ភាសាអ៊ុយក្រែន
ភាសាអ៊ុយក្រែន (ឈ្មោះដើម: украї́нська мо́ва) គឺជា ភាសាស្លាវីខាងកើត នៃគ្រួសារ ឥណ្ឌូ-អឺរ៉ុប ។ ភាសនេះត្រូវបានគេនិយាយប្រើប្រាស់ប្រហែល ៤៥ លាននាក់ ។[១] ជាភាសាផ្លូវការ របស់ អ៊ុយក្រែន នៅ អឺរ៉ុបខាងកើត ។ សរសេរជាភាសាអ៊ុយក្រែនប្រើ អក្ខរក្រមអ៊ុយក្រែន ដែលជាបំរែបំរួលនៃ អក្សរ Cyrillic ។ វាជាភាសាផ្លូវការរបស់ប្រទេសអ៊ុយក្រែន
ប្រវត្តិនៃភាសានិយាយ កែប្រែ
ការប្រើប្រាស់បច្ចុប្បន្ន កែប្រែ
ការប្រើប្រាស់ភាសាអ៊ុយក្រែនកំពុងកើនឡើងបន្ទាប់ពីមានការធ្លាក់ចុះជាយូរមកហើយ។ ទោះបីជាមានជនជាតិ អ៊ុយក្រែន ជិតហាសិបលាននាក់ក៏ដោយ។នៅទូទាំងពិភពលោក រួមទាំង 37.5 លាននាក់នៅអ៊ុយក្រែនក្នុងឆ្នាំ 2001 (77.8% នៃចំនួនប្រជាជនសរុបនៅពេលនោះ) ភាសាអ៊ុយក្រែនគឺរីករាលដាលជាចម្បងនៅភាគខាងលិច និងកណ្តាលអ៊ុយក្រែន។ នៅទីក្រុងគៀវ ទាំងអ៊ុយក្រែន និងរុស្ស៊ីត្រូវបាននិយាយ ដែលជាការផ្លាស់ប្តូរគួរឱ្យកត់សម្គាល់ពីអតីតកាលនាពេលថ្មីៗនេះ នៅពេលដែលទីក្រុងនេះនិយាយភាសារុស្ស៊ីជាចម្បង។ ការផ្លាស់ប្តូរនេះត្រូវបានគេជឿថាត្រូវបានបង្កឡើងជាចម្បងដោយលំហូរនៃជនចំណាកស្រុកមកពីតំបន់ភាគខាងលិចនៃអ៊ុយក្រែន ប៉ុន្តែក៏មានប្រជាជនទីក្រុងគៀវ មួយចំនួនជ្រើសរើសប្រើប្រាស់ភាសាដែលពួកគេនិយាយនៅផ្ទះកាន់តែទូលំទូលាយនៅក្នុងកន្លែងសាធារណៈ។ ផ្លាកសញ្ញា និងសេចក្តីប្រកាសសាធារណៈក្នុងទីក្រុង គៀវ ត្រូវបានបង្ហាញជាភាសាអ៊ុយក្រែន។ នៅភាគខាងត្បូង និងខាងកើតអ៊ុយក្រែន ភាសារុស្សីគឺជាភាសាដែលពេញនិយមបំផុតនៅក្នុងទីក្រុងធំៗ និងតូចមួយចំនួន។ យោងតាមជំរឿនអ៊ុយក្រែនឆ្នាំ 2001 87.8% នៃប្រជាជនដែលរស់នៅក្នុងប្រទេសអ៊ុយក្រែនបានស្ទាត់ជំនាញភាសាអ៊ុយក្រែន។
ប្រទេសជិតខាង ប្រទេសទាំងអស់ដែលនៅជិតខាងអ៊ុយក្រែន (លើកលែងតែ ប្រទេសហុងគ្រី ) ជាប្រវត្តិសាស្ត្រមានតំបន់ដែលមាន ចំនួនប្រជាជនអ៊ុយក្រែនច្រើន ហើយដូច្នេះអ្នកនិយាយភាសាអ៊ុយក្រែន។ ភាសាអ៊ុយក្រែនគឺជាភាសាជនជាតិភាគតិចផ្លូវការនៅក្នុងប្រទេសបេឡារុស្ស រូម៉ានី និងម៉ុលដាវី។ ជាងនេះទៅទៀត ភាសាអ៊ុយក្រែនក៏ត្រូវបាននិយាយដោយ ប្រជាជន ចំណាកស្រុក ដ៏ធំមួយ ផងដែរ ជាពិសេសនៅក្នុងប្រទេសកាណាដា (សូមមើល កាណាដា អ៊ុយក្រែន ) សហរដ្ឋអាមេរិក និងប្រទេសមួយចំនួននៅអាមេរិកខាងត្បូង ដូចជា ប្រេស៊ីល អាហ្សង់ទីន និង ប៉ារ៉ាហ្គាយ ។ ស្ថាបនិកនៃចំនួនប្រជាជននេះបានធ្វើចំណាកស្រុកជាចម្បងពី កាឡាសៀ ដែលធ្លាប់ជាផ្នែកមួយនៃ ប្រទេសអូទ្រីស-ហុងគ្រី មុនសង្គ្រាមលោកលើកទី 1 និងជាកម្មសិទ្ធិរបស់ប្រទេសប៉ូឡូញរវាងសង្គ្រាមលោកលើកទីមួយ។ ភាសាដែលនិយាយដោយពួកគេភាគច្រើនគឺជាគ្រាមភាសាកាលីសនៃអ៊ុយក្រែនពីពាក់កណ្តាលទីមួយនៃសតវត្សទី 20 ។ បើប្រៀបធៀបជាមួយភាសាអ៊ុយក្រែនសម័យទំនើប វាក្យសព្ទរបស់ជនជាតិអ៊ុយក្រែននៅខាងក្រៅអ៊ុយក្រែនឆ្លុះបញ្ចាំងពីឥទ្ធិពលរបស់រុស្ស៊ីតិចជាងមុន ប៉ុន្តែជារឿយៗមាន ពាក្យកម្ចីជាច្រើនពីភាសាក្នុងស្រុក។
ប្រទេសភាគច្រើនដែលគេនិយាយគឺ អតីតសហភាពសូវៀត ដែលជនជាតិអ៊ុយក្រែនជាច្រើនបានធ្វើចំណាកស្រុក។ ប្រទេសកាណាដា និងសហរដ្ឋអាមេរិកក៏ជាផ្ទះសម្រាប់ប្រជាជនអ៊ុយក្រែនដ៏ច្រើនផងដែរ។ បែកគ្នាតាមប្រទេស (ដល់ជិតពាន់)៖ [៧៣]
រចនាសម្ព័ន្ធភាសា កែប្រែ
អក្សរ Cyrillic នៅក្នុងអត្ថបទនេះត្រូវបាន សរសេរជា អក្សររ៉ូម៉ាំង ដោយប្រើ ការសរសេរតាមលក្ខណៈវិទ្យាសាស្ត្រ ។ វេយ្យាករណ៍ ភាសាអ៊ុយក្រែនគឺជា ភាសាដែល ផ្សំ ឡើង ពី ផ្កាយរណប បញ្ចូល ឈ្មោះ - ការចោទប្រកាន់ ។
នាមមានភេទណាមួយក្នុងចំណោម ភេទ ទាំង៣ គឺ បុរស, ស្រី, មិនមែនភេទ
នាម សម្រាប់៖
៧ ករណី ៖
ការតែងតាំង , ការចោទប្រកាន់ ,
កម្មសិទ្ធិ , ការចង្អុលបង្ហាញ ,
ឧបករណ៍ , ទីតាំង
,អត្តសញ្ញាណបុគ្គល ;
២ វចនះ ៖
ឯកវចនៈ ពហុវចនៈ
កិរិយាស័ព្ទ ផ្សំ សម្រាប់៖
៤ ស ម័ យៈ
អតីតកាល , កិរិយាបញ្ចប់ ,
បច្ចុប្បន្ន , អនាគត ;
២ សំឡេង ៖
សកម្ម , មធ្យម ;
៣ នាក់
ទីមួយ ទីពីរ ទីបី;
២ លេខ
ឯកវចនៈ ពហុវចនៈ ។
អក្ខរក្រម
អក្ខរក្រមអ៊ុយក្រែន
{| style="font-size:1.4em; border-color:#000000; border-width:1px; border-style:solid; border-collapse:collapse; background-color:#F8F8EF"
|- style="font-size:x-small; color:#8c8c7b;"
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | 1
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | 2
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | 3
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | 4
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | 5
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | 6
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | 7
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | 8
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | 9
