ភាសាវៀតណាម (Vietnamese: chữ nôm) គឺជាភាសាអូស្ត្រូអាស៊ីកដែលនិយាយជាចម្បងក្នុងប្រទេសវៀតណាម ដែលជាភាសាជាតិជាផ្លូវការ។  ភាសាវៀតណាមត្រូវបាននិយាយដោយប្រជាជនប្រហែល ៨៥លាននាក់ ច្រើនដងច្រើនជាងក្រុមគ្រួសារអូស្ត្រូអាស៊ីកដែលនៅសល់បញ្ចូលគ្នា។ ភាសាវៀតណាម ជាភាសាកំណើតរបស់ជនជាតិវៀតណាម (ហៅថា:គិញ) ក៏ដូចជាភាសាទីពីរ ឬភាសាទីមួយសម្រាប់ក្រុមជនជាតិផ្សេងទៀតនៅក្នុងប្រទេសវៀតណាម។ ដែលត្រូវបានបែងចែកទៅជាគ្រាមភាសាសំខាន់ៗចំនួនបី គឺភាគខាងជើង (ហាណូយ) ភាគកណ្តាល (ហ្វេ) និងភាគខាងត្បូង (ទីក្រុងហូជីមិញ)។

វៀតណាម
tiếng Việt
ការបញ្ចេញសំឡេង/tiəŋ˧˦ viə˨ʔ/ (ខាងជើង)
/tiəŋ˦˥ jḭək̚˨˩˨/ (ខាងត្បូង)
ដើមកំណើតនៅប្រទេសវៀតណាម
ប្រទេសចិន (ខេត្តគ័ងស៊ី)
ជាតិពន្ធុ​
​(ជនជាតិ)
គិញ (វៀតណាម)
អ្នកនិយាយដើមកំណើត

៧៦ លាននាក់
ទម្រង់ដើម
ឡាតាំង (Vietnamese alphabet)
ប្រេលវៀតណាម
Chữ Nôm (ក្នុងប្រវត្តិ)
ស្ថានភាពផ្លូវការ
ភាសាផ្លូវការនៅក្នុង
 វៀតណាម
 អាស៊ាន[១]
ភាសាជនជាតិភាគតិច
ត្រូវបានទទួលស្គាល់
កូដភាសា
ISO 639-1vi
ISO 639-2vie
ISO 639-3vie
ហ្គ្រតតូឡកviet1252
Linguasphere46-EBA
តំបន់នៃប្រទេសវៀតណាមដែលមានភាសាវៀតណាមជាភាសាកំណើត[២]
អត្ថបទនេះមាននិមិត្តសញ្ញាសូរសព្ទ IPA ដោយគ្មានការគាំទ្រការបកប្រែត្រឹមត្រូវ អ្នកអាចឃើញសញ្ញាសួរ ប្រអប់ ឬនិមិត្តសញ្ញាផ្សេងទៀតជំនួសឱ្យតួអក្សរយូនីកូដ សម្រាប់ការណែនាំណែនាំអំពីនិមិត្តសញ្ញា IPA សូមមើល ជំនួយ:IPA

ភាសាវៀតណាម ដូចភាសាផ្សេងទៀតជាច្រើននៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ និងអាស៊ីបូព៌ា ភាសាវៀតណាមគឺជាភាសាវិភាគដែលមានសូរសព្ទ។ មានទិសដៅដំបូងដោយប្រធានបទ-កិរិយាស័ព្ទ-លំដាប់វត្ថុ និងអ្នកកែប្រែតាមពាក្យដែលពួកគេកែប្រែ។ ក៏ប្រើការចាត់ថ្នាក់នាមផងដែរ។ វាក្យសព្ទរបស់វាមានឥទ្ធិពលយ៉ាងសំខាន់ពីភាសាចិនកណ្តាល និងពាក្យកម្ចីមួយចំនួនពីភាសាបារាំង។ ភាសាវៀតណាមត្រូវបានសរសេរជាប្រវត្តិសាស្ត្រដោយប្រើជឺ ណោម (chữ Nôm) ដែលជាអក្សរចារឹកដោយប្រើអក្សរចិន (chữ Hán) ដើម្បីតំណាងឱ្យវាក្យសព្ទចិន-វៀតណាម និងពាក្យវៀតណាមដើមមួយចំនួន រួមជាមួយនឹងតួអក្សរដែលបានបង្កើតក្នុងស្រុកជាច្រើនដើម្បីតំណាងឱ្យពាក្យផ្សេងទៀត។ អក្ខរក្រមវៀតណាម (chữ quốc ngữ) ដែលត្រូវបានគេប្រើនៅថ្ងៃនេះគឺជាអក្សរឡាតាំងដែលមានសញ្ញាវណ្ណយុត្តិបន្ថែមផង ដែលផ្អែកលើអក្សរឡាតាំងត្រូវបានអនុម័តជាផ្លូវការក្នុងកំឡុងការគ្រប់គ្រងរបស់បារាំងនៅវៀតណាម។ ដែលប្រើរូបសញ្ញា និងសញ្ញាសម្គាល់ដើម្បីសម្គាល់សំឡេង និងសូរសព្ទមួយចំនួន។

