មឿងដុងលៈខន

ទំព័រគំរូ:Infobox ancient siteទីក្រុងបុរាណ មឿងដុងលៈខន ជាទីក្រុងបុរាណមួយតាំងពីសម័យ Dvaravati ដែលមានទីតាំងនៅក្នុងឃុំ Dong Lakorn ស្រុក Muang ខេត្តនគរនាយក។ វាមានចម្ងាយប្រហែល 5 គីឡូម៉ែត្រភាគនិរតីនៃខេត្ត Nakhon Nayok ចំណុចខ្ពស់បំផុតនៃទីក្រុងគឺនៅលើពំនូកនៅខាងកើត។ ៣៤ ម៉ែត្រពីលើនីវ៉ូទឹកសមុទ្រមធ្យម ^[១]

ទីក្រុងបុរាណ មឿងដុងលៈខន គឺជាទីក្រុងរាងពងក្រពើ ស្ទើរតែមានរាងមូល។ មានប្រឡាយ និងទំនប់ទឹកជុំវិញ។ វាមានផ្ទៃដីប្រមាណ ៣០០០ រ៉ៃ និងមានអង្កត់ផ្ចិតប្រហែល ៧០០-៨០០ ម៉ែត្រ ពីដើមមានរនាំងពីរជាន់ ប៉ុន្តែឥឡូវនេះនៅសល់តែស្រទាប់ខាងក្រៅមួយ។ ទំនប់ខាងក្រៅគឺខ្ពស់ជាងទំនប់ខាងក្នុង។ ប៉ុន្តែទំនប់ខាងក្នុងគឺក្រាស់ជាង។ ធម្មជាតិនៃការសាងសង់ទីក្រុងគឺ ទន្លេ Nakhon Nayok ដើម ដែលតភ្ជាប់ទៅឆ្នេរសមុទ្រ។ សាកសមសម្រាប់ពាណិជ្ជកម្មតាមសមុទ្រ និងអាចធ្វើកសិកម្មនៅតំបន់ជុំវិញ វាគឺជារចនាបថដូចនឹងទីក្រុងបុរាណ នៃទ្វារវតី ក្នុងតំបន់ក្បែរនោះនៃប្រទេសថៃ។ វាត្រូវបានគេប៉ាន់ស្មានថាមានអ្នកស្រុកនៅចន្លោះសតវត្សទី 12 និង 18 ហើយជាផ្នែកមួយនៃបណ្តាញពាណិជ្ជកម្មតាមសមុទ្របុរាណ។

ទីក្រុងបុរាណ មឿងដុងលៈខន ត្រូវបានប្រកាសចុះបញ្ជីជា រមណីយដ្ឋានប្រវត្តិសាស្ត្រ ជាតិ ដូចបានប្រកាសក្នុងព្រះរាជសារលិខិតលេខ ៥២ វគ្គ ៧៥ នៅថ្ងៃទី ៨ ខែ មីនា ឆ្នាំ ២០១៨។ សាស្រ្តាចារ្យ ឆ្នាំ 1935

ប្រភពដើមនិងរឿងព្រេង

នៅក្នុងទីក្រុង មឿងដុងលៈខន វាមើលទៅដូចជាព្រៃក្រាស់។ វាអាចជាប្រភពដើមនៃឈ្មោះដុងណាន។ ហើយបន្ទាប់មកក្លាយជារឿងដុងនៅពេលក្រោយ

ប្រភពដើមនៃឈ្មោះទីក្រុង

ដើមឡើយ អ្នកភូមិហៅទីក្រុងនេះថា មឿងឡាប។ ចំណែកឈ្មោះទីក្រុងដុងលៈមិនទាន់ដឹងពីប្រភពច្បាស់លាស់នៅឡើយទេ ។ កន្លែងខ្លះនិយាយថា នៅពេលយប់ភ្លេងរបស់ ក្រុមភ្លេងមហោរី អាចឮចេញពីទីក្រុងកណ្ដាលព្រៃ។ ដូចជាមានការលេងល្ខោននៅក្នុងវាំង។ ដូច្នេះហើយទើបគេហៅថា ដុងលៈខន។ មានន័យថាមកសម្ដែងរឿងក្នុងព្រៃ។ កន្លែងមួយទៀតបាននិយាយ ដើមឡើយ ទីក្រុងនេះគួរតែត្រូវបានគេហៅថា ដុងនគរដែលមានន័យថាទីក្រុងនៅក្នុងព្រៃ។ ប៉ុន្តែយូរ ៗ ទៅវាត្រូវបានគេហៅថា "ដុងលៈខន" ។ ពុំមានការសន្និដ្ឋានច្បាស់លាស់ទាក់ទងនឹងដើមកំណើតនៃឈ្មោះទីក្រុងដុងឡាខននេះទេ។

កាល ព្រះបាទចូឡាឡុងកន ព្រះអង្គទ្រង់យាងទៅលេងក្រុង ប្រាជីនបូរី ហើយទ្រង់មានព្រះរាជបន្ទូលពន្យល់អំពីក្រុងដុងឡាខនដូចតទៅ៖ ជាទីក្រុងដែលកសាងដោយអ្នកគ្រប់គ្រង ខ្មែរ សម័យបុរាណដែលជាស្ត្រី។ ឬអាចហៅថាជាមហាក្សត្រិយានីនៃទឹកដីខ្មែរបុរាណ។ នៅពេលដែលព្រះមហាក្សត្រិយានីនេះសោយរាជ្យលើទឹកដីកម្ពុជា។ ពួកគេបានស្វែងរកបុរសសង្ហាមកពីតំបន់ផ្សេងៗ។ ដើម្បីក្លាយជាដៃគូ គេបានជួបបុរសខ្មែរពីរនាក់មុនគេ។ ដូច្នេះគាត់ត្រូវបានគេយកទៅចិញ្ចឹម។ ប៉ុន្តែក្រោយមកគាត់បានជួបបុរសម្នាក់ទៀតមកពីដីខ្មែរចាស់។ (ថ្ងៃនេះជាប្រទេសថៃ) ម្ចាស់ក្សត្រីខ្មែរពេញចិត្តបុរសនេះខ្លាំងណាស់ ហើយចង់យកមួយទៀត។ ប៉ុន្តែបុរសពីរនាក់ពីមុនបានបដិសេធ។ ព្រះមហាក្សត្រិយានីខ្មែរបានកសាងទីក្រុងថ្មីមួយទៀតគឺ មឿងដុងឡាក់កន ដែលនៅជិតអាណាចក្រខ្មែរ។ ប៉ុន្តែក្រោយមកម្ចាស់ក្សត្រីខ្មែរនោះបានធ្លាក់ខ្លួនឈឺ ហើយសោយទិវង្គត។ គ្មានព្រះរាជវង្សណាបន្តរាជវង្សឡើយ។ ក្រោយមក ព្រះបាទ ជូឡាឡុងកន បានធ្វើសេចក្តីសម្រេច ពីព្រះរាជា នៅពេលដែលទ្រង់យាងទៅ ក្រុងប្រាជីនបូរី ថា ទីក្រុងនេះជាលំនៅរបស់ស្តេចបុរាណ។

↑ [១] – การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย.

[1] [១] – การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย.

[១]