សម្ដេចព្រះមហាឃោសានន្ទ

មហាឃោសនន្ន (ពាក្យពេញគឺ សម្តេចព្រះមហាឃោសនន្ន) (ខែឧសភា ២៣ ១៩១៣-ខែមិនា ១២ ២០០៧) ព្រះអង្គគឺជាសម្តេចសង្ឃរាជនៃប្រជាជនកម្ពុជា ក្នុងអំឡុងពេលសម័យខ្មែរក្រហមនិងសម័យអ្នកកាន់លទ្ធិកុម្មុយនិស្តនិយមប្រទេសកម្ពុជា។

ព្រះនាមរបស់ព្រះអង្គជាភាសាបាលីគឺ ឃោសនន្ន ដែលមានន័យថា ជាមនុស្ស ពពេញទៅដោយរីករាយក្រៃលែង។ ព្រះអង្គបានកើតនៅខេត្តតាកែវ នៅប្រទេសកម្ពុជានៅឆ្នាំ១៩១៣ នៅគ្រួសារអ្នកស្រែនៅទន្លេចតុ មុខ កាលពីនៅក្មេងគាត់មានចំនាប់អារម្មណ៍យ៉ាងខ្លាំងនិងបានចូលបម្រើជាក្មេងវត្តកាលពីអាយុ៨ឆ្នាំ ។ គាត់គឺត្រូវបានគេចាប់អារម្មណ៍យ៉ាងខ្លាំង ហើយនៅអាយុ១៤ឆ្នាំគាត់បានបួសជាលោកនេន។ គាត់បានសិក្សាភាសាបាលីនៅវិទ្យាល័យវត្ត ហើយបន្ទាប់មកទៀតបានទៅបំពេញការសិក្សារបស់ គាត់នៅសកលវិទ្យាល័យ នៅភ្នំពេញនិងខេត្តបាត់ដំបង មុននឹងទៅប្រទេសឥណ្ឌាដើម្បីស្វែងរកការសិក្សាបន្ថែបទៅលើភាសាបាលីនៅសកលវិទ្យាNalanda នៅ Bihar ។

ការអប់រំ

មហាឃោសន្នបានហ្វឹកហាត់ពីអ្នកដឹកនាំនៃសាសនាព្រះពុទ្ធ រាប់បញ្ចូលទាំងព្រះសង្ឃនៅ[[ប្រទេស ជប៉ុន]] Nichidatsu Fujii និងសម្តេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាតប។

នៅឆ្នាំ១៩៦៥មហាឃោសនន្នបានចាកចេញពីប្រទេសកម្ពុជាទៅភាវនាធម៌នៅវត្ត Ajahn Dhammadaro នៅវត្តWat Chai Na នៅក្នុងព្រៃជិតNakorn Sri Dhammaraj នៅប្រទេសថៃខាង ត្បូង។៤ឆ្នាំក្រោយមកក្នុងអំឡុងពេលដែលគាត់កំពុងសិក្សានៅព្រៃDhammadaro សហរដ្ធអាមេរិក បានចាប់់ផ្តើមទំលាក់គ្រាប់បែកនៅប្រទេសកម្ពុជានិងជាផ្នែកមួយនៃគោលបំណងរបស់ពួកគេ ដើម្បី បិទនៅផ្លូវរថភ្លើងក្រុងហូជីមិញនិងបញ្ចប់សង្រ្គាមវៀតណាម។ ប្រទេសកម្ពុជាបានក្លាយជាបាកបែក ហើយក្លាយជាសង្គមតូចៗជាច្រើន។

