សង្គ្រាមគ្រីមៀ៖ ភាពខុសគ្នារវាងកំណែនានា

ខ្លឹមសារដែលបានលុបចោល ខ្លឹមសារដែលបានសរសេរបន្ថែម
No edit summary
បន្ទាត់ទី១៖
'''សង្គ្រាមគ្រីមៀ''' (ជា​[[ភាសាអង់គ្លេស]]​៖ Crimean War, [[ភាសារុស្ស៊ី]]​៖ Восточная война, Vostochnaya Vojna) (ខែ​មីនា ១៨៥៤ ដល់ ខែ​កុម្ភៈ ១៨៥៦) ជា​សង្គ្រាម​រវាង​[[ចក្រភពរុស្ស៊ី]]​ជាមួយនឹង​សំព័ន្ឋមិត្ត ដែល​មាន​[[បារាំង]] [[រាជាណាចក្ររួម]] រាជាណាចក្រសារឌីនៀ និង​[[ចក្រភពអុតតូម៉ង់]]​។ ការវាយប្រយុទ្ឋ​ធ្វើឡើង​ជាចំបង​នៅ[[ឧបទ្វីបគ្រីមៀ]] និង​ជាបន្ទាប់បន្សំ​នៅ​តួរគីខាងលិច និង​តំបន់[[សមុទ្របាល់ទិក]]​។ សង្គ្រាមគ្រីមៀ​ត្រូវបានគេ​ចាត់ទុកថា​ជា សង្គ្រាម​ទំនើប ដែល​បាន​បណ្ដុះអោយ​មានការផ្លាស់ប្ដូរ​បច្ចេកទេស និង​សព្វាវុធធ្វើសង្គ្រាម​នាពេលអនាគត​។
'''សង្គ្រាមគ្រីមៀ''' (ខែតុលា ១៨៥៣ ដល់ ខែកុម្ភៈ ១៨៥៦) ជាសង្គ្រាមរវាង[[ចក្រភពរុស្ស៊ី]]ជាមួយនឹងសំព័ន្ឋមិត្តដែលមាន[[បារាំង]] [[រាជាណាចក្ររួម]] រាជាណាចក្រសារឌីនៀ និងចក្រភពអុតតូម៉ង់។ ការវាយប្រយុទ្ឋធ្វើឡើងជាចំបងនៅ[[ឧបទ្វីបគ្រីមៀ]] និងជាបន្ទាប់បន្សំនៅតួរគីខាងលិចនិងតំបន់សមុទ្របាល់ទិក។ សង្គ្រាមគ្រីមៀត្រូវបានគេចាត់ទុកថាជា សង្គ្រាមទំនើប ដែលបានបណ្ដុះអោយមានការផ្លាស់ប្ដូរបច្ចេកទេសនិងសព្វាវុធធ្វើសង្គ្រាមនាពេលអនាគត។
 
 
== បុព្វហេតុនៃសង្គ្រាម ==
# '''ជំលោះអំពីដែនដីពិសិទ្ឋ'''
ការធ្វើរដ្ឋប្រហារ​ឆ្នាំ​១៨៥១ នៅ​បារាំង​គឺជា​ឫសគល់ដើមដំបូង​គេ ដែលនាំទៅដល់​ការប្រកាសសង្គ្រាម​ទៅលើ​រុស្ស៊ី​ពីសំនាក់​ពួក​[[បារាំង]] និង​[[អង់គ្លេស]]​​នៅថ្ងៃទី​២៨ មិនា ១៨៥៤​។ [[ណាប៉ូឡេអុងទី៣]] បាន​បញ្ជូន​ទូត​ទៅកាន់​[[ចក្រភពអុតតូម៉ង់]] ដើម្បី​បង្ខំអោយ​ចក្រភព​នេះ​ទទួលស្គាល់​[[បារាំង]]​ថា​ជាអាជ្ញាធម៌គ្រប់គ្រង​​នៅ​[[ដែនដីពិសិទ្ឋ]]​។
ការធ្វើរដ្ឋប្រហារឆ្នាំ១៩៥១នៅបារាំងគឺជាឫសគល់ដើមដំបូងគេដែលនាំទៅដល់ការប្រកាសសង្គ្រាមទៅលើរុស្ស៊ីពីសំនាក់ពួកបារាំងនិងអង់គ្លេស​នៅថ្ងៃទី២៨ មិនា ១៩៥៤។ ណាប៉ូឡេអុងទី៣បានបញ្ជូនទូតទៅកាន់ចក្រភពអុតតូម៉ង់ដើម្បីបង្ខំអោយចក្រភពនេះទទួលស្គាល់បារាំងថាជាអាជ្ញាធម៌គ្រប់គ្រង​នៅ[[ដែនដីពិសិទ្ឋ]]។
 
