ហ្រ្គេតស៊ីងមួន

ហ្រ្គេតស៊ីមួន(Sigmund Freud)បានកើតនៅក្នុងអំឡុងពេល សាហ្គីសមួន ស្ចូម៉ូ​(Sigismund Schlomo Freud) (ថ្ងែទី០៦​ ខែឧសភា​១៨៥៦ ដល់ ថ្ងៃទី២៣ ខែកញ្ញា ១៩៣៩) ដែលជាបណ្ដាញប្រាសាទ​ដែលបានរកឃើញដោយលោកពុកនៃចិត្តវិភាគ។

ហ្រ្គេតស៊ីងមួន
ហ្គ្រេតស៊ីមួន, ដោយ ម៉ាស​ ហេប៊ឺស្ទេត ១៩២១
កើតនៅ	ហ្គ្រេតស៊ីមួន (1856-05-06)6 ឧសភា 1856 Freiberg in Mähren, Moravia (now part of the Czech Republic), Austrian Empire
មរណភាព	23 កញ្ញា 1939(1939-09-23) (អាយុ 83 ឆ្នាំ) London, England, UK
Residence	Austria
សញ្ជាតិ	Austrian
ឯកទេស	Neurology Psychotherapy Psychoanalysis
Institutions	University of Vienna
Alma mater	University of Vienna
Known for	Psychoanalysis
Influences	Aristotle, Brentano, Breuer, Charcot, Darwin, Dostoyevsky, Goethe, Haeckel, Hartmann, Jackson, Jacobsen, Kant, Mayer, Nietzsche, Plato, Schopenhauer, Shakespeare, Sophocles
Influenced	Eugen Bleuler, John Bowlby, Viktor Frankl, Anna Freud, Erich Fromm, Otto Gross, Karen Horney, Arthur Janov, Ernest Jones, Carl Jung, Melanie Klein, Jacques Lacan, Fritz Perls, Otto Rank, Wilhelm Reich
Notable awards	Goethe Prize Foreign Member of the Royal Society (London)
Signature

