សិង្ហបុរី៖ ភាពខុសគ្នារវាងកំណែនានា
ខ្លឹមសារដែលបានលុបចោល ខ្លឹមសារដែលបានសរសេរបន្ថែម
ស្លាក: កែសម្រួលតាមទូរស័ព្ទ កំណែប្រែពីអ៊ីនធើណិតចល័ត |
កំណែប្រែប្រអប់ព័ត៌មាន ស្លាក: កែសម្រួលតាមទូរស័ព្ទ កំណែប្រែពីអ៊ីនធើណិតចល័ត Advanced mobile edit |
||
បន្ទាត់ទី១៖
{{ប្រអប់ព័ត៌មាន ប្រទេស
|
| common_name = សិង្ហបុរី
| native_name = {{small|ឈ្មោះផ្លូវការចំនួនបួនទៀត៖}}<br/>{{nobold|Republic of Singapore ([[ភាសាអង់គ្លេស|អង់គ្លេស]])<br/>Republik Singapura ([[ភាសាម៉ាឡេ|ម៉ាឡេ]])<br/>新加坡共和国 ([[ភាសាចិន|ចិន]])<br/>சிங்கப்பூர் குடியரசு ([[ភាសាទមិឡ|ទមិឡ]])}}
| image_flag = Flag of Singapore.svg
| image_coat = Coat of arms of Singapore.svg
| other_symbol =
| national_motto = ''Majulah Singapura''<br />("សិង្ហបុរីឆ្ពោះទៅមុខ")
| national_anthem = ''[[សិង្ហបុរីឆ្ពោះទៅមុខ|Majulah Singapura]]''<br />("សិង្ហបុរីឆ្ពោះទៅមុខ")<br/><div style="display:inline-block;margin-top:0.4em;">{{center|[[File:Majulah Singapura.ogg]]}}</div>
| image_map = Singapore on the globe (Southeast Asia centered) zoom.svg
| map_caption = ទីតាំងប្រទេសសិង្ហបុរី (ក្រហម) នៅលើភូគោល
| coordinates = {{Coord|1|17|N|103|50|E|type:city (5,700,000)_region:SG|display=inline,title}}
| official_languages = {{unbulleted list |[[ភាសាអង់គ្លេស]]|[[ភាសាម៉ាឡេ]]|[[ភាសាចិនកុកងឺ|ភាសាចិន]]|[[ភាសាទមិឡ]] (តាមិល)}}
| languages_type = [[ភាសាជាតិ]]
| languages = [[ភាសាម៉ាឡេ]]
| ethnic_groups = {{unbulleted list |៧៥.៩% [[ជនជាតិចិនសិង្ហបុរី|ចិន]]|១៥.០% [[ជនជាតិម៉ាឡេសិង្ហបុរី|ម៉ាឡេ]]|៧.៥% [[ជនជាតិឥណ្ឌាសិង្ហបុរី|ឥណ្ឌា]]|១.៦% ជនជាតិផ្សេងៗទៀត}}
| ethnic_groups_ref = <ref name="census2020">{{cite web |title=Census 2020 |url=https://www.singstat.gov.sg/-/media/files/publications/cop2020/sr1/cop2020sr1.pdf |website=Singapore Department of Statistics |access-date=15 វិច្ឆិកា 2021}}</ref>
| ethnic_groups_year = ២០២០
| religion_year = ២០២០
| religion_ref = <ref name="census2020"/>
| religion = {{unbulleted list |៣១.១% [[ព្រះពុទ្ធសាសនានៅសិង្ហបុរី|ព្រះពុទ្ធសាសនា]]|២០.០% [[អ្នកគ្មានជំនឿសាសនានៅសិង្ហបុរី|គ្មានជំនឿសាសនា]]|១៨.៩% [[គ្រិស្តសាសនានៅសិង្ហបុរី|គ្រិស្តសាសនា]]|១៥.៦% [[ឥស្លាមសាសនានៅសិង្ហបុរី|ឥស្លាមសាសនា]]|៨.៨% [[តាវសាសនានៅសិង្ហបុរី|តាវសាសនា]]|៥.០% [[ហិណ្ឌូសាសនានៅសិង្ហបុរី|ហិណ្ឌូសាសនា]]|០.៦% សាសនាផ្សេងៗទៀត }}
