អប្សរា៖ ភាពខុសគ្នារវាងកំណែនានា
ខ្លឹមសារដែលបានលុបចោល ខ្លឹមសារដែលបានសរសេរបន្ថែម
ត រ៉ូបូ បន្ថែម: vi:Apsara |
ត រ៉ូបូ កែសំរួល: fr:Les Apsara; cosmetic changes |
||
បន្ទាត់ទី១៖
[[
អប្សរាម្នាក់ (សំស្ក្រឹត:
អប្សរាជាភាវៈអរូបី ពួកគេលេចចេញមកជាស្ត្រីក្មេង មានរូបសំរស់ស្អាត ដែលមានភាពប៉ិនប្រសប់ក្នុងសិល្បៈរបាំ។ ពួកគេជាភរិយារបស់ពួក [[គំធវ៌]]
== អប្សរាក្នុងអក្សរសាស្ត្របុរាណ ==
=== ឫគវេទ ===
គម្ពីរ[[ឫគវេទ]]បាននិយាយអំពី អប្សរាម្នាក់ ដែលជាភរិយារបស់គំធវ៌ ប៉ុន្តែគម្ពីរឫគវេទ ក៏បានបង្ហាញផងដែរថា អាចមានអប្សរាច្រើនជាងម្នាក់។ អប្សរាដែលមានឈ្មោះជាពិសេសដែលគេស្គាល់គឺ [[ឧរ្វសី]]។ អប្សរាផ្សេងទៀតស្ថិតនៅក្នុងសំដីសាសងគ្នារវាង [[ឧរ្វសី]] និងគូស្នេហ៍របស់នាង គឺ[[បុរុរវ]]។ ក្នុងសាស្ត្រាហិណ្ឌូផ្សេងទៀត បាននិយាយអំពីអប្សរាជាច្រើន ដែលដើរតួនាទីជាស្រីបំរើរបស់ព្រះឥន្ទ្រ រឺក៏ជាស្រីរបាំនៅក្នុងរាជវាំងរបស់គាត់។
=== មហាភារត ===
ក្នុងរឿងជាច្រើនទាក់ទងគ្នាក្នុង[[មហាភារត]] អប្សរាមាននៅក្នុងតួនាទីជំនួយការសំខាន់ៗជាច្រើន។ វីរកថាបាននិយាយអំពីតារាងផ្សេងៗនៃឈ្មោះអប្សរាសំខាន់ តារាងនិមួយៗមិនសុទ្ធតែដូចគ្នានោះទេ។ ហើយនេះជាតារាងមួយ ដែលបានអធិប្បាយអំពីការលេចឡើងនៃអប្សរានៅចំពោះមុខម្ចាស់ផ្ទះ និងភ្ញៀវ នៅក្នុងរាជវាំងរបស់អាទិទេព៖
"ឃ្ឫតឆីនេះមួយ
=== លក្ខណៈរបស់អប្សរាម្នាក់ៗ ===
ឯកសារមហាភារត បាននិយាយប្រាប់អំពីអប្សរាម្នាក់ៗ ដូចជា តិលោត្តម (តិល =គ្រាប់ល្ង + ឧត្តម= ឧត្តម) ដែលបានជួយពិភពលោកពីកំហឹងរបស់បងប្អូនអសុរា សុន្ទ និង ឧបសុន្ទ ហើយ ឧរ្វសី ដែលព្យាយាមតាមចែចង់មហាបុរស អរ្ជុន។
=== អត្ថបទខ្លីអំពីអប្សរានិងពួកឥសី ===
រឿងខ្លីៗនៅក្នុងមហាភារត បាននិយាយអំពីអប្សរាត្រូវបានបញ្ជូនមកបំបែកកម្មដ្ឋានរបស់ឥសី មិនអោយធ្វើតបៈបានសំរេច។ រឿងមួយដែលនិយាយអំពីឆាកឈុតនេះគឺការរៀបរាប់របស់វីរនារីនៃ វីរកថា សកុន្តលា ដែលនិយាយរៀបរាប់អំពីឪពុកម្តាយរបស់នាង
បន្ទាត់ទី២៦៖
"មាន កាលមួយនោះ ឥសី វិស្វមិត្រ បានបង្កើតថាមពលដ៏ខ្លាំងក្លាមួយ ដោយប្រើវិធីតប របស់គាត់ រហូតដល់ព្រះឥន្ទ្រមានការភ័យខ្លាច។ ដោយសំរេចចិត្តថា ឥសីរូបនេះគួរតែបោះបង់ចោលតបចោល ព្រះឥន្ទ្រក៏បញ្ជូន អប្សរា មេនក ទៅដាក់ស្នេហ៍តាបសរូបនេះ។ មេនក មានការភ័យខ្លាចចំពោះកំហឹងរបស់តាបសដ៏ពូកែរូបនេះ ប៉ុន្តែនាងត្រូវតែស្តាប់តាមបញ្ជារបស់ព្រះឥន្ទ្រ។ នៅពេលដែលនាងទៅជិតវិស្វមិត្រ ខ្យល់របស់ព្រះវាយុ បានបក់បំប៉ើងសំលៀកបំពាក់របស់នាងចេញពីខ្លួន។ ដោយឃើញនាងគ្មានសំលៀកបំពាក់បែបនេះ ឥសីក៏លង់ក្នុងសំនាញ់តណ្ហា។ អប្សរានិងឥសី រស់នៅសប្បាយជាមួយគ្នាមួយរយៈកាល ដែលក្នុងអំលុងពេលនោះ តបរបស់វិស្វមិត្រត្រូវបាន ខកខាន។ ជាលទ្ធផល មេនក បានផ្តល់កំនើតបុត្រីម្នាក់ ដែលនាងបានបោះបង់ចោលនៅមាត់ទន្លេ។ បុត្រីនោះគឺនាង សកុន្តលា អ្នកនិយាយរឿងនេះនេះឯង"។