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | 10
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | 11
|-
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | А
а
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Б
б
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | В
в
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Г
г
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ґ
ґ
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Д
д
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Е
е
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Є
є
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ж
ж
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | З
з
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | И
и
|- style="font-size:x-small; color:#8c8c7b"
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | 12
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | 13
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | 14
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | 15
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | 16
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | 17
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | 18
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | 19
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | 20
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | 21
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | 22
|-
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | І
і
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ї
ї
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Й
й
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | К
к
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Л
л
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | М
м
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Н
н
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | О
о
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | П
п
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Р
р
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | С
с
|- style="font-size:x-small; color:#8c8c7b"
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | 23
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | 24
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | 25
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | 26
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | 27
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | 28
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | 29
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | 30
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | 31
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | 32
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | 33
|-
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Т
т
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | У
у
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ф
ф
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Х
х
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ц
ц
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ч
ч
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ш
ш
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Щ
щ
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ь
ь
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ю
ю
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Я
я
|}
ភាសាអ៊ុយក្រែនត្រូវបានសរសេរជាកំណែនៃ ភាសា Cyrillic ដែលមានអក្សរ 33 ដែលតំណាងឱ្យ 38 សូរស័ព្ទ ; apostrophe ក៏ត្រូវបានប្រើផងដែរ។ រសព្ទ [d͡z] និង [d͡ʒ] មិនមានអក្សរឧទ្ទិសក្នុងអក្ខរក្រមទេ ហើយត្រូវបានបកប្រែដោយលេខ дз និង дж រៀងគ្នា។ [d͡z] ស្មើនឹងភាសាអង់គ្លេស ds , [d͡ʒ] ស្មើនឹង j
ត៉ណភ្ជាប់ កែប្រែ
| មានសព្វវចនាធិប្បាយសេរី វិគីភីឌា ជាភាសាអ៊ុយក្រែន |
- ↑ ប្រភពមិនសូវច្បាស់លាស់