សង្គ្រាមអង់គ្លេស-ភូមា

នៅទ្វីបអឺរ៉ុប ជាមួយនឹងការមកដល់នៃឧស្សាហូបនីយកម្ម ផលិតផលបានក្លាយទៅជាច្រើនជាងតម្រូវការ ហើយមានតម្រូវការក្នុងការស្វែងរកទីផ្សារ។ អាណានិគមនិយមកើតចេញពីតម្រូវការវត្ថុធាតុដើមសម្រាប់ផលិតទំនិញ។ ជា​លទ្ធផល ជនជាតិ​អង់គ្លេស​ដែល​មាន​ផលិតភាព​ច្រើន​បំផុត​អាច​ផ្លាស់​ទៅ​កាន់​ទឹកដី​ថ្មី។ ពួក​គេ​កំពុង​ព្យាយាម​កាន់​តែ​ខ្លាំង​ដើម្បី​ធ្វើ​ជា​ម្ចាស់​តំបន់​ថ្មី។

អង់គ្លេស​ដែល​ឈរជើង​នៅ​ខាង ​ឥណ្ឌា ​បាន​ប្ដេជ្ញា​ពង្រីក​ទឹកដី​ដោយ​មើល​ឃើញ​ភូមា។ ក្នុងការប៉ុនប៉ងពង្រីកវិស័យសេដ្ឋកិច្ចនេះ ពួកគេបានធ្វើសង្គ្រាមបីលើកជាមួយភូមា ហើយបន្ទាប់ពីសង្គ្រាមអង់គ្លេស-ភូមាលើកទីបី អង់គ្លេសបានកាន់កាប់ភូមាទាំងអស់។ សង្គ្រាម​អង់គ្លេស​-​ភូមា​ទាំង​បី ​បាន​កើត​ឡើង​ក្នុង​សម័យ ​កូន​បោន ។ នៅ​ដើម​សម័យ​កូន​បោន ក្នុង​សម័យ ​រជ្ជកាល​ព្រះបាទ​អណ្លង់​ពយ៉ា ប្រទេស​ព័រទុយហ្គាល់។ ហូឡង់ បារាំង ភាសាអង់គ្លេសមាន មូលដ្ឋាននៅថា នលីន ។ ក្រុមហ៊ុន British East India Company ដែលមានមូលដ្ឋាននៅប្រទេសឥណ្ឌា បានដំណើរការនៅលើ កោះ Haigyi ដោយមានការអនុញ្ញាតពី Alaungpayaវាក៏មានសិទ្ធិសាងសង់ និងធ្វើពាណិជ្ជកម្មនៅទីក្រុងយ៉ាំងហ្គោន និងប៉ាថេនផងដែរ។ វាក៏បានចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មផងដែរ។ ដោយទទួលបានឱកាសនេះ អង់គ្លេសបានលក់អាវុធទៅឱ្យពួកមនដែលមានបំណងចង់បះបោរប្រឆាំងនឹងភូមា។ ពេល​នោះ ព្រះ​ចៅ​ពញា​ពញា​បាន​បញ្ជា​ចៅហ្វាយ​ក្រុង​ប៉ាថេន​ឱ្យ​ស្តីបន្ទោស​ពួក​អង់គ្លេស​នៅ​កោះ​ហៃ​គី ហើយ​ជនជាតិ​អង់គ្លេស​ជា​ច្រើន​នាក់​បាន​ស្លាប់​នៅ​ទីនោះ ។ ក្នុងរជ្ជកាល ព្រះបាទនុ ងតាវជី ដែលឡើង សោយរាជ្យ ព្រះបាទអ ល្លង់ព យ៉ា អង់គ្លេសបានទាមទារសំណងដល់អ្នកដែលត្រូវបានសម្លាប់ក្នុងរឿង ហៃជី។ គាត់មិនត្រឹមតែមិនផ្តល់សំណងដល់ជនជាតិអង់គ្លេសប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែគាត់មិនទទួលស្គាល់សន្ធិសញ្ញាដែលគាត់បានធ្វើជាមួយ ព្រះបាទអណ្លង់ពយ៉ា។ ទោះ​ជា​យ៉ាង​ណា លោក​បាន​អាណិត​ដល់​ការ​បើក​ហាង​បន្ថែម​ទៀត​នៅ​ក្រុង​រ៉ង់ហ្គូន និង​ប៉ាថេន។