របាំកិន្នរី៖ ភាពខុសគ្នារវាងកំណែនានា

ខ្លឹមសារដែលបានលុបចោល ខ្លឹមសារដែលបានសរសេរបន្ថែម
No edit summary
ស្លាក: កែប្រែតាមគំហើញ កែ​សម្រួល​តាម​ទូរស័ព្ទ កំណែប្រែពីអ៊ីនធើណិតចល័ត
បង្កើតដោយការបកប្រែទំព័រ "Robam Kenorei"
បន្ទាត់ទី១៖
[[ឯកសារ:Cambodian_kenorei_dancer.jpg|រូបភាពតូច| នាដកាកិន្នរីខ្មែរឆ្នាំ១៩២០ នៅ [[សារមន្ទីរជាតិ|​សារមន្ទីរ​ជាតិ​ភ្នំពេញ។]]]]
'''របាំកិន្នរី''' គឺជា របាំប្រពៃណីខ្មែរមួយដែលពិពណ៌នាអំពីក្រុមមនុស្សពាក់កណ្ដាលដែលមានមេត្តាករុណា សត្វបក្សី ពាក់កណ្តាល កំពុងរាំនៅក្នុងស្រះឈូកដែលតែងតែសម្តែង ជាញឹកញាប់នៅក្នុង [[របាំព្រះរាជទ្រព្យ]] កម្ពុជា
'''របាំកិន្នរី''' គឺជារបាំប្រពៃណីមួយរបស់កម្ពុជា ដែលបង្ហាញពីពពួកសត្វពាក់កណ្តាល មនុស្សពាក់កណ្តាល បក្សីដ៏សប្បុរសរាំក្នុងស្រះឈូកដែលតែងតែសំដែងក្នុង[[របាំព្រះរាជទ្រព្យ|របាំព្រះរាជទ្រព្យនៃកម្ពុជា]] ។ <ref name=":0">{{Cite journal|date=31 March 2020|title=Social Anthropological Perspectives in Vëlmìkirëmëyaûa|url=https://shodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/152262/8/chapter%205.pdf}}</ref>
 
== និរុត្តិសាស្ត្រ ==
ពាក្យ '''''របាំ''''' ក្នុង [[ភាសាខ្មែរ|​ភាសា​ខ្មែរ]] ​សំដៅ​លើ​របាំ​ប្រពៃណី។ កំណត់ត្រាដំបូងបំផុតមួយនៃរបាំ នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា គឺតាំងពីសតវត្សទី៧ ដែលការសម្តែងត្រូវបានប្រើប្រាស់ជាពិធីបុណ្យសពរបស់ស្តេច។ ក្នុង​សម័យ[[ក្រុងអង្គរ|អង្គរ]] របាំ​ត្រូវ​បាន​គេ​ធ្វើ​នៅ​តាម​ប្រាសាទ។
ពាក្យរបាំនេះក្នុង [[ភាសាខ្មែរ]] ត្រូវបានគេបញ្ជូនទៅរាំបែបប្រពៃណី។ ការរាំរបាំនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាគឺនៅក្នុង សតវត្សទី៧ ដែលជាកន្លែងការសម្តែងត្រូវបានគេប្រើនៅក្នុងពិធីបុណ្យសពរបស់ព្រះរាជា។ នៅ [[សម័យអង្គរ]] របាំ ត្រូវបានគេសម្តែងនៅតាមប្រាសាទនានា។
 
'''កិន្នរី''' មានប្រភពមកពីភាសា[[សំស្ក្រឹត|សំស្រ្កឹត]] ''កិន្នរី'' សម្រាប់សត្វពាក់កណ្តាលមនុស្ស និងពាក់កណ្តាលសត្វបក្សីដែលគេជឿថាបានរស់នៅក្នុង[[ហិម៉ាឡៃយ៉ា|ហិមាពាន្ត]] ។ ខណៈពេលដែល '''''កិន្នរ''''' ឬ '''''កិន្នរា''''' គឺមកពី''[[កិន្នរ]]'' សម្រាប់បុរសឬប្រភេទនៃសត្វនេះ។
'''កិន្នរី''' មានដើមកំណើតមកពីពាក្យ [[សំស្ក្រឹត]]កិន្នរសម្រាប់សត្វពាក់កណ្តាល មនុស្សស្រីពាក់កណ្តាល កិន្នរីត្រូវបានគេជឿថាបានរស់នៅលើភ្នំ [[ហិម៉ាល័យ]]។ ខណៈពេលដែល កិន្នរ ឬ កិន្នរាបានមកពី កិន្នរី សម្រាប់បុរសឬប្រភេទសត្វនេះ។
 
