ប្រាសាទគុកយាយហម

ប្រាសាទគុកយាយហម​ត្រូវបាន រកឃើញថា កសាងឡើងដោយ បុព្វបុរសខ្មែរនាសម័យអង្គរនៅក្រោម រជ្ជកាលព្រះបាទជ័យវរ័្មនទី៧ ប៉ុន្តែបើតាមរយៈសំណល់នៃ ស្ថាបត្យកម្មដូចជា ផ្តែរទ្វារ សិលាចារឹក នៅទីនោះ ប្រហែលជាមណ្ឌលសានាដែលជាទីសក្ការៈបួសមួយតាំងពីមុន សម័យអង្គរទៅទៀត ។ ប្រាសាទ​គុក​យាយ​ហម ស្ថិតនៅក្នុងភូមិជ្រេស ស្រុកព្រៃឈរ ខេត្តកំពង់ចាម មាន​ចម្ងាយ​ប្រហែល​ជាង​៩០​គីឡូ​ម៉ែត្រ ពីរាជធានី ភ្នំពេញ ។

ប្រវត្តិនៃប្រាសាទ គុកយាយហមមានរឿងរ៉ាវជារឿងព្រេងផង និងមានប្រវត្តិ ពិតទាក់ទងទៅនិងការកសាងប្រាសាទនេះផង ។ រឿងព្រេងនោះគឺគ្រាន់តែចាស់ទុំនិទានតៗគ្នាពីដូនចាស់ម្នាក់មានឈ្មោះថា «យាយហម» បាស្ម័គ្រចិត្តបូជាជីវិត ដើម្បីនៅចាំថែរក្សាប្រាសាទ និងសម្បត្តិទ្រព្យប្រាសាទនៅក្នុងកាលៈទេសៈ មួយដែលស្រុកទេសកើតមានសង្គ្រាម ។ ដូច្នេះហើយក្រោយពីយាយហម ស្លាប់ទៅគេក៏បានហៅ ប្រាសាទនេះថា ប្រាសាទយាយហមជាប់រហូតមកដល់ សព្វថ្ងៃហើយបច្ចុប្បន្ននេះ យើងឃើញមាន រោងមទួយដែលបងប្អូនប្រជាជនយើងបានសាងសង់ដោយមានការធ្វើ ជារូបតំណាងឲរូបយាយហម តម្កល់នៅក្នុងរោងនោះដែលស្ថិតនៅពីខាងមុខប្រាសាទ ។ ចំណែក​តាម​ការ​សិក្សា​ពី​ប្រវត្តិ​ពិត​របស់​ប្រាសាទ​នេះ​ត្រូវ​បាន​កសាង​ដោយ​បុព្វបុរស​ខ្មែរ​នា សម័យអង្គរក្រោម រជ្ជកាលព្រះបាទជយវរ័្មនទី៧ ។ ប្រាសាទនេះគឺជាមណ្ឌលសាសនាមួយនា សម័យបុរាណ ជាពិសេសសម័យអង្គរ ។ ក៏ប៉ុន្តែតាមរយៈសំណង់នៃសំណង់ស្ថាបត្យកម្មនៅទីនោះ ជាទីសក្ការបូជាមួយតាំងពីសម័យអង្គរ គឺប្រហែល នៅសតវត្សរ៍ទី៧,៨នៃគ.ស ហើយប្រហែលជា ក្រោយមកសំណងនោះត្រូវបានខូចខាតទៅ ទើបនៅសម័យអង្គរ ព្រះមហាក្សត្រខ្មែរបានស្ថាបនា ជាសំណង់ប្រាសាទមួយថ្មីនៅទីនោះ តែមិនមែនសង់ពីលើគ្រឹះប្រាសាទចាស់ទេ គឺគ្រាន់តែសង់នៅលើបរិវេណនៃប្រាសាទពីមុន ។

សព្វថ្ងៃនេះ អ្វីដែលនៅសល់គឺតួប្រាង្គប្រាសាទមួយធ្វើពីថ្មភក់សុទ្ធសាធ ។ ប្រាសាទនេះមាន ទ្វារចូលទាំងបួនទិស តែទ្វារខាងកើតជាច្រកសំខាន់ពោលគឺជាទិសសំខាន់របស់ខ្មែរ ។ នៅជាប់ពី ខាងលិចនៃតួប្រាង្គនេះ យើង ឃើញនៅមានសល់ទួលបុរាណពីរជាតួប្រាសាទឥដ្ឋ ដែលទទួលរង នូវការជីកកកាយយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ ។ ក្រៅពីនេះ នៅមានសំណង់ផ្ទាំងថ្មជាមេទ្វារប្រាសាទ ផ្តែរទ្វារមាន ចម្លាក់នៅកប់ដី ទម្រលិង្គ ចំណែកជើង ប្រអប់ជើង និង ដងខ្លួនព្រះពុទ្ធថ្មកំពូលប្រាសាទដែលធ្លាក់ មកដី ទម្លាក់បិដមា ក្បាច់ស្លឹករកា និងអំបែងកុលាលភាជន៍ជាដើម ។ល។ នៅជុំវិញប្រាសាទយាយហម ក៏មានជាប្រព័ន្ធធារាសាស្រ្តខ្វាត់ខ្វែងដូចជា ស្រះទឹក , ត្រពាំង ទឹក , ទន្លេអុំ និងអូរ ។ ក្រៅពីនេះនៅខាងក្រៅកំពែងប្រាសាទមានទួលជុំវិញដែលយើងប្រទះឃើញ មានអំបែងកុលាលភាជន៍ជាច្រើនដូចជា ក្អមគម្របពួចជាដើម ។ ដូចនេះ តាមរយៈសំណល់អំបែង កុលាលភាជន៍នេះអាចបញ្ជាក់បានថា ទីតាំងប្រាសាទ យាយហមប្រាកដជាមានសហគមន៍មនុស្ស រស់នៅក្បែរប្រាសាទ និងយកប្រាសាទជាទីសក្ការបូជា ។