វ៉ាស្កូដាកាម៉ា
វ៉ាស្កូដាហ្គាម៉ា (កើតឆ្នាំ១៤៦០ - ២៤ ខែធ្នូ ១៥២៤) គឺជាអ្នករុករកជនជាតិព័រទុយហ្គាល់ និងជាជនជាតិអឺរ៉ុបដំបូងគេដែលបានទៅដល់ប្រទេសឥណ្ឌាតាមសមុទ្រ។ [១]
វ៉ាស្កូដាកាម៉ា | |
|---|---|
 | |
| Viceroy of Portuguese India | |
| ក្នុងការិយាល័យ 5 September 1524 – 24 December 1524 | |
| ព្រះមហាក្សត្រ | John III of Portugal |
| មុន | Duarte de Menezes |
| បន្ទាប់ | Henrique de Menezes |
| ព័ត៌មានលម្អិតផ្ទាល់ខ្លួន | |
| កើត | 1460 or 1469 Sines, Alentejo, Kingdom of Portugal |
| ស្លាប់ | 24 December 1524 (aged approximately 55–65) Cochin, Kingdom of Cochin |
| កន្លែងបញ្ចុះសព | Jerónimos Monastery, Lisbon, Portugal |
| ពន្ធភាព | Catarina de Ataíde |
| កូន | Francisco da Gama, 2nd Count of Vidigueira Estêvão da Gama, Governor of India Cristóvão da Gama, Captain of Malacca Among others |
| អាជីព | Explorer, Viceroy of India |
| ហត្ថលេខា |  |
ការធ្វើដំណើរដំបូងរបស់គាត់ទៅកាន់ប្រទេសឥណ្ឌាដោយផ្លូវជ្រោយនៃក្តីសង្ឃឹម [២] (១៤៩៧–១៤៩៩) គឺជាការធ្វើដំណើរដំបូងគេដែលភ្ជាប់អឺរ៉ុប និងអាស៊ីដោយផ្លូវមហាសមុទ្រ ដោយភ្ជាប់មហាសមុទ្រអាត្លង់ទិក និងមហាសមុទ្រឥណ្ឌា។ នេះត្រូវបានគេចាត់ទុកយ៉ាងទូលំទូលាយថាជាព្រឹត្តិការណ៍សំខាន់មួយក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រពិភពលោក ព្រោះវាបានសម្គាល់ការចាប់ផ្តើមនៃដំណាក់កាលដែលផ្អែកលើសមុទ្រនៃពហុវប្បធម៌សកល។ របកគំហើញរបស់ដាកាម៉ាអំពីផ្លូវសមុទ្រទៅកាន់ប្រទេសឥណ្ឌា បានបើកផ្លូវសម្រាប់យុគសម័យនៃចក្រពត្តិនិយមសកលលោក ហើយបានអនុញ្ញាតឱ្យជនជាតិព័រទុយហ្គាល់បង្កើតអាណានិគមដ៏យូរអង្វែងមួយនៅតាមផ្លូវពីទ្វីបអាហ្រ្វិកទៅអាស៊ី។ អំពើហឹង្សា និងការចាប់ចំណាប់ខ្មាំងដែលជួលដោយដាកាម៉ា និងអ្នកដែលបានធ្វើតាមក៏បានផ្តល់កេរ្តិ៍ឈ្មោះដ៏ឃោរឃៅដល់ជនជាតិព័រទុយហ្គាល់ក្នុងចំណោមនគរជនជាតិដើមភាគតិចរបស់ប្រទេសឥណ្ឌា ដែលនឹងបង្កើតគំរូសម្រាប់អាណានិគមនិយមខាងលិច ក្នុងយុគសម័យនៃការរុករក ។ [៣] ការធ្វើដំណើរតាមមហាសមុទ្របានអនុញ្ញាតឱ្យជនជាតិព័រទុយហ្គាល់ជៀសវាងការជិះទូកឆ្លងកាត់សមុទ្រមេឌីទែរ៉ាណេដែលមានជម្លោះយ៉ាងខ្លាំង និងឆ្លងកាត់ឧបទ្វីបអារ៉ាប់ដ៏គ្រោះថ្នាក់។ ផលបូកនៃចម្ងាយដែលគ្របដណ្តប់ក្នុងការធ្វើដំណើរទៅខាងក្រៅ និងត្រឡប់មកវិញបានធ្វើឱ្យបេសកកម្មនេះក្លាយជាការធ្វើដំណើរតាមសមុទ្រដ៏វែងបំផុតដែលមិនធ្លាប់បានធ្វើរហូតដល់ពេលនោះ។ [៤]