| government_type = [[រដ្ឋឯកភូត]] [[សាធារណរដ្ឋ|សាធារណរដ្ឋអាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញ]]
| leader_title1 = [[ប្រធានាធិបតីសិង្ហបុរី|ប្រធានាធិបតី]]
| leader_name1 = [[ហាលីម៉ា យ៉ាកូប]]
| leader_title2 = [[នាយករដ្ឋមន្ត្រីសិង្ហបុរី|នាយករដ្ឋមន្ត្រី]]
| leader_name2 = [[លី ស៊ានឡុង]]
| legislature = [[សភាតំណាងរាស្ត្រសិង្ហបុរី|សភាតំណាងរាស្ត្រ]]
| upper_house =
| lower_house =
| sovereignty_type = ទទួលឯករាជ្យ
| sovereignty_note = ពី[[សហរាជាណាចក្រ]] និង[[ម៉ាឡេស៊ី]]
| established_event1 = {{nowrap|[[រដ្ឋាភិបាលស្វយ័តសិង្ហបុរី|រដ្ឋាភិបាលស្វយ័ត]]}}
| established_date1 = ៣ មិថុនា ១៩៥៩
| established_event2 = {{nowrap|[[កិច្ចព្រមព្រៀងម៉ាឡេស៊ី]]}}
| established_date2 = ១៦ កញ្ញា ១៩៦៣
| established_event3 = [[សេចក្តីប្រកាសសិង្ហបុរី]]
| established_date3 = ៩ សីហា ១៩៦៥
| established_event4 = [[សេចក្តីប្រកាសអាស៊ាន]]
| established_date4 = ៨ សីហា ១៩៦៧
| area_size = 1 E7
| area_km2 = ៧២៨.៦
| area_footnote = <ref name="total area of Singapore">{{cite web |title=Environment |website=Base |url = https://www.singstat.gov.sg/find-data/search-by-theme/society/environment/latest-data |access-date=15 វិច្ឆិកា 2021 }}</ref>
| area_rank = ទី១៧៦
| population_estimate = {{DecreaseNeutral}} ៥,៤៥៣,៦០០{{efn|ក្នុងនេះមានមនុស្សចំនួន ៣,៤៩៨,២០០ នាក់ជាពលរដ្ឋរស់នៅអចិន្ត្រៃយ៍។<ref name="Population and Population Structure">{{cite web |title = Population and Population Structure |website = Singstat |publisher = នាយកដ្ឋានស្ថិតិសិង្ហបុរី |url = https://www.singstat.gov.sg/find-data/search-by-theme/population/population-and-population-structure/latest-data |access-date=15 វិច្ឆិកា 2021 }}</ref>}}
| population_estimate_year = ២០២១
| population_estimate_rank = ទី១១៥
| population_density_km2 = ៧,៨០៤
| population_density_rank = ទី២
| GDP_PPP = {{increase}} $៦០០.០៦៣ ពាន់លាន<ref name="IMFWEOSG">{{cite web |url = https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2019/02/weodata/weorept.aspx?pr.x=72&pr.y=7&sy=2017&ey=2024&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=576&s=NGDPD%2CPPPGDP%2CNGDPDPC%2CPPPPC&grp=0&a= |title = World Economic Outlook Database, October 2019 |publisher=[[មូលនិធិរូបិយវត្ថុអន្តរជាតិ]] |website=IMF.org |access-date=15 វិច្ឆិកា 2021 }}</ref>