== ប្រវត្តិសាស្ត្រ ==
ការ​បង្ហាញ​រូប[[កិន្នរ]] ​ចំណាស់​បំផុត​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា​ត្រូវ​បាន​គេ​មើល​ឃើញ​នៅ​ប្រាសាទ[[ប្រាសាទសំបូរព្រៃគុក|សំបូរព្រៃគុក]] ​ក្នុង​សតវត្ស​ទី​៧ <ref>{{Cite web |date=2016-04-25 |title=Temple Overload! Sambor Prei Kuk |url=https://roxyrobles.wordpress.com/2016/04/25/temple-overload-sambor-prei-kuk/ |access-date=2019-11-20 |website=All About and Around |language=en}}</ref> ដែល​បច្ចុប្បន្ន​ជា[[បេតិកភណ្ឌពិភពលោក|តំបន់បេតិកភណ្ឌពិភពលោករបស់អង្គការយូណេស្កូ]] ។
កិន្នរា នៅក្នុងប្រទេស [[កម្ពុជា]] ត្រូវបានគេមើលឃើញនៅក្នុងសតវត្សទី៧ នៅ [[ប្រាសាទសម្បូរព្រៃគុក]] ដែលជាតំបន់បេតិកភណ្ឌពិភពលោករបស់អង្គការ យូណេស្គូ នៅសម័យអង្គរ [[កិន្នរ៉ា|កិន្នរ៉ា និង កិន្នរី]] ត្រូវបានគេពណ៌នានៅជញ្ជាំងប្រាសាទអង្គរវត្តដែល មានរូបរាងខុសៗគ្នា នៅ [[ប្រាសាទអង្គរវត្ត]] ក៏មានការពណ៌នាជាច្រើនអំពី របាំនេះ កិន្នរ ត្រូវបានគេឃើញជាទូទៅឆ្លាក់ ជារូបចម្លាក់ជួរឈរ តាម ស្ថាបត្យកម្មក្រោយសម័យអង្គរ ឆ្នាំ១៩០៦ របាំ កិន្នរីបានសម្តែងនៅ ទ្វីបអ៊ឺរ៉ុប លើកដំបូង នៅឯពិពណ៌នាអាណានិគម
 
នៅសម័យ[[អាណាចក្រខ្មែរ|អង្គរ]] '''កិន្នរ''' និង '''កិន្នរី''' ជាញឹកញាប់បង្ហាញនៅលើប្រាសាទអង្គរដែលមានរូបរាងខុសៗគ្នា។ នៅ[[ប្រាសាទអង្គរវត្ត]] ក៏មានការបង្ហាញរូបសត្វពាក់កណ្តាលមនុស្ស និងពាក់កណ្តាលសត្វស្លាបទាំងពីរនេះផងដែរ។
== តួអង្គនិងសម្លៀកបំពាក់ ==
 
កិន្នរ ក៏​ត្រូវ​បាន​គេ​មើល​ឃើញ​ជា​ទូទៅ​ឆ្លាក់​ជា​រូប​ចម្លាក់​សម្រាប់​សសរ​នៃ[[ស្ថាបត្យករខ្មែរ|ស្ថាបត្យកម្មក្រោយសម័យអង្គរ]] ។ <ref name=":0">{{Cite journal|date=31 March 2020|title=Social Anthropological Perspectives in Vëlmìkirëmëyaûa|url=https://shodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/152262/8/chapter%205.pdf}}</ref>
== ការសម្តែង ==
[[ឯកសារ:LePetitJournal_1906_06_24.jpg|រូបភាពតូច| នាដកាកិន្នរីរបស់[[ព្រះ​បាទ​សម្តេច​ព្រះ ស៊ីសុវត្ថិ|ព្រះបាទស៊ីសុវត្ថិ]] នៅឯពិព័រណ៍អាណានិគមឆ្នាំ១៩០៦ នៅ[[ម៉ាសេយ|ម៉ាសៀលឡេស]] ។]]
នៅឆ្នាំ១៩០៦ នាដកាកិន្នរី បានសម្តែងនៅអឺរ៉ុបជាលើកដំបូងនៅឯការតាំងពិពណ៌អាណានិគមនៅទីក្រុងម៉ាសៀលឡេស ក្នុងរជ្ជកាល[[ព្រះ​បាទ​សម្តេច​ព្រះ ស៊ីសុវត្ថិ|ព្រះបាទស៊ីសុវត្ថិ]] ។ <ref>{{Cite web |title=le petit journal, A L'Exposition Coloniale de Marseille |url=http://cent.ans.free.fr/pj1906/pj81424061906.htm |access-date=2019-11-20 |website=cent.ans.free.fr}}</ref> ក្នុង[[ខ្មែរក្រហម|របបខ្មែរក្រហម]] (១៩៧៥-១៩៧៩) នៅកម្ពុជា របាំនេះស្ទើរតែបាត់ទៅហើយ ហើយបានលេចចេញជាថ្មីក្នុងទស្សវត្សរ៍ឆ្នាំ២០០០ ក្រោមការដឹកនាំរបស់ [[នរោត្តម បុប្ផាទេវី|ព្រះអង្គម្ចាស់ នរោត្តម បុប្ផាទេវី]] ដែលជាម្ចាស់របាំព្រះរាជទ្រព្យដំបូងបង្អស់របស់កម្ពុជា។
 