បន្ទាប់ពីនាវិកជាច្រើនទស្សវត្សរ៍ព្យាយាមចូលទៅដល់ប្រទេសឥណ្ឌា ជាមួយនឹងជីវិតរាប់ពាន់នាក់ និងនាវារាប់សិបគ្រឿងបានបាត់បង់នៅក្នុងការលិចកប៉ាល់ និងការវាយប្រហារដាកាម៉ាបានចុះចតនៅកាលីខាត់ នៅថ្ងៃទី២០ ខែឧសភា ឆ្នាំ១៤៩៨ ។ ការចូលទៅកាន់ផ្លូវគ្រឿងទេស ឥណ្ឌាដោយមិនមានការជំទាស់បានជំរុញសេដ្ឋកិច្ចនៃចក្រភពព័រទុយហ្គាល់ ដែលពីមុនមានមូលដ្ឋាននៅភាគខាងជើង និងឆ្នេរសមុទ្រអាហ្វ្រិកខាងលិច។ គ្រឿងទេសសំខាន់ៗនៅពេលដំបូងដែលទទួលបានពីអាស៊ីអាគ្នេយ៍គឺ ម្រេច និង ដើមយីហ៊ុប ប៉ុន្តែមិនយូរប៉ុន្មានរួមបញ្ចូលផលិតផលផ្សេងទៀតដែលថ្មីទាំងអស់ទៅកាន់អឺរ៉ុប។ ព័រទុយហ្គាល់បានរក្សាភាពផ្តាច់មុខពាណិជ្ជកម្មនៃទំនិញទាំងនេះអស់រយៈពេលជាច្រើនទសវត្សរ៍។ វាមិនទាន់ដល់មួយសតវត្សក្រោយមកទេ ដែលមហាអំណាចអឺរ៉ុបផ្សេងទៀត ទីមួយសាធារណរដ្ឋហូឡង់ និងអង់គ្លេស ក្រោយមកបារាំង និងដាណឺម៉ាក អាចប្រឈមមុខនឹងភាពផ្តាច់មុខ និងឧត្តមភាពខាងកងទ័ពជើងទឹករបស់ប្រទេសព័រទុយហ្គាល់នៅក្នុងផ្លូវជ្រោយ ។
ដាកាម៉ា បានដឹកនាំកងទ័ពព័រទុយហ្គាល់ឥណ្ឌាអាម៉ាដាសពីរនាក់ ទីដំំំបូងនិងទីបួន។ ក្រោយមកទៀតគឺធំជាងគេ ហើយបានចាកចេញទៅប្រទេសឥណ្ឌារយៈពេល ៤ឆ្នាំបន្ទាប់ពីការត្រឡប់មកវិញរបស់លោកពីលើកដំបូង។ ចំពោះការរួមចំណែករបស់គាត់ នៅឆ្នាំ១៥២៤ ដាកាម៉ាត្រូវបានតែងតាំងជាអភិបាលនៃប្រទេសឥណ្ឌា ដោយមានងារជាឧបរាជ ហើយត្រូវបានតែងតាំងជាកុងនៃវីឌីហ្គៀរ៉ា(Count of Vidigueira) ក្នុងឆ្នាំ១៥១៩។ គាត់នៅតែជាឥស្សរជនឈានមុខគេក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្តនៃការរុករក ហើយការគោរពនៅទូទាំងពិភពលោកបានអបអរសាទរការរុករក និងសមិទ្ធិផលរបស់គាត់។ កំណាព្យវីរភាពជាតិព័រទុយហ្គាល់ Os Lusíadas ត្រូវបានសរសេរជាកិត្តិយសរបស់គាត់ដោយ Luís de Camões ។
ឯកសារយោង
កែប្រែ- ↑ "Vasco da Gama | Biography, Achievements, Route, Map, Significance, & Facts". Encyclopedia Britannica (in អង់គ្លេស). Retrieved 2021-10-03.
- ↑ "Vasco da Gama | Biography, Achievements, Route, Map, Significance, & Facts". Encyclopedia Britannica (in អង់គ្លេស). Retrieved 2021-10-31.
- ↑ M. G. S. Narayanan, Calicut: The City of Truth (2006) Calicut University Publications.
- ↑ Diffie, Bailey W. and George D. Winius, Foundations of the Portuguese Empire, 1415–1580, p. 176