វត្ត​ព្រះស្រីសាន់ពេជ្ញ៍

វត្តព្រះស្រីសាន់ពេជ្ញ៍ ( ថៃ: วัดพระศรีสรรเพชญ์  ; "វត្តដ៏វិសុទ្ធអស្ចារ្យបំផុត") គឺជាវត្តអារាមដ៏ពិសិដ្ឋបំផុតនៅលើទីតាំងនៃព្រះបរមរាជវាំងចាស់ក្នុងរាជធានីបុរាណអយុធ្យា របស់ប្រទេសថៃ រហូតដល់ទីក្រុងនេះត្រូវបានបំផ្លាញទាំងស្រុងដោយពួកភូមា នៅឆ្នាំ១៧៦៧។ វា​ជា​វត្តដ៏ធំបំផុត និង​ស្អាត​បំផុត​នៅ​ក្នុង​រាជធានី ហើយ​វា​បាន​បម្រើ​ជា​គំរូ​សម្រាប់វត្តព្រះកែវ ក្នុងទីក្រុងទេពមហានគរ ។

វត្តព្រះស្រីសាន់ពេជ្ញ៍

ប្រវត្តិសាស្ត្រ

ចេតិយ​ទាំចេតិយទាំងបីនៃវត្ត​ព្រះស្រីសាន់ពេជ្ញ៍

នៅឆ្នាំ១៣៥០ ឧទង ដែលគេស្គាល់ថាជាព្រះបាទ រាមធិបតីទី១ បានបញ្ជាឱ្យសាងសង់ព្រះបរមរាជវាំងមួយនៅក្នុងតំបន់ដូចគ្នាដែលវត្តប្រាស៊ីសានផេតឈរសព្វថ្ងៃនេះ។ ព្រះរាជវាំងនេះត្រូវបានសាងសង់រួចរាល់នៅឆ្នាំ១៣៥១ ហើយព្រះបាទរាមាធិបតី បានបង្កើតអយុធ្យាជារាជធានីនៃរាជាណាចក្ររបស់ព្រះអង្គ។ ព្រះបរមរាជវាំង​មាន​អគារ​ឈើ​ចំនួន​បី​ដែល​មាន​ឈ្មោះថា "ផៃទូនមហាប្រាសាទ" "ផៃចាយ៉ុនមហាប្រាសាទ" និង "ឰស្វានមហាប្រាសាទ" ។ នៅពេលបញ្ចប់ព្រះរាជវាំងនៅឆ្នាំ១៣៥១ ព្រះអង្គបានតាំងអយុធ្យាជារាជធានីរបស់ព្រះអង្គ ហើយត្រូវបានប្រគល់ងារជាព្រះបាទរាមាធិបតីទី១។ នៅឆ្នាំ១៤៤៨ ព្រះបាទបរមត្រៃលោកនាថ បានកសាងព្រះរាជវាំងថ្មីនៅខាងជើង ហើយបានបំប្លែងបរិវេណវាំងចាស់ទៅជាកន្លែងសក្ការៈ ។ ព្រះរាជបុត្ររបស់ព្រះអង្គគឺព្រះបាទ រាមធិបតីទី២ បានបន្ថែមចេតិយពីរដែលនៅក្នុងប្រទេសថៃហៅថាចេតិយត្រូវបានសាងសង់ក្នុងឆ្នាំ១៤៩២ ជាកន្លែងដែលផេះរបស់ព្រះបិតាព្រះអង្គគឺព្រះបាទបរមត្រៃលោកនាថ និងប្អូនប្រុសរបស់ព្រះអង្គគឺព្រះបាទបរមរាជាទី៣ត្រូវបានបញ្ចុះ។

នៅឆ្នាំ១៤៩៩ ព្រះវិហារមួយ ឬសាលសក្ការៈមួយហៅថា “វិហារហ្លួង” (Royal Chapel) ត្រូវបានសាងសង់នៅលើដីវាំង។ ព្រះបាទ​រាមាធិបតី​ទី២ ទ្រង់​ត្រាស់​បង្គាប់​ឱ្យ​យក​រូប​ព្រះពុទ្ធ​ដ៏​មហិមា​មួយ​អង្គ​ទៅ​បោះ​នៅ​ក្នុង​វត្ត​ស្រីសាន់ពេជ្ញ៍។ រូបព្រះពុទ្ធនេះមានកំពស់ ១៦ម៉ែត្រ ស្រោបមាស និងជើងទម្រមានប្រវែង ៨ម៉ែត្រ។ ស្នូល​នៃ​រូបសំណាក​នេះ​ធ្វើ​ពី​លង្ហិន ហើយ​មាន​ទម្ងន់​ប្រហែល ៦៤តោន។ ផ្ទៃខាងលើត្រូវបានគ្របដណ្ដប់ដោយមាសប្រមាណ ៣៤៣គីឡូក្រាម។ រូបសំណាក​នេះ​ចំណាយ​ពេល​ជាង​បី​ឆ្នាំ​ដើម្បី​បញ្ចប់។ រូបសំណាក​នេះ​មាន​ឈ្មោះ​ថា «​ព្រះ​ស្រីសាន់ពេជ្ញ៍ដាយាន» ជា​វត្ថុ​សំខាន់​នៃ​ការ​គោរព​បូជា​នៅ​ក្នុង​ព្រះ​បរម​រាជវាំង ។

