |title=World Economic Outlook Database, October 2019 |publisher=[[មូលនិធិរូបិយវត្ថុអន្តរជាតិ]] |website=IMF.org |access-date=14 វិច្ឆិកា 2021}}</ref>
|GDP_PPP_rank = ទី៤១
|GDP_PPP_per_capita = {{increase}} $៣០,១៧៨<ref name=IMF />
|GDP_PPP_per_capita_rank = ទី៥៣
|GDP_nominal = {{increase}} $១៧៩,៣៣២ ពាន់លាន<ref name=IMF />
|GDP_nominal_rank = ទី៥៥
|GDP_nominal_year = ២០២០
|GDP_nominal_per_capita = {{increase}} $៩,៦៨៦<ref name=IMF />
|GDP_nominal_per_capita_rank = ទី៦៩
|HDI_year = ២០១៩
|HDI = 0.825<!--អនុញ្ញាតតែលេខឡាតាំងប៉ុណ្ណោះ-->
|HDI_rank = ទី៥១
|HDI_change = increase<!--increase/decrease/steady-->
|HDI_ref = <ref name="UNHDR">{{cite web|url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr2020.pdf|title=Human Development Report 2020|publisher=[[United Nations Development Programme]]|date=15 December 2020|access-date=14 វិច្ឆិកា 2021}}</ref>
|Gini = 27.5<!--អនុញ្ញាតតែលេខឡាតាំងប៉ុណ្ណោះ-->
|Gini_year = ២០១៧
|Gini_change = increase <!--increase/decrease/steady-->
|Gini_ref = <ref name=WB1>{{cite web |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI?locations=KZ |title=GINI index (World Bank estimate) |publisher=[[ធនាគារពិភពលោក]] |website=data.worldbank.org |access-date=14 វិច្ឆិកា 2021}}</ref>
|currency = [[តាំងកាកាហ្សាក់ស្ថាន|តាំងកា]] (₸)
|currency_code = KZT
|time_zone = [[ម៉ោងនៅកាហ្សាក់ស្ថាន|លិច{{\}}កើត]]
|utc_offset = [[UTC+០៥:០០|+៥]]{{\}}[[UTC+០៦:០០|+៦]]
|time_zone_DST =
|utc_offset_DST =
|date_format = yyyy.dd.mm{{efn|dd.mm.yyyy ក្នុងភាសារុស្ស៊ី។}}
|drives_on = ស្ដាំ
|mail
|cctld =
|calling_code =
|cctld = {{unbulleted list |[[.kz]] |[[.қаз]]}}
|today =
}}
'''ប្រទេសកាហ្សាក់ស្ថាន''', មានឈ្មោះជាផ្លូវការថា '''សាធារណរដ្ឋកាហ្សាក់ស្ថាន''' គឺជាប្រទេសមួយស្ថិតនៅតំបន់[[អាស៊ីកណ្តាល]]។ វាមានព្រំប្រទល់ជាប់នឹងប្រទេស[[រុស្ស៊ី]]នៅភាគខាងជើង [[ចិន]]នៅភាគខាងកើត និងប្រទេស[[កៀគីស្ថាន]] [[អ៊ូសបេគីស្ថាន]] និង[[តួកមេនីស្ថាន]]នៅភាគខាងត្បូង។ ប្រទេសនេះមានរដ្ឋធានីឈ្មោះថា [[ន័រស៊ុលតង់]] (ធ្លាប់បានហៅថា"អាស្តាណា") និងមានទីក្រុងធំបំផុតឈ្មោះ[[អាល់ម៉ាទី]]។ កាហ្សាក់ស្ថានគឺជាប្រទេសដែលគ្មានព្រំដែនជាប់សមុទ្រធំជាងគេ ជា[[បញ្ជីរាយប្រទេសតាមក្រឡាផ្ទៃសរុប|ប្រទេសធំបំផុតទីប្រាំបួននៅលើពិភពលោក]] និងមានប្រជាជនចំនួន ១៨.៨ លាន់នាក់។
== ប្រវត្តិសាស្ត្រ==
{{Main|ប្រវត្តិសាស្ត្រកាហ្សាក់ស្ថាន}}
នៅសតវត្សទី១៣ [[ជនជាតិកាហ្សាក់]]ជាម្ចាស់ស្រុក ដែលជនជាតិកើតឡើងដោយសារការរួមបញ្ចូលក្នានៃ[[ជនជាតិទួរគី]] និងពួកកុលសម្ព័ន្ធ[[ជនជាតិម៉ុងកូល]] ដែលកម្រនឹងរួមគ្នាជាជាតិសាសន៍តែមួយ បានផ្លាស់ទីលំនៅមករស់នៅលើតំបន់ប្រទេសនេះ។ ទឹកដីនេះត្រូវបានប្រទេស[[រុស្ស៊ី]]វាយយកនៅសតវត្សទី១៨ ហើយប្រទេសកាហ្សាក់ស្ថានក៏ក្លាយជា[[សហភាពសូវៀត]]នៅឆ្នាំ ១៩៣៦។ ក្នុងកំឡុង កម្មវិធីកសិកម្ម[[កោះវីជីន]] នាទសវត្សឆ្នាំ១៩៥០ និង ១៩៦០ ពលរដ្ឋសូវៀតត្រូវបានជម្រុញក្នុងការដាំដុះនៅវាលស្មៅខាងជើងប្រទេសកាហ្សាក់ស្ថាន។ ការហូរចូលនៃពួកជនបរទេស(ភាគច្រើនជា[[ជនជាតិរុស្ស៊ី]] ប៉ុន្តែមានខ្លះទៀតមកពីប្រទេសផ្សេងៗផងដែរ) បានធ្វើឲ្យរបាយប្រជាជនមានការផ្លាស់ប្ដូរ ហើយបានក៏បានធ្វើចំនួនប្រជាជនដែលមិនមែនជា[[ជនជាតិកាហ្សាក់]]មានការកើនឡើងផងដែរ។ ឯករាជ្យនៅឆ្នាំ១៩៩១ កើតមានឡើងដោយសារអ្នកចំណូលថ្មីដ៏ច្រើនលើសលប់ទាំងនោះបានធ្វើការចាកចេញទៅប្រទេសរបស់ពួកគេវិញ។ បញ្ហាថ្មីដែលចោទឡើងរួមមាន៖
