អូម៉ូសាព្យាង
អូម៉ូសាព្យាង (ភាសាឡាតាំង: Homo sapiens "មនុស្ស ឆ្លាត") គឺជាឈ្មោះបែបវិទ្យាសាស្ត្រ សម្រាប់ អំបូរមនុស្ស . អូម៉ូ ជាអំបូរមនុស្សដែលរួមបញ្ចូលទាំង Neanderthals និងប្រភេទដែលបានផុតពូជដទៃទៀតនៃ hominid។ អូម៉ូសាព្យាង ជាអំបូរឬប្រភេទHomoដែលនៅសេសសល់ងតែមួយគត់។ មនុស្សបច្ចុប្បន្នជាអនុប្រភេទ អូម៉ូសាព្យាង សាព្យាង (''Homo sapiens sapiens) អ្វីដែលធ្វើឲ្យពួកគេខុសប្លែកនោះត្រូវបានគេជជែកតវ៉ាថាមកពីបុព្វបុរសផ្ទាល់របស់គេនោះគឺអូម៉ូសាព្យាង អ៊ីដាល់ទូ( Homo sapiens idaltu)។
| Script error: The function "speciesboxName" does not exist. Temporal range: Pleistocene - Recent
| |
|---|---|
| ស្ថានភាពអភិរក្ស | |
Scientific classification 
| |
| Unrecognized taxon (fix): | Homo |
| ប្រភេទ: | Template:Taxonomy/HomoH. sapiens
|
| Binomial name | |
| Template:Taxonomy/HomoHomo sapiens Linnaeus, 1758
| |
| Subspecies | |
អនុប្រភេទ
កែប្រែអនុប្រភេទ របស់អូម៉ូសាព្យាងរួមមានអូម៉ូសាព្យាង អ៊ីដាល់ទូ( Homo sapiens idaltu) និងអនុប្រភេទដ៏ចំណាស់គឺ អូម៉ូសាព្យាង សាព្យាង(Homo sapiens sapiens)។ ប្រភពខ្លះបានបង្ហាញថា Homo sapiens neanderthalensis ជាអនុប្រភេទរបស់ អូម៉ូសាព្យាង។ ស្រដៀងគ្នានោះដែរគឺ ការរកឃើញនូវប្រភេទ Homo rhodesiensis ត្រូវបានគេចាត់ចូលជាអនុប្រភេទប៉ុន្តែការចាត់ចូលនេះមិនត្រូវបានគេទទួលស្គាល់ទូលំទូលាយនោះទេ។
ការវិវត្តន៍
កែប្រែការសិក្សាបែបវិទ្យាសាស្ត្រនៃ ការវិរត្តន៍របស់មនុស្ស ត្រូវបានគេព្រួយបារម្ភ យ៉ាងខ្លាំង ពិសេស គឺការអភិវឌ្ឍន៍នៃអំបូរ អូម៉ូ តែជាធម្មតាតែងតែមានសិក្សាពាក់ព័ន្ធនិងប្រភេទ hominids និង hominines ផ្សេងទៀតផងដែររូមទាំង Australopithecus។"មនុស្សបច្ចុប្បន្ន" ត្រូវបានគេចាត់ទុកថាជាប្រភេទអូម៉ូសាព្យាង,ដែលជាអនុប្រភេទចំណាស់តែមួយគត់ដែលត្រូវបានគេស្គាល់ថា អូម៉ូសាព្យាង សាព្យាង។.
