ស៊ីសុវត្ថិ មុនីពង្ស

ស៊ីសុវត្ថិ មុនីពង្ស (កើតនៅថ្ងៃទី ២៥ សីហា ១៩១២ ដល់ ៣១ សីហា ១៩៥៦) គឺជាព្រះរាជបុត្រាទី២របស់អតីត ព្រះមហាក្សត្រខ្មែរស៊ីសុវត្ថិ មុនីវង្ស និងសម្ដេចព្រះមហាក្សត្រីនរោត្ដម កានវិមាននរល័ក្ខទេវី[១] លោក​បាន​ចូល​រួម​ក្នុង​នយោបាយ​កម្ពុជា​ក្នុង​អំឡុង​ពេល​ និង​ក្រោយ​សង្គ្រាម​លោក​លើក​ទី​២

ស៊ីសុវត្ថិ មុនីពង្ស
នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា។
ក្នុងការិយាល័យ
៣០ មីនា ១៩៥០ – ៣ មីនា ១៩៥១
ព្រះមហាក្សត្រនរោត្តមសីហនុ
មុននរោត្តមសីហនុ
បន្ទាប់អ៊ុំ ឈាងស៊ុន
ឯកអគ្គរាជទូតកម្ពុជាប្រចាំប្រទេសបារាំង
ក្នុងការិយាល័យ
៣ មីនា ១៩៥៥ – ៣១ សីហា ១៩៥៦
ព្រះមហាក្សត្រនរោត្តមសីហនុ
នាយករដ្ឋមន្ត្រី
ព័ត៌មានលម្អិតផ្ទាល់ខ្លួន
កើត(1912-08-25)25 August 1912
រាជធានីភ្នំពេញ, កម្ពុជា, បារាំងឥណ្ឌូចិន
ស្លាប់31 August 1956(1956-08-31) (អាយុ 44 ឆ្នាំ)
ប៉ារីស, បារាំង
គណបក្ស​នយោបាយ ឯករាជ្យ
កូន១៣
រាជវង្សស៊ីសុវត្ថិ
សេវា​យោធា
ភក្ដីភាពទំព័រគំរូ:ទិន្នន័យប្រទេស សាធារណរដ្ឋទីបីរបស់បារាំង
ទំព័រគំរូ:ទិន្នន័យប្រទេស បារាំងសេរី
សាខា/សេវាកម្មកងវរសេនាធំបរទេសបារាំង
កងទ័ពអាកាសបារាំង[២]
ឆ្នាំកាន់តំណែង១៩៣៩–១៩៤៥
សមរភូមិ/សង្គ្រាមសង្គ្រាមលោកលើកទី២[២]

ជីវប្រវត្តិ កែប្រែ

គាត់បានចាប់ផ្តើមការសិក្សារបស់គាត់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា មុនពេលត្រូវបានបញ្ជូនទៅប្រទេសបារាំងនៅ ក្រាស៍ បន្ទាប់មកនៅ ទីក្រុងណាក៍ ចាប់ពីឆ្នាំ ១៩២៧ ក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់អភិបាលនៃឥណ្ឌូចិន ហ្វ្រង់ស័រ ម៉ារីយូ៉សបាឌូអ៊ីន ។ ត្រឡប់​មក​កម្ពុជា​វិញ​នៅ​ឆ្នាំ​១៩៣០ លោក​បាន​ចំណាយ​ពេល​ពេញ​មួយ​ឆ្នាំ​នៅ​វត្ត​បទុម​វតី​ក្នុង ​រាជធានី​ភ្នំពេញ

មួយឆ្នាំក្រោយមក ព្រះអង្គម្ចាស់បានត្រឡប់ទៅប្រទេសបារាំងវិញ [៣] ជាកន្លែងដែលទ្រង់ចូលរៀននៅសាលាបណ្ឌិតសភាដ៏មានកិត្យានុភាពនៃ សាលាយោធាពិសេសនៃសេន៍-ស៊ីរ - កូអ៊ីតខ្វីដាន់ ។ នៅឆ្នាំ ១៩៣៩ គាត់បានចូលរួមជាមួយកងទ័ពអាកាសបារាំង [៤] ហើយបានចូលរួមក្នុងប្រតិបត្តិការយោធារហូតដល់ខែមិថុនា ១៩៤០ ។ បន្ទាប់ពីការសោយទីវង្គត់របស់ព្រះបិតានៅថ្ងៃទី ២៣ ខែមេសា ឆ្នាំ ១៩៤១ ក្មួយប្រុសរបស់ព្រះអង្គគឺព្រះបាទ នរោត្តម សីហនុ បានតែងតាំងព្រះអង្គជា "ព្រះបាទអង្គក្រុមហ្លួង" នៅថ្ងៃទី ២ ខែឧសភា ឆ្នាំ ១៩៤១ [៥]

