ព្រំដែន កម្ពុជា-ឡាវ
ព្រំដែនកម្ពុជា-ឡាវ គឺជាព្រំដែនអន្តរជាតិរវាង ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា និង សាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតឡាវ ។ ព្រំដែននេះមានប្រវែង៥៥៥គីឡូម៉ែត្រ (៣៤៥ម៉ាយ) ហើយរត់ពីចំណុចបីជាមួយព្រះរាជាណាចក្រថៃនៅភាគខាងលិចទៅចំណុចបីជាមួយវៀតណាមនៅខាងកើត។
ទីតាំង
កែប្រែព្រំដែនចាប់ផ្តើមពីទិសខាងលិចត្រង់ចំណុចបីជាមួយប្រទេសថៃនៅកំពូលព្រះចំបែងក្នុង ជួរភ្នំដងរែក ។ ព្រំប្រទល់បន្ទាប់មកបន្តដីគោកទៅភាគអាគ្នេយ៍ឈៀងខាងកើតដល់ទន្លេរលាប ហើយបន្តពីខាងកើតទៅ ទន្លេមេគង្គ ។ ទន្លេមេគង្គនៅទីនេះធំទូលាយណាស់ បង្កើតបានជា តំបន់ប្រជុំកោះស៊ីផាន់ដុនដោយមានព្រំប្រទល់តាមបណ្តោយមាត់ទន្លេភាគខាងត្បូងនៃបឹងទន្លេនេះ មុននឹងចាកចេញពីវា ហើយបន្តទៅដីខាងជើង។ ព្រំដែនបត់ទៅទិសខាងកើតដល់ ទន្លេកុង ហើយបន្តដំណើរទៅខាងកើតរហូតដល់ចំណុចបីរបស់វៀតណាមនៅជួរភ្នំអណ្ណាម ។
ប្រវត្តិសាស្ត្រ
កែប្រែចាប់រ៍ឆ្នាំ បារាងារាំងបបន់ ពីដំបូងនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាសម័យទំនើប និង វៀតណាម ហើយ អាណានិគម នៃ ឥណ្ឌូចិនរបស់ បារាំង ្រូវ បានង្ើតឡើងនៅឆ្នាំ1887 ) ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ តំបន់ទាំងអស់ៅភាគខាងកើតនៃទន្លេមេគង្គត្រូវបាន បញ្ចូលទៅក្នុងឥណ្ឌូចិនរបស់បារាំង នៅឆ្នាំ 1893 បន្ទាប់ពី សង្រ្គាមបារាំង-សៀម ។ នៅឆ្នាំ 1905 តំបន់ឡាវភាគខាងត្បូងនៃ ស្ទឹងត្រែង និង រតនគិរីត្រូវបានផ្ទេរមកកម្ពុជា ដោយផ្អែកលើ ទំនាក់ទំនងប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់ពួកគេជាមួយនគរខ្មែរ ដោយតំបន់តូចមួយឡាវណាម។ អាណាចក្រគិតថា ក្រោយមកអាជ្ញាធរបារាំងបានប្រើព្រំដែនប្រពី្តិសាស្ត្រនៃខេត្តស្ទឹងត្រែង ជាព្រំដែនកម្ពុជា-ឡាវ ទោះបីជានៅពេលនេះ គ្រាន់តែជាខ្សែបន្ទាត់រដ្ឋបាលផ្ទៃក្នុងដែលរត់កាត់តំបន់ដាច់ស្រយាលមួយ មិនមានការសង្កត់ ចាំបាច់ត្រូវកំណត់វាឱ្យបានលម្អិត។
ទាំងឡាវ និងកម្ពុជាទទួលបានឯករាជ្យនៅឆ្នាំ ១៩៥៤ ហើយព្រំដែនបានក្លាយជារដ្ឋមួយរវាងរដ្ឋអធិបតេយ្យពីរ។ តំបន់ព្រំដែនមានភាពប្រែប្រួលពេញមួយទសវត្សរ៍ឆ្នាំ 1950-80 ដោយសារជម្លោះផ្សេងៗនៅឥណ្ឌូចិន។ ក៏មានភាពតានតឹងលើការទាមទាររបស់ឡាវដែលមិនព្រមទទួលស្គាល់ចំពោះខេត្តស្ទឹងត្រែង ដោយប្រទេសកម្ពុជាបានធ្វើយុទ្ធនាការខ្មែរ-ឯកបក្សក្នុងតំបន់ក្នុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ 1950-60 ។ ជាលទ្ធផល គ្មានការបោះបង្គោលព្រំដែនណាមួយបានកើតឡើងទេ ហើយទំនាក់ទំនងឡាវ-កម្ពុជា នៅតែមានភាពត្រជាក់ កាន់តែយ៉ាប់យ៉ឺនបន្ថែមទៀត ក្នុងអំឡុងការគ្រប់គ្រងរបស់ ខ្មែរក្រហម ជាតិនិយម-កុម្មុយនិស្ត នៅកម្ពុជាពីឆ្នាំ 1975-79 ។ នៅឆ្នាំ 2000 ប្រទេសទាំងពីរបានប្រកាសថាពួកគេនឹងចាប់ផ្តើមការងារលើការបោះបង្គោលព្រំដែន។ នៅពេលដែលការងារជាច្រើនត្រូវបានបញ្ចប់នៅចុងឆ្នាំ 2019 មានផ្នែកខ្លះនៃព្រំដែននៅតែមិនទាន់កំណត់ព្រំដែននៅឡើយ។[១]
ឯកសារយោង
កែប្រែ- ↑ ដកស្រង់ចេញពីសារព័ត៏មានវីគីភីឌាភាសាអង់គ្លេស ផ្នែកខ្លះបានកែសម្រួល