ចេតិយ​មួយទៀត​ត្រូវបាន​សាងសង់​ក្រោម​ព្រះបាទបរមរាជាទី៤ ក្នុង​ឆ្នាំ​១៥២៩ ដើម្បី​តម្កល់​ព្រះ​អដ្ឋិធាតុ​របស់​បិតា​ព្រះអង្គ គឺ​ព្រះបាទ​រាមា​ធិ​ប​តី​ទី​២ ។ ក្រោយ​មក មាន​ការ​សាង​សង់​បន្ថែម​ទៀត​ដោយ​ព្រះបាទនារាយណ៍ ។ វាមិនប្រាកដថាតើ ម៉ូនដុប រវាងចេតិយ នីមួយៗត្រូវបានបន្ថែមក្នុងអំឡុងពេលនោះទេ។ នៅឆ្នាំ១៦៣០ ព្រះបាទណារ៉ាយបានបន្ថែមប្រាសាទព្រះវិហារដែលមានរាងជាឈើឆ្កាងនៅខាងលិចវេទិកាទ្រទ្រង់ចេតិយទាំងបី ប្រាសាទនេះត្រូវបានគេស្គាល់ថាជាប្រាសាទព្រះនារាយណ៍។ ស្ថាបត្យកម្មនេះត្រូវបានបំផុសគំនិតដោយការលាយបញ្ចូលគ្នានៃរចនាបថអ៊ឺរ៉ុបសម្រាប់រូបរាងខណៈពេលដែលបង្អួចធ្នូ ចង្អុលត្រូវបានជះឥទ្ធិពលដោយស្ថាបត្យកម្មឥណ្ឌូពែរសាន។

នៅឆ្នាំ១៧៤២ ក្រោមការដឹកនាំរបស់ព្រះបាទបរមកោដ្ឋ ប្រាសាទនេះត្រូវបានជួសជុលម្តងទៀត។ ជាអកុសល ទីក្រុងអយុធ្យា រួមទាំងបរិវេណប្រាសាទត្រូវបានបំផ្លាញទាំងស្រុងក្នុងការលុកលុយរបស់ភូមាក្នុងឆ្នាំ១៧៦៧ លើកលែងតែចេតិយទាំងបីដែលអាចមើលឃើញសព្វថ្ងៃនេះ។

នៅឆ្នាំ១៧៦៧ ភូមាបានវាយដណ្តើមយករាជធានីអយុធ្យា ហើយបានចាប់ផ្តើមការបំផ្លិចបំផ្លាញយ៉ាងទូលំទូលាយ និងការលួចយកប្រាង្គប្រាសាទជាច្រើន និងអគារផ្សេងៗទៀត រួមទាំងវត្តប្រាស៊ីសានផេតផងដែរ។ ពួក​គេ​ដុត​អគារ​នោះ ហើយ​ធ្វើ​ឲ្យ​មាស​រលាយ។ ចេតិយ​ពីរ​ត្រូវ​បាន​បំផ្លាញ​ក្នុង​ដំណើរ​ការ ខណៈ​ដែល​ចេតិយ​ខាង​កើត​នៅ​តែ​ឈរ។ ទាំងអស់ត្រូវបានជួសជុលឡើងវិញដោយនាយកដ្ឋានវិចិត្រសិល្បៈនៅឆ្នាំ១៩៥៦ ។

វត្ត​ព្រះ​ស្រីសាន់ពេជ្ញ៍នាពេលរាត្រី

អ្នក​ខ្លះ​ជឿ​ថា​ជា​ព្រះ​សិរសា​នៃ​ព្រះពុទ្ធ​ព្រះ​អង្គ​ធំ​សម្បើម​ព្រះ​ស្រីសាន់ពេជ្ញ៍ ដែល​ត្រូវ​បាន​បំផ្លាញ​ក្នុង​សម័យ​សង្គ្រាម។