ព្រះនិព្វាន៤ថ្នាក់៖ ភាពខុសគ្នារវាងកំណែនានា

ព្រះនិព្វាន៤ថ្នាក់ ក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនាគឺ ថ្នាក់នៃព្រះនិព្វាន ពីទាបទៅខ្ពស់៤ជាន់ ដល់ដល់អរហន្ត ជាថ្នាក់ខ្ពស់បំផុត ដែលអ្នកសិក្សាសាមញ្ញ ក៏អាចសម្រេចបានក្នុងជាតិនេះ ។ ព្រះនិព្វាន៤ថ្នាក់នោះគឺ សោតាបន្ន១ សកទាគាមិ១ អនាគាមិ១ និងអរហន្ត១ ។<br/>

ជនសាមញ្ញ ឬបុថុជ្ជន (ពាក្យបាលី) ជាបុគ្គលដែលគ្មានឈាន ស្ថិតនៅក្នុងសង្សារចក្រ គឺការវិលកើតវិលស្លាប់ គ្មានទីបញ្ចប់ ។ បុថុជ្ជននិមួយៗ កើតឡើង រស់នៅ ហើយស្លាប់ទៅវិញ ក្នុងជាតិគ្មានទីបញ្ចប់ ជាទេវតា មនុស្ស តិរច្ឆាន ប្រុស ស្រី ខ្ទើយ ប្រេត ទេវៈ ឬជាសត្វមានជីវិតផ្សេងៗទៀត ។<br/>

::*១- ភពតិរច្ឆាន (សត្វល្អិត សត្វស្លាប ត្រី ម្រឹគ) ជាភពដែលមានទុក្ខតិចជាង ។ តិរច្ឆានរស់នៅ ដោយសភាវគតិ (instinct) និងអារម្មណ៍ ដើម្បីរួចពីសេចក្តីស្លាប់ ។

::*២- ភពប្រេត ដែលមានការស្រេកឃ្លាន យូរអង្វែងជាលក្ខណៈ ទទួលរងទុក្ខជាទទួលរងទុក្ខជាទម្ងន់ ពិបាកនឹងទ្រាំទ្របាន ។

បុគ្គលក្នុងក្រុមទី១ ឈ្មោះថាសោតាបន្ន មានន័យថា បុគ្គលដែលចូល (អាបទ្យតេ āpadyate ) ទៅក្នុងខ្សែសោតា “ ខ្សែលោកុត្តរៈ អរិយដ្ឋង្គិកមគ្គ ដែលជាធម៌ខ្ពស់បំផុត “ ។ ម្យ៉ាងទៀតគេនិយាយថា សោតាបន្នជាអ្នកបើកភ្នែកព្រះធម៌ (ធម្មចក្ខុ) ។ ដោយបានបើកភ្នែកព្រះធម៌ សោតាបន្ននឹងសម្រេច អរហន្តក្នុងកំឡុង៧ជាតិ ។ ដោយហេតុពិតថា សោតាបន្នបានក្តាប់យក សម្មាទិដ្ឋិ ហើយនិងមានសទ្ធាពេញ ក្នុង

==សកទាគាមិ==

បុគ្គលក្នុងក្រុមទី៣ ឈ្មោះថាអនាគាមិ មានន័យថា មិនវិលត្រឡប់ ។ អនាគាមិ ដោយដោយបានកំចាត់កាមរាគៈអស់ហើយ មិនត្រឡប់មកកើត ក្នុងឋានមនុស្ស ឬអបាយភូមិទេ ។ អនាគាមិកើតតែក្នុង សុទ្ធាវាសព្រហ្ម (ឋានបរិសុទ្ធ) ដោយរូបធាតុពិសេស ហើយក៏និព្វានក្នុងឋាននោះទៅ ។ អនាគាមិខ្លះ ទៅកើតក្នុងសុទ្ធាវាសខ្ពស់ មួយជាតិទៀត ទើបនិព្វាន ។

បុគ្គលក្នុងក្រុមទី៤ ឈ្មោះថាអរហន្ត គឺបុគ្គលដែលសម្រេច ព្រះនិព្វានពេញបរិបូណ៌ ដោយបានកំចាត់ សំយោជនៈ១០ ឥតមានសេសសល់ ហើយលុះបរិនិព្វានទៅ មិនមិនវិលត្រឡប់កើត ក្នុងលោកណាមួយឡើយ

វិលត្រឡប់កើត ក្នុងលោកណាមួយឡើយ គឺរួចចាកផុតអំពី សង្សារវដ្ត ដាច់ស្រឡះដាច់ស្រឡះហើយ ។

::១- ក្នុងធម្មទេសនាមួយ ដូចជា “ឧបមេយ្យ-សត្វពស់” (មជ្ឈឹមនិកាយ២២) ព្រះពុទ្ធបានព្រះពុទ្ធបានត្រាស់ថាៈ

::២- ផលគឺជាកំរិតខ្ពស់បំផុត ឬចុងបញ្ចប់ របស់មគ្គ ។ ដូច្នេះ ឧទាហរណ៍ ដូចជាសោតា

បន្នដូច្នេះ ឧទាហរណ៍ ដូចជាសោតាបន្ន ជាផលរបស់អ្នកឡើងកាន់ សោតាបត្តិមគ្គ ។ ពោលឲ្យច្បាស់ជាងនេះគឺ សោតាសោតាបន្នបានកំចាត់ សំយោជនៈ៣អស់ហើយ ចំណែកឯសោតាបត្តិមគ្គ គឺកំពុងតែខំប្រឹងកំចាត់ ។