| GDP_PPP_year = ២០២១
| GDP_PPP_rank = ទី៣៨
| GDP_PPP_per_capita = {{increase}} $១០២,៧៤២<ref name=IMFWEOSG />
| GDP_PPP_per_capita_rank = ទី២
| GDP_nominal = {{increase}} $៣៧៤.៣៩៤ ពាន់លាន<ref name=IMFWEOSG />
| GDP_nominal_year = ២០២១
| GDP_nominal_rank = ទី៣៨
| GDP_nominal_per_capita = {{increase}} $៦៤,១០៣<ref name=IMFWEOSG />
| GDP_nominal_per_capita_rank = ទី៨
| Gini = 45.9 <!--អនុញ្ញាតតែលេខឡាតាំងប៉ុណ្ណោះ-->
| Gini_year = ២០១៧
| Gini_change = steady <!--increase/decrease/steady-->
| Gini_ref = <ref name="CIA">{{cite web|title=DISTRIBUTION OF FAMILY INCOME – GINI INDEX|publisher=[[Central Intelligence Agency]]|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/223.html#SN|access-date=15 វិច្ឆិកា 2021}}</ref>
| Gini_rank =
| HDI = 0.938 <!--អនុញ្ញាតតែលេខឡាតាំងប៉ុណ្ណោះ-->
| HDI_year = ២០១៩
| HDI_change = increase <!--increase/decrease/steady-->
| HDI_ref = <ref>{{cite book|title=Human Development Report 2020 The Next Frontier: Human Development and the Anthropocene|date=15 December 2020|publisher=United Nations Development Programme|isbn=978-92-1-126442-5|pages=343–346|url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr2020.pdf|access-date=15 វិច្ឆិកា 2021}}</ref>
| HDI_rank = ទី១១
| currency = [[ដុល្លារសិង្ហបុរី]] (S$)
| currency_code = SGD
| time_zone = [[ម៉ោងស្តង់ដាសិង្ហបុរី]]
| utc_offset = +៨
| antipodes =
| date_format = {{abbr|dd|day}}/{{abbr|mm|month}}/{{abbr|yyyy|year}}
| drives_on = ឆ្វេង
| calling_code = [[+៦៥]]
| iso3166code = SG
| cctld = [[.sg]]
| today =
| electricity = ២៣០ V–៥០ Hz
}}
'''ប្រទេសសិង្ហបុរី''' (ឬសាំងហ្គាពួរ), មានឈ្មោះជាផ្លូវការថា '''សាធារណរដ្ឋសិង្ហបុរី''' (ជា[[ភាសាអង់គ្លេស]]៖ Republic of Singapore, ជា[[ភាសាចិន]]៖ 新加坡共和国, ជា[[ភាសាម៉ាឡេ]]៖ Republik Singapura, ជា[[ភាសាទមិឡ|ភាសាតាមិល]]៖ சிங்கப்பூர் குடியரச) ជាប្រទេសកោះស្ថិតនៅចុងខាងត្បូងនៃ[[ឧបទ្វីបម៉ាឡេ]]។ វាស្ថិតនៅចម្ងាយ ១៣៧ គ.ម ខាងជើងខ្សែអេក្វាទ័រ។ សិង្ហបុរីមានផ្ទៃដី ៧១០,២ គ.