*ការអភិវឌ្ឍអត្តសញ្ញាជាតិដែលមានទំនាក់ទំនងគ្នាមួយ
*ពង្រីកការអភិវឌ្ឍនៃធនធានថាមពលដ៏ធំនៅក្នុងប្រទេស ហើយនាំចេញធនធានទាំងនោះទៅក្នុងទីផ្សារពិភពលោក
*សម្រេចឲ្យបាននូវវិទ្យាសាស្ត្រសេដ្ឋកិច្ចដែលអាចទទួលយកបាន ដែលមានដូចជា ការនាំប្រេង ហ្គាស ចេញទៅខាងក្រៅប្រទេស ការរុករកមណ្ឌលរ៉ែ និងពង្រឹងទំនាក់ទំនាក់ជាមួយប្រទេសជិតខាង ហើយប្រទេសមហាអំណាចផ្សេងទៀត។
== ភូមិសាស្ត្រ ==
{{Main|ភូមិសាស្ត្រកាហ្សាក់ស្ថាន}}
=== ទីតាំងភូមិសាស្ត្រ ===
ប្រទេសកាហ្សាក់ស្ថានស្ថិតនៅក្នុង[[អាស៊ីកណ្ដាល]] ហើយស្ថិតនៅខាងជើង[[សាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន]]។ ទឹកដីមួយផ្នែកតូចនៅខាងលិច[[ទន្លេអ៊ូរាល់]] គឺស្ថិតនៅក្នុង[[ទ្វីបអឺរ៉ុប]]។
Line ៨៤ ⟶ ១២៤:
=== ផ្ទៃដី ===
ប្រទេសកាហ្សាក់ស្ថានមានផ្ទៃដីសរុប២ ៧១៧ ៣០០ គីឡូម៉ែតទ្វេគុណតូចជា[[រដ្ឋតិចសាស]]ចំនួន៤ ហើយចែកជាដែនគោកចំនួន ២ ៦៦៩ ៨០០ គីឡូម៉ែតទ្វេគុណ និងដែនទឹកចំនួន ៤៧ ៥០០ គីឡូម៉ែតទ្វេគុណ។ ព្រំប្រទល់របស់ប្រទេសមានប្រវែងសរុប១២ ០១២គីឡូម៉ែត ដែលជាប់នឹង[[សាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន]]ប្រវែង១ ៥៣៣គីឡូម៉ែត ជាប់[[សាធារណរដ្ឋគីរ៍ហ្គីហ្ស៍ស្ថាន]]ប្រវែង១ ០៥១គីឡូម៉ែត ជាប់[[សហព័ន្ធរុស្ស៊ី]]ប្រវែង៦ ៨៤៦គីឡូម៉ែត ជាប់[[តូមិននីស្ថាន]]ប្រវែង៣៧៩គីឡូម៉ែត និងជាប់[[សាធារណរដ្ឋអ៊ុយប៊ែគីស្ថាន]]ប្រវែង២ ២០៣គីឡូម៉ែត។ ប្រទេសនេះគ្មានព្រំប្រទល់ឆ្នេរសមុទ្រទេ តែគួរកត់សម្គាល់ផងដែរថា ប្រទេសកាហ្សាក់ស្ថានក៏ជាប់នឹង[[សមុទ្រអារ៉ាល់]]ផងដែរ តែឥឡូវត្រូវបានគេបញ្ចូលជាដែនទឹកពីរ គឺ[[សមុទ្រអារ៉ាល់]]ប្រវែង១ ០៧០គីឡូម៉ែត និង[[សមុទ្រកាសព្យែន]]ប្រវែង១ ៨៩៤គីឡូម៉ែត។
==កំណត់សម្គាល់==
{{Notelist}}
==ឯកសារយោង==
{{reflist}}
{{ប្រទេសនៅទ្វីបអាស៊ី}}
{{stub}}
[[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:
[[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:ប្រទេស]]
[[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:ប្រទេសអាស៊ីកណ្តាល]]
[[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:ប្រទេសអឺរ៉ុបខាងកើត]]
[[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:រដ្ឋសមាជិកនៃសហគមន៍នៃរដ្ឋឯករាជ្យ]]
[[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:រដ្ឋសមាជិកនៃអង្គការសហប្រតិបត្តិការឥស្លាម]]
[[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:រដ្ឋសមាជិកនៃអង្គការសហប្រតិបត្តិការស៊ាងហៃ]]
[[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:រដ្ឋសមាជិកនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ]]
[[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:រដ្ឋសមាជិកនៃក្រុមប្រឹក្សាតួកស៊ីគ]]
[[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:ប្រទេសនៅអាស៊ី]]
[[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:ប្រទេសនៅអឺរ៉ុប]]
[[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:ប្រទេសឆ្លងទ្វីប]]
| |||