ឪពុកម្ដាយរបស់ ហ្រ្គេតស៊ីមួន គឺជាអ្នកក្រីក្រ ប៉ុន្តែពូកគេ ធ្វើអោយគាត់មានការអប់រំយ៉ាងច្បាស់ គឺខាង ទស្សនវិជ្ជា និងច្បាប់ តែគាត់បានទៅរៀនខាងថ្នាំពេទ្យវិញ ដែលចុះទៅស្រាវជ្រាវជំងឺ​ដែលស្លាប់ដោយខូចខួក្បាល ជំងឺផ្លូវដង្ហើម វិកលចរិត្រ។ គាត់បានទៅបង្រៀនអំពីចិត្តវិទ្យា ហើយនិងបច្ចេកទេស​នៃការការពារកុំអោយមានជំងឺវិកលចរិត្រ និងបង្កើតនូវ​​​សៀវភៅអំពីជំងឺ​វិកលចរិត្រ​ និង បង្កើតកន្លែងសំរាប់សង្គ្រោះ ដែលមានជំងឺផ្លូវចិត្ត ។ នៅក្នុងការបង្កើតនេះដែរក៏មាន​បញ្ហាជាមួយនិង​ វិធីព្យាបាល ហើយវាបានជួយមនុស្សជាច្រើនអោយមានភាពងាយស្រួលក្នុងការដក​ដង្ហើម។ ហើយមានខ្លះទៀតកើតចេញពីគំនិតរបស់ ហ្គ្រេតស៊ីមួនផ្ទាល់។ ហ្គ្រេត បានធ្វើនូវអ្វីដែលបានសល់ពីកាមតំរេកហើយ និងបង្កើតវីធីព្យាបាលរោគ ដូចជា សមាគម ការស្រាវជ្រាវ ហើយនិងបង្កើតការិយាល័យកណ្ដាលមួយនៅក្នុងដំនើរការព្យាបាលនោះ ហើយស្នើរសុំ អោយមានការរំពឹងទុក ដើម្បីជួយការពារដោយ អ្នកតំណាង ធ្វើអោយមានសេចក្ដីសង្ឃឹម ហើយនឹង​សំរេចនូវអ្វីដែលជាក្ដីស្រម៉ៃ។ គាត់បានមានស្នាដៃជាច្រើនទៀត ដូចជា គូរគំនូរ ដែលបង្ហាញអំពី ចិត្តវិទ្យា និង​ វប្បធ៌ម។ ហ្គ្រេត បានត្រូវបានគេហៅថា ជាមនុស្សម្នាក់ ដែលខ្លាំងនៃបីនៃសាលានៃមិន្ទិលសង្ស័យ មានដូចជាកាម៉ាស(Karl Marx) និងលោកហ្រ្គេនរីច នេតស៊ី(Friedrich Nietzsche) អំឡុងពេលដែលគំនិតរបស់គាត់បានប្រៀបធៀបទៅនិង ផ្លាទូ(Plato) និង​ ថូម៉ាស អាខ្វីននាស(Thomas Aquinas)។ អ្នកចិត្តវិភាគគឺទាមទាអោយ មានឥទ្ធិពលជាមួយនិង ចិត្តវិទ្យា និងឆ្លងកាត់មនុស្សធម្មនិយម ហើយការគិតខ្លះគឺជារហស្សវិទ្យាសាស្ដ្រ និងនៃភេទ ហើយត្រូវបានគេស្នើវាអោយសិក្សានៅឆ្នាំ ២០០៨ នៅសកលវិទ្យាល័យចិត្តវិទ្យា។ មួយនៅក្នុងការបរិយាយអំពីការស្រាវជ្រាវ អក្សរ បានសំរេចនូវទិន្នន័យជាច្រើនដែលគាំទ្រនូវ ទ្រឹស្ដីរបស់ហ្គ្រេត មានដូចជា គំនិតផ្ទាល់ ផ្នែកនៃរន្ធគូត និង សារៈសំខាន់ខ្លះ​ទៀតនៅក្នុងការអភិវឌ្ឍខ្លួនឯង។ ប៉ន្តែមានខ្លះទៀត ដូចជា ការបង្ហាញនៃក្ដីស្រម៉ៃខាងដើមរបស់អ្នកសែង ហើយនិងការបង្ហាញអំពីអ្នកវិភាគខាងចិត្ត របស់ស្រ្ដី ដែលមិនទទួលស្គាល់ ដោយការស្រាវជ្រាវ។ ដោយក្ដីគោរពនៃអ្នកវិទ្យាសាស្រ្ត ដល់គំនិតរបស់គាត់ ការងាររបស់គាត់ បានសាយភាយ ទៅដល់បញ្ញវ័ន្ធ និង វប្បធ៌មរ​បស់​ប្រជាជន អោយចូលរួមនៅឆ្នាំ១៩៣៩W.H.Auden បានសរសេរ​ជាកំនាព្យអោយគាត់។