ការចែកចាយផ្លូវភូមិសាស្រ្ត កែប្រែ

ក្នុងនាមជាភាសាជាតិ ភាសាវៀតណាមត្រូវបានគេនិយាយទូទាំងវៀតណាមដោយជនជាតិវៀតណាមនិងជនជាតិភាគតិចជាច្រើនរបស់វៀតណាម ។ ភាសាវៀតណាមក៏ជាភាសាកំណើតរបស់ក្រុមជនជាតិហ្គីននៅខេត្តក្វាងស៊ីខាងត្បូងនៅចិន[៣] អ្នកនិយាយដើមកំណើតមួយចំនួនធំក៏រស់នៅក្នុងប្រទេសជិតខាង ជាកម្ពុជានិងឡាវ

ភាសាវៀតណាមគឺជាភាសាដែលមានអ្នកនិយាយច្រើនបំផុតជាភាសាទីប្រាំមួយនៅក្នុងសហរដ្ឋអាមេរិក ដោយមានអ្នកនិយាយជាង ១,៥ លាននាក់ដែលប្រមូលផ្តុំនៅរដ្ឋតិចតួច ។ វាគឺជាភាសាដែលមានអ្នកនិយាយច្រើនបំផុតជាភាសាទីបីនៅក្នុងរដ្ឋតិចសាស់ ទីបួននៅរដ្ឋអាខាន់សាសនិងរដ្ឋល្វីនស៊ីណា និងទីប្រាំនៅរដ្ឋកាលីហ្វ័រនីញ៉ា ។[៤] ភាសាវៀតណាមគឺជាភាសាដែលមានអ្នកនិយាយច្រើនបំផុតជាភាសាទីប្រាំពីរនៅក្នុងអូស្ត្រាលី ។[៥]

ព្យញ្ជនៈ កែប្រែ

អក្សរវៀតណាម[៦]
អក្សរ ឈ្មោះ ឈ្មោះពេលប្រើក្នុងការប្រកប IPA
A a a អា /aː˧/
Ă ă á អះ /aː˧˥/
 â អើ /əː˧˥/
B b bờ បើ (ប) /ɓe˧, ɓəː˧˩/
C c cờ កើ (ក, គ) /se˧, kəː˧˩/
Ch chờ ជើ (ច,ជ) /tɕ/, /c/
D d dờ ហ្ស៊ើ / យើ / ញើ (ញ, យ, ស ហ្ស) /ze˧, zəː˧˩/
Đ đ đê đờ ដើ (ដ, ឌ) /ɗe˧, ɗəː˧˩/
E e e e អែ /ɛ˧/
Ê ê ê ê អ៊េ /e˧/
G g giê gờ ហ្គើ (ក, គ, ហ្គ) /ze˧, ɣəː˧˩/
Gh ហ្គើ (ក, គ, ហ្គ) /ɣ/
Gi giờ ហ្ស៊ើ / យើ / ញើ (ញ, យ, ស ហ្ស) /z/
H h hát hờ ហ៊ើ (ហ) /hək˧˥, həː˧˩/
I i i ngắn អ៊ី /i˧ ŋan˧˥/
K k ca កា (ក, គ) /kaː˧/
Kh khờ ឃើ (ខ, ឃ) /x/
L l e lờ lờ លើ (ល, ឡ) /(ɛ˧)ləː˧˩/
M m em mờ mờ មើ (ម) /(ɛm˧)məː˧˩/
N n en nờ nờ នើ (ន, ណ) /(ɛn˧)nəː˧˩/
Ng ngờ ងើ (ង) /ŋ/
Ngh ងើ, ហ្ងើ (ង, ហ្ង) /ŋ/
Nh nhờ ញើ, យើ (ញ, យ) /ɲ/
O o o /ɔ˧/
Ô ô ô អូ, អោ /o˧/
Ơ ơ ơ អ៊ើ, អើ /əː˧/
P p pờ ពើ (ប៉, ព) /pe˧, pəː˧˩/
Ph phờ ហ្វើ (ហ្វ) /f/
Q q quy quờ ក្វើ (ក្វ, គ្វ) /ku˧, kwi˧, kwəː˧˩/
R r e rờ rờ ហ្ស៊ើ / រើ (រ, ស ហ្ស) /(ɛ˧)rəː˧˩, rəː˧˩/
S s ét xì sờ ស៊ើ (ស) /ɛt˦˥si˧˩, ʂəː˧˩/
T t tờ តើ (ត, ទ) /te˧, təː˧˩/
Th thờ ធើ (ថ, ធ) /tʰ/
Tr trờ ជើ (ច,ជ) /tɕ/
U u u អ៊ូ /u˧/
Ư ư ư អ៊ឺ /ɨ˧/
V v vờ វើ (វ) /ve˧, vəː˧/
X x ích xì xờ ស៊ើ (ស) /ik˦˥si˧˩, səː˧˩/
Y y y dài អ៊ី /i˧zaːj˧˩


ឯកសារយោង កែប្រែ

  1. "Languages of ASEAN". Retrieved 7 August 2017.
  2. From Ethnologue (2009, 2013)
  3. Tsung, Linda (2014). Language Power and Hierarchy: Multilingual Education in China. Bloomsbury. p. 188. ល.ស.ប.អ. 978-1-4411-4235-1. 
  4. Table 53. Languages Spoken At Home by Language: 2009, U.S. Census Bureau, http://www.census.gov/compendia/statab/cats/population/ancestry_language_spoken_at_home.html, បានយកមក 2011-12-27 
  5. "CIA World factbook". Archived from the original on 2014-03-07. Retrieved 2017-06-29.
  6. "Vietnam Alphabet". vietnamesetypography.