រំពេចនោះ [[រុស្ស៊ី]]​បាន​ប្រកាស​ប្រឆាំងនឹង​ការផ្លាស់ប្ដូរ​ថ្មីនេះ​អំពី​អាជ្ញាធរ​របស់​ដែនដីពិសិទ្ឋ​នេះ​។ ដោយ​សំអាងលើ​សន្ឋិសញ្ញា​ឆ្នាំ​១៧៥៧ និង១៧៥៩ អុតតូម៉ាន់​បាន​ប្រកាស​លុបចោល​ការសំរេចចិត្ត​មុននេះ ហើយ​ច្រានចោល​សន្ឋិសញ្ញា​ជាមួយ​[[បារាំង]] និង​អះអាងថា​[[រុស្ស៊ី]]​ជា​អាណាព្យាបាល​គ្រិស្ដបរិស័ទអរតូដុក​​នៅ​[[ចក្រភពអុតតូម៉ង់]]​។ [[ណេប៉ូឡេអុងទី៣]] បាន​ឆ្លើយតប​ភ្លាមៗ​ជាមួយនឹង​ទង្វើ​នេះ ដោយ​បញ្ជូន​កងកំលាំងទ័ព​តាម​នាវា​ស្សាលឡឺម៉ាញ​ទៅកាន់​[[សមុទ្រខ្មៅ]] ដែល​នេះ​ជា​ទង្វើរំលោភ​លើ​កត្តិកាសញ្ញាឡុងដ្រ៍​អំពី​ច្រកសមុទ្រ​។ ការបង្ហាញកំលាំង​របស់​[[បារាំង]]​រួមមាន​ផងដែរ​នូវ​ការប្រើប្រាស់​ឥទ្ឋិពល​ការទូត និង​ទឹកលុយ​ដើម្បី​ទាក់ទាញ​[[ព្រះចៅស៊ុលតង់អាប់ឌុលមេស៊ីដទី១]] អោយ​យល់ស្រប​ចំពោះ​សន្ឋិសញ្ញា​ថ្មី ដោយ​ប្រកាស​ទទួលស្គាល់​[[បារាំង]] និង​វិហាររ៉ូម៉ាន់កាតូលិក​ថា​ជាអជ្ញាធរ​កំពូល​លើ​ដែនដីពិសិទ្ឋ គ្រប់គ្រង​លើ​ទីសក្ការៈ​[[គ្រិស្តសាសនា]]​ និង​កូនសោរ​ចូលទៅកាន់​វិហារ[[គ្រិស្តសាសនា]]​ដើម ដែល​មុននេះ​ត្រូវបាន​កាន់កាប់​ដោយ​វិហារអរតូដុកក្រិច​។
រំពេចនោះ រុស្ស៊ីបានប្រកាសប្រឆាំងនឹងការផ្លាស់ប្ដូរថ្មីនេះអំពីអាជ្ញាធម៌របស់ដែនដីពិសិទ្ឋនេះ។ ដោយសំអាងលើសន្ឋិសញ្ញាឆ្នាំ១៧៥៧និង១៧៥៩ អុតតូម៉ាន់បានប្រកាសលុបចោលការសំរេចចិត្តមុននេះ ហើយច្រានចោលសន្ឋិសញ្ញាជាមួយបារាំង និងអះអាងថារុស្ស៊ីជាអាណាព្យាបាលគ្រឹស្ដបរិស័ទអរតូដុក​នៅចក្រភពអុតតូម៉ង់។ ណេប៉ូឡេអុងទី៣ បានឆ្លើយតបភ្លាមៗជាមួយនឹងទង្វើនេះដោយបញ្ជូនកងកំលាំងទ័ពតាមនាវា​ស្សាលឡឺម៉ាញទៅកាន់សមុទ្រខ្មៅ ដែលនេះជាទង្វើរំលោភលើកត្តិកាសញ្ញាឡុងដ្រ៍អំពីច្រកសមុទ្រ។ ការបង្ហាញកំលាំងរបស់បារាំងរួមមានផងដែរនូវការប្រើប្រាស់ឥទ្ឋិពលការទូតនិងទឹកលុយ​ដើម្បីទាក់ទាញព្រះចៅស៊ុលតង់អាប់ឌុលមេស៊ីដទី១ អោយយល់ស្របចំពោះសន្ឋិសញ្ញាថ្មី ដោយប្រកាសទទួលស្គាល់បារាំងនិងវិហាររ៉ូម៉ាន់កាតូលិកថាជាអជ្ញាធម៌កំពូល
លើដែនដីពិសិទ្ឋ គ្រប់គ្រងលើទីសក្ការៈគ្រឹស្តសាសនានិងកូនសោរចូលទៅកាន់វិហារគ្រឹស្តសាសនាដើម ដែលមុននេះត្រូវបានកាន់កាប់ដោយវិហារអរតូដុកក្រិច។