ជីវប្រវត្ត

ជីវិតដំបូងនិង ការសិក្សា

Freud's birthplace, a rented room in a blacksmith's house

ហ្រ្គេត​ គឺជាកូនច្បងនៅក្នុងគ្រួសារ​ដែលមានកូនប្រាំបីនាក់ ដែលមានឪពុកម្ដាយជាជនជាតិហ្វិជ និង​ ហ្គាលីសៀន នៅទីក្រុង ម៉ូរ៉ាវៀន​ នៃប្រទេស​ប៊ីបរ(German: Freiberg in Mähren) ចក្រភពអូស្រ្តាលី ដែលជាផ្នែកមួយនៃ សាធារណៈ​រដ្ឋសេក(Czech Republic)។ឪពុករបស់គាត់ ចេកខប​ ហ្គ្រេត(១៨១៥ដល់ ១៨៩៦) ជាឈ្មួញរកស៊ីទិញលក់រោមជាម មានអាយុ៤១ ឆ្នាំនៅពេលដែលគាត់បានកើត ហើយឪពុកម្ដាយរបស់គាត់មិនទាន់រៀបការនៅឡើយ និងបន្តរមានកូនពីរទៀត។ គ្រួសាររបស់ ចេកខប គឺជា​ជនជាតិហ្វិជ ដែលជាហេតុដែលបណ្ដាលអោយ គាត់ត្រូវចាកចេញទៅឆ្ងាយពីស្រុកកំនើត។ គាត់និង​ម្ដាយរបស់ ហ្គ្រេត ដែលមានវ័យ​២០ឆ្នាំបានរៀបការដោយ រ៉ាប៊ី នៅថ្ងៃទី២៩ ខែកក្កដា ឆ្នាំ១៨៥៥ និងមានភាពក្រីក្រ​នៅពេលដែល​ហ្រ្គេតបានមកដល់​ប្រហែល​ជាប្រាំបួនខែ។ គ្រួសារនេះ​បានរស់នៅដោយជួលបន្ទប់គេដែលជាផ្ទះរបស់​ជាងដែកនៅក្នុង Schlossergasse 117. គាត់បានកើតតំនាលនិង​ភេសជ្ជៈ​ ដែលម្ដាយរបស់គាត់យល់ថាវាមានប្រយោជសំរាប់​ក្មេងជំនាន់ក្រោយ។​ ចេកខប(Jacob) និង​អាមេលា(Amelia) បានចិញ្ចឹម​ ហ្រ្គេត និងបងប្អូនរបស់គាត់បានយ៉ាងល្អ ហើយថ្វីបើ ទ្រព្យសម្បត្តិរបស់គាត់ ត្រូវបាន​លក់សំរាប់ការសិក្សារបស់គាត់ក៏ដោយ។ ជាលទ្ធផល ហេតុការដែល​គួអោយរន្ធត់នៅឆ្នាំ១៨៥៧ ឪពុករបស់គាត់បានបាត់បង់ជំនួញ ហើយគ្រួសាររបស់គាត់បានផ្លាស់ប្ដូរទៅកាន់ លេបសិហ្ស(Leipzig) មុនពេលតាំងលំនៅ នៅវេន​ណា(Vienna)។ នៅក្នុងឆ្នាំ១៨៦៥​ហ្រ្គេតមានអាយុ​ប្រាំបួនឆ្នាំ ត្រូវបានបញ្ជូលទៅ​រៀននៅវិទ្យាល័យ Leopoldstädter Kommunal-Realgymnasium​។ គាត់គឺជាសិស្សពូកែនៅក្នុងថ្នាក់ ហើយគាត់បានបញ្ចប់ការសិក្សា និងទទួលបានបណ្ណ័សរសើរ​នៅ​ម៉ាតូរ៉ា(Matura) ក្នុងឆ្នាំ១៨៧៣។ គាត់ចូលខាងអក្សរសាស្រ្ត ហើយគាត់អាចនិយាយភាសាអ៉ាឡឺម៉ង់ បារាំង អ៊ីតាលី អេស្បាញ អង់គ្លេស អេប្រឺ ឡាទីន និង​ភាសាក្រិច។ ហ្រ្គេត​បានអានសៀវភៅWilliam Shakespeare ជាភាសាអង់គ្លេស ដែលធ្វើអោយគាត់​បានយល់ពីចិត្តមនុស្សដែលបានមកពីសៀវភៅShakespeare ហ្រ្គេតបានទៅបន្តរការសិក្សានៅសកលវិទ្យាល័យនៅក្នុងរដ្ឋវេនណា​នៅក្នុងអាយុ១៧ឆ្នាំ។ គាត់មានបំនងទៅសិក្សាផ្នែកច្បាប់ ប៉ុន្តែដោយសារតែមុខវិជ្ជា ផ្នែកថ្នាំពេទ្យមានរួបបញ្ចូល​មុខវិជ្ជាសរីរៈវិជ្ជាផងដែរ​នោះទើបគាត់សំរេចរៀនខាងថ្នាំពេទ្យវិញ។ សរីរៈវិជ្ជាគឺនៅក្រោម​ Ernst Wilhelm von Brücke|Ernst Brücke ហើយនិង សត្វវិជ្ជា នៅក្រោម Carl Friedrich Wilhelm Claus|Karl Claus។ នៅឆ្នាំ១៨៧៦ ហ្រ្គេតបានសិក្សាស្រាវជ្រាវស្ថានីយ៍Trieste ចំនួនបួនសប្តាហ៍ ពិនិត្យអន្ទង់រាប់រយក្នុងលក្ខណៈមិនជាក់លាក់សំរាប់​អោយភេទឈ្មោលរបស់ពួកគេម្ដងទៀត។ គាត់បានទទួលជោគជ័យជា MD នៅឆ្នាំ១៨៨១។

