បដិមា៖ ភាពខុសគ្នារវាងកំណែនានា

ខ្លឹមសារដែលបានលុបចោល ខ្លឹមសារដែលបានសរសេរបន្ថែម
បានបង្កើតទំព័រដែលផ្ដើមដោយ បដិមា ឬប្រតិមាជាភាសាបាលី ឬសំស្រឹ្កតមានន័យ...
 
{{multiple image|total_width=300|perrow=2 | header = រូបបដិមាក្នុងសាសនា​សកល<br>រូបចំលាក់សាសនា​សកល. | image1 = Brahma_Musée_Guimet_25971.jpg|caption1= ទេវរូបព្រះព្រហ្ម(នៃព្រហ្មញ្ញ សាសនា ហិណ្ឌូសាសនា ព្រះវេទ) សិល្បៈខ្មែរ។.. | image2 = Cambodia, reign of Jayavarman 7th - Hevajra - 2011.143 - Cleveland Museum of Art.tif| caption2= ទេវរូបហវជ្រ្ជា នៃនិកាយវិជ្រយាន សិល្បៈខ្មែរ។.) | image3 = Min
បន្ទាត់ទី១៖
{{multiple image|total_width=300|perrow=2
បដិមា ឬប្រតិមាជាភាសាបាលី ឬសំស្រឹ្កតមានន័យថារូបប្រៀបរូបសំណាក់រូបដំណាងនរណាម្នាក់<ref>ការផ្សាយរបស់ពុទ្ធសាសនបណ្ឌិតឆ្នាំ១៩៦៨ វចនានុក្រមខ្មែរ ទំព័រទី៦៧៤</ref>។ បើតាមការពន្យល់ពីលោក ភត្តចារ្យ បដិមាមានន័យថានិមិត្តរូប ឬរូបតំណាងផងដែរ<ref>Bhattacharya Kamaleswara,1963, The Canons of Indian art</ref>។ ជាទូទៅបដិមាដែលសិល្បករខ្មែរបង្កើតឡើងច្រើនទាក់ទងនឹងសាសនាទាំងពីរគឺព្រហ្មញ និងព្រះពុទ្ធសាសនា ក៏ប៉ុន្តែក្រៅពីបុព្វហេតុពុទ្ធសាសនាគេឆ្លាក់បដិមា ដើម្បីស្នងឱ្យបុគ្គលផងគ្រាន់តែគេមិនឆ្លាក់ជាបុគ្គលសោតជាពិសេសព្រះមហាក្សត្រភ្ជាប់អាត្ម័នទៅជាមួយអាទិទេព តាមមធ្យោបាយយកព្រះនាមព្រះមហាក្សត្របូកបញ្ជូលជាមួយអាទិទេពហើយធ្វើពិធីអភិសេក ដើម្បីឱ្យក្លាយជាបដិមាបូជា។ វត្ថុតាងទាំងនេះយើងអាចដឹងតាមរយៈសិលាចារឹកដែលចារនៅលើមេទ្វារនៃប្រាសាទបានតម្កល់បដិមានោះ ហើយសិលាចារឹកនេះបដិមាហៅថា យសសរីរៈមានន័យថាកាយដែលប្រកបដោយភាពល្បីល្បាញ<ref>Jounal of Khmer Studies,2002,Udaya,p.83</ref>។ នៅក្នុងចម្លាក់បដិមាខ្មែរទាំងនោះ ពោលគឺសិល្បករខ្មែរបានឆ្លាក់ជាតួអង្គអាទិទេព សត្វ និងមនុស្សជាដើម។ លក្ខណៈអាទិទេពគ្រាន់តែមានឥទ្ធិពលកំណត់នៅកម្រិតនៃការរចនា ដោយចម្លាក់ជាតួអង្គសត្វលេចឡើងនៅក្រោមទម្រង់គឺជាការបណ្តុះគំនិតបង្កើតដោយផ្ទាល់នៃសត្វពិតៗ ឬបង្ហាញពីចំណុចអស្ចារ្យខាងរបៀបរចនាបថ(តោ និងនាគ)។ បើសិនជាសត្វទាំងនោះមានលក្ខណៈនិមិត្តរូបសំខាន់គឺត្រូវបានឆ្លាក់រចនាច្រើន<ref>Jean Boisselier, Asia du Sud-Est, 1966, Le Cambodge,p.305-306</ref>។
| header = រូបបដិមាក្នុង[[សាសនា​សកល]]<br>[[រូបចំលាក់]][[សាសនា​សកល]].
| image1 = Brahma_Musée_Guimet_25971.jpg|caption1= ទេវរូប[[ព្រះព្រហ្ម]](នៃ[[ព្រហ្មញ្ញ សាសនា]] [[ហិណ្ឌូសាសនា]] [[ព្រហ្មញ្ញសាសនា|ព្រះវេទ]]) [[សិល្បៈខ្មែរ]]។..
| image2 = Cambodia, reign of Jayavarman 7th - Hevajra - 2011.143 - Cleveland Museum of Art.tif| caption2= ទេវរូប[[ហវជ្រ្ជា ]]នៃ[[និកាយនៃព្រះពុទ្ធសាសនា|និកាយ]][[និកាយនៃព្រះពុទ្ធសាសនា|វិជ្រយាន]] [[សិល្បៈខ្មែរ]]។.)
| image3 = Ming_dynasty_statue_of_Sakra_(帝釋天_or_帝释天;_Dìshìtiān)_in_Zhihua_Temple_(智化寺)_in_Beijing,_China.jpg| caption3=ទេវរូប[[ស្តេចសក្កទេវរាជ]][[ស្ដេចចក្រពត្តិ|ស្តេច]][[ទេវតា]]នៃ[[ព្រះពុទ្ធសាសនា]][[មហាយាន|និកាយមហាយាន]] សិល្បៈ[[រាជវង្សមិង]].
| image4 = 025 Brahma (9189643105).jpg| caption4=ទេវរូប[[ព្រះព្រហ្ម]][[ស្ដេចចក្រពត្តិ|ស្តេច]][[ទេវតា]]នៃ[[ព្រះពុទ្ធសាសនា]][[ថេរវាទ|និកាយថេរវាទ]] សិល្បៈ[[ថៃ]].
}}
[[រូបភាព:120_Guardian_Spirit,_19c,_Rattanakosin_(35086893102).jpg|200x250px|thumb|ទេវរូប[[ព្រះភូមិទេវតា]] នៃ[[សាសនាស្រុក|សាសនាខ្មោច]]([[សាសនាប្រជាប្រិយតៃ]]) សិល្បៈ[[ថៃ]].]]
 