ម<sup>២</sup> និងជាប្រទេសតូចជាងគេនៅ[[អាស៊ីអាគ្នេយ៍]]។ សិង្ហបុរីខ័ណ្ឌចែកពី[[ឧបទ្វីបម៉ាឡេ]] ដោយ[[ច្រកសមុទ្រចូហរ]]ដែលនៅខាងជើង និងចែកពីកំរងកោះរ្យៅ (ឥណ្ឌូនេស៊ី) ដោយ[[ច្រកសិង្ហបុរី]]ដែលនៅខាងត្បូង។ សិង្ហបុរីជាមជ្ឈមណ្ឌលហិរញ្ញវត្ថុឈានមុខគេចំណាត់ថ្នាក់លេខបួននៅលើពិភពលោក<ref>[http://web.archive.org/web/20100331200428/http://217.154.230.218/NR/rdonlyres/661216D8-AD60-486B-A96F-EE75BB61B28A/0/BC_RS_GFC7full.pdf "មជ្ឈមណ្ឌលហិរញ្ញវត្ថុពិភពលោក៧"], ក្រុងឡិនដិន, មិនា ២០១០</ref> ដែលដើរតួនាទីយ៉ាងចម្បងក្នុងវិស័យពាណិជ្ជកម្មនិងហិរញ្ញវត្ថុអន្តរជាតិ។ កំពង់ផែសិង្ហបុរីស្ថិតក្នុងចំណោមកំពង់ផែដែលមមាញឹកជាងគេទាំងប្រាំនៅលើពិភពលោក។<ref>{{cite news|url=http://www.channelnewsasia.com/stories/singaporebusinessnews/view/321856/1/.html|title=សិង្ហបុរីរក្សាងារជាកំពង់ផែមមាញឹកជាងគេលើលោក|work=ឆាណែល ញូស៍ អេស៊ា|location=Singapore|date=១០ មករា ២០០៨|first=រ៉ាស្សែល|last=ខែលី}}</ref>
សិង្ហបុរីមានប្រវត្តិយូរអង្វែងអំពីជនចំណូលស្រុក។ ក្នុងចំណោមប្រជាជនជាងប្រាំលាននាក់របស់សិង្ហបុរី មានតែ ២,៩១ លាននាក់ទេដែលកើតនៅទីនោះ។ មានន័យថា ៤៣% នៃប្រជាជនសិង្ហបុរីមកពីបរទេស។<ref>{{cite web|url=http://www.singstat.gov.sg/pubn/popn/c2010sr1/cop2010sr1.pdf |title=ជំរឿនប្រជាជនឆ្នាំ២០១០, ស្ថិតិផ្ដល់លើកទី១, បុគ្គលិកលក្ខណៈប្រជាសាស្ត្រ, ភាសានិងសាសនា |format=PDF |date=2010 |accessdate=១៩ កុម្ភៈ ២០១១|archiveurl=http://web.archive.org/web/20110607040320/http://www.singstat.gov.sg/pubn/popn/c2010sr1/cop2010sr1.pdf|archivedate=2011-06-07}}</ref> ប្រជាជនសិង្ហបុរីជាចម្បងចម្រុះដោយជាតិសាសន៍នៅ[[អាស៊ី]] (ជាពិសេស ចិន ម៉ាឡេ ឥណ្ឌា ជាដើម) និងអំបូរជនជាតិកូកាស់។<ref>{{cite web|url=http://www.singstat.gov.sg/stats/latestdata.html|title=ស្ថិតិសិង្ហបុរី - ទិន្នន័យថ្មីបំផុត|publisher=Singstat.gov.sg|accessdate=២៣ សីហា ២០១០}}</ref> កម្លាំងពលកម្មក្នុងវិស័យសេវាកម្ម ៥០% ជាជនបរទេស។<ref name="un.org">[http://www.un.org/esa/population/publications/migration/UN_MigStock_2008.pdf "និន្នាការក្នុងទីផ្សារអន្តោប្រវេសន៍អន្តរជាតិ៖ កំណែឆ្នាំ២០០៨"], អង្គការសហប្រជាជាតិ, នាយកដ្ឋានសេដ្ឋកិច្ចនិងកិច្ចការសង្គម, ផ្នែកចំនួនប្រជាជន (២០០៩) </ref><ref name="singstat.gov.sg">[http://web.archive.org/web/20091007021502/http://www.singstat.gov.sg/pubn/popn/population2009.pdf "និន្នាការប្រជាជនឆ្នាំ២០០៩"], នាយកដ្ឋានស្ថិតិសិង្ហបុរី។ ISSN 1793-2424</ref>