ការងារដំបូង​ និង ការរៀបការ

ដោយយោងទៅតាមវ័យរបស់គាត់នៅឆ្នាំ១៨៨២ គាត់បានធ្វើជាការជាមួយថ្នាំរបស់គាត់នៅក្លីនិច សេដរ មេយនឺត(Theodor Meynert) នៅក្នុងក្រុង​Vienna General Hospital។ ហើយគាត់បានបង្កើតមន្ទីពេទ្យឯក​ជននៅឆ្នាំ១៨៨៦ ដែលព្យាបាលសំខាន់ទៅលើជំងឺខួរក្បាល។ នៅក្នុងឆ្នាំនោះដែរគាត់ក៏បានរៀបការជាមួយនិង ម៉ាសា​ បឺនេយ ដែលជាចៅស្រីរបស់Isaac Bernays ដែលជាអ្នកដឹកនាំក្រុមរ៉ាប៊ី នៅ ហាមប៊ូង។ ហើយគាត់មានកូនចំនួន៦នាក់ គឺ ម៉ាសហេល បានកើតនៅឆ្នាំ១៨៨៧ ចេន ម៉ាទីន កើតនៅឆ្នាំ១៨៨៩ អូលីវឺ បានកើតនៅឆ្នាំ១៨៩១ អិន​ អែល ហ្រ្គេត បានកើតនៅឆ្នាំ១៨៩២ សូភី បានកើតនៅឆ្នាំ១៨៩៣ ហើយនិង អានណា ហ្រ្គេត បានកើតនៅឆ្នាំ១៨៩៥។

ខាល ចាង បានរាប់បញ្ចូលទៅក្នុងរឿងប្រលោម​លោក​ដែលពេញនិយម​ទំនាក់ទំនងជាមួយនិង​​ហ្រ្គេត ហើយនិងបងប្អូនស្រីថ្លៃរបស់គាត់​ មីនា បើនេយ ដែលបានផ្ដូរទៅផ្ទះរបស់ហ្រ្គេត សារៈមន្ទីនៅសាយមន​ ហ្រេ្គត បឺកហ្គេស នៅក្នុងឆ្នាំ១៨៩៦ បន្ទាប់ពីការស្លាប់គូដណ្ដឹងរបស់នាង។ នៅឆ្នាំ២០០៦ការបោះពុម្ពរបស់សណ្ឋាគា ស្វិស​លូក បាននិយាយអំពីការបង្ហាញរបស់ហ្រ្គេត អំពីពាក្យចចាមអារាមនេះ​។ កាលពីមុន ភីតឺហ្គេយ បានសង្ស័យពីការស្នើសុំរបស់ហ្រ្គេតធ្វើការជាមួយបឺនេយ​ដើម្បីមើលការបង្ហាញនៃរឿងផ្សេងៗរបស់ពួកគេតាមដែលអាចធ្វើទៅបាន។ ហាន​ អាយ​សេង បានស្នើរថាការងារបានកើតឡើង ជាលទ្ធផលទាក់ទងទៅ​និងការមានផ្ទៃពោះរបស់បឺនេយ។ ហ្រ្គេត ចាប់ផ្ដើមជក់បារី​តាំងពីគាត់មានអាយុ អាយុ២៤ នៅក្នុងប្រទេសអ៊ីតាលី។ គាត់បានជឿជាក់ថា ការជក់បារីជួយអោយគាត់ធ្វើការងារបានល្អ ហើយនិងធ្វើឲ្យគាត់មានអារម្មណ៍ធូស្រាល នៅពេលដែលជក់វា​ ថ្វីបើមានការ​ហាមឃាត់ពីសហសេវិតា ថាមានផលប៉ះពាល់ដល់សុខភាពរបស់គាត់ក៏ដោយ គាត់នៅតែទាមទាជក់វារហូតដល់ប៉ះពាល់សួតរបស់គាត់។​គាត់បាន​ស្នើរអោយមានការហោះហើរ​នៅឆ្នាំ១៨៩៧ ដែលមានទាំងថ្នាំជក់ទៀតផង​ នេះជាទំលាប់ល្អរបស់គាត់។