សម័យខ្មែរក្រហម

ខ្មែរក្រហមបានរឹបអោសយកប្រទេសទាំងមូល ហើយចំពោះអ្វីដែសង្ឃឹមបានក្លាយជាមន្ទិលសង្ស័យ ប៉ុល ប៉ូតគឹជាមុនស្សដែលបម្រើដល់ព្រះដែរ បានប្រកាសថាព្រះសង្ឃគឺគ្មានប្រយោជន៍អ្វីនោះទេ។ ព្រះសង្ឃជាផ្នែកមួយនៃមន្ទិលសង្ស័យនិងទាក់ទងទៅនិងខ្មោចប្រាយបីសាចហើយនិងច្រណែន ឈ្នានីសនិងឃោឃៅគួអោយស្អប់។ការឃោសនាដ៏គួរអោយរន្ធត់កាលឆ្នាំដំបូងគឺបានបង្ខំអោយព្រះ សឹកហើយទៅធ្វើស្រែចំការរឺក៏ធ្វើទារុណកម្មចំពោះព្រះសង្ឃនិងសំលាប់ចោលទៀតផង។ ព្រះសង្ឃខ្លះទៀតត្រូវបានបង្ខំអោយប្រព្រឹត្តិខុសនិងវិន័យរបស់ព្រះសង្ឃ ដោយពេលនោះខ្មែរក្រ ហមមានំនាចណាស់ចំពោះភារវកម្ម ទាំងនេះ ចាប់តាំងពីពេលនោះមកព្រះសង្ឃមិនមានប្រ ទេសកម្ពុជា ហើយនិងវត្តជាច្រើនបានត្រូវគេកំទេចចោលអស់។ នៅគ្រានោះបានមានជនភៀសខ្លួនហើយបានចាប់ផ្តើមចេញពីប្រទេសកម្ពុជាទៅនៅផ្តុំគ្នាបណ្តោយ ព្រំប្រទល់ប្រទេសថៃ ដែលនាំយកទាំងរៀងរ៉ាវ មិនគួរអោយជឿ បរាជ័យភាពនិងរន្ធត់មកជាមួយ ពួកគេ។ នៅឆ្នាំ១៩៧៨មហាឃោសនន្នបានចេញពីអាស្រមរបស់គាត់ពីក្នុងព្រៃនៅប្រទេសហើយបានមក ជុំរុំជនភៀសខ្លួននៅព្រំប្រទេសថៃនិងខ្មែរនិងបានចាប់ផ្តើមជួយផ្គត់ផ្គង់ដល់ជនភៀសខ្លួនដែលរត់ ឆ្លងមកព្រំប្រទល់ប្រទេសថៃ។ មហាឃោសនន្នគឺជាព្រះសង្ឃមួយនៃព្រះសង្ឃពីរឺបីអង្គនៃប្រទេសកម្ពុជាដែលបម្រើនៅការលាងសំអាតចិត្តអាក្រកនិងប្រព្រឹត្តិនៅអំពើល្អ ត្រូវបានចាក់រុកដោយខ្មែរក្រហមនិងប៉ុលប៉ូត។ ក្រុមគ្រួសារនិងមិត្តភក្តិ កូនសិស្សត្រូវបានសំលាប់ដោយខ្មែរក្រហម

ការស្ថាបនាឡើងវិញ

មហាឃោសនន្នបានជួយដល់ប្រទេសកម្ពុជានិងសាសនាព្រះពុទ្ធរស់ឡើងវិញ នៅឆ្នាំ១៩៨០គាត់ បានបម្រើជាអ្នកតំណាងប្រជាជនកម្ពុជានៅក្នុងជុំរុំជនភៀសខ្លួនចំពោះអង្គការសហ្រជាជាតិ។ នៅពេលដែលរបបប៉ុលប៉ូតរលំ១៩៧៩,មហាឃោសនន្នគឺជាព្រះសង្ឃម្នាក់នៃព្រះសង្ឃ៣០០០នាក់ ដែលមានឡើងវិញ។នៅឆ្នាំ១៩៨៨ត្រូវបានជ្រើសរើសដោយព្រះសង្ឃ៣០០០អោយធ្វើជាសម្តេច សង្ឃនៃប្រទេសកម្ពុជានិងជនជាតិដែលនៅខាងក្រៅប្រទេសពួកគេបានយលព្រមជាមួយនិងការ តែងតាំងជាបណ្តោះអាសន្នរហូតដល់គាត់ត្រូវបានគេជ្រើសរើសដូចដែលគេកំនត់ទុក។

ធម្មយាត្រា

នៅឆ្នាំ១៩៩២ជាឆ្នាំដំបូងដែលអង្គការសហប្រជាជាតិបានឧបត្ថម្ភដល់កិច្ចព្រមព្រាងសន្តិភាព, មហាឃោសនន្នដឹកនាំជាតិលើកដំបូងនិងផ្តល់នៅសន្តិភាពសំរាប់ប្រទេសខ្មែរទាំងមូលដើម្បីអោយ ជនជាតិខ្មែរមានសេចក្តីសង្ឃឹមនិងសន្តិភាព។ធម្មយាត្រានេះបានធ្វើដំណើរនិងចំនាយពេលអស់ រយះពេល១៦ថ្ងៃនិង២០១.១២១គមនិងឆ្ពោះទៅរកតំបនខ្មែរក្រហម។ បន្ទាប់មកគាត់នាំធម្មយាត្រាជាច្រើនឆ្ពោះប្រទេសកម្ពុជាទាំមូលជាមួយ២០០នាក់រាល់ឆ្នាំ។

មានមនុស្សជាច្រើថាGandhi នៃកម្ពុជា មហាឃោសនន្នគឺត្រូវបានតែងតាំងជាណូបែលសន្តិភាព នៅឆ្នាំ១៩៩៥, ១៩៩៦ និង ១៩៩៧សំរាប់កាអាររបស់គាត់នៅក្នុងការនាំយកសន្តិភាពមកកាន់ប្រ ទេសកម្ពុជា។ គាត់បានទទលមរណភាពនៅសហរដ្ឋអាមេរិកនៅថ្ងៃទី១២ ខែមិនា ឆ្នាំ២០០៧។