នៅមុនឯករាជ្យឆ្នាំ១៩៦៥ សិង្ហបុរីមាន GDP (ផលិតផលក្នុងស្រុកក្នុងម្នាក់) តែត្រឹម ៥១១ ដុល្លារ (លេខបីនៅនាពេលនោះ)។ បន្ទាប់ពីទទួលឯករាជ្យ ដោយមានការវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេសនិងការជំរុញឧស្សាហកម្មដោយរដ្ឋ សេដ្ឋកិច្ចសិង្ហបុរីរីកចំរើនយ៉ាងខ្លាំងក្លា។ បន្ទាប់ពីធ្លាក់ចុះ -៦,៨% នៅត្រីមាសទីបួនឆ្នាំ២០០៩<ref>{{cite web |url=http://www.thegovmonitor.com/world_news/asia/singapore-gdp-contracts-by-6-8-in-the-fourth-quarter-20156.html |title=GDPសិង្ហបុរីធ្លាក់ចុះនៅត្រីមាសទី៤ |publisher=ក្រុមអង្កេតរដ្ឋាភិបាល |date=៣ មករា ២០១០ |accessdate=១ វិច្ឆិកា ២០១០}}</ref> GDP សិង្ហបុរីបានកើនឡើងវិញចំនួន ១៤,៥% នៅឆ្នាំ២០១០។
== អំពីឈ្មោះ ==
«សិង្ហបុរី» មានន័យថា '''បុរីនៃសត្វសិង្ហ'''។
== ប្រវត្តិសាស្ត្រ ==
=== ការតាំងទីលំនៅដំបូង ===
{{Main|ប្រវត្តិសាស្ត្រដំបូងនៃសិង្ហបុរី}}
តាមឯកសារបញ្ជាក់ថា មានមនុស្សមករស់នៅកោះសិង្ហបុរីតាំងពីសតវត្សរ៍ទី២នៃគ.ស<ref>{{cite web |url=http://countrystudies.us/singapore/3.htm |title=Country Studies |publisher=បណ្ណាល័យសភាជាតិអាមេរិច |accessdate=១ ឧសភា ២០០៧}}</ref>។ កោះនេះដើមឡើយជាដែនដីរបស់ '''ចក្រភពស៊ូម៉ាត្រានស្រីវិចាយ៉ា''' (នគរស្រីវិជ័យ) និងមានឈ្មោះដើមជា[[ភាសាជ្វា]]ថា '''តេម៉ាសេក''' (Temasek៖ ទីក្រុងសមុទ្រ)។ តេម៉ាសេកធ្លាប់ជាតំបន់ជំនួញដ៏មមាញឹក មុននឹងធ្លាក់ចុះខ្សោយនៅចុងសតវត្សរ៍ទី១៤។ នៅរវាងសតវត្សរ៍ទី១៦និងទី១៩ កោះសិង្ហបុរីជាផ្នែកមួយនៃ'''រាជាណាចក្រស៊ុលតង់ចូហរ'''។ ពួក[[ព័រទុយហ្គាល់]]និង[[ហុល្លង់]] បានមកគ្រប់គ្រងកោះនេះនៅសតវត្សរ៍ទី១៧។ ក្នុងអំឡុងពេលនោះ ប្រជាជននៅលើកោះនេះ ភាគច្រើនជាអ្នកនេសាទ។
=== សម័យអាណានិគម ===
{{Main|កំណកំណើតសិង្ហបុរីទំនើប}}
[[ឯកសារ:Stamford Raffles statue.jpg|thumb|200px|left|រូបសំនាកលោក ថូម៉ាស់ ស្តេមហ្វដ រ៉ាហ្វល]]
Line ៨២ ⟶ ១០៧:
=== សម័យ[[សង្គ្រាមលោកលើកទី២]] ===
{{Main|សិង្ហបុរីក្រោមការត្រួតត្រារបស់ជប៉ុន}}
នៅក្នុងសង្គ្រាមលោកលើកទី២ កងទ័ពព្រះចៅអធិរាជជប៉ុនបានឈ្លានពានតំបន់ម៉ាឡាយ៉ា និងបានបំផ្ទុះ[[សមរភូមិសិង្ហបុរី]]។ កងទ័ពអង់គ្លេសដែលមិនបានត្រៀមខ្លួនជាមុនបានចុះចាញ់ក្នុងរយៈពេល៦ថ្ងៃនៃការប្រយុទ្ឋ គឺនៅថ្ងៃទី១៥ កុម្ភៈ ១៩៤២។ កងទ័ពជប៉ុនបានប្ដូរឈ្មោះសិង្ហបុរីទៅជា '''ស្សូណាន់តូ''' (昭南島 ជាពាក្យកាត់នៃពាក្យ '''昭'''和の時代に得た'''南'''の'''島''' បានន័យថា កោះនៅភាគខាងត្បូងដែលបានមកនៅសករាជស្សូវ៉ាក់)<ref>{{cite w, ស្សូណាន់៖ ពន្លឺនៅខាងត្បូង|last=ឡៃឈ៍ ឡូពើរ|first=បារបារ៉ា|year=១៩៨៩|work=បណ្ណាល័យសភាជាតិ សិក្សាពីប្រទេស|publisher=ការិយាល័យបោះពុម្ភជាតិអាមេរិច|accessdate=២៩ មករា ២០១១|location=វ៉ាស៊ីងតោនឌីស៊ី}}</ref>។ រយៈពេល១ខែក្រោយពីជប៉ុនចាញ់សង្គ្រាមលោក ពួកអង់គ្លេសបានវិលត្រលប់មកវិញនៅថ្ងៃទី១២ កញ្ញា ១៩៤៥។
=== ការប្រកាសឯករាជ្យ ===