ហ្រ្គេតមានគំនិតជាច្រើនទៅលើទស្សនវិជ្ជារបស់គាត់​ ដែលបង្រៀន Brentano​ដែលជាអ្នកមានចំនេះវិជ្ជាខាងទ្រឹស្ដីនិង​ ខាងអារម្មណ៍មានដូចជា​ Theodor Lipps ដែលជាអ្នកទស្សនវិទូម្នាក់។ Brentano​ បានបកស្រាយអំពីគំនិតល្អៗដែលបង្ហាញនៅក្នុងការបង្ហាញរបស់គាត់​ថា​ប្រហែលជាត្រូវការ​ជួយហ្រ្គេតបង្ហាញដម្បីអោយមានការទទួលស្គាល់។​ ខ្លួនហ្រ្គេតផ្ទាល់ និងបានធ្វើអោយ​ការសរសេរ​របស់Charles Darwin​ មានការរីកចំរើន ហើយនិងមានឥទ្ធិពល​ដោយEduard von Hartmann's The Philosophy of the Unconscious។

គាត់អានសៀវភៅ​របស់Friedrich Nietzsche​ដែលជាសិស្ស ហើយនិង​ទំនាក់ទំនងរវាងការងារ​របស់គាត់​និង​អ្វី​ដែល​Nietzsche​បានរៀនសូត្រយ៉ាងល្អដោយមានការរីកចំរើន​និង​ធ្វើតាមគាត់​បានយ៉ាងឆាប់រហ័ស។​នៅក្នុងឆ្នាំ១៩០០​គឺជាឆ្នាំដែលNietzsche បានស្លាប់​ ហើយហ្រ្គេត​បានទិញការងារ​របស់គាត់​ ហើយគាត់បានប្រាប់មិត្តភក្កិរបស់គាត់​Fliess​ថា​ គាត់សង្ឃឹមថា​អាចឃើញការងារ​របស់​Nietzsche​ មានពាក្យជាច្រើន​ដែលសំដៅទៅលើរូបគាត់ គាត់បានបន្ថែមថា​គាត់មិនមានអ្វីនៅឡើយទេ។​ហ្គេយ​សរសេរ​អ្វីដែលហ្រ្គេត​ផ្ដាំ​ហើយបានធ្វើអោយការសរសេរ​របស់​Nietzsche​អោយដូចនូវអ្វីដែលហ្រ្គេតបានផ្ដាំ​ ដូចជា​អត្ថបទដែលគេ​យកទៅសិក្សា​ជាដើម​។​ ការចាប់អារម្មណួ៍របស់គាត់នៅក្នុងការសិក្សា​ខាង​ទស្សនវិជ្ជា​បាន​ក្លាយ​ជា​មានសារៈ​សំខាន់​បន្ទាប់ពី​គាត់​មាន​ការងារ​ខាង​ស្រាវជ្រាវ​ជំងឺ។

ឯកសារយោង