អូម៉ូសាព្យាង អ៊ីដាល់(Homo sapiens idaltu) (បកប្រែថា: "មនុស្សមានប្រាជ្ច"ទូដែលជាអនុប្រភេទដទៃទៀតនោះបានផុតពូជទៅហើយ។[១] Homo neanderthalensis, ដែលបានផុតពូជ កាលពី ៣០០០០ឆ្នាំមុនត្រូវបានគេចាត់ទិកថាជាអនុប្រភេទ។ការសិក្សាពីសែនបានបង្ហាញថាមុខងារសែនរបស់មនុស្សបច្ចុប្បន្ននិងពពួក Neanderthals បានផ្ដាច់ចេញពីគ្នាកាលពី៥០០០០០ឆ្នាំមុន។[២]
ស្រដៀងគ្ននិងនេះដែរ ការរកឃើញនៃ ប្រភេទ Homo rhodesiensis ត្រូវបានអ្នកខ្លះចាត់ទុកជាអនុប្រភេទ។
មនុស្សបច្ចុប្បន្ន លេចឡើងលើកដំបូងក្នុងការកត់ត្រាផូស៊ីលនៅទ្វីបអាហ្វ្រិច កាលពី១៩៥០០០ឆ្នាំមុន។ការសិក្សាជីវវិទ្យាម៉ូលេគុលក៏បានផ្ដល់ភស្តុតាងដែរថាពេលនៃការផ្ដាច់ចេញពីគ្នាពីបុព្វបុរសតែមួយនៃមនុស្សបច្ចុប្បន្នគឺប្រហែលកាលពី២០០០០០ឆ្នាំមុន[៣][៤][៥][៦][៧] ការសិក្សានៃភាពចម្រុះគ្នានៃសែនអាហ្វ្រិចបានរកឃើញSan peopleទំព័រគំរូ:Which[The San are not a distinct population] ដើម្បីបង្ហាញពីភាពចម្រុះគ្នានៃសែនដ៏អស្ចារ្យក្នុងចំណោមគម្រូខុសគ្នា១១៣យ៉ាងដែលធ្វើឲ្យពួកគេជាម្រងបុព្វបុរស១ក្នុងចំណោម១៤ ។ការស្រាវជ្រាវក៏បានរកឃើញប្រភពដើមនៃការអន្តោប្រវេសន៍របស់មនុស្ស្បច្ចុប្បន្ននៅ ភាគខាងត្បូងឈាងខាងលិចនៅទ្វីបអាហ្វ្រិច ជិតព្រំប្រទល់ឈូងសមុទ្ររវាង Namibiaនិង Angola។[៨]
ប្រវត្តិនៃការវិវត្តន៍របស់ស្វាឪ
កែប្រែប្រវត្តិនៃការវិវត្តន៍របស់ស្វាឪអាចឲ្យគេដឹងថាវាកើតឡើងកាលពី៦៥លានឆ្នាំមុន។[៩] សត្វស្វាឪជាប្រភេទសត្វចិញ្ចឹមកូនដោយទឹកដោះចំណាស់មួយដែលនៅរស់រានមានជីវិត។ប្រភេទសត្វចិញ្ចឹមកូនដោយទឹកដោះដែលមានលក្ខណៈស្រដៀងគ្នានិងស្វាឪ មកពីអាមេរិកខាងជើងតែមករស់នៅ អឺរ៉ាស៊ីនិងអាហ្វ្រិចអំឡុងពេលលក្ខណៈត្រូពិចនៃ Paleocene និង Eocene។ភស្តុតាងម៉ូលេគុលសន្និដ្ឋានថាបុព្វបុរសចុងក្រោយរបស់រវាងមនុស្សនិងស្វាឪបានផ្ថដាច់ចេញពីគ្នាកាលពី៤-៨លានឆ្នាំមុន។
ស្វាកូរីឡា( gorillas )ជាក្រុមទី១ដែលចាកចេញបន្ទាប់មកគឺស្វាអ៊ូរ៉ង់អ៊ូតង់។DNA របស់មនុស្សគឺ មានភាពស្រដៀងគ្នាទៅ និងស្វាអ៊ូរ៉ង់អ៊ូតង់ប្រហែល៩៨.៤%។ dដូច្នេះ សាច់ញាតិជិតស្និទ្ធិរបស់មនុស្សជាងគេគឺ ស្វាឪនិងស្វាអ៊ូរ៉ង់អ៊ូតង់ ព្រោះពួកគេមាននបុព្វបុរសដូចគ្នា។[១០]
មនុស្សប្រហែលជាពាក់ព័ន្ធជាមួយស្វាអ៊ូរ៉ង់អ៊ូតង់២ប្រភេទ ស្វាអ៊ូរ៉ង់អ៊ូតង់ធម្មតានិង Bonobo.[១០] ការសន្និដ្ឋានបច្ចុប្បន្ននៃការផ្ដល់យោបល់នៃភាពស្របគ្នារវាងលំដាប់មុខងារDNAរបស់មនុស្សនិងស្វាអ៊ូរ៉ង់អ៊ូតង់គឺមានពី៩៥%ទៅ៩៩%។[១១][១២][១៣][១៤]