== អប្សរានៅក្នុងសិល្បៈ ==
=== អប្សរានៅក្នុងសិល្បៈរបស់ជ្វានិង ពលី(បា-លី) បុរាណ ប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី ===
រូបភាពអប្សរា ត្រូវបានគេរកឃើញនៅក្នុងប្រាសាទនានា របស់ជ្វាបុរាណ សង់កាលពីសម័យអធិរាជ សៃលេន្ទ្រៈ ដល់ចក្រភព មជបហិត។ ជាទូទៅអប្សរា មិនត្រូវបានគេរកឃើញថាឆ្លាក់ក្នុងគោលបំនងតែងលំអប្រាសាទនោះទេ តែច្រើនតែជាផ្នែកមួយនៃវីរកថា ដូចជានៅ បូរ៉ូបុដួរ មេនដុត ប្រាំបាណាន់ ប្លៅសាន់ និង ប៉េនាតារាន់។ នៅ បូរ៉ូបុដួរ អប្សរា ត្រូវបានចាត់ទុកជាស្រីសួគ៌ដ៏ស្អាត ត្រូវបានគេឆ្លាក់ជារូបឈរ រឺ ហោះ ជាទូទៅដៃកាន់ផ្កាឈូក បាចផ្កា រឺបក់បោយកន្សែង ហាក់ដូចជាប្រើដើម្បីជួយអោយហោះអញ្ចឹង។ នៅលើប្រសាទមេនដុត ជិត បូរ៉ូបុដួរ មានឆ្លាក់ទេវតាមួយក្រុម កំពុងហោះហើរលើស្ថានសួគ៌ ដោយក្នុងនោះមានរូបអប្សរាដែរ។
បន្ទាត់ទី៣៤៖
ជាទូទៅ អប្សរា ត្រូវបានគេចាត់ថាជាស្រីសួគ៌ រស់នៅជាមួយព្រះឥន្ទ្រ។ ពួកគេត្រូវបានគេស្គាល់ដោយសារភារកិច្ចពិសេស៖ បញ្ជូនទៅផែនដីដោយព្រះឥន្ទ្រ ដើម្បីចែចង់ពួកឥសី ដែលអាចបង្កគ្រោះថ្នាក់ រឺអាចនឹងមានអំនាចខ្លាំងជាងព្រះឥន្ទ្រ។ ឆាកឈុតនេះ មានជាញញៗក្នុងប្រពៃណីជ្វា ដូចជាក្នុងរឿង "កុកាវិន អរជុនវិវាហ" និពន្ធដោយ កន្វ នាឆ្នាំ ១០៣០ ក្នុងរាជស្តេច ឰលន្គគ។ រឿងនោះបាននិយាយថា អរជុន ដើម្បីឈ្នះយក្ស និវតកវច បានតាំងចិត្តធ្វើតប នៅពេលនោះព្រះឥន្ទ្របានបញ្ជូនអប្សរាមកចែចង់បំបែកកម្មដ្ឋានគាត់។ អរជុនបានឈ្នះកាមតណ្ហារបស់ខ្លួនឯង ក៏ទទួលបានពរពីព្រះជាម្ចាស់ ហើយក៏ធ្វើសង្គ្រាមឈ្នះយក្សនោះទៅ។
=== អប្សរានៅក្នុងសិល្បៈនិងស្ថាបត្យកម្មខ្មែរ ===
[[
អប្សរាជាផ្នែកដ៏សំខាន់មួយនៅក្នុងចំលាក់នានាលើប្រសាទ បុរាណខ្មែរ។ ចំលាក់នៅលើប្រាសាទខ្មែរមានរូបស្ត្រីសួគ៌ពីរប្រភេទ៖រូបមួយបង្ហាញ ពីលក្ខណៈកំពុងតែរាំ រឺរៀបចំនឹងរាំ មានឈ្មោះថាអប្សរា និងមួយទៀតមានរូបភាពឈរនៅនឹងថ្កល់ មុខមើលទៅមុខ មានលក្ខណៈជាអ្នកការពារប្រាសាទ មានឈ្មោះថាទេវតា។<ref>Maurice Glaize, ''Monuments of the Angkor Group'', p.37.</ref>
បន្ទាត់ទី៤៤៖
{{commonscat|Apsara}}
=== របាំបុរាណខ្មែរ ===
== ឯកសារយោង ==
{{reflist|2}}
បន្ទាត់ទី៥៤៖
[[en:Apsara]]
[[es:Apsarā]]
[[fr:Les Apsara]]
[[id:Bidadari]]
[[it:Apsaras]]
|