វិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចឆ្នាំ ១៩៩៧៖ ភាពខុសគ្នារវាងកំណែនានា

ខ្លឹមសារដែលបានលុបចោល ខ្លឹមសារដែលបានសរសេរបន្ថែម
វិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចឆ្នាំ ១៩៩៧
No edit summary
បន្ទាត់ទី១៖
'''[[វិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចឆ្នាំ ១៩៩៧]]'''
 
<br />វិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចអាស៊ីអគ្នេយ៍ឆ្នាំ ១៩៩៧ បានបង្អាក់ដល់ទស្សនៈរបស់លោក អេនវ៉ អ៊ីប្រាហ៉ីម (Anwar Ibrahim) ដែលក្រោយមកលោកបានក្លាយជាឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃប្រទេសម៉ាទ្បេស៊ីដែលក្រោយមកលោកបានក្លាយជា[[ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី]]នៃ[[ប្រទេសម៉ាទ្បេស៊ី]] ចំពោះអ្វីដែលគាត់បានធ្វើការសរសើរនៅ ក្នុងឆ្នាំ ១៩៩៤ ថា “ដំណើរកើតទ្បើងជាថ្មីរបស់អាស៊ី”“ដំណើរកើតទ្បើងជាថ្មីរបស់[[អាស៊ី]] នោះ ។ វិបត្តិនេះបានសរបញ្ជាក់នូវការភ័យខ្លាចដែលថា សាជីវកម្មឆ្លងដែន និង ក្រុមអ្នកគាំទ្រសាជីវកម្មទាំងនោះ ពិតជាមិនចង់បាននូវរដ្ឋអាស៊ីអគ្នេយ៍មួយដ៏រឹងមាំនោះទេ ។ នៅពាក់កណ្តាលឆ្នាំ ១៩៩៧ ធនាគារកណ្តាលរបស់ប្រទេសថៃធនាគារកណ្តាលរបស់[[ប្រទេសថៃ]] បានធ្វើការបញ្ចុះតម្លៃរូបិយវត្ថុ “បាត” និង ធ្វើអោយ រូបិយវត្ថុបាត លែងមានចំណងទាក់ទងជាមួយនឹងដុល្លារសហរដ្ឋអាមេរិកលែងមានចំណងទាក់ទងជាមួយនឹងដុល្លារ[[សហរដ្ឋអាមេរិក]] ដែលធ្លាប់មានតាំងពីឆ្នាំ ១៩៨៤ មកម៉្លេះ ។ ការណ៍នេះ បណ្តាលអោយមានលេចទ្បើងនូវសំណួរដែលថា តើសហគ្រាសពាណិជ្ជកម្មនឹងត្រូវសងនូវបំណុលដ៏ច្រើន របស់ពួកគេទៅអោយបណ្តាប្រទេសផ្សេងៗ ដែលធ្វើអោយប្រទេសថៃជួបប្រទះនូវឱនភាពពាណិជ្ជកម្ម និង សល់នូវ រូបិយប័ណ្ណបរទេស[[រូបិយប័ណ្ណ]]បរទេស ដែលបំរុងទុកតិចតួចបំផុតនោះ ឬ យ៉ាងម៉េច ។
 
<br />បណ្តាប្រទេសអាស៊ីអគ្នេយ៍ដទៃៗទៀត ក៏បានជួបប្រទះនូវឱនភាពពាណិជ្ជកម្មដូចប្រទេសថៃ និង រួមចំណែក ទទួលរងនូវគ្រោះវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចដ៏ធ្ងន់ធ្ងរនេះផងដែរ ។ ទោះបីជាមាននូវការជជែកវែកញែកអំពីសារៈសំខាន់នៃកត្តា ផ្សេងៗជាច្រើនដែលមានការពាក់ព័ន្ធក៏ដោយ ក៏បរិបទជាទូទៅនៃឱនភាពអាស៊ីអគ្នេយ៍ រួមមានដូចជា ៖
១.          វដ្តនៃការធ្លាក់ចុះ នូវតំរូវការពិភពលោកចំពោះទំនិញអេទ្បិចត្រូនិច ដែលសហគ្រាសផលិតក្នុងស្រុក ភាគច្រើនបានផ្តោតលើ ។
២.          ការកកើតទ្បើងយ៉ាងឆាប់រហ័សនូវការប្រកួតប្រជែងជាមួយនឹងការនាំចេញរបស់ប្រទេសចិន ពីព្រោះតែ ប្រទេសចិនក្រោយសម័យដែលគ្រប់គ្រងដោយលោក ម៉ៅ បានផ្លាស់ប្តូរយ៉ាងសន្សឹមៗទៅរក គោលនយោបាយអភិវឌ្ឍន៍ផ្អែកលើការនាំចេញជាចំបង ។ និង
៣.        ការធ្លាក់ចុះនូវការវិនិយោគ រួមទាំងការបដិសេធរបស់ប្រទេសជប៉ុនរួមទាំងការបដិសេធរបស់[[ប្រទេសជប៉ុន]] ដែលជាប្រទេសអ្នកមានបំផុត នៅអាស៊ីនៅ[[អាស៊ី]] ក្នុងការទទួលយកនូវការនាំចូលទំនិញពីអាស៊ីអគ្នេយ៍បន្តទៀតក្នុងការទទួលយកនូវការនាំចូលទំនិញពី[[អាស៊ីអគ្នេយ៍]]បន្តទៀត
(យោងទៅលើការប៉ាន់ប្រមាណមួយ សហរដ្ឋអាមេរិកបានទិញទំនិញផលិតកម្មនាំចេញរបស់បណ្តាប្រទេសដែលមិន រាប់បញ្ចូលក្នុងចំណោមប្រទេសលោកខាងលិចទាំងទ្បាយ ចំនួន ៧០ ភាគរយ នាចុងទសវត្សឆ្នាំ ១៩៨០ ហើយចំណែកឯប្រទេសជប៉ុនវិញ ដែលមានសេដ្ឋកិច្ចយ៉ាងហោចណាស់ស្មើនឹង ២ ភាគ ៣ នៃសេដ្ឋកិច្ច សហរដ្ឋអាមេរិកនោះ បានទិញទំនិញនាំចេញទាំងនោះតែ ៨ ភាគរយប៉ុណ្ណោះ) ។ ទាក់ទិនទៅនឹងទង្វើផ្តល់ឥណទាន ស្រពិចស្រពិល មិនមានសុភវិនិច្ឆ័យត្រឹមត្រូវ និង ក្នុងទំរង់ពុករលួយផងនោះ ដែលអនុវត្តដោយស្ថាប័នហិរញ្ញវត្ថុ កំពូលៗភាគច្រើននៅក្នុងតំបន់ យើងអាចវាយតំលៃបានថា នេះអាចជាគ្រោះអាក្រក់មួយ ដែលនឹងអាចកើតមាន ទ្បើងជាយថាហេតុជាក់ជាមិនខាន ។