ការប៉ាន់ស្មានដំបូងបានបង្ហាញថាពូជពង្សមនុស្សប្រហែលត្រូវបានបែកចេញពីស្វាអ៊ូរ៉ង់អ៊ូតង់ប្រហែលកាលពី៥លានឆ្នាំមុននិងបែកចេញពីស្វាកូរីឡាប្រហែឡ៨លានឆ្នាំមុន។ទោះជាយ៉ាងណាលលាដ៏ក្បាលដែលមានលក្ខណៈស្រដៀងនិងលលាដ៏ក្បាលមនុស្សត្រូវបានគេរកឃើញនៅប្រទេស ឆែត ក្នុងឆ្នាំ២០០១ ដែលត្រូវបានចាត់ទុកជាSahelanthropus tchadensis ដែលមានអាយុប្រហែល៧លានឆ្នាំហើយក៏ប្រហែលជាភស្តុតាងនៃការបែកចេញដំបូងដែរ។[១៥]
ការវិត្តរបស់មនុស្សត្រូវបានបង្ហាញលក្ខណៈដោយការផ្លាស់ប្ដូរសំខាន់ៗមួយចំនួនដូចដែលទាក់ទងនិងការអភិវឌ្ឍ រូបរាង ឥរិយាបថ និងទម្រង់ឆ្អឹងដែលបានកើតឡើងតាំងពីការបែកចេញនៃបុព្វបុរសចុងក្រោយរួមគ្នារបស់មនុស្សនិងស្វាអ៊ូរ៉ង់អ៊ូតង់។
មនុស្សបានអភិវឌ្ឍខួរក្បាលដែលមានទំហំធំជាងសត្វស្វាផ្សេងៗពោលគឺមានទំហំធំជាង២ដង។ គីរូការលូតលាស់របស់ខួរក្បាលមនុស្សគឺមានភាពខុសពីស្វាឪហើយអនុញ្ញាតនូវការសិក្សាពីសង្គមនិងភាសាកាន់តែច្រើន។ជាតិពន្ធុវិទូបានជជែកតវ៉ាថាភាពខុសគ្នរវាងរចនាសម្ព័ន្ធ ខួរក្បាលរបស់មនុស្ស ហើយនិងស្វាឪ គឺមានភាពសំខានើមិនមែនត្រឹមតែទំហំខុសគញនាទេ។
ភាពខុសគ្នាដ៏សំខាន់ផ្សេងទៀតរួមបញ្ចូលទាំងការវិវត្តនៃថាមពលនិងភាពជាក់លាក់ ការកាត់បន្ថយនៃប្រព័ន្ធនៃការទំពារ ការថយចុះនៃធ្មេញចង្កូមនិងខ្សែស្រលាយនៃឆ្អឹងឃោសិតនិងឆ្អឹងកញ្ចឹងក ដែលធ្វើឲ្យមនុស្សអាចនិយាយបាន។ ការប្រែប្រួលខាងរូបរាងដ៏សំខាន់មួយទៀតគីការវិវត្តនៃអូវុលតាមដំណាក់ៗ ដែលប្រហែលជាមានភាពទាក់ទងនិងការវិវត្តនៃការផ្លាស់ប្ដូរឥរិយាបថសំខាន់ៗដូចជាការចាប់ដៃគូជាដើម។ ការផ្លាស់ម្ដូរឥរិយាបថសំខាន់ផ្សេងទៀតគឺការអភិវឌ្ឍនៃវប្បធម៌សម្ភារៈ ជាមួយនិងឧបករណ៍ធ្វើដោយមនុស្សដែលកាន់តែមានភាពទូទៅនិងសម្បូរបែប។ ទំនាក់ទំនងរវាងការផ្លាស់ប្ដូរទាំងនេះគឺជាប្រធាននៃការជជែកពិភាក្សាជាបន្តបន្ទាប់។[១៦][១៧]
កម្លាំងនៃការជ្រើសរើសដោយធម្មជាតិបានបន្តប្រត្តិបត្តិលើចំនួនប្រជាជន ជាមួយនឹងភស្តុតាងថាតំបន់ជាក់លាក់នៃបណ្ដុំពន្ធុបានបង្ហាញការជ្រើសរើសទិសដៅ កាលពី១៥០០០ឆ្នាំមុន។[១៨]
ឯកសារយោង
កែប្រែ- ↑ Human evolution: the fossil evidence in 3D, by Philip L. Walker and Edward H. Hagen, Dept. of Anthropology, University of California, Santa Barbara. Retrieved April 5, 2005.