បន្ទាប់ពីសង្គ្រាម រដ្ឋាភិបាលអង់គ្លេសបានផ្ដល់សិទ្ធិអោយសិង្ហបុរីរៀបចំការបោះឆ្នោតសកលដំបូងរបស់ខ្លួននៅឆ្នាំ១៩៥៥។ អ្នកឈ្នះឆ្នោតជាបេក្ខជនគាំទ្រឯករាជ្យភាពឈ្មោះ ដេវីដ ម៉ារស្សល (David Marshall) មេដឹកនាំគណបក្សរណសិរ្សពលកម្ម (Labour Front Party)។ ដើម្បីសុំស្វ័យភាពបរិបូណ៌ ម៉ារស្សលបានដឹកនាំប្រតិភូមួយក្រុមទៅក្រុងឡិនដិន ប៉ុន្តែត្រូវអង់គ្លេសបដិសេដ។ លោកបានលាលែងពីដំណែងពេលត្រលប់មកសិង្ហបុរីវិញភ្លាម ហើយតំណែងលោកត្រូវជំនួសដោយលោក លីម យូហុក (Lim Yew Hock)។ សិង្ហបុរីក្លាយជារដ្ឋស្វ័យគ្រប់គ្រងក្នុងចក្រភពអង់គ្លេសក្នុងឆ្នាំ១៩៥៩ ដោយមាននាយករដ្ឋមន្ត្រីនិងគណរដ្ឋមន្ត្រីផ្ទាល់ខ្លួន សំរាប់មើលការខុសត្រូវកិច្ចការរដ្ឋាភិបាល លើកលែងតែវិស័យការពារជាតិនិងកិច្ចការបរទេសប៉ុណ្ណោះ។
Line ៩៨ ⟶ ១២២:
== នយោបាយ ==
{{Main|នយោបាយនៅសិង្ហបុរី}}
[[ឯកសារ:Parliament_House_Singapore.jpg|thumb|right|250px|អាគារសភាសិង្ហបុរី]]
Line ១០៨ ⟶ ១៣២:
សិង្ហបុរីមានច្បាប់និងការពិន័យដោយមាន ការធ្វើទណ្ឌកម្មតាមនីតិវិធីលើរាងកាយដោយប្រើរំពាត់ខ្សែតី សំរាប់បទល្មើសរំលោភសេពសន្ធវៈ អំពើហឹង្សា កុបកម្ម ការសេពគ្រឿងញៀន បំផ្លាសសម្បត្តិសាធារណៈ និងបទល្មើសអន្តោរប្រវេសន៍<ref>{{cite web | url=http://www.corpun.com/singfeat.htm |title=ការធ្វើទណ្ឌកម្មតាមនីតិវិធីដោយប្រើខ្សែតីនៅសិង្ហបុរី ម៉ាឡេស៊ី និង ប៊្រុយណេ |publisher=ក្រុមស្រាវជ្រាវការធ្វើទណ្ឌកម្មលើរាងកាយលើពិភពលោក |year=២០០៨}}</ref><ref>{{cite news| author=ថម ខាន់ |title=គំនិតនិងនិន្នាការ ; គ្រប់យ៉ាងអំពីការធ្វើទណ្ឌកម្មលើរាងកាយនៅសិង្ហបុរី |url=http://www.nytimes.com/1994/06/26/weekinreview/ideas-trends-beyond-singapore-corporal-punishment-a-to-z.html?scp=29&sq=?pagewanted=1 |date=២៦ មិថុនា ១៩៩៤ |newspaper=ញូយ៉កថែមស៍}}</ref>។ សិង្ហបុរីក៏នៅមានប្រើទោសប្រហារជីវិតសំរាប់បទល្មើសសំលាប់មនុស្សកំរិតទី១ ការជួញដូរថ្នាំញៀន និងការប្រើកាំភ្លើងប្រដាប់អាវុធខុសច្បាប់<ref>{{cite web | url=http://www.travel.state.gov/travel/cis_pa_tw/cis/cis_1017.html#crime |title=ព័ត៌មានអំពីប្រទេសសិង្ហបុរី |publisher=ការិយាល័យកុងស៊ុល នៃក្រសួងការបរទេសអាមេរិច |date=១៩ មិនា ២០១០}}</ref>។
== ភូមិសាស្ត្រ==
{{Main|ភូមិសាស្ត្រសិង្ហបុរី|អាកាសធាតុសិង្ហបុរី}}
[[ឯកសារ:CIA World Factbook map of Singapore (English).png|thumb|300px|left|ផែនទីCIAរបស់សិង្ហបុរី]]
Line ១២៤ ⟶ ១៤៨:
== សេដ្ឋកិច្ច ==
[[ឯកសារ:Merlion 01.jpg|thumb|200px|right|មើរឡាយអិន(the Merlion)៖និមិត្តិរូបសិង្ហបុរី]]
Line ១៤២ ⟶ ១៦៦:
=== រូបិយវត្ថុ ===
រូបិយវត្ថុសិង្ហបុរីគឺ ដុល្លាសិង្ហបុរី ដែលមាននិមិត្តសញ្ញា S$ និងមានអក្សរកាត់ថា SGD។ ធនាគារកណ្ដាលនៃសិង្ហបុរី (The Central Bank of Singapore) ជាអាជ្ញាធររូបិយប័ណ្ណសិង្ហបុរី ដែលមាននាទីបោះផ្សាយក្រដាសប្រាក់។ សិង្ហបុរីបោះពុម្ភកាក់និងក្រដាសប្រាក់លើកដំបូងនៅឆ្នាំ១៩៦៧។
