អក្សរខម(អក្សរខ្មែរ)
អក្សរ ខម [lower-alpha ១] គឺជាប្រព័ន្ធសរសេរដែលពីមុនត្រូវបានប្រើប្រាស់នៅក្នុង ប្រទេសឡាវ ។ ពាក្យ "ខម" ក៏ត្រូវបានគេប្រើដើម្បីសំដៅលើអក្សរខ្មែរបុរាណដែលប្រើនៅក្នុងវត្តពុទ្ធសាសនារបស់ប្រទេសថៃដើម្បីចារិកសូត្រ និងសូត្រធម៌ ប៉ុន្តែនោះជាអក្សរខុសគ្នាទាំងស្រុង។
ប្រវត្តិសាស្ត្រ
កែប្រែអក្សរនេះត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយ លោក Ong Kommadam ជាមេដឹកនាំការបះបោរប្រឆាំងនឹងអាណានិគមបារាំង។ គាត់បានចាប់ផ្តើមប្រើនៅដើមឆ្នាំ 1924 ប៉ុន្តែការប្រើប្រាស់របស់វាមិនបានបន្តបន្ទាប់ពីការស្លាប់របស់គាត់នៅឆ្នាំ 1936 ។ Ong Kommadam បានអះអាងនូវឋានន្តរស័ក្តិក្នុងនោះរួមមាន “ស្ដេចខម” “ព្រះខម” “ព្រះមេឃនៃខម” (Sidwell ២០០៨:១៧)។ ស្គ្រីបនេះត្រូវបានភ្ជាប់ទៅនឹងការអះអាងដ៏ទេវភាពរបស់គាត់ សារដែលបានសរសេរនៅក្នុងស្គ្រីបនេះ មានអានុភាពអាថ៌កំបាំង ក៏ដូចជាអត្ថន័យផងដែរ។ អក្សរនេះត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយ Ong Kommandam សម្រាប់បញ្ជូនសារសម្ងាត់ដែលមិនអាចបកស្រាយបានដោយកងកម្លាំងបារាំង ឬសៀមដែលបានបំបែកលាវ។ គាត់បានឡើងកាន់តំណែងជាអ្នកដឹកនាំបន្ទាប់ពីការសោយទីវង្គតរបស់ អ៊ុង កែវ ក្នុងអំឡុងការបះបោររបស់ Holy Man ។ ដោយសារ Ong Kommandam និងអ្នកដើរតាមជិតបំផុតរបស់គាត់ជាច្រើននាក់ជាអ្នកនិយាយ ភាសា Bahnaric ដែលនិយាយនៅភាគខាងត្បូងប្រទេសឡាវ អត្ថបទដែលគេស្គាល់ភាគច្រើនជាភាសាត្រូវបានសរសេរជាភាសាកំណើតរបស់ Alak — Ong Kommandam — និងភាសា Bahnaric Loven នៃ Juk, Su ' និង Jru ' និងខ្លះជាភាសាឡាវ។ [១]
ស្គ្រីបត្រូវបានបង្ហាញដល់អ្នកខាងក្រៅដោយអ្នកខាងក្នុងចាស់ដែលស្លាប់ក្នុងឱកាសពីរ (Sidwell 2008:18)។ ថ្វីត្បិតតែពាក្យ ខម ដើមឡើយសំដៅដល់ខ្មែរ ប៉ុន្តែក្រោយមកគេបានអនុវត្តចំពោះជនជាតិអូស្ត្រូអាស៊ីដែលទាក់ទងគ្នាដូចជា លាវ ធឿង ដែលភាគច្រើនបានគាំទ្រ Ong Kammandam។ [១]
ចរិកលក្ខណៈ
កែប្រែអក្សរ ខម នេះមិនធម្មតាទេក្នុងរបៀបបែងចែកព្យាង្គ។ វាមានសំណុំនិមិត្តសញ្ញាមួយ ដើម្បីតំណាងឱ្យព្យញ្ជនៈដំបូង។ បន្ទាប់មកវាប្រើនិមិត្តសញ្ញាមួយទៀតដើម្បីតំណាងឱ្យស្រៈ និងព្យញ្ជនៈចុងក្រោយ។ នោះគឺមិនដូច ព្យាង្គ (ដែលមាននិមិត្តសញ្ញាឯកតាសម្រាប់ព្យញ្ជនៈតាមដោយស្រៈ (CV) ដោយប្រហែលជាព្យញ្ជនៈគ្មានស្រៈតាមក្រោយ) អក្សរ ខម បែងចែកព្យាង្គជា C-VC ជាជាង CV-C (Sidwell 2008)។ ការបែងចែកពេលចាប់ផ្តើមនេះ មិនអាចដាក់បានយ៉ាងងាយស្រួលនៅក្នុងប្រភេទអក្សរដែលមានស្រាប់ណាមួយនោះទេ ទោះបីជាត្រូវបានចែករំលែកដោយ Zhuyin Fuhao ក៏ដោយ។
និមិត្តសញ្ញាខ្លះស្រដៀងនឹងអក្សរដែលនៅក្បែរនោះ ប៉ុន្តែមាននិមិត្តសញ្ញាជាច្រើនមានលក្ខណៈដើម។ ស្គ្រីបនេះមានច្រើនជាង 300 តួអក្សរ ដើម្បីរួមបញ្ចូលយ៉ាងពេញលេញនូវ morphology ដ៏សម្បូរបែបនៃ ភាសា Bahnaric ។ ថ្វីត្បិតតែទម្រង់អក្សរមានលក្ខណៈស្រដៀងនឹងប្រព័ន្ធសរសេរជាច្រើននៅក្នុងតំបន់ក៏ដោយ ក៏វាមិនជាប់ទាក់ទងនឹងពួកវាណាមួយដែរ។ [១]
អក្សរនេះអាចប្រើដើម្បីសរសេរ ភាសា Bahnaric ផ្សេងៗ រួមទាំង គ្រាមភាសា Laven ជាពិសេស Jru' និងភាសាដូចជា Alak ភាសាកំណើតរបស់ Ong Kommadam ។
កំណត់ចំណាំ
កែប្រែ- ↑ There are two scripts in Southeast Asia called Khom script. This article describes the obscure script from Laos that Sidwell (2008) and Jacq (2001) have described under the name "Khom script", not to be confused with the Khom Thai script.