== តួអង្គនិងសំលៀកបំពាក់ ==
== សូមមើលផងដែរ ==
[[ឯកសារ:Kenorei_dancer_1924.jpg|រូបភាពតូច| នាដកាកិន្នរីខ្មែរបានសម្តែងនៅសារមន្ទីរ​ជាតិ​ភ្នំពេញ​ក្នុង​ឆ្នាំ​១៩២០។]]
• [[កិន្នរ]]
តួអង្គសំខាន់ និងទោលដែលដើរតួក្នុងរបាំកិន្នរី គឺជាក្រុមនៃសត្វពាក់កណ្តាលមនុស្ស និងសត្វពាក់កណ្តាលបក្សីដែលត្រូវបានគេស្គាល់ថា កិន្នរី ។
 
តួអង្គកិន្នរី ស្លៀក​សំលៀកបំពាក់​ខុស​ប្លែក​ពី​គ្នា​ទៅ​នឹង​តួអង្គ​ផ្សេង​ទៀត​ក្នុង [[របាំព្រះរាជទ្រព្យ]]។ សំលៀកបំពាក់​របស់​តួអង្គ​នេះ​បង្ហាញ​ពី​សត្វ​ស្លាប​ដែល​មាន​ការតុបតែង​ដូច​កន្ទុយ និង​ស្លាប។
== ឯកសារយោង ==
 
សំលៀកបំពាក់​របស់ Kenorei មាន​ពណ៌​ចម្រុះ និង​ខុស​គ្នា​ទៅ​នឹង​ការ​រាំ​ដែល​ពួក​គេ​បាន​អម។ Kenorei ពាក់ mokot ksatrei ដែលជាមកុដរាងតែមួយដែលមាន transl. សា - បកប្រែ។ kbang (មកុដខាងមុខ) ។ ត្រចៀក​ត្រូវ​បាន​លម្អ​ដោយ​ផ្កា (ផ្កា និង lbak pkar ​ទាំង​សង​ខាង) ក្រវិល និង [[Chor trajeak|​ចោម​ត្រាច]] (ត្រចៀក​តុបតែង​គ្រឿងអលង្ការ)។ Kenorei មិន​ស្លៀក​ពាក់ [[ស្បៃ|​ស្បៃ]] (ជា​សម្លៀក​បំពាក់​ដូច​ក្រណាត់​ពាក់​នៅ​ប្រទេស​កម្ពុជា) ហើយ​ស្លៀក​តែ​អាវ​សូត្រ​ដៃ​វែង​ទន់។ កអាវ​ប៉ាក់​ដែល​គេ​ស្គាល់​ថា [[Srang kor|​ស្រេង​គរ]] ​ត្រូវ​ពាក់​ជុំវិញ​ក និង​លើ​អាវ។ ភ្ជាប់​ពី​ស្រេង​គរ​គឺ​ជា​ទម្រង់​នៃ​អេប៉ូឡែត​ដែល​បត់​ឡើង​លើ​ស្មា ប៉ុន្តែ​ខុស​ពី ''{{Lang|km-Latn|inthanu}}'' ។ ពាក់ដោយតួអង្គប្រុសភាគច្រើន។ តួអង្គ Kenorei ពាក់អាវទ្រនាប់មាសនៅលើដើមទ្រូង ខុសពីតួនាទីណាមួយនៅក្នុងរបាំព្រះរាជទ្រព្យកម្ពុជា។ ខ្សែ​ដែល​មាន​រាង​ដូច​អក្សរ X ដែល​បាន​តុបតែង​ប្លែក​ពី​គេ​ជុំវិញ​ដងខ្លួន​ត្រូវ​បាន​ពាក់​លើ​ដងខ្លួន​ដោយ​មាន​លម្អ​ប៉ាក់​នៅ​កណ្តាល។