ចាប់ពីឆ្នាំ១៩៤១មក ព្រះអង្គម្ចាស់ស៊ីសុវត្ថិមុនីពង្សបានចូលរួមយ៉ាងសកម្មក្នុងនយោបាយកម្ពុជា។ ទ្រង់ត្រូវបានតែងតាំងជាប្រតិភូរាជប្រតិភូសុខាភិបាល កីឡា និងសេដ្ឋកិច្ច ហើយនៅឆ្នាំ ១៩៤៦ [៦] ទ្រង់ត្រូវបានតែងតាំងជារដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងអប់រំជាតិក្នុងរដ្ឋាភិបាល [៧] ដឹកនាំដោយបងប្រុសច្បងរបស់ព្រះអង្គគឺ សម្តេចក្រុមព្រះស៊ីសុវត្ថិ មុនីរ៉េត ។ នៅខែឧសភា ឆ្នាំ ១៩៤៩ ព្រះអង្គត្រូវបានតែងតាំងជាអគ្គនាយកសេវាកម្មនៅក្នុងព្រះបរមរាជវាំង ហើយនៅខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ១៩៤៩ តំណាងឱ្យប្រទេសកម្ពុជានៅទីក្រុងប៉ារីសសម្រាប់ការចុះហត្ថលេខាលើសន្ធិសញ្ញាលើកដំបូងរវាងប្រទេសបារាំង និងកម្ពុជា ដែលជាផ្នែកមួយនៃ សហភាពហ្វ្រង់ស័រ[៨] នៅទីបំផុតនៅឆ្នាំ ១៩៥០ គាត់ត្រូវបានតែងតាំងជានាយករដ្ឋមន្ត្រី (ថ្ងៃទី ១ ខែមិថុនា ឆ្នាំ ១៩៥០ ដល់ថ្ងៃទី ៣ ខែមីនា ឆ្នាំ ១៩៥១)។

 
ព្រះធាតុ​របស់​ព្រះអង្គម្ចាស់ ស៊ីសុវត្ថិ មុនីពង្ស គង់​នៅ​ក្នុង ​ចេតិយ ​ដូចគ្នា​នឹង​ព្រះបិតា​របស់ ​ព្រះអង្គស៊ីសុវត្ថិ មុនីវង្ស នៅ ​ឧដុង្គ

នៅឆ្នាំ ១៩៥៥ បន្ទាប់ពីការដាក់រាជ្យរបស់ ព្រះបាទនរោត្តម សីហនុ និងការតែងតាំងព្រះបាទ នរោត្តម សុរាម្រិត និងព្រះករុណាព្រះបាទសម្តេចព្រះមហាក្សត្រយានីព្រះមហាក្សត្រី ស៊ីសុវត្ថិ កុសមៈនារីរត្ន័សិរីវឌ្ឍនា បងស្រីរបស់ព្រះអង្គ ព្រះអង្គម្ចាស់ស៊ីសុវត្ថិ មុនីពង្ស ត្រូវបានតែងតាំងជាឯកអគ្គរាជទូតកម្ពុជាប្រចាំទីក្រុងប៉ារីស [៩] បានស្លាប់ដោយសារគាំងបេះដូងនៅថ្ងៃទី ៣១ ខែសីហា ឆ្នាំ ១៩៥៦។ ពិធីបុណ្យសពរបស់ព្រះអង្គបានធ្វើឡើងនៅរាជធានីភ្នំពេញប៉ុន្មានឆ្នាំក្រោយមក តាមទំនៀមបុរាណនៃរបបរាជានិយមខ្មែរ។ ព្រះធាតុ​របស់​ព្រះអង្គ​ត្រូវ​បាន​ព្រះរាជបុត្រ​ច្បង​របស់​ព្រះអង្គ​គឺ​ព្រះអង្គម្ចាស់ ស៊ីសុវត្ថិ សំអុល មុនីពង្សតម្កល់​នៅ​ក្នុង ​ចេតិយ ​ព្រះបាទ ​ស៊ីសុវត្ថិ មុនីវង្ស នៅ​លើ​ភ្នំ​ព្រះ​រាជ​បុត្រ [១០] ក្នុង​ក្រុង ​ឧដុង្គ

ជីវិត​ឯកជន កែប្រែ

ព្រះអង្គម្ចាស់ ស៊ីសុវត្ថិ មុនីពង្ស មានមហេសី ៥ អង្គ និងបុត្រ ១៣ អង្គ។ [១១]

ឯកសារយោង កែប្រែ

  1. Nepote, Jacques & Sisowath, Ravivaddhana Monipong, Etat présent de la Maison Royale du Cambodge, Institut de la Maison Royale du Cambodge, Paris, 1994
  2. ២,០ ២,១ Lepage, Jean-Denis (2008). The French Foreign Legion: An Illustrated History. p. 137. ល.ស.ប.អ. 978-0-7864-3239-4. 
  3. John Tully, France on the Mekong: A History of the Protectorate in Cambodia, 1863-1953.
  4. "P-Debut".
  5. article "Biographie de S.A.R. SISOWATH MONIPONG" in Le Sangkum, mai 1967, Phnom Penh
  6. Souvenirs doux et amers, Prince Norodom Sihanouk, Hachette, 1981 ISBN 2010076567, 9782010076565
  7. fr:Premiers ministres du Cambodge
  8. SIHANOUK NORODOM CHRONIQUES DE GUERRE.
  9. Souvenirs doux et amers, Prince Norodom Sihanouk, Hachette, 1981 ISBN 2010076567, 9782010076565
  10. Private interview of prince Sisowath Samyl Monipong, Paris, February 2012
  11. "Etat nominatif des Membres de la Famille Royale du Cambodge", Registre du Palais Royal, Phnom Penh, 1967