- ↑ Green, R. E., Krause, J, Ptak, S. E., Briggs, A. W., Ronan, M. T., Simons, J. F., et al. (2006). Analysis of one million base pairs of Neanderthal DNA. Nature. pp. 16, 330–336. http://www.nature.com/nature/journal/v444/n7117/abs/nature05336.html.
- ↑ nsf.gov - National Science Foundation (NSF) News - New Clues Add 40,000 Years to Age of Human Species - US National Science Foundation (NSF)
- ↑ "Age of ancient humans reassessed". BBC News. February 16, 2005. http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/4269299.stm។ បានយកមក April 10, 2010.
- ↑ The Oldest Homo Sapiens: – URL retrieved May 15, 2009
- ↑ Alemseged, Z., Coppens, Y., Geraads, D. (2002). "Hominid cranium from Homo: Description and taxonomy of Homo-323-1976-896". Am J Phys Anthropol 117 (2): 103–12. DOI:10.1002/ajpa.10032.
- ↑ Stoneking, Mark; Soodyall, Himla (1996). "Human evolution and the mitochondrial genome". Current Opinion in Genetics & Development 6 (6): 731–6. DOI:10.1016/S0959-437X(96)80028-1.
- ↑ Gill, Victoria (May 1, 2009). "Africa's genetic secrets unlocked". BBC News. http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/8027269.stm.; the results were published in the online edition of the journal Science.
- ↑ (2010). "New perspectives on anthropoid origins". Proceedings of the National Academy of Sciences 107 (11): 4797–4804. DOI:10.1073/pnas.0908320107.
- ↑ ១០,០ ១០,១ Wood B, Richmond BG (July 2000). "Human evolution: taxonomy and paleobiology". J. Anat. 197 ( Pt. 1): 19–60. DOI:10.1046/j.1469-7580.2000.19710019.x.
- ↑ Frans de Waal, Bonobo. Berkeley: University of California Press, 1997. ISBN 0-520-20535-9 [១]
- ↑ Britten RJ (2002). "Divergence between samples of chimpanzee and human DNA sequences is 5%, counting indels". Proc Natl Acad Sci USA 99 (21): 13633–5. DOI:10.1073/pnas.172510699. Retrieved on 2014-02-08.
- ↑ Wildman, D., Uddin, M., Liu, G., Grossman, L., Goodman, M. (2003). "Implications of natural selection in shaping 99.4% nonsynonymous DNA identity between humans and chimpanzees: enlarging genus Homo". Proc Natl Acad Sci USA 100 (12): 7181–8. DOI:10.1073/pnas.1232172100. Retrieved on 2014-02-08.
- ↑ Ruvolo M (1 March 1997). "Molecular phylogeny of the hominoids: inferences from multiple independent DNA sequence data sets". Mol Biol Evol 14 (3): 248–65. DOI:10.1093/oxfordjournals.molbev.a025761.
- ↑ Brunet, M., Guy, F., Pilbeam, D., Mackaye, H., Likius, A., Ahounta, D., Beauvilain, A., Blondel, C., Bocherens, H., Boisserie, J., De Bonis, L., Coppens, Y., Dejax, J., Denys, C., Duringer, P., Eisenmann, V., Fanone, G., Fronty, P., Geraads, D., Lehmann, T., Lihoreau, F., Louchart, A., Mahamat, A., Merceron, G., Mouchelin, G., Otero, O., Pelaez Campomanes, P., Ponce De Leon, M., Rage, J., Sapanet, M., Schuster, M., Sudre, J., Tassy, P., Valentin, X., Vignaud, P., Viriot, L., Zazzo, A., Zollikofer, C. (2002). "A new hominid from the Upper Miocene of Chad, Central Africa". Nature 418 (6894): 145–51. DOI:10.1038/nature00879.
- ↑ Boyd, Robert & Silk, Joan B. (2003). How Humans Evolved. New York: Norton & Company. ISBN 0-393-97854-0.
- ↑ Dobzhansky, Theodosius (1963). Anthropology and the natural sciences-The problem of human evolution, Current Anthropology '4 (2): 138–148.
- ↑ Wade, N (2006-03-07). "Still Evolving, Human Genes Tell New Story". The New York Times. http://www.nytimes.com/2006/03/07/science/07evolve.html។ បានយកមក 2008-07-10.