Line ១៥៥ ⟶ ១៧៩:
សិង្ហបុរីគាំទ្រនូវគោលគំនិងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍និយម និងដើរតួទានីសំខាន់ក្នុងអាស៊ាន ដែលសិង្ហបុរីជាប្រជាជាតិស្ថាបនិកមួយរបស់អាស៊ាន។ សិង្ហបុរីក៏រក្សាទំនាក់ទំនងជិតស្និទ្ឋជាមួយប្រ៊ុយណេ ដោយរក្សាទុកអោយមានបរិក្ខាហ្វឹកហាត់យោធានៅក្នុងរដ្ឋស៊ុលតង់មួយនេះ។
===
សិង្ហបុរីមានជម្លោះជាច្រើនលើកនិងយូរអង្វែងជាមួយម៉ាឡេស៊ីជុំវិញបញ្ហាមួយចំនួនដូចជា៖
* ការផ្គត់ផ្គង់ទឹកមកសិង្ហបុរី
* ព្រំដែនទឹក
Line ១៧៧ ⟶ ២០១:
=== កងយោធពលសិង្ហបុរី ===
កងយោធពលសិង្ហបុរីជាកំលាំងយោធារបស់សិង្ហបុរី មាននាទីការពារប្រទេសក្នុងគ្រប់វិស័យ។ វាចែកចេញជា៣ផ្នែកគឺ កងទ័ពជើងគោកសិង្ហបុរី កងទ័ពជើងទឹកនៃសាធារណរដ្ឋសិង្ហបុរី និង កងទ័ពជើងអាកាសនៃសាធារណរដ្ឋសិង្ហបុរី។ កងទ័ពជើងគោកសិង្ហបុរីគ្រប់គ្រងដោយអគ្គបញ្ជាការកងទ័ពជើងគោក មានតូនាទីអភិវឌ្ឍបច្ចេកវិទ្យាអាវុធនិងយុទ្ឋសាស្ត្រ។ កងទ័ពជើងទឹកនៃសាធារណរដ្ឋសិង្ហបុរីមាននាទីការពារសិង្ហបុរី ពីការគំរាមគំហែងលើផ្ទៃសមុទ្រ និង ការពារផ្លូវដឹកជញ្ជូនសមុទ្ររបស់ខ្លួន។ កងទ័ពជើងអាកាសនៃសាធារណរដ្ឋសិង្ហបុរីមាននាទីការពារដែនអាកាសសិង្ហបុរី។
=== កម្លាំងនគរបាលសិង្ហបុរី ===
កម្លាំងនគរបាលសិង្ហបុរីជាភ្នាក់ងារសំខាន់ក្នុងការរក្សាច្បាប់និងសណ្ដាប់ធ្នាប់ក្នុងប្រទេស។
=== កម្លាំងការពារស៊ីវិលសិង្ហបុរី ===
=== កាតព្វកិច្ចយោធា ===
តាមច្បាប់សិង្ហបុរី ពលរដ្ឋសិង្ហបុរីជាបុរសនិងកូនចៅជំនាន់ទី២របស់អ្នកមានសិទ្ឋរស់នៅអចិន្ត្រៃយ៍ ដែលមានកាយសម្បទាមរឹងមាំ ចាំបាច់ត្រូវតែទទួលយកកាតព្វកិច្ចយោធាយ៉ាងតិច២ឆ្នាំ បន្ទាប់ពីគេមានអាយុ១៨ឆ្នាំ ឬ បញ្ចប់ការសិក្សា (មួយណាដែលដល់មុន)។ ករណីលើកលែងមានចំពោះករណីពិសេសមួយចំនួនដូចជា មានបញ្ហាសុខភាព មានប្រវត្តិធ្វើឧក្រិដកម្ម អាចបញ្ជាក់ថាការទៅធ្វើយោធាអាចធ្វើអោយគ្រួសារគេមានការលំបាក់យ៉ាប់យឺនខ្លាំង អាចជាប់ឈ្មោះចូលរៀនក្នុងស្ថាប័នអប់រំពេញច្បាប់ណាមួយ។ បន្ទាប់ពីរយៈពេល២ឆ្នាំនោះ បុរសទាំងអស់ត្រូវចាត់ទុកថាមានសមត្ថភាពពេញលេញ និង រួចរាល់ក្នុងការចូលបំរើយោធាវិញរហូតដល់អាយុ៤០ឆ្នាំ(៥០ឆ្នាំសំរាប់មេបញ្ជាការ)។
== ប្រជាសាស្ត្រ ==
{{Main|ប្រជាសាស្ត្រសិង្ហបុរី}}
តាមស្ថិតិរបស់រដ្ឋាភិបាលសិង្ហបុរី ប្រជាជនសិង្ហបុរីនៅឆ្នាំ២០០៩ មានចំនួនប្រហែល ៤,៩៩លាននាក់ និងមានដង់ស៊ីតេ ៧០២២នាក់/គម<sup>២</sup><ref name="ស្ថិតិសិង្ហបុរី">{{cite web |title=ស្ថិតិសិង្ហបុរី |url=http://www.singstat.gov.sg/pubn/popn/population2009.pdf |publisher=ស្ថិតិសិង្ហបុរី |accessdate=២៨ សីហា ២០០៩|archiveurl=http://web.archive.org/web/20091007021502/http://www.singstat.gov.sg/pubn/popn/population2009.pdf|archivedate=2009-10-07}}</ref>។ ៣,៧៣លាននាក់ជាពលរដ្ឋសិង្ហបុរីនិងអ្នកមានសិទ្ឋិរស់នៅអចិន្ត្រៃយ៍ ដែលក្នុងនោះ៣,២លាននាក់ជាពលរដ្ឋមានសញ្ជាតិសិង្ហបុរី។ អ្នករស់នៅសិង្ហបុរី ៧៤,២%មានដើមកំនើតចិន ១៣,៤%មានដើមកំនើតម៉ាឡេ ៩,២%មានដើមកំនើតឥណ្ឌា និង ៣,២%ជាជនជាតិដទៃ<ref name="ស្ថិតិសិង្ហបុរី"/>។ នៅមុនឆ្នាំ២០១០ ពលរដ្ឋម្នាក់ៗអាចជ្រើសរើសសាសន៍របស់ខ្លួនបានតែមួយប៉ុណ្ណោះ (ដែលជាទូទៅដូចឪពុក)។ ប៉ុន្តែបច្ចុប្បន្ន គេអាចដាក់ «ជាតិសាសន៍ទី១» និង «ជាតិសាសន៍ទី២» បាន។
Line ១៩៤ ⟶ ២១៨:
=== សាសនា ===
[[ឯកសារ:Kong Meng San Phor Kark See Temple.JPG|thumb|right|200px|ព្រះវិហារចិនមួយនៅសិង្ហបុរី]]
Line ២២៧ ⟶ ២៥១:
=== ភាសា ===
រដ្ឋាភិបាលសិង្ហបុរីទទួលស្គាល់ភាសាផ្លូវការ៤គឺ ភាសាអង់គ្លេស ភាសាម៉ាឡេ ភាសាចិនកុកងឺ និងភាសាតាមិល។ ៨០%នៃជនជាតិសិង្ហបុរីចេះភាសាអង់គ្លេសជាភាសាទី១ឬទី២។ ចិនជាភាសាបន្ទាប់ដែលមានមនុស្សនិយាយច្រើន។
Line ២៤១ ⟶ ២៦៥:
== វប្បធម៌ ==
សិង្ហបុរីជាប្រទេសមានវប្បធម៌ចំរុះ លាយឡំរវាងវប្បធម៌ចិន ម៉ាឡេ និង ឥណ្ឌា។ សិង្ហបុរីមានជោគជ័យក្នុងការស្ថាបនាអត្តសញ្ញាណខ្លួនដោយធ្វើអោយមានភាពសុខដុមរវាងជាតិសាសន៍និងសាសនាទាំងនេះ។
Line ២៦២ ⟶ ២៨៦:
=== កីឡានិងការកំសាន្ត ===
[[ឯកសារ:LiJiawei-AustrianOpen-Wels-20071028-02.jpg|thumb|right|25opx|លីជែវ៉ី៖ កីឡាករវាយកូនឃ្លីលើតុសិង្ហបុរី]]
Line ២៨៤ ⟶ ៣០៨:
សិង្ហបុរីតភ្ជាប់ទៅចូហរ(ម៉ាឡេស៊ី) តាមរយៈផ្លូវកាត់សមុទ្រ ចូហរ-សិង្ហបុរី ខសវេយ និង ស្ពានទួស ក៏ដូចជាក្រុមហ៊ុនផ្លូវដែកកេរ៉េតាពី តាណាស់ ម៉ាឡាយូ របស់ម៉ាឡេស៊ី។ គេក៏ឃើញមានសាឡាងជាច្រើនសំរាប់ដឹកជញ្ជូនទៅកំពុងផែឥណ្ឌូនេស៊ីក្បែរៗនោះផងដែរ។
==កំណត់សម្គាល់==
{{Notelist}}
== ឯកសារយោង ==
{{reflist
{{សិង្ហបុរី}}
{{ASEAN}}
Line ២៩៤ ⟶ ៣២០:
{{ប្រទេសនិយាយភាសាម៉ាឡេ}}
{{អត្ថបទពិសេស}}
[[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:សិង្ហបុរី|សិង្ហបុរី]]
[[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:
[[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:ប្រទេសកោះ]]
[[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:រដ្ឋសមាជិកអាស៊ាន]]
[[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:រដ្ឋសមាជិកនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ]]
[[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:ប្រទេសអាស៊ីអាគ្នេយ៍]]
[[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:ប្រទេសនៅអាស៊ី]]
| |||