'''បដិមា''' ({{lang-en|Icon}}{{lang-th|รูปเคารพ}},聖像畫) បដិមា ឬប្រតិមាជាភាសាបាលី ឬសំស្រឹ្កតមានន័យថារូបប្រៀបរូបសំណាក់រូបដំណាងនរណាម្នាក់<ref>ការផ្សាយរបស់ពុទ្ធសាសនបណ្ឌិតឆ្នាំ១៩៦៨ វចនានុក្រមខ្មែរ ទំព័រទី៦៧៤</ref>។ បើតាមការពន្យល់ពីលោក ភត្តចារ្យ បដិមាមានន័យថានិមិត្តរូប ឬរូបតំណាងផងដែរ<ref>Bhattacharya Kamaleswara,1963, The Canons of Indian art</ref>។ ជាទូទៅបដិមាដែលសិល្បករខ្មែរបង្កើតឡើងច្រើនទាក់ទងនឹងសាសនាទាំងពីរគឺព្រហ្មញ និងព្រះពុទ្ធសាសនា ក៏ប៉ុន្តែក្រៅពីបុព្វហេតុពុទ្ធសាសនាគេឆ្លាក់បដិមា ដើម្បីស្នងឱ្យបុគ្គលផងគ្រាន់តែគេមិនឆ្លាក់ជាបុគ្គលសោតជាពិសេសព្រះមហាក្សត្រភ្ជាប់អាត្ម័នទៅជាមួយអាទិទេព តាមមធ្យោបាយយកព្រះនាមព្រះមហាក្សត្របូកបញ្ជូលជាមួយអាទិទេពហើយធ្វើពិធីអភិសេក ដើម្បីឱ្យក្លាយជាបដិមាបូជា។ វត្ថុតាងទាំងនេះយើងអាចដឹងតាមរយៈសិលាចារឹកដែលចារនៅលើមេទ្វារនៃប្រាសាទបានតម្កល់បដិមានោះ ហើយសិលាចារឹកនេះបដិមាហៅថា យសសរីរៈមានន័យថាកាយដែលប្រកបដោយភាពល្បីល្បាញ<ref>Jounal of Khmer Studies,2002,Udaya,p.83</ref>។ នៅក្នុងចម្លាក់បដិមាខ្មែរទាំងនោះ ពោលគឺសិល្បករខ្មែរបានឆ្លាក់ជាតួអង្គអាទិទេព សត្វ និងមនុស្សជាដើម។ លក្ខណៈអាទិទេពគ្រាន់តែមានឥទ្ធិពលកំណត់នៅកម្រិតនៃការរចនា ដោយចម្លាក់ជាតួអង្គសត្វលេចឡើងនៅក្រោមទម្រង់គឺជាការបណ្តុះគំនិតបង្កើតដោយផ្ទាល់នៃសត្វពិតៗ ឬបង្ហាញពីចំណុចអស្ចារ្យខាងរបៀបរចនាបថ(តោ និងនាគ)។ បើសិនជាសត្វទាំងនោះមានលក្ខណៈនិមិត្តរូបសំខាន់គឺត្រូវបានឆ្លាក់រចនាច្រើន<ref>Jean Boisselier, Asia du Sud-Est, 1966, Le Cambodge,p.305-306</ref>។
 
== ឯកសារយោង ==
 
[[រូបភាព:基隆代明宮_01.JPG|200x250px|thumb|ទេវរូប ព្រះសុរិយា-[[តៃយិនសៀនជុន|ព្រះច័ន្ទទវទេវី]] នៃ[[សាសនាតាវ]]. ]]
 
==កំណត់==
{{commons category|Icon|បដិមា}}
{{Reflist}}
 
== មើលផងដែរ ==
*[[សាសនាអ្នកស្រុកចិន ​]]
*[[ព្រះម៉ែស៊ីវ៉ាងម៉ូ ]]
*[[តាវស៊ឺ|បព្វជិតសាសនាតៅ]]
*[[ហ្វេងសៃ​]]
 
[[th:รูปเคารพ]]
[[zh:聖像畫]]
[[en:Icon]]
[[id:Ikon (Kristen Timur)]]