អាយតនៈ៖ ភាពខុសគ្នារវាងកំណែនានា

ខ្លឹមសារដែលបានលុបចោល ខ្លឹមសារដែលបានសរសេរបន្ថែម
បន្ថែម អន្តរតំណភ្ជាប់ទៅកាន់ គម្រោងភាសាដទៃទៀត
បន្ទាត់ទី៤៖
ក្រៅ៦ (ពាហិរានិ អាយតនានិ) ។ ម្យ៉ាងទៀតគេស្គាល់អាយតនៈក្នុង ថាជាបសាទឬទ្វារដែរ រីឯអាយតនៈក្រៅ គេស្គាល់ថាជាអារម្មណ៍របស់វិញ្ញាណ ។ ដូច្នេះអាយតនៈមាន
បសាទ-អារម្មណ៍៦គូរគឺ អាយតនៈក្នុង៦និងអាយតនៈក្រៅ៦៖
=== អាយតនៈក្នុងៈ ===
::*១- ចក្ខុ ជាគូរនឹង វណ្ណរូប (រូបឃើញដោយភ្នែក)
::*២- សោត ជាគូរនឹង សទ្ទឬសម្លេង
បន្ទាត់ទី១១៖
::*៥- កាយ ជាគូរនឹង ផោដ្ឋព្វ
::*៦- មនោ ជាគូរនឹង ធម្ម (អារម្មណ៍ដែលកើតឡើងក្នុងចិត្ត)។
=== អាយតនៈក្រៅៈ ===
::*១- វណ្ណរូប ជាគូរនឹង ចក្ខុ
::*២- សទ្ទ ជាគូរនឹង សោត
បន្ទាត់ទី១៩៖
::*៦- ធម្ម ជាគូរនឹង មនោ ។
ក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនា បសាទមានទាំងអស់៦ ខុសគ្នាពីក្នុងបច្ចឹមប្រទេស ដែលបសាទមានតែ៥ ។ ក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនា មនោ (ទ្វារចិត្ត) រាប់ថាជាអាយតនៈក្នុងមួយដែរ ដែលប្រតិកម្មជាមួយនឹង
អាយតនៈក្រៅ ដូចជាផស្សៈ វេទនា សញ្ញា សង្ខារជាដើម ។ ពាក្យសឡាយតនៈ Saḷāyatana ប្រើជាទូរទៅនៅក្នុង [[លោកិយបដិច្ចសមុប្បាទ១២|បដិច្ចសមុប្បាទ១២]] សម្រាប់សំគាល់អាយតនៈ៦គូរ ខាងលើនេះ (នាមរូបប្បច្ចយាសឡាយតនំ) ។
 
==ក្នុងគម្ពីរបាលី==
ក្នុង[[អរិយសច្ច៤]] ព្រះពុទ្ធបានត្រាស់បញ្ជាក់ថា ហេតុដែលនាំឲ្យកើតទុក្ខ គឺតណ្ហា ។ ក្នុងខ្សែច្រវាក់បដិច្ចសមុប្បាទ១២នេះ ព្រះពុទ្ធបញ្ជាក់ថា តណ្ហាកើតឡើងដោយសារវេទនា ដែលកើតឡើងអំពីផស្សៈ នៅត្រង់អាយតនៈ៦ ។ ដូច្នេះដើម្បីរំលត់តណ្ហា និងវិបាករបស់វាគឺសេចក្តីទុក្ខ គេត្រូវតែសង្រូម និងធ្វើការយល់ដឹងក